Viện
Nghiên Cứu Hán Nôm làm mất 25 sách cổ có liên quan "cương vực chủ quyền
VN"
RFA
2022.12.21
Tiến sỹ Nguyễn Xuân Diện, Phó trưởng phòng phụ
trách Phòng Văn bản học của Viện Nghiên cứu Hán Nôm báo động trên trang
Facebook cá nhân vụ cơ quan này làm mất 25 cuốn sách cổ viết bằng chữ Nôm mà
theo ông Diện là "cực kỳ quan trọng của văn hiến dân tộc" và
"liên quan đến cương vực chủ quyền của Việt Nam."
Viện Nghiên cứu Hán
Nôm nơi làm thất lạc 25 cuốn sách Hán Nôm cổ.
Chụp màn hình
Theo thông cáo của Viện Nghiên cứu Hán Nôm công bố vào ngày 21/12,
cơ quan này được Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam giao nhiệm vụ
bảo quản các tài liệu Hán Nôm gồm gần 35.000 cuốn sách và gần 60.000 thác bản
văn bia đã có biên mục.
Vào tháng 4/2020, viện tiến hành tổng kiểm kê đầu tiên trong hơn 10 năm
qua thì phát hiện thiếu 29 quyển (tập sách đóng rời) và sáu thác bản bia. Sau
khi rà soát lại, viện tìm được bốn quyển do để sai chỗ trên giá và bốn thác bản
cũng để sai chỗ.
Cho tới thời điểm này, số sách cổ bị mất hoặc thất lạc là 25 quyển. Hai
thác bản bị mất nhưng đã có thác bản dự bị đem ra sử dụng. Tuy nhiên, số sách
trên đã có bản scan màu và/hoặc bản photocopy làm từ trước, tức là nội dung
sách không bị mất.
Thông tin sách cổ quý hiếm biến mất khỏi kho lưu trữ của Viện Nghiên cứu
Hán Nôm được Tiến sỹ Nguyễn Xuân Diện- Phó trưởng phòng phụ trách Phòng
Văn bản học của cơ quan này, đưa lên trang Facebook cá nhân cùng tên trong ngày
20/12, một ngày sau cuộc họp tổng kết năm của viện.
Theo ông Diện, trong số những cuốn sách bị mất có bản gốc bộ sách Toàn
Việt thi lục của nhà bác học Lê Quý Đôn (mất 4 cuốn thuộc 3 bộ khác nhau); và
hai cuốn Địa dư chí ghi chép địa lý, cương vực, bờ cõi rất quý liên quan đến
cương vực chủ quyền của Việt Nam.
Tiến sỹ Diện nói trong số sách quý bị mất còn có Việt âm thi tập- tuyển
tập thơ đầu tiên của Việt Nam viết bằng chữ Hán, do nhà sử học Phan Phu Tiên
(1370-1462) biên soạn và Thị Ngự sử Chu Xa (1407 - ?) kế tục biên soạn.
Ông nói với Đài Á Châu Tự Do (RFA) qua tin nhắn:
“Bộ Việt
âm thi tập là một vốn cổ quý giá, không những về thơ văn, mà nó còn là một
tài liệu quý hiếm về cả mặt sử học, vì lời chú dẫn có trong sách. Ngoài ra, nó
cho biết kỹ thuật in ấn của Việt Nam lúc bấy giờ.
Ưu điểm
nổi bật hơn cả của Việt âm thi tập, đó là niềm tự hào về truyền thống văn hóa của
dân tộc Việt, nhất là về tiếng nói đặc sắc mang vẻ đẹp và tâm hồn Việt Nam.
Ngày nay, có thể nói phần lớn thơ ca ở thời đại Trần-Hồ và đầu đời Lê còn giữ lại
được cũng là nhờ Việt âm thi tập.”
Ông Diện cho biết kho sách mà Viện Nghiên cứu Hán Nôm được Nhà nước
giao quản lý là tài sản quốc gia quý giá. Kho sách này kế thừa các kho sách cổ
mà Viện Viễn Đông Bác Cổ sưu tập được.
Chỉ có một người được giao chìa khoá của kho sách cổ và chỉ Viện trưởng
có quyền cho phép đưa sách cổ ra khỏi kho hoặc cho phép ai tiếp xúc trực tiếp với
các bản sách cổ tại phòng đọc.
Ông Diện cho rằng 25 cuốn sách cổ bị mất là những cuốn "cực kỳ
quan trọng của văn hiến dân tộc."
Trong bài của báo Thanh Niên đăng ngày 21/12, Viện trưởng Viện Nghiên cứu
Hán Nôm Nguyễn Tuấn Cường nói “Trong số 25 quyển sách trên, có những
quyển đã được nghiên cứu kỹ, có những quyển chưa được tìm hiểu nên chưa xác định
rõ giá trị nội dung. Vì vậy, để xác định tầm quan trọng của tất cả 25 quyển
sách đó, thì cần tìm hiểu kỹ mới xác định được."
Toàn Việt thi lục hiện còn 11 bộ, trong đó riêng Viện Nghiên cứu Hán
Nôm lưu trữ 10 bộ, bộ còn lại hiện lưu trữ tại Hiệp hội Châu Á ở Paris (Pháp).
Ông Diện nói đã đề nghị ban lãnh đạo Viện Nghiên cứu
Hán Nôm báo với cơ quan công an về việc sách cổ quý bị mất nhưng Viện trưởng
không thực hiện.
Phóng viên Đài Á Châu Tự Do liên lạc với Viện trưởng Nguyễn Tuấn Cường
qua email để đề nghị ông bình luận về sự việc. Trong email phản hồi ông cho biết: “Về
sự việc này, Viện Nghiên cứu Hán Nôm đã có Thông cáo trên website của đơn vị.
Những việc khác đang được tổ chức giải quyết, chưa có thông tin chính thức.”
Phóng viên có gửi email đến ban lãnh đạo của Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội
Việt Nam, cơ quan chủ quản của Viện Nghiên cứu Hán Nôm để đề nghị bình luận
nhưng chưa nhận được phản hồi.
--------------------
Tin, bài liên quan
TIN VIỆT NAM
TS
Nguyễn Xuân Diện bị phạt vì đưa tin biểu tình lên Blog
Công
an Hà Nội chất vấn TS Nguyễn Xuân Diện
TS
Nguyễn Xuân Diện bị công an chất vấn về các cuộc biểu tình chống Trung Quốc
.
===================================================
.
SOS:
25 CUỐN SÁCH CỔ BIẾN MẤT KHỎI VIỆN NGHIÊN CỨU HÁN NÔM
Thứ Tư, 21 tháng 12, 2022
http://xuandienhannom.blogspot.com/2022/12/nghiem-trong-25-cuon-sach-co-bien-mat.html
25 cuốn sách cổ, cực kỳ quan trọng của văn hiến dân tộc biến mất khỏi
kho lưu trữ của Viện Nghiên cứu Hán Nôm, trong đó có 4 cuốn Toàn Việt thi lục
thuộc 3 bộ khác nhau. Toàn Việt thi lục do Nhà bác học Lê Quý Đôn soạn. Soạn
xong năm 1768 và đã dâng lên để Vua Lê Hiển Tông đọc.
Các cuốn đó là:
Toàn Việt thi lục, kí hiệu A. 393
Toàn Việt thi lục, kí hiệu A. 3200/2.
Toàn Việt thi lục, kí hiệu VHv.777/1
Toàn Việt thi lục, kí hiệu VHv.777/2
Toàn Việt thi lục là gì?
Toàn Việt
thi lục 全越詩錄 là bộ sách lớn do nhà bác học Lê Quý Đôn 黎貴敦 (1726 - 1784) sưu tập và biên soạn theo lệnh của nhà vua.
Bộ sách này hoàn thành năm Mậu Tý (1768), dâng lên vua Lê Hiển Tông đọc, nhưng
chưa được khắc in.
Bộ sách có quy mô đồ sộ với 2303 bài thơ của 173 tác giả từ thế kỷ X đến thế kỷ
XVI, với số lượng văn bản còn lại lớn nhất (trên 11000 trang nguyên bản, kể cả
các dị bản), chưa từng được biên dịch và công bố toàn bộ.
Là sách viết tay, bộ sách là kho báu của nền văn hoá dân tộc Việt Nam, đỉnh cao
về quy mô sưu tập và tính khoa học. Toàn Việt thi lục là một trong những
bộ sách gốc về thơ chữ Hán của Việt Nam từ thế kỷ X đến thế kỷ XVI, là một tài
liệu hết sức quý để nghiên cứu văn hiến Việt Nam. Với 2303 bài thơ của nhiều
triều đại “Toàn Việt thi lục” chuyển tải thông điệp, hồn cốt, tình tự,
khí phách, tiếng lòng của cổ nhân tới hậu thế.
Trong bài Lệ ngôn mở đầu bộ sách, Nhà bác học Lê Quý Đôn nói về nội dung
và thể lệ làm sách:
“Thơ của nước ta, nào thơ của vua, các quan, các vị sư, các nho sĩ, không phải
là ít và không hay... nhưng tán lạc mất nhiều. Nay tôi vâng mệnh chỉ biên tập lại
thành sách, theo thứ tự thời đại, chia ra trước sau, tập hợp thành từng quyển.
Trước hết là thơ của các vua quan triều Lý, Trần. Từ quyển thứ 5, thứ 6 thì
chép thơ của các vua triều Lê, còn thơ của các quan triều Lê thì chép từ quyển
thứ 7 trở xuống”.
PGS.TS Trần Thị Băng Thanh nhận định: “Trong những hợp tuyển thơ Việt Nam được
biên soạn từ trước thế kỷ XIX, Toàn Việt thi lục là đỉnh cao về quy mô
sưu tập và tính khoa học…Toàn Việt thi lục là một trong những bộ sách gốc
về thơ chữ Hán của Việt Nam từ thế kỷ X đến thế kỷ XVI. Sách chưa được in, quá
trình sao chép có ít nhiều nhầm lẫn, mất mát về văn bản, nhưng vẫn là một kho
báu của nền văn hóa dân tộc và là một tài liệu hết sức quý cho công tác nghiên
cứu”(Từ điển Văn học, Bộ Mới, Nxb. Thế giới, 2004, tr. 1746).
Toàn Việt Thi Lục hiện còn 11 bộ, trong đó riêng Viện Nghiên cứu Hán Nôm
lưu trữ 10 bộ, bộ còn lại hiện lưu trữ tại Hiệp hội Châu Á ở Paris (Pháp) dưới
ký hiệu sách Paris.SA.HM.2139.
Mười bộ sách Toàn Việt Thi Lục hiện lưu trữ tại Viện Nghiên cứu Hán Nôm
đều là bản chép tay, trong đó có 2 bộ mang ký hiệu A.3200 và A. 1262 được các
nhà nghiên cứu cho là những bản tốt nhất, đầy đủ và đáng tin cậy.
Viện Nghiên cứu Hán Nôm lưu trữ 10 bộ gồm các ký hiệu:
A.3200/1-4: 815 tr., 29.5cm x 21cm (16Q).
A.1262: 996 tr., 22cm x 13cm (16Q)
A.132/1-4: 1492 tr., 30cm x 22ccm (thiếu Q6 - 10).
VHv.117/1-2: 324 tr., 29.5cm x 17cm (Q1 - 6).
VHv.777/1-2: 314 tr., 28.2cm x 16.8cm (Q1 - 6).
VHv.1450/1-2: 450 tr., 27cm x 16cm (Q1 - 6).
VHv.116: 184 tr., 28cm x 16cm.
A.1334: 144 tr., 30cm x 15.5cm.
A.393: 360 tr., 32cm x 23cm.
A.2743: 76 tr., 26.3cm x 15cm (Q7).
ĐỘC BẢN: TẬP THƠ GHI LẠI ÂM THANH NƯỚC VIỆT CŨNG ĐÃ BIẾN MẤT KHỎI KHO LƯU TRỮ
CỦA VIỆN NGHIÊN CỨU HÁN NÔM
Việt âm thi tập 越音詩集 (Tập thơ
ghi lại âm thanh của nước Việt) là tuyển tập thơ viết bằng chữ Hán do Nhà sử học
Phan Phu Tiên (1370 -1462) và Thị Ngự sử Chu Xa (1407 - ?) kế tục biên soạn.
Đây là tuyển tập thơ đầu tiên của dân tộc ta.
Căn cứ bài biểu dâng sách của Chu Xa, thì Việt âm thi tập gồm 6
quyển, với 624 bài thơ của 119 nhà thơ dưới các triều đại, từ Trần đến Lê sơ.
Có thơ của người làm quan và không làm quan, của người Việt Nam làm quan ở
Trung Quốc và của người Trung Quốc đi sứ sang Việt Nam. Mỗi nhà thơ đều có chua
tiểu sử, và sau mỗi bài đều có chua điển tích. Tuy nhiên, theo lời của Lý Tử Tấn,
thì sách có hơn 700 bài.
Hiện nay, ở Viện Nghiên cứu Hán Nôm (Hà Nội) chỉ còn lưu giữ được một bản nhưng
không đầy đủ (chỉ còn 3 quyển), mang ký hiệu số A. 1925. Đây chính là bản in lại
một bản in năm Bảo Thái thứ 10 (1729).
Bản A. 1925 in bằng ván gỗ, giấy dó khổ 24 cm x 16 cm, tổng cộng 68 tờ, mỗi tờ
2 trang, mỗi trang 10 dòng. Sách này chưa được scan (số hóa).
"Việt âm thi tập là một vốn cổ quý giá, không những về thơ văn, mà
nó còn là một tài liệu quý hiếm về cả mặt sử học, vì lời chú dẫn có trong sách.
Ngoài ra, nó cho biết kỹ thuật in ấn của Việt Nam lúc bấy giờ. Song, ưu điểm nổi
bật hơn cả của Việt âm thi tập, đó là niềm tự hào về truyền thống văn
hóa của dân tộc Việt, nhất là về tiếng nói đặc sắc mang vẻ đẹp và tâm hồn Việt
Nam. Ngày nay, có thể nói phần lớn thơ ca ở thời đại Trần-Hồ và đầu đời Lê còn
giữ lại được cũng là nhờ Việt âm thi tập".
Bản sách A. 1925 chỉ có đủ 3 quyển đầu, gồm 288 bài thơ của 54 tác gia. Bản
sách này chưa được số hóa.
Năm 2004, TS. Nguyễn Thanh Tùng (Đại học Sư phạm Hà Nội) phát hiện được một bản
Việt âm thi tập khác với bản của Viện Nghiên cứu Hán Nôm đang lưu trữ. Đó là cuốn
Việt âm thi tập mang ký hiệu R.1629 hiện lưu trữ tại Thư viện Quốc gia
Hà Nội.
Nguyễn Xuân Diện tổng hợp từ Wikipedia và Hội nghị Hán Nôm năm 2004.
Danh sách sách mất: https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgTd7X3mhKzmh7jYxAha_8_9lbf8PRh9Gt4d1Q39P_wwzMac2mf-MzhF1a03Pw9mN3ogtHPcJjK5VGrlKQUoLO2qyEVopLKdD7NJcPBal2FoFZx596xwIhmstf4M51SnRmKvMoqFxg5C6o7SHsqr8erK00lC8a-mfw1Vv0si2efPlozYnu_x_5_sdX75A/s16000/Danh%20m%E1%BB%A5c%20S%C3%A1ch%20M%E1%BA%A5t_page-0001(3).jpg
.jpg){kind=link}
.
No comments:
Post a Comment