The Economist
Đỗ
Đặng Nhật Huy, biên dịch
25/08/2022
https://nghiencuuquocte.org/2022/08/25/the-gioi-hom-nay-25-08-2022/
Tổng thống
Mỹ Joe Biden công bố viện trợ quân sự gần 3 tỷ đô la cho Ukraine
nhân dịp ngày độc lập của nước này, cũng là ngày tròn sáu tháng Nga xâm lược. Tổng
thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết nước ông đã được “tái sinh” thông qua
cuộc kháng chiến chống xâm lược của Nga. Ông cũng tuyên bố sẽ giành lại các khu
vực bị Nga chiếm, bao gồm cả Crimea. Trước đó ông Zelensky cảnh báo về “những
hành động khiêu khích ghê tởm của Nga” trước kỳ nghỉ lễ quốc khánh Ukraine.
Trong một
diễn biến khác, ông Biden công bố gói giảm nợ sinh viên đáng kể.
Kế hoạch này sẽ xóa nợ lên đến 10.000 đô la cho những người kiếm được ít hơn
125.000 đô la một năm, và thậm chí giúp nhiều hơn cho những người có nhận trợ cấp
liên bang trong quá trình học đại học. Thông báo được Nhà Trắng đưa ra sau nhiều
tháng đấu tranh chính trị; với các thượng nghị sĩ Cộng hòa cáo buộc ông Biden
“lấy tiền của tầng lớp lao động Mỹ [để chuyển cho người giàu].”
Thủ tướng
Kishida Fumio hôm thứ Tư cho biết Nhật Bản sẽ xem xét xây dựng một thế hệ
lò phản ứng năng lượng hạt nhân mới, trong bối cảnh nước này mở lại các nhà máy
bị ngừng hoạt động sau thảm họa Fukushima năm 2011. Nguyên nhân là giá năng lượng
tăng mạnh trên toàn cầu. Ông Kishida ngụ ý vẫn còn nhiều việc phải làm, trong nỗ
lực thuyết phục công chúng rằng quyết định này sẽ giúp Nhật “chuyển đổi xanh.”
California dự kiến cấm
bán ô tô chạy xăng, trong một động thái có thể đẩy nhanh quá trình chuyển đổi
sang xe điện. Ủy ban Tài nguyên Không khí California cho biết 100% ô tô được
bán tại bang này, vốn là thị trường ô tô lớn nhất nước Mỹ, phải đạt phát thải bằng
không vào năm 2035, tăng so với mức 12% hiện nay. Tuần trước, Tổng thống Joe
Biden đã ký một luật khí hậu mới chi 370 tỷ USD cho các dự án năng lượng xanh.
Tòa án Hiến
pháp Thái Lan đình chỉ chức vụ của thủ tướng Prayuth Chan-ocha theo đơn
kiện của đảng đối lập chính. Đảng Move Forward cho rằng ông Prayuth, người lên
nắm quyền sau cuộc đảo chính 2014, nên từ chức trong tháng này vì đã quá giới hạn
nhiệm kỳ 8 năm của hiến pháp. Phó thủ tướng Prawit Wongsuwan sẽ làm lãnh đạo
lâm thời; với một cuộc tổng tuyển cử sẽ diễn ra vào tháng 5 năm 2023.
Hôm thứ
Ba, một cơ quan của EU lên tiếng cảnh báo châu Âu sẽ đối mặt với đợt hạn
hán tồi tệ nhất 500 năm qua. Đài Quan sát Hạn hán châu Âu cho biết 47% diện
tích đất của liên minh thuộc phạm vi của cảnh báo, trong đó 17% có thảm thực vật
bị ảnh hưởng. Vận tải đường sông, thủy điện và nông nghiệp đều đang gặp khó
khăn. Hạn hán xảy ra đồng thời ở Mỹ, Anh và Trung Quốc đồng nghĩa các nước sẽ
không thể trông đợi nhiều từ thị trường quốc tế.
Intel đạt được một thỏa thuận trị giá 30 tỷ
đô la với Brookfield, một công ty quản lý tài sản của Canada, để tài trợ
kinh phí xây dựng nhà máy ở bang Arizona. Theo thỏa thuận, nhà sản xuất chip của
Mỹ chịu 51% chi phí, và hai công ty sẽ chia đôi doanh thu từ nhà máy mới. Intel
đang nỗ lực giành lại lợi thế sản xuất từ tay các đối thủ Đài Loan và Hàn Quốc.
Con số
trong ngày: 15 tỷ đô
la, là giá trị đầu tư trực tiếp bị người nước ngoài rút khỏi Nga trong quý đầu
năm 2022, khả năng cao là con số cao nhất trong lịch sử.
TIÊU ĐIỂM
Cơn đau đầu Mar-a-Largo của cựu tổng thống
Trump
Donald
Trump đã gọi cuộc đột kích của FBI vào biệt thư Mar-a-Lago của ông hôm 8 tháng
8 là một cuộc tấn công chính trị phi lý. Đến nay FBI không tiết lộ nhiều về động
cơ của họ. Nhưng nguyên nhân dẫn đến việc thu giữ các hồ sơ mật từ bất động sản
Palm Beach của ông Trump có thể sẽ sớm được công bố. Một thẩm phán ở Florida,
Bruce Reinhart, sẽ đưa ra phán quyết sớm nhất là vào thứ Năm về câu hỏi có cho
phép công bố một biên bản của Bộ Tư pháp cho phép tiến hành cuộc lục soát hay
không.
Ông Trump
đã yêu cầu công bố toàn bộ tài liệu, nhưng lại không chỉ đạo các luật sư nộp
đơn đề nghị lên tòa án. Các quan chức nói công bố biên bản sẽ làm đổ vỡ cuộc điều
tra của họ. Tuần trước, ông Reinhart đã cho Bộ Tư pháp bảy ngày để quyết định
giữ kín phần nào trên văn bản, cho thấy sẽ có ít nhất một phần của tài liệu được
công bố. Nhưng đàm phán giữa tòa án và chính phủ về nội dung được công khai có
thể sẽ tiếp tục làm trì hoãn lịch công bố.
Năm năm khốn khổ của người Rohingya
Năm năm trước,
quân đội Myanmar đã dùng bạo lực để buộc gần 750.000 người Rohingya rời khỏi
Myanmar. Nhưng dù Liên Hợp Quốc coi chiến dịch của Myanmar là diệt chủng, không
hề có một hình phạt nào được đặt ra. Hầu hết những người Rohingya bị trục xuất
giờ đây sống mòn mỏi trong trại tị nạn lớn nhất thế giới ở Bangladesh. Ngày thứ
Năm này, các nhóm nhân quyền sẽ đánh dấu “Ngày Tưởng niệm Người Rohingya.”
Tuy nhiên
khoảng 600.000 người Rohingya vẫn còn ở Myanmar. Nhiều người phải sống trong
cái mà Fortify Rights, tổ chức vận động của Mỹ có trụ sở tại Đông Nam Á, gọi là
“trại tập trung thời hiện đại.” Các trại này vô cùng ẩm thấp, có cấu trúc không
chắc chắn và khả năng tiếp cận chăm sóc y tế hầu như bằng không. Hoàn cảnh của
họ càng trở nên tệ đi kể từ khi quân đội lật đổ chính phủ của bà Aung San Suu
Kyi vào năm ngoái. Họ bị từ chối tiếp cận giáo dục và công việc được trả lương.
Chính quyền quân sự cũng không cho các cơ quan viện trợ quốc tế đến thăm các trại
và làng của người Rohingya. Bất kể người Rohingya có ở phía nào của biên giới,
tình trạng của họ cũng vô cùng tồi tệ.
Úc xét xử người gốc Hoa bị nghi can thiệp
chính trị
Năm 2018,
Úc đã khiến Trung Quốc tức giận khi gấp rút thông qua các đạo luật ngăn chặn nước
ngoài can thiệp vào nền dân chủ Úc. Thứ Năm này, người duy nhất cho đến nay bị
buộc tội vi phạm các luật như vậy sẽ ra tòa ở Victoria. Vào năm 2020, Di Sanh
Duong, một người Úc gốc Hoa 67 tuổi, đã quyên góp 37.000 đô la Úc (25.500 đô la
Mỹ) cho một bệnh viện ở Melbourne. Các công tố viên cáo buộc ông làm vậy để có
được sự ưu ái của Alan Tudge, một tân bộ trưởng liên bang mà Duong đã mời đến để
bàn giao séc, thay mặt cho Đảng Cộng sản Trung Quốc. Luật sư của ông Duong nói
khoản quyên góp này chỉ là nỗ lực cải thiện hình ảnh công chúng của người Hoa ở
Úc.
Phiên tòa
sẽ phán xét cả ông Duong và các luật mới. Ông Duong bị cáo buộc là người “chuẩn
bị” hoặc “lập kế hoạch.” Cơ quan công tố đã dùng bằng chứng về mối liên hệ của
ông với chính phủ Trung Quốc để xây dựng vụ án. Nhưng hình sự hóa các liên hệ
và ý định, thay vì hành động thực chất, là điều sẽ bị nhiều luật sư phản đối.
Hôm nay khai mạc hội nghị Jackson Hole
Dưới bóng
của dãy núi Teton hùng vĩ, 100 nhân vật ngân hàng trung ương và các nhà kinh tế
trên khắp thế giới sẽ tề tựu về một khu nhà nghỉ ở Jackson Hole, Wyoming, vào
thứ Năm. Ảnh hưởng của sự kiện này là vô cùng lớn: các tuyên bố miệng của những
người tham dự đủ sức làm rung chuyển thị trường toàn cầu. Năm nay, trọng tâm của
hội nghị kéo dài ba ngày sẽ là bài phát biểu của Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang
Jerome Powell vào thứ Sáu.
Sau dữ liệu
lạm phát nhẹ nhàng hơn ở Mỹ vào tháng trước, nhiều nhà đầu tư cho rằng Fed sẽ nới
lỏng lập trường diều hâu của mình. Họ quay lại tích trữ cổ phiếu, từ đó tạo ra
đà tăng giá dài một tháng qua. Ông Powell có cơ hội điều chỉnh lại kỳ vọng với
bài phát biểu của mình, trong đó ông có thể chọn báo hiệu chiến dịch chống lạm
phát của Fed còn lâu mới kết thúc. Khả năng đó đã làm chao đảo các chỉ số chính
trong tuần này.
Pháp muốn cải thiện quan hệ với Algeria
60 năm trước,
Algeria giành được độc lập từ Pháp sau một cuộc chiến đẫm máu kéo dài 8 năm. Lịch
sử đau thương này khiến mối liên kết giữa hai quốc gia trở nên phức tạp cho đến
tận ngày nay. Vì vậy, chuyến thăm ba ngày của Emmanuel Macron tới quốc gia Bắc
Phi, bắt đầu vào thứ Năm, đã được coi là cử chỉ “tình bạn.” Tổng thống Pháp
mong muốn dùng chuyến thăm Algeria đầu tiên của ông trong 5 năm qua để củng cố
liên kết giữa các doanh nghiệp, công ty khởi nghiệp và giới nghệ sĩ.
Nhưng trước
tiên, ông Macron sẽ giúp “xoa dịu ký ức,”sau nhiều thập niên hai bên sống trong
hoài nghi và cáo buộc lẫn nhau. Quan hệ hai bên xấu đi từ năm ngoái khi ông
Macron được cho là đã nghi ngờ tư cách quốc gia thời tiền thuộc địa của
Algeria. Nhưng ông thừa nhận Pháp đã gây ra một số hành động tàn bạo trong lịch
sử, và thành lập một ủy ban “ký ức và sự thật” để nghiên cứu vai trò lịch sử của
nước ông ở Algeria. Giờ đây giữa hai bên có những câu hỏi mới, bao gồm làm thế
nào để bơm thêm khí đốt tự nhiên từ Algeria, và làm thế nào để giảm bớt các quy
định cho phép người Algeria xin thị thực Pháp.
No comments:
Post a Comment