Cuộc điện
đàm Biden và Tập hôm kia được Bộ NG TQ ghi lại hôm qua. Theo bản tin, điều cần
nhấn mạnh, theo tôi, là ý nghĩa của "statu quo" giữa hai bờ eo biển
Formosa.
Lập trường
của Tập, ý nghĩa của "nguyên trạng-statu quo" mà quan hệ hai bên
USA-TQ từ 1972 lấy đó làm nền tảng, là: "hai bờ eo biển Đài loan đều thuộc
về một nước Trung hoa".
Theo tôi,
ý kiến của Tập, thứ nhứt có thể suy diễn là Tập đã để lộ dấu hiệu TQ sắp khởi động
chiến tranh xâm lược Đài loan. Thứ hai siết thêm gọng kềm của TQ đối với Đài
loan. Thứ ba "cắt cỏ dưới chân" bà Pelosi, nếu bà thực hiện chuyến
thăm viếng Đài loan (trong giờ phút sắp tới).
Về giả
thuyết 1, khi Tập nói rằng “statu quo” là “hai bờ eo biển Formosa đều thuộc về
một nước Trung hoa” và loại bỏ mọi lập trướng khác (về statu quo của Mỹ). Hệ quả
là mọi chuyện xảy ra giữa hai bờ eo biển Đài loan trở thành chuyện “nội bộ” của
nước Trung hoa.
Nếu Mỹ “im
lặng” trước lập luận này hệ quả sẽ là TQ có quyền thực hiện mọi chuyện, ngay cả
chuyện “thống nhứt Đài loan” bằng vũ lực. Mọi sự can thiệp của Mỹ đều vi phạm
Hiến chương LHQ. Đó là nguyên tắc “không can thiệp vào chuyện nội bộ của quốc
gia khác”.
Mỹ sẽ có lập
trường thế nào để Bắc kinh không suy diễn về ý nghĩa của “statu quo - nguyên trạng”
giữa hai bờ eo biển Đài loan ?
Theo tôi,
Mỹ cần phải làm rõ hơn Quan điểm của Mỹ qua Tuyên bố Thượng hải 1972 :
“The
United States acknowledges that all Chinese on either side of the Taiwan Strait
maintain there is but one China and that Taiwan is a part of China. The United
States Government does not challenge that position. It reaffirms its interest
in a peaceful settlement of the Taiwan question by the Chinese themselves.”
Tạm
dịch: “Hoa Kỳ thấy rằng người Hoa ở hai bờ eo biển Đài Loan cùng ủng hộ một
Trung hoa và Đài Loan là một phần của Trung hoa. Mỹ không thách thức lập trường
này. Mỹ tái khẳng định sự quan tâm của mình đối với việc giải quyết vấn đề Đài
Loan bằng phương cách hòa bình của người Hoa...”.
Mỹ có thể
giải thích rằng Mỹ chống lại mọi hành vi không hòa bình của các bên nhằm giải
quyết vấn đề Đài loan. Hệ quả chuyện này đem lại sự bất ổn trong khu vực.
“Statu quo - nguyên trạng” giữa hai bờ eo biển Đài loan là “nền hòa bình” của
khu vực.
Nếu không
làm rõ nội dung “statu quo” hai bờ eo biển Đài loan, Mỹ có thể vô tình “bật đèn
xanh” để TQ thôn tính Đài loan bằng vũ lực.
Nhưng ta
không thể loại trừ giả thuyết rằng Tập đã cố ý không nhắc các lập trường của Mỹ
về vấn đề Đài loan qua Tuyên bố chung 1972. Ý kiến của Tập có thể suy diễn ràng
Tập đã để lộ dấu hiệu TQ sắp khởi động chiến tranh xâm lược Đài loan.
Thứ hai, lập
trường của Đài loan về “statu quo” hai bờ eo biển Đài loan là: một nước Trung
hoa có nhiều cách giải thích khác nhau.
Một số nước
nhìn nhận chính phủ Đài loan đại diện cho đất nước và nhân dân Trung hoa. Số
khác thì nhìn nhận chính phủ Bắc kinh. Đây cũng là trường hợp của VNCH và
VNDCCH trước 1976 hay Nam và Bắc Hàn trước 1991.
“Quốc gia
bị phân chia”, các bên đều nhìn nhận thuộc về một quốc gia duy nhứt. Hai bên,
thí dụ VNCH và VNDCCH, hai mặt của một đồng tiền. Quốc gia nào “nhìn nhận” bên
này thì không nhìn nhận bên kia, và ngược lại. Hai mặt khác nhau nhưng cả hai mặt
đều thuộc về một đồng tiền (quốc gia).
Trong khi
quan điểm của Bắc kinh dứt khoát là Đài loan thuộc về lục địa.
Lập trường
của Tập dĩ nhiên đóng cửa mọi con đường của phe chủ trương ly khai ở Đài loan.
Thứ ba,
trên phương diện “bang giao” quốc gia với quốc gia. Bà Pelosi sẽ khó có lý do
thuyết phục để thực hiện một chuyến thăm viếng “chính thức” Đài loan, tức với lễ
nghi ngoại giao cần thiết dành cho một Chủ tịch Hạ viện, trên nguyên tắc là người
có quyền lực thứ ba, sau tổng thống Mỹ.
Một chuyến
thăm viếng “chính thức” như vậy đồng nghĩa với việc Mỹ nhìn nhận chính phủ Đài
loan là đại diện chính thức cho một nước Trung hoa.
Theo tôi,
BNG Mỹ sẽ có cách giải thích với Bắc Kinh, nếu chuyến đi được thực hiện.
Chuyến
thăm viếng là chuyện bà Pelosi muốn thể hiện để ủng hộ nền dân chủ năng động ở
Đài loan. Ngay cả khi bà Pelosi ủng hộ một phong trào “dân chủ hóa lục địa” của
nhân dân Đài loan, thì việc này cũng không xúc phạm tới nội dung các Tuyên bố
chung mà Mỹ đã ký kết với TQ.
Bởi vì Mỹ ủng
hộ mọi “giải pháp hòa bình của người Hoa ở hai bờ eo biển”, như nội dung Tuyên
bố Thượng hải 1972, để giải quyết vấn đề Đài loan.
Ủng hộ dân
chủ, khuyến khích dân chủ hóa… là những phương pháp hòa bình để giải quyết vấn
đề Đài loan.
Ngay cả việc
chính quyền Đài loan tổ chức trưng cầu dân ý ly khai. Đây cũng là một “biện
pháp hòa bình” để giải quyết vấn đề Đài loan.
.
No comments:
Post a Comment