THẾ GIỚI HÔM NAY : 03/04/2023 (The Economist)

 

THẾ GIỚI HÔM NAY : 03/04/2023

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch

03/04/2023

https://nghiencuuquocte.org/2023/04/03/the-gioi-hom-nay-03-04-2023/

 

Công tố viên liên bang của Thụy Sĩ sẽ điều tra các hành vi vi phạm pháp luật trong vụ UBS mua lại Credit Suisse. Các chính trị gia Thụy Sĩ cũng dự kiến sẽ mở một ủy ban điều tra riêng về vụ sáp nhập, vốn được hậu thuẫn bởi chính phủ, cơ quan quản lý và ngân hàng trung ương. Riêng tờ SonntagsZeitung của Thụy Sĩ đưa tin UBS có kế hoạch cắt giảm khoảng 30% nhân sự.

 

Một vụ nổ tại một quán cà phê ở St Petersburg đã giết chết một blogger chuyên viết về quân đội Nga, Bộ Nội vụ nước này cho biết. Vladlen Tatarsky là một người thẳng thắn ủng hộ cuộc xâm lược Ukraine của Nga và đã đăng các video được quay tại Điện Kremlin. Không rõ ai đứng sau vụ nổ; ít nhất 25 người khác bị thương.

 

Nhóm các nước xuất khẩu dầu mỏ OPEC+ thông báo cắt giảm sản lượng hơn 1 triệu thùng mỗi ngày. Ả-rập Saudi, nước dẫn đầu sáng kiến, sẽ chiếm một nửa số lượng cắt giảm. Rất hiếm khi nhóm đưa ra thông báo cắt giảm ngoài các cuộc họp theo lịch trình thông thường. Giá dầu đã giảm trong những tuần gần đây vì lo ngại suy thoái kinh tế toàn cầu.

 

Số lượng xe đã giao của Tesla trong quý đầu năm tăng 36% so với một năm trước, lên 422.875 chiếc, dù vẫn thấp hơn mục tiêu 52% của CEO Elon Musk. Đợt giảm giá trong tháng 1 giúp giải thích phần nào mức tăng. Và ông Musk đã đặt mục tiêu giao 2 triệu xe trong năm 2023, tăng từ 1,3 triệu của năm ngoái.

 

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã đánh dấu kỷ niệm ngày Nga rút quân khỏi Bucha, ngoại ô Kyiv, nơi binh lính Nga giết hại hàng trăm thường dân. Ông nói người dân Ukraine đã “chặn đứng thành công đội quân chống lại loài người lớn nhất trong thời đại chúng ta.” Trước đó, ông cho biết kỳ vọng thị trấn này trở thành một “biểu tượng công lý” về tội ác chiến tranh của Nga.

 

Donald Trump dự kiến sẽ ra trình diện vào thứ Ba để đối mặt với cáo buộc hình sự đầu tiên đối với một cựu tổng thống Mỹ. Một đại bồi thẩm đoàn ở New York đã bỏ phiếu truy tố ông Trump về vai trò của ông trong việc che đậy các khoản tiền bịt miệng cho một nữ diễn viên phim người lớn. Văn phòng công tố quận Manhattan cho biết họ đã liên lạc với ông Trump để phối hợp việc ông trình diện. Cựu tổng thống, người được cho là sẽ bay trên máy bay riêng của mình tới New York vào thứ Hai trước phiên tòa vào thứ Ba, phủ nhận mọi sai trái.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken đã gọi điện cho ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov để bày tỏ “quan ngại sâu sắc” về vụ bắt giữ Evan Gershkovich, một nhà báo người Mỹ của tờ Wall Street Journal bị Nga bắt hôm thứ Tư vì cáo buộc gián điệp. Trước đó, toà soạn này nói vụ bắt giữ ông Gershkovich là một “sự chà đạp xấu xa lên tự do báo chí.”

 

Con số trong ngày: 60 tỷ đô la, là tổng kiều hối của Mexico, cao nhất thế giới.

 

TIÊU ĐIỂM

 

Phe đối lập Ấn Độ đoàn kết sau Rahul Gandhi

Vào thứ Hai, Rahul Gandhi, lãnh đạo đảng đối lập chính của Ấn Độ, Đảng Quốc đại, sẽ kháng án bản án kết án ông hai năm tù tội phỉ báng. Một tòa án quận ở Gujarat, bang quê hương của thủ tướng Narendra Modi, là nơi đưa ra phán quyết. Nó cho phép Đảng Bharatiya Janata (BJP) của ông Modi đình chỉ tư cách nghị sĩ của ông Gandhi.

 

Ông Gandhi đã khiến các nhà lãnh đạo BJP khó chịu. Cuộc “tuần hành thống nhất Ấn Độ” của ông trên khắp đất nước hồi tháng 1 dường như đã giúp ông có thêm ủng hộ. Nước cờ của BJP là hy vọng một quy trình pháp lý kéo dài sẽ làm mất động lực của ông trước cuộc tổng tuyển cử 2024.

 

Tuy nhiên phe đối lập đang tỏ ra đoàn kết. 14 đảng đối lập đã hợp lực đệ đơn lên Tòa án Tối cao cáo buộc BJP dùng các cơ quan liên bang để nhắm mục tiêu vào họ. Song bấy nhiêu có thể là chưa đủ để lật đổ chính phủ. 160 ghế của các đảng đối lập vẫn không là gì so với 303 ghế của BJP.

 

Syria và Thổ Nhĩ Kỳ mở lại đàm phán song phương

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan từ lâu đã phản đối chế độ của Bashar al-Assad ở Syria. Nhưng hậu quả của cuộc nội chiến Syria kéo dài 12 năm đã buộc hai bên phải tìm cách nối lại quan hệ. Mỗi người đều có lý do riêng: ông Assad muốn Thổ Nhĩ Kỳ chấm dứt cái mà ông gọi là “sự chiếm đóng bất hợp pháp” ở miền bắc Syria; còn ông Erdogan muốn hồi hương một phần trong số 3,6 triệu người tị nạn Syria ở nước ông. Hồi tháng 12, bộ trưởng quốc phòng hai bên đã gặp nhau tại Nga trong cuộc gặp cấp cao nhất kể từ cuộc nội chiến.

 

Đàm phán giữa thứ trưởng ngoại giao của hai nước, dự kiến vào thứ Hai, có hy vọng mở đường cho đàm phán cấp cao hơn. Nhưng Thổ Nhĩ Kỳ khó có thể bỏ miền bắc Syria. Họ nói dân quân người Kurd trong khu vực là một nhóm khủng bố và lực lượng yếu của ông Assad sẽ không thể kiềm chế nó. Dẫu vậy, Nga vẫn sẽ tiếp tục khuyến khích đàm phán. Trong bối cảnh Mỹ rút lui khỏi khu vực, nước này sẽ tận dụng cơ hội để lấp đầy khoảng trống ngoại giao do phương Tây để lại.

 

Tình hình kinh tế sáng sủa của Indonesia

Khi Indonesia công bố số liệu lạm phát tháng 3 vào thứ Hai, các nhà kinh tế kỳ vọng lạm phát theo năm sẽ giảm nhẹ xuống còn 5,2% từ mức đỉnh gần 6% của tháng 9 năm ngoái.

Lạm phát giảm không phải là tin tốt duy nhất. Hồi cuối tháng 3, Indonesia nhận được một báo cáo sáng sủa từ IMF, trong đó lưu ý rằng các mục tiêu giảm thâm hụt ngân sách của nước này đạt được sớm hơn một năm và những cải cách thị trường lao động, chẳng hạn như tạo điều kiện dễ dàng hơn cho thuê lao động ngoài, đã giúp nâng cao tăng trưởng dài hạn.

Nhưng ưu điểm lớn nhất vào lúc này của kinh tế Indonesia có lẽ chính là khoáng sản. Indonesia có trữ lượng nickel lớn nhất thế giới, một loại kim loại cần thiết trong sản xuất pin xe điện. Tuần trước, nhà sản xuất ô tô Ford của Mỹ đã công bố khoản đầu tư luyện kim nickel trị giá 4,5 tỷ đô la dành cho hai công ty khai thác đang hoạt động tại Indonesia, Vale Indonesia và Zhejiang Huayou Cobalt. Kinh tế Indonesia từng không có gì quá nổi bật — nhưng có lẽ những ngày đó đã qua.

 

CEO mới của Disney họp với cổ đông

Dù mới chỉ quay lại phụ trách Disney cách đây bốn tháng, nhiệm kỳ của Bob Iger có cảm giác thật dài. Đầu tiên, ông bị kéo vào một cuộc tranh cãi với nhà đầu tư chủ động Nelson Peltz, người cho rằng Disney chi tiêu quá tay. Ông Iger thuyết phục được ông với bản kế hoạch trị giá 5,5 tỷ đô la, trong đó cắt giảm tới 7.000 nhân công.

 

Tại đại hội đồng cổ đông thường niên của công ty vào thứ Hai, ông Iger có thể nói với các cổ đông rằng cổ phiếu của họ tăng tới 12,5% trong năm nay. Nhưng họ sẽ có những câu hỏi mới. Một số muốn biết kế hoạch của Disney cho Hulu, nền tảng phát trực tuyến họ đồng sở hữu với Comcast: Disney nên mua hay bán hết cổ phần? Những người khác thắc mắc tại sao Disney lại đóng cửa mảng metaverse, vốn nhằm kết nối “thế giới vật chất và kỹ thuật số,” vào tuần trước. Chính trị cũng nằm trong chương trình nghị sự, khi thống đốc Cộng hòa của Florida, Ron DeSantis, không đồng ý với cách Disney điều hành khu nghỉ dưỡng Disney World ở Orlando. Ông Iger có những thách thức lớn ở phía trước.