Putin
có đang đối mặt với thất bại? Tác giả ‘Sự tận cùng của Lịch sử’ vẫn tự tin
Greg Sargent - The
Washington Post
Biên dịch: GaD
Tháng Chín 19, 2022
https://nghiencuulichsudotcom.files.wordpress.com/2022/09/22.png?w=551&h=379
Tổng thống Nga Vladimir Putin chủ trì
một hội nghị từ xa về các vấn đề kinh tế Moscow ngày 12 tháng Chín. (Gavriil
Grigorov, Sputnik, Ảnh hồ bơi Kremlin qua AP)
Vào giữa
tháng Ba, chưa đầy một tháng sau khi Nga xâm lược Ukraina, nhà khoa học chính
trị Francis Fukuyama đã đưa ra một dự
đoán ấn tượng: Ukraina sẽ chiến thắng.
Sáu tháng
sau, Ukraina đang tấn công và đang chiếm lại lãnh thổ quan trọng trong bối cảnh
các dấu hiệu suy yếu quyết tâm của Nga. Các báo cáo chỉ ra rằng vũ khí và thông
tin tình báo do Hoa Kỳ và các quốc gia đồng minh khác cung cấp đang giúp cho cuộc
phản công của Ukraina tăng cường mạnh mẽ. Liên minh NATO vẫn bền vững và
đoàn kết đứng sau Ukraina, bất chấp việc Nga cố gắng phá hoại sự thống nhất đó
bằng cách hạn chế xuất khẩu khí đốt tự nhiên sang châu Âu.
Mặc dù
không thể nói liệu Ukraina có chiếm ưu thế hay không, nhưng đây là một khả năng
có thật. Fukuyama, tác giả của luận văn “Sự tận cùng của lịch sử” và có một
cuốn sách mới về những vết xe đổ của chủ nghĩa tự do, tin rằng một thất bại đối
với Nga – và Tổng thống Vladimir Putin – có thể phục hồi nền dân chủ tự do và
giáng một đòn vào chủ nghĩa độc tài đang gia tăng trên toàn cầu.
Tôi đã nói
chuyện với Fukuyama về những diễn biến mới nhất và thất bại của Nga có thể có ý
nghĩa ra sao. Sau đây là một phiên bản đã chỉnh sửa và cô đọng cuộc trao đổi
của chúng tôi.
***
Greg
Sargent: Lần
cuối cùng chúng tôi nói chuyện, bạn đã dự đoán một chiến thắng của
Ukraina. Bây giờ Ukraina đang tấn công. Tiên lượng của bạn bây giờ là
gì?
Francis
Fukuyama: Người
Ukraina sẽ tiếp tục đánh bại người Nga. Thật khó để biết chính xác nó sẽ mất
bao lâu. Nhưng tôi nghĩ nó sẽ xảy ra sớm hơn là muộn.
Giờ đây,
có thể chiêm ngưỡng sự giải phóng cuối cùng của Krym, với tốc độ mà người
Ukraina đang đi. Điều đó tạo ra một triển vọng địa chính trị hoàn toàn
khác cho tất cả mọi người.
Nếu loại
thành công này tiếp tục diễn ra, thì bạn có thể nghĩ đến việc kết thúc chiến
tranh.
Sargent:
Một giải pháp
có lợi cho Ukraina mà đạt được, sẽ như thế nào?
Fukuyama: Điều kiện tối thiểu là người Nga
phải bị đuổi khỏi các lãnh thổ mà họ đã chinh phục sau ngày 24 tháng Hai.
Sargent: Bạn xác định một sự không chắc
chắn lớn đang tồn tại: Liệu các nền dân chủ phương Tây có duy trì sự ủng hộ đối
với Ukraina khi chúng ta bước vào thời tiết lạnh hơn và giá năng lượng tiếp tục
tăng không?
Tình
hình có vẻ như là nếu Ukraina có thể tiếp tục đạt được thắng lợi, các nhà lãnh
đạo phương Tây sẽ dễ dàng hơn trong việc thuyết phục dân chúng chịu khó cầm cự.
Fukuyama: Tôi không nghĩ sẽ có vấn đề gì
khi giữ liên minh phương Tây lại với nhau trong mùa đông này. Ukraina đã
phải chứng tỏ rằng có ánh sáng cuối đường hầm trong điều kiện xung đột quân sự. Và
họ đã làm điều đó rất tốt.
Các nhà
lãnh đạo châu Âu nói với dân họ sẽ tương đối dễ, “Vâng, điều đó thật tệ. Có
lạm phát. Bạn đang trả tiền xăng nhiều hơn. Nhưng người Ukraina đang
hành động. Một mùa đông sẽ giúp chúng ta vượt qua và cho phép giành được chiến
thắng lớn này cho nền dân chủ Ukraina.”
Sargent: Sự đoàn kết đằng sau Ukraina dường
như bắt nguồn từ mong muốn của công dân của nền dân chủ tự do phương Tây đứng về
một phía của cuộc xung đột giữa dân chủ tự do và chế độ chuyên quyền phi tự do.
Bạn có
nghĩ rằng những người thuộc nền dân chủ tự do phương Tây hiểu điều này như một
loại xung đột ngưỡng giữa các lựa chọn thay thế ý thức hệ không?
Fukuyama: Tôi nghĩ, Putin đại diện cho một
thứ gì đó rất nham hiểm trong suy nghĩ của nhiều người ở phương Tây.
Rất nhiều
người ở các nền dân chủ phương Tây thấy rằng ở đất nước họ, có một chính trị
gia theo chủ nghĩa dân tộc cánh hữu đang ủng hộ Putin hoặc hành động
rất giống Putin. Matteo Salvini ở Ý; Éric Zemmour, Marine Le Pen ở
Pháp; Viktor Orban ở Hungary. Và Donald Trump.
Vì vậy,
tôi nghĩ rằng có một kiểu nhận thức của những người có tư tưởng tự do hơn rằng
sự thay thế này cũng tồn tại ở đất nước của họ.
Sargent: Nó giống như một Quốc tế độc tài
cánh hữu. Bạn nghĩ thế nào về quyền toàn cầu?
Fukuyama: Tôi nghĩ nó sâu sắc hơn nhiều so
với những gì mà hầu hết mọi người nhận ra. Nga đã và đang ủng hộ từng người
trong số những người theo chủ nghĩa dân túy cánh hữu này.
Tôi không
biết có một nền dân chủ nào không bị ảnh hưởng bởi hàng núi thông tin sai lệch
của Nga, tất cả đều đang cố gắng làm suy yếu lòng tin và sự tin tưởng của người
dân vào các thể chế và nhà lãnh đạo hiện có của họ.
Sargent: Ý tưởng các nền dân chủ tự do là
một lực lượng đã hao tổn – rằng họ đã suy tàn và không còn có thể đưa ra các
quyết định lớn – có vẻ như là một điểm tuyên truyền trung tâm đằng sau Quốc tế
độc đoán này.
Điều gì
sẽ xảy ra để kết quả ở Ukraina có thể hủy hoại tương lai của Quốc tế cánh hữu
này?
Fukuyama: Điều đó có hai mặt. Một là
để chứng minh rằng việc ra quyết định độc đoán có thể thực sự rất tệ;
như Putin đã làm được.
Trung Quốc
cũng đang làm rất nhiều điều khiến niềm tin vào hệ thống của họ suy yếu, với
chiến lược zero-covid điên rồ.
Tuy nhiên,
tôi muốn nói rằng cáo buộc chống lại các nền dân chủ phương Tây có sức hút bởi
vì nó có điều gì đó. Nhiều nền dân chủ thực sự đã không vượt qua được một
số thách thức mà họ đang phải đối mặt.
Sargent: Chúng ta đang ở trong khoảnh khắc
chia đôi màn
hình: Các nền dân chủ tự do đang tỏ ra kiên quyết hơn và có khả năng tập hợp
lại phía sau Ukraina hơn nhiều người mong đợi.
Nhưng
trong khi đó, hệ thống của chúng ta vẫn gặp khó khăn lớn trong việc giải quyết
những thách thức lớn như bất bình đẳng và biến đổi khí hậu. Chúng ta đang
bị rung bởi màn hình. Bạo lực chính trị đang gia tăng. Một phong trào độc tài
kiên quyết đã diễn ra trong nước. Trách nhiệm thực sự đối với giới tinh hoa như
Trump dường như còn xa vời.
Để nền
dân chủ tự do phát triển mạnh mẽ, chúng ta không phải thể hiện khả năng cung cấp
sao?
Fukuyama: Trước hết, các lực lượng tự do
hơn và các đảng chính trị ở thế giới phương Tây cần giành chiến thắng trong các
cuộc bầu cử. Trong ngắn hạn, bạn không thể cải cách thể chế trừ khi bạn có đủ
quyền lực chính trị để làm điều đó.
Ý kiến cá nhân của tôi là Đảng Dân chủ gần đây đã
không làm tốt công việc thu hút cử tri trung tâm cần thiết để giành chiến thắng
trong cử tri đoàn. Đó là một phần lý do mà Chủ nghĩa Trump đã hoạt động tốt.
Bạn phải
giải quyết vấn đề ngắn hạn là giành chiến thắng trong các cuộc bầu cử và có được
sự đồng thuận chính trị đầy đủ để bạn có thể chuyển sang các bản sửa lỗi thể chế
sâu hơn.
Sargent: Ở Hoa Kỳ, bộ cải cách thể chế của
bạn là gì?
Fukuyama: Tôi sẽ đặt giới hạn tuổi cho các
thẩm phán Tòa án Tối cao. Tôi sẽ chuyển sang bỏ phiếu lựa chọn có xếp hạng.
Bạn chắc chắn có thể loại bỏ sự phản đối hoặc giảm số lượng cần thiết để thông
qua luật thông thường cho một cái gì đó ít hơn 60 thượng nghị sĩ.
Những việc
như vậy có thể được hoàn thành một cách hoàn hảo trong khuôn khổ dân chủ. Chúng
tôi đã đạt được những điều lớn lao vào những năm 1930, khi chúng tôi đang ở
trong một loại khủng hoảng tương tự. Tôi nghĩ chúng ta có thể làm được điều
đó ngày hôm nay.
Sargent: Có vẻ như có một sự căng thẳng đáng lo
ngại ở đây. Mặt khác, nếu Ukraina thắng thế ở một khía cạnh nào đó, thì điều đó
sẽ làm hồi sinh niềm tin vào nền dân chủ tự do. Nhưng mặt khác, chúng ta đang đứng
trên bờ vực của tất cả các loại trượt lùi, bất kể điều gì xảy ra ở Ukraina đang
gặp nguy hiểm.
Điều đó
cộng với tất cả các rào cản thể chế đối với nền dân chủ của chúng ta đang thực
sự mang lại – một thời điểm khả năng lớn có thể bị lãng phí.
Fukuyama: Điều đó có thể xảy
ra. Nhưng tôi nghĩ rằng nếu Ukraina có thể đánh bại Nga, hiệu quả trình diễn
sẽ thực sự to lớn. Nó sẽ gây ra những hậu quả chính trị trong nước bên
trong mọi nền dân chủ bị đe dọa bởi một trong các đảng dân túy này.
Bạn có một
danh sách dài các đảng viên Cộng hòa của MAGA cánh hữu bày tỏ sự thông cảm với
Nga và thù địch với Ukraina, với lý do là cần có sự lãnh đạo mạnh mẽ. Nếu
Putin sa sút do hậu quả của sự thất bại mà ông ấy đã tạo ra, thì đây sẽ là giải
pháp cho các vấn đề của nước Mỹ.
Tôi nghĩ rằng
chúng ta có thể khôi phục lại một chút tinh thần của năm 1989. Ukraina có thể
kích hoạt điều gì đó tương tự ở Hoa Kỳ và châu Âu.
Sargent: Hãy để tôi nhấn mạnh bạn thêm về
viễn cảnh lạc quan đó. Có vẻ như bài học rõ ràng trong vài thập kỷ qua là
một sự thay thế – người da trắng theo chủ nghĩa dân tộc, Cơ đốc giáo, gia trưởng,
phản dân chủ, độc đoán – có vẻ hấp dẫn đối với nhiều người trên thế giới.
Làm thế
nào để thành công ở Ukraina khiến giảm điều đó?
Fukuyama: Trước hết, không có nền dân chủ
hiện đại nào mà loại cử tri đó chiếm ưu thế. Vấn đề là đối thủ của những
người theo chủ nghĩa dân tộc này đã không tổ chức các liên minh đủ rộng và
không thể tạo ra một giải pháp thay thế đủ hấp dẫn.
Nhưng tiềm
năng là có, bởi vì họ đã có đa số phiếu bầu. Tôi nghĩ rằng một khoảnh khắc
xúc tác của thành công dân chủ có thể là nguồn cảm hứng.
Nguồn :
Is
Putin facing defeat? The ‘End of History’ author remains confident
By
Greg Sargent
Columnist
|
September
12, 2022 at 11:06 a.m. EDT
No comments:
Post a Comment