HOA KỲ và TRUNG QUỐC TRANH ĐẤU TẠI EO BIỂN ĐÀI LOAN (The Economist)

 

Mỹ và Trung Quốc tranh đấu tại eo biển Đài Loan

Cù Tuấn dịch từ The Economist

Tháng Sáu 28, 2022

https://nghiencuulichsu.com/2022/06/28/my-va-trung-quoc-tranh-dau-tai-eo-bien-dai-loan/

 

 

https://nghiencuulichsudotcom.files.wordpress.com/2022/06/290731582_5464104996961469_7492104341811077742_n.jpg

Eo Biển Đài Loan

 

Căng thẳng trong khu vực này đang âm ỉ, đặc biệt là việc sử dụng giao thông đường thủy

 

Đối với những người theo chủ nghĩa dân tộc Trung Quốc, những người mong muốn thấy Mỹ bị đẩy khỏi sân sau của Trung Quốc, những lời phát biểu của một quan chức Bộ ngoại giao nước này đã mang lại hy vọng. Người phát ngôn của Bộ này cho biết vào ngày 13 tháng 6, mô tả eo biển Đài Loan là vùng biển quốc tế là một “tuyên bố sai lầm”. Ông nhấn mạnh, Trung Quốc có “chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán” đối với tuyến đường thủy này. Những lời nói của ông nhằm vào Mỹ, quốc gia gọi đây là vùng biển quốc tế và thường khiến Trung Quốc tức giận khi điều tàu chiến đi qua đó. Một học giả Trung Quốc đã cảnh báo trong một bài báo trực tuyến về việc “rồng sẽ đấu với hổ” ngay sau đó.

 

Eo biển này là con đường quan trọng cho hàng hải thương mại cũng như các tàu hải quân nước ngoài. Những tàu hải quân qua eo biển này chủ yếu là tàu của Mỹ, nhưng trong những năm gần đây – như một cử chỉ ủng hộ – một số đồng minh của Mỹ cũng thỉnh thoảng điều tàu chiến của họ đi qua đây. Người phát ngôn Trung Quốc đã trả lời một báo cáo của hãng tin Bloomberg rằng các sĩ quan quân đội Trung Quốc, trong các cuộc gặp trong những tháng gần đây với người đồng cấp Mỹ, đã nhiều lần khẳng định rằng không có vùng biển quốc tế nào ở đó. Người phát ngôn Bộ này nói rằng điều này đã gây ra lo ngại trong số các quan chức cấp cao của Mỹ.

 

Ít nhất là trước công chúng, lập luận của Trung Quốc dường như không thay đổi. Trung Quốc không nói rõ ràng rằng tất cả các vùng nước trong eo biển là lãnh thổ thuộc chủ quyền của nó. Các từ “chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán” đề cập đến các loại hình kiểm soát khác nhau mà Trung Quốc đòi quyền ở các phần khác nhau của eo biển, có chiều rộng khác nhau từ 70 đến 220 hải lý.

 

Trung Quốc đặt cho những khu vực này những cái tên giống nhau và chỉ rõ chiều rộng của chúng, giống như các quốc gia khác làm theo Công ước về Luật Biển chưa được công nhận (mà Trung Quốc đã phê chuẩn còn Mỹ thì không). Quốc gia này tính diện tích giữa “đường cơ sở lãnh thổ” và một đường song song cách biển 12 hải lý là lãnh thổ có chủ quyền (xem bản đồ). Trung Quốc tuyên bố 12 hải lý tiếp theo xa hơn đó là “vùng tiếp giáp” nơi quốc gia này có quyền thực thi pháp luật rộng rãi. Khu vực đó và một dải biển ngoài đó tạo thành “vùng đặc quyền kinh tế” của quốc gia, hay eez. Nếu có khoảng trống (không có ở eo biển Đài Loan), khoảng không này có thể kéo dài đến 200 hải lý tính từ đường cơ sở.

 

Giống như hầu hết các quốc gia khác, Mỹ coi các đường eez là biển nước sâu, chỉ chấp nhận một số hạn chế như quyền đánh bắt và khai thác khoáng sản. Trung Quốc có cái nhìn sâu rộng hơn về các quyền của mình. Quốc gia này phản đối mọi hoạt động thu thập thông tin tình báo hoặc các cuộc tập trận của tàu quân sự hoặc máy bay trong phạm vi của nó. Trung Quốc cũng yêu cầu các tàu quân sự nước ngoài đi qua dải 12 hải lý đầu tiên (thực hiện “lối đi ghé qua vô ý”, như cách gọi của các nhà khoa học) trước tiên phải được phép của họ. Mỹ từ chối tuân thủ việc này.

 

Các tuyên bố công khai của Trung Quốc thường sử dụng ngôn ngữ làm mờ sự phân biệt giữa các vùng biển có chủ quyền và eez. Đó có thể là cố ý. Rõ ràng là Trung Quốc muốn những quốc gia khác tin rằng nó có thể phủ quyết bất kỳ hoạt động quân sự nào đi qua eo biển. Nó coi các chuyến tàu đi qua eo biển Đài Loan của các cường quốc phương Tây là biểu hiện của tình đoàn kết với Đài Loan, nơi mà Trung Quốc tuyên bố là lãnh thổ của mình. Trong một bài bình luận trên Thời báo hoàn cầu, một tờ báo lá cải theo chủ nghĩa dân tộc chủ nghĩa ở Bắc Kinh, cựu biên tập viên của tờ báo nói rằng tất cả những lần quá cảnh của tàu Mỹ là “những tuyên bố trắng trợn ủng hộ chính quyền Đài Loan và chống lại đại lục” cũng như “xâm phạm quyền chủ quyền của Trung Quốc ”- ngụ ý rằng những quyền đó vượt xa phạm vi kinh tế ở eez.

 

Mỹ đúng khi phải lo lắng về việc này. Căng thẳng đang âm ỉ trong khu vực trên. Vào ngày 21 tháng 6, Đài Loan đã đưa hàng loạt các máy bay phản lực cất cánh sau khi 29 máy bay quân sự Trung Quốc tiến vào vùng nhận dạng phòng không của họ. Trong những năm gần đây, Đài Loan thường báo cáo về những cuộc thăm dò như vậy. Vào tháng 5, họ cho biết một máy bay trực thăng tấn công của Trung Quốc đã vượt qua “đường trung tuyến” ở eo biển, lần đầu tiên xâm nhập qua ranh giới quân sự không chính thức đó kể từ năm 2020. Các tàu thăm dò dường như một phần nhằm thể hiện sự không hài lòng của Trung Quốc với các cử chỉ hỗ trợ của Mỹ đối với Đài Loan.

 

Những người theo chủ nghĩa dân tộc của Trung Quốc yêu cầu đất nước của họ phải trở nên cứng rắn hơn. “Khi bạn bè đến, sẽ có rượu ngon, và khi một con chó rừng đến, sẽ có một khẩu súng ngắn để chào đón nó,” một bài xã luận trên Thời báo hoàn cầu nổ tung tóe. “Đây là lời khuyên của chúng tôi dành cho những tàu chiến nước ngoài muốn thực hiện các hành động khiêu khích ở eo biển Đài Loan: Hãy coi chừng!” Chính phủ Trung Quốc có thể không nói rõ ràng như vậy bằng phát ngôn chính thức, nhưng sự thất vọng của họ là rất rõ ràng.