The
Economist
Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch
https://nghiencuuquocte.org/2022/11/23/the-gioi-hom-nay-23-11-2022/
Tổ chức Y tế Thế giới nói Ukraine đứng
trước một “cuộc khủng hoảng năng lượng tàn khốc” trong mùa đông, đặt ra thử
thách nghiêm trọng cho hệ thống y tế của một đất nước vốn đã thiếu nhiên liệu,
điện và nước. Khoảng 10 triệu người, tức một phần tư dân số, bị mất điện vì các
đợt không kích của Nga đã lấy đi một nửa công suất phát điện của Ukraine. Tổng
thống Volodymyr Zelensky đã yêu cầu người Ukraine tiết kiệm năng lượng, và dự
kiến cắt điện cho đến tháng 3. Khi nhiệt độ mùa đông ở Ukraine xuống dưới -20°C (-4°F),
chính quyền địa phương nói với người dân ở Kherson, một thành phố mới được giải
phóng, rằng họ có thể sẽ được sơ tán đến các khu vực khác.
Ủy ban châu Âu đề xuất áp giá trần đối với khí
đốt tự nhiên được bán ở EU. Ở mức 275 euro (283 đô la) mỗi megawatt giờ
cho các hợp đồng trước một tháng trên sàn giao dịch tiêu chuẩn, sẽ giúp ngăn
giá tăng cao. Các bộ trưởng năng lượng EU sẽ thảo luận về đề xuất này vào thứ
Năm.
Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa đang
dẫn đầu trong cuộc đua tìm lãnh đạo đảng trong cuộc bầu cử 2024 của đảng Đại hội
Dân tộc Phi. Ông Ramaphosa, người đang đứng đầu đảng, nhận hơn 2.000 đề cử,
trong khi đối thủ thứ hai, cựu bộ trưởng y tế Zweli Mkhize, có khoảng 900. Quyết
định cuối cùng sẽ được đưa ra tại một hội nghị của đảng vào tháng 12.
Chính phủ cánh hữu của Ý đạt đồng thuận
về gói ngân sách cho năm tới, trong đó bao gồm thuế thặng dư 35% lên lợi nhuận
của các công ty năng lượng cho đến giữa năm 2023. Gói này có các điều khoản cắt
giảm thuế và tăng chi tiêu trị giá 35 tỷ euro (36 tỷ đô la), trong đó bao gồm
ngân sách để đối phó giá năng lượng cao, chủ yếu được tài trợ thông qua vay mượn.
Song mục tiêu thâm hụt ngân sách 4,5% GDP đã xoa dịu quan ngại rằng mức nợ cao
của đất nước sẽ gây mâu thuẫn với EU.
Cuộc khủng hoảng tiền điện tử vẫn tiếp
tục. Genesis, một công ty cho vay tiền điện tử, đã cố gắng trấn an các chủ nợ của
mình rằng họ “trước mắt không có kế hoạch nộp đơn xin phá sản” — sau khi công
ty buộc phải tạm dừng các khoản mua lại vì FTX sụp đổ. Ngoài ra các công tố
viên Mỹ đã truy tố hai người Estonia vì chủ mưu một vụ lừa đảo tiền điện tử trị
giá 575 triệu đô la. Bitcoin trong khi đó giảm xuống còn 15.800 đô la – một phần
tư mức giá của ba năm trước.
Quốc vương Malaysia bắt đầu tiến trình
lựa chọn thủ tướng tiếp theo của đất nước. Người ta hy vọng các cuộc bầu cử hôm
thứ Bảy sẽ giúp tìm ra lãnh đạo tiếp theo của đất nước. Nhưng thay vào đó là một
quốc hội không có đa số, và liên minh đương nhiệm hoàn toàn có thể liên kết với
bất kỳ ai trong hai đối thủ của mình. Nhưng vào thứ Ba họ đã từ chối, qua đó
đưa sứ mệnh này về tay nhà vua.
Theo một số báo cáo, Bob Chapek, người đã bị
sa thải khỏi vị trí giám đốc điều hành của Disney vào Chủ nhật, đã bị nội bộ
soán ngôi. Một chiến dịch lật đổ ông đã được tiến hành từ mùa hè, và được dẫn đầu
bởi các giám đốc cấp cao không hài lòng với sự lãnh đạo của ông. Trong nhiệm kỳ
của ông, Disney phải gánh các khoản lỗ phát trực tuyến lớn trong khi giá cổ phiếu
giảm mạnh. Người thay thế Chapek là CEO lâu năm trước đây Bob Iger.
Con số trong ngày:
1,5 tỷ đô la, là khoản lỗ của mảng phát trực tuyến của Disney trong quý vừa
qua.
*
TIÊU ĐIỂM
Thổ Nhĩ Kỳ có thể
lại điều quân vào Syria
Recep Tayyip Erdogan tuyên bố hôm thứ Ba:
“Chúng ta đã hạ gục những kẻ khủng bố trong mấy ngày qua bằng máy bay, đại bác
và súng.” Ngoài ra ông còn cho biết là sẽ điều thêm xe tăng và binh lính. Ông
Erdogan đã đe dọa trong nhiều tháng về một chiến dịch quân sự ở miền bắc Syria.
Năm ngoái, quốc hội đã gia hạn thêm hai năm một mệnh lệnh cho phép chính phủ
đưa quân vào Iraq và Syria. Nhưng ông Erdogan ngày càng mạnh miệng về một cuộc
tấn công kể từ ngày 13 tháng 11, khi một vụ đánh bom ở Istanbul khai mào cho một
cuộc ăn miếng trả miếng giữa hai bên.
Thổ Nhĩ Kỳ đổ lỗi vụ đánh bom cho Đảng Công
nhân người Kurd, một nhóm nổi dậy đấu tranh cho quyền tự trị của người Kurd ở
nước này. Nhóm đã bác bỏ tuyên bố đó. Hôm Chủ nhật, Thổ Nhĩ Kỳ bắn tên lửa vào
các chiến binh người Kurd ở Iraq và Syria; cuộc tấn công trả đũa một ngày sau
đó giết chết hai công dân Thổ Nhĩ Kỳ ở Gaziantep, một tỉnh giáp với Syria. Mặc
dù căng thẳng gia tăng, phương Tây vẫn không lên tiếng, có thể là vì ông
Erdogan đã trở thành trung gian hữu ích trong cuộc xung đột Nga-Ukraine.
Toà Tối cao Anh
xem xét yêu cầu tổ chức trưng cầu dân ý của Scotland
Phán quyết của tòa tối cao Anh vào thứ Tư có
thể sẽ quyết định tương lai của Vương quốc Anh. Các thẩm phán sẽ quyết định liệu
nghị viện Scotland ở Edinburgh có thể thông qua luật kêu gọi trưng cầu dân ý về
độc lập mà không cần được chính phủ Anh chấp thuận hay không.
Trong cuộc bỏ phiếu năm 2014, vốn được tổ chức
với sự chấp thuận của chính phủ David Cameron, người Scotland từ chối độc lập với
tỉ lệ 55%-45%. Nhưng Brexit, mà người Scotland đã bỏ phiếu chống, cùng với niềm
tin giảm sút đối với chính phủ Anh, có thể đã khiến họ muốn tuyên bố độc lập.
Nếu tòa án cho phép, thủ hiến Nicola Sturgeon
sẽ đề xuất trưng cầu dân ý vào ngày 19 tháng 10 năm 2023. Nhưng hầu hết các học
giả pháp lý không cho rằng toà sẽ phán quyết có lợi cho Đảng Quốc gia Scotland
của bà. Thay vào đó, các thẩm phán có thể phán quyết định rằng cuộc trưng cầu
dân ý cần được chính phủ Anh chấp thuận, hoặc tuyên bố rằng vấn đề này vẫn chỉ
là giả thuyết cho đến khi luật trưng cầu dân ý được đề xuất, qua đó kéo dài
tình trạng lấp lửng hiến pháp của Scotland.
Giai đoạn ảm đạm của
Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể
Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO), một
liên minh quân sự giữa Nga và năm nước Liên Xô cũ—Armenia, Belarus, Kazakhstan,
Kyrgyzstan và Tajikistan—bắt đầu năm nay bằng một màn phô trương sức mạnh. Hồi
tháng 1, tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev đã viện dẫn điều khoản an
ninh tập thể của tổ chức để đối phó với các cuộc biểu tình chống chính phủ. Chỉ
trong vòng vài giờ quân đội Nga đã đến trợ giúp ông. Nhưng khi các nhà lãnh đạo
CSTO họp tại Armenia vào thứ Tư tuần này, tinh thần chung của họ sẽ không còn
như trước.
Nga, quốc gia đang duy trì quân đội ở các nước
CSTO như một phần của hiệp ước an ninh, đang bị căng sức vì cuộc chiến ở
Ukraine. Ngoài ra là các căng thẳng nội bộ. Chỉ mới tháng trước cuộc tập trận
quân sự chung mang tên “Tình anh em không thể phá hủy-2022” đã bị hủy bỏ, trong
bối cảnh xung đột biên giới giữa Tajikistan và Kyrgyzstan. Trước đó nữa vào
tháng 9, Armenia đã yêu cầu tổ chức cung cấp vũ khí để chống lại cuộc tấn công
từ Azerbaijan, nhưng CSTO chỉ có thể gửi đến một đội điều tra thực tế. Đó có lẽ
là tất cả những gì nhóm có thể làm.
No comments:
Post a Comment