Thể
chế cản trở chống tham nhũng: ‘nhắc đi, nhắc lại’ sao vẫn bế tắc?
RFA
21/01/2022
Phiên họp thứ 21 của
Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực hôm 20/1/2022. Courtesy
chinhphu.vn
Tại phiên họp thứ 21 của Ban Chỉ đạo Trung
ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực hôm 20/1, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
lại chỉ đạo, cần tập trung xây dựng, hoàn thiện thể chế để ‘không thể tham
nhũng’.
Ông Trọng cho rằng phải hoàn thiện thể chế kiểm
soát quyền lực trong các lĩnh vực dễ phát sinh tham nhũng; cơ chế kiểm soát tài
sản, thu nhập; khắc phục những sơ hở, bất cập trong cơ chế liên quan đấu thầu,
đấu giá, quản lý đất đai, tài sản công... sửa đổi, bổ sung Luật Thanh tra, Luật
Đất đai...
Luật sư Trần Quốc Thuận, nguyên Chánh văn phòng Quốc hội Việt Nam khi trả lời RFA cho rằng để
ngăn chặn nạn tham nhũng, Đảng và Chính phủ Hà Nội đưa ra rất nhiều biện pháp,
nhưng ở Việt Nam biện pháp và pháp luật vẫn chưa được thực thi triệt để:
“So với Bộ Luật Hình sự của nhiều nước trên thế giới
thì Bộ Luật Hình sự Việt Nam có mức phạt cao hơn nhiều, nhất là nhóm tội tham
nhũng thì phạt rất nặng. Nhưng vấn đề là có chứng minh được tham nhũng không,
thường tội gây thất thoát tài sản người ta nói do thiếu trách nhiệm, do cơ chế,
thể chế, có chiếm đoạt hay không chiếm đoạt. Có chiếm đoạt thì mới dẫn đến những
tội đưa hối lộ, nhận hối lộ, môi giới hối lộ thì lúc đó hình phạt mới nặng, có
thể lên đến mức tử hình.”
Theo Luật sư Trần Quốc Thuận, việc phá được một
vụ án tham nhũng không phải là chuyện đơn giản. Những vụ tham nhũng lớn dây
chuyền, ‘dây mơ rễ má’ ăn chia với nhau nên việc bóc gỡ để xử lý phải có nhiều
thời gian, công phu. Vì vậy ông Thuận cho rằng cần phải có cơ chế, thể chế
thích hợp để người dân tham gia thì may ra mới làm tốt được.
Vấn đề này được lãnh đạo Việt Nam ‘nhắc đi, nhắc
lại’ nhưng vì sao nạn tham nhũng không những không bị triệt mà vẫn tiếp diễn?
Từ Hà Nội hôm 21/1, nhà báo độc lập Nguyễn
Vũ Bình, từng công tác tại Tạp chí Cộng sản lại cho rằng:
“Về thể chế chống tham nhũng thì qua kinh nghiệm lịch
sử của tất cả các nước thì nó là hệ thống dân chủ. Tức là báo chí tự do, đa
nguyên đa đảng, tam quyền phân lập... Như vậy mới chống được tham nhũng tận gốc,
các ổng cũng biết là như vậy, nhưng cứ nói là thay đổi thể chế theo ý của các ổng
là cộng sản, mà vẫn chống được tham nhũng. Thành ra các ổng chỉ nói vậy để bào
chữa cho việc chống tham nhũng thiếu hiệu quả, hoặc không triệt để xóa bỏ tham
nhũng.”
Theo nhà báo Nguyễn Vũ Bình, vấn đề tham nhũng
ở Việt Nam là do cơ chế toàn trị cộng sản, tức độc tài đảng trị. Chính cơ chế
đó sinh ra tham nhũng và mức độ tham nhũng ghê gớm như vậy.
Ảnh minh họa: Hình
chụp các lãnh đạo Đảng Cộng sản Việt Nam tại Đại hội 13 hôm 31/1/2021. AFP.
Theo Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống
tham nhũng, trong năm 2021, Việt Nam đã khởi tố, điều tra 390 vụ án/1.011 bị
can về các tội tham nhũng. Trong đó, có nhiều vụ án lớn, nghiêm trọng, phức tạp,
khởi tố thêm nhiều bị can là cán bộ cấp cao, sĩ quan cấp tướng trong lực lượng
vũ trang, xử lý vụ án đưa, nhận hối lộ liên quan đến Phan Văn Anh Vũ; một số vụ
án xảy ra trong lĩnh vực y tế, lợi dụng phòng, chống dịch COVID-19 để trục lợi
như vụ công ty Việt Á... Nhưng dư luận cho rằng kết quả đó chỉ là bề nổi... vì
hiện nay tham nhũng hầu như xảy ra ở khắp nơi tại Việt Nam.
Vậy với yêu cầu cần hoàn thiện thể chế để
‘không thể tham nhũng’ của ông Nguyễn Phú Trọng, liệu có khả thi khi với Việt
Nam hiện nay?
Giáo sư Nguyễn Đình Cống, nguyên Chủ nhiệm Khoa, trường Đại học Xây dựng Hà Nội, một đảng viên
đã từ bỏ Đảng, khi trả lời RFA cho rằng:
“Thể chế VN hiện nay tốt đến đâu? Đảng CS đứng trên
thì họ vẫn tự hào thể chế của họ rất tốt, rất vững. Nhưng những nhà phản biện vẫn
nghĩ thể chế ấy là không tốt. Nó độc đảng, độc đoán toàn trị theo con đường vô
sản chuyên chính. Thể chế ấy dựa vào liên minh công nông và trí thức, nhưng liên
quan tới người tài thì một là nó tìm cách loại bỏ tinh hoa của dân tộc. Vì những
người giỏi thường tìm cách trung thực, nên người ta không tán thành chủ nghĩa
Mác Lenin. Mà không trung thành chủ nghĩa Mác Lenin thì Đảng CS sẽ tìm cách loại
bỏ. ”
Theo Giáo sư Nguyễn Đình Cống, Nhà nước Việt
Nam, nếu không thay đổi đường lối cán bộ, không cải cách thể chế bằng việc bỏ
hình thức độc quyền đảng trị thì không thể nào tìm được người tài giỏi thật sự
để làm lãnh đạo và quản trị đất nước, không thể bảo đảm chỗ đứng bền vững cho
người tài.
Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp phân tích với RFA về những bất cập của thể chế hiện nay:
“Cái nền quản trị Nhà nước này nó không minh định rõ
cái gì ra cái gì. Nó không nói rõ làm thế nào thì tốt hay không tốt; làm thế
nào thì hợp pháp hay phạm pháp… Người ta không có nền tảng pháp lý cụ thể để
người ta yên tâm nên tốt nhất là người ta sẽ không làm. Đấy là do thể chế, do hệ
thống. Do đó phải làm lại hệ thống và thể chế.”
Nhiều chuyên gia cho rằng, hiện cả ba nhánh
quyền lực tại Việt Nam đều chịu sự lãnh đạo của một đảng, nên không phân định
được rõ trách nhiệm giữa lập pháp, hành pháp, tư pháp. Nếu cả ba nhánh quyền lực
mà không hoạt động độc lập hơn và có kiểm soát lẫn nhau, giám sát lẫn nhau thì
sẽ có rất nhiều trở ngại trong việc chống tham nhũng.
----------------------
Tin, bài liên quan
·
Có
ai còn tin câu ‘chống tham nhũng ở Việt Nam không có vùng cấm’?
·
Quốc
hội lại bàn việc “chống lãng phí”- có lãng phí?
·
30
CDC các tỉnh xin giảm án cho giám đốc CDC Hà Nội tham nhũng nói lên điều gì?
·
Việt
Nam vẫn loay hoay tìm cách thu hồi tài sản tham nhũng
·
Tình
trạng kiểm soát tham nhũng có cải thiện như chỉ số PAPI 2020?
No comments:
Post a Comment