Một kỷ niệm đáng nhớ về vua
Hàm Nghi
Nguyễn
Thế Thanh
08:42 | Thứ
ba, 21/06/2022
https://nguoidothi.net.vn/mot-ky-niem-dang-nho-ve-vua-ham-nghi-35134.html
Tin tức
về cuộc triển lãm Nghệ thuật lưu đày - Hàm Nghi, Hoàng tử An Nam (1871-1944) diễn
ra trong hơn ba tháng và sẽ kết thúc vào tháng 6.2022 tại Pháp, đã khiến tôi lập
tức nhớ ngay đến một kỷ niệm mà tôi bất ngờ có được về vị cựu hoàng đế nổi tiếng
trong lịch sử Việt Nam.
·
TS.
Amandine Dabat, hậu duệ vua Hàm Nghi: Phát lộ di sản nghệ thuật của cựu hoàng
Đó là một
ngày Paris lạnh giá, 24.11.2010. Nhờ bạn bè mà trong những ngày lưu trú ở Pháp
tôi tìm đến được khách sạn Drouot - nơi chiều hôm ấy diễn ra phiên đấu giá các
tác phẩm nghệ thuật, trong đó có bức tranh Chiều tà (Decline
du jour) của họa sĩ Tử Xuân, tức cựu hoàng Hàm Nghi.
Thú thật,
dù đã biết trong thời gian sống lưu vong ở Algiers, Hàm Nghi có theo học bài bản
ở trường đào tạo mỹ thuật nhưng cho đến lúc đó tôi vẫn nghĩ như nhiều người
khác rằng ông chỉ chú tâm chính trị, còn hội họa chỉ để giải khuây. Và, cũng
cho đến lúc đó tôi mới tìm đọc lại để biết Hàm Nghi đã vẽ rất nhiều tranh và
làm cả các tác phẩm điêu khắc. Ông thực sự là một họa sĩ dù ít được biết tới ở
Pháp, và ở Việt Nam lại càng không.
Nay, với bức Chiều
tà được đưa ra đấu giá tại khách sạn Drouot, giá trị nghệ thuật trong
tranh Hàm Nghi đã được khẳng định và ông trở thành vị vua đầu tiên trong số các
vị vua Việt Nam sống lưu vong có hiện vật cá nhân được đưa ra đấu giá ở nước
ngoài.
Ðúng 14g,
người chủ tọa bắt đầu rao giá của hiện vật đầu tiên trong số 228 hiện vật nghệ
thuật được chào bán hôm nay. Bức Chiều tà có số thứ tự 41
trong sách giới thiệu (khổ 22x33cm, in màu trên giấy láng rất đẹp, phát trước
cho khách từ một tuần trước đó). Số thứ tự ấy cũng là số thứ tự để rao bán tại
phòng đấu giá. Có những bức tranh giá khởi điểm là 35.000 euro và giá chốt là
59.000 euro. Có bức giá khởi điểm 500 euro và giá chốt chỉ là 600 euro.
Bức Chiều
tà của vua Hàm Nghi được giới thiệu: “khổ 35x46cm, tác giả sinh ở Huế
năm 1871, lên ngôi vua năm 13 tuổi, sau cuộc chính biến vào ngày 5.7.1885 bị
Pháp đưa đi lưu đày trong cùng năm ở Algeria, mất năm 1944. Có chữ ký Tử Xuân
(là họa danh của vua Hàm Nghi) ở góc trái của bức tranh”.
https://uploads.nguoidothi.net.vn/content/9162deb2-13d4-46c2-9c7e-a4335ac4458b.gif
Cách
làm chuyên nghiệp của nhà tổ chức phiên đấu giá khiến người tham gia có thêm niềm
tin vào giá trị nhiều mặt của bức tranh Chiều tà của cựu hoàng Hàm Nghi.
Chủ tọa
rao giá khởi điểm của bức tranh là 1.000 euro. Có người trả 1.500. Người kế tiếp
trả 2.000. Rồi 2.100 euro. 2.500 euro… Cứ thế giá trả cao dần. Trong số những
người dự phiên đấu giá này có đại diện của tỉnh Thừa Thiên - Huế và sứ quán Việt
Nam tại Pháp, có vợ chồng con trai nhà báo Thẩm Tuyên - Mai Lan. Có ai đó ở đầu
dây điện thoại bên kia phòng đấu giá (không biết là người Việt hay người Pháp)
trả tới 8.000 euro.
Tại phòng
đấu giá, chị Tố Nga (người bấy nay nổi tiếng trong cuộc đấu tranh cho các nạn
nhân chất độc da cam dioxin trong chiến tranh Việt Nam trước 1975) đẩy lên mức
8.600 euro. Rồi cũng là người ở đầu dây điện thoại gọi tới phòng đấu giá kia đặt
mức 8.800 euro. Và đó cũng là giá chốt. Mấy người bạn người Việt đến hỏi ban tổ
chức tên của người đã mua được bức tranh. Về nguyên tắc, tất nhiên họ không trả
lời. Tuy nhiên họ cho biết người mua đã thỏa thuận ngay thời gian thanh toán tiền
cho văn phòng Millon & Associes.
Điều đáng
học hỏi đối với tôi từ phiên đấu giá này là tính chuyên nghiệp của nhà tổ chức.
Sau khi hỏi rõ các thông tin về địa chỉ lưu trú, số tài khoản và số tiền mà
khách tham dự có khả năng mua, nhân viên văn phòng Millon & Associes bảo họ
đăng ký tên trước khi phiên đấu giá bắt đầu để ban tổ chức giữ chỗ ngồi, bởi vì
lát nữa đây khi mở cửa chắc chắn sẽ có rất đông người phải đứng do không đủ chỗ
và không đăng ký trước.
Họ cũng
thông báo kỹ rằng khi bắt đầu phiên đấu giá, cùng lúc với việc rao giá, đấu giá
tại căn phòng này sẽ có hệ thống tham gia đấu giá qua điện thoại do bộ phận
nhân viên của Millon & Associes phụ trách, ngồi ngay sau bàn chủ tọa.
Thẩm quyền
của người mua qua điện thoại không hề kém người mua tại phòng đấu giá và dĩ
nhiên người mua qua điện thoại cũng phải thực hiện các thủ tục theo quy định (họ
tên, địa chỉ, số tài khoản được kiểm tra hợp lệ...). Người tham gia đấu giá tại
chỗ hoặc qua điện thoại đều được ban tổ chức thông báo trước rằng họ sẽ phải trả
thêm 26% của giá trị hiện vật họ mua (là khoản hoa hồng cho văn phòng đấu giá,
thuế...) và nếu đấu giá thắng thì người mua phải thực hiện việc thanh toán ngay
theo quy định.
https://uploads.nguoidothi.net.vn/content/b8db9dd2-1df6-450f-9c23-d3efcf5baeb1.gif
Nhà báo
Nguyễn Thế Thanh bên bức tranh Chiều
tà của cựu hoàng Hàm Nghi được đấu giá ngày 24.11.2010. Ảnh: TLTG
Cũng qua hỏi
thăm ban tổ chức, tôi được biết khi có ai đó muốn bán một hiện vật, văn phòng
Millon & Associes tiến hành thẩm định kỹ lưỡng giá trị nhiều mặt của hiện vật
thông qua hệ thống các chuyên gia bậc thầy về tranh, tượng, cổ vật bằng sành sứ,
đồng sắt hay bằng vải. Ðể từ kết quả thẩm định khoa học ấy mà định giá hiện vật
đúng với giá trị của nó. Khi có kết quả thẩm định và xác định chính xác số lượng
hiện vật có thể đem đấu giá, văn phòng Millon & Associes sẽ định giá khởi
điểm, in sách ảnh giới thiệu hiện vật, thông báo rộng rãi địa điểm, thời gian
trưng bày và đấu giá cho công chúng quan tâm biết và tham gia.
Buổi đấu
giá ngày 24.11.2010, nhà tổ chức đấu giá tại Drouot có giao dịch với 67 tổ chức
và 72 chuyên gia thẩm định. Hằng năm có 800.000 hiện vật (chủ yếu liên quan đến
nghệ thuật sáng tạo) được bán tại đây.
Cách làm
chuyên nghiệp của nhà tổ chức đấu giá tại Drouot càng làm chúng tôi thêm tin
vào giá trị nhiều mặt của bức Chiều tà của họa sĩ Tử Xuân - cựu
hoàng Hàm Nghi. Có một niềm tự hào và tình cảm thân thương dậy lên ấm áp lòng
tôi hôm ấy trong tiết trời Paris lạnh giá. Cho đến tận bây giờ, sau 12 năm kể từ
phiên đấu giá ấy ở Paris, tôi vẫn mang theo hai câu hỏi chưa được trả lời: Một,
không biết người sở hữu bức tranh Chiều tà đã lộ danh tánh
chưa và bức tranh có được đưa về thăm Việt Nam lần nào chưa? Hai, không biết những
người biên soạn lịch sử mỹ thuật Việt Nam đã bổ sung tên cựu hoàng Hàm Nghi - họa
sĩ Tử Xuân vào danh sách các họa sĩ Việt Nam chưa?
Thôi thì,
hy vọng sau bài viết này, hai câu hỏi đó của tôi sẽ có câu trả lời.
Bài và ảnh: Nguyễn
Thế Thanh
·
TS.
Amandine Dabat, hậu duệ vua Hàm Nghi: Phát lộ di sản nghệ thuật của cựu hoàng
No comments:
Post a Comment