Người phụ nữ chuyển hóa ‘lục
địa rác thải’ trên đại dương
Lê Tây Sơn - Saigon Nhỏ
21 tháng 12, 2021
Trạm tái chế rác thải
trên đại dương của Lenka Petráková. Ảnh từ website của Lenka Petráková
Một nhà thiết kế nữ người Slovakia đã mường tượng ra
mô hình sáng tạo mang tính cách mạng về một trạm nghiên cứu nổi, sử dụng năng
lượng phát sinh từ thuỷ triều, gió và ánh nắng để làm sạch đại dương.
Ý tưởng thú vị của
một phụ nữ
Công trình của Lenka Petráková được trao giải
Grand Prix Award không chỉ để ghi nhận “chất lượng và ý tưởng” của thiết kế mà
còn để tôn vinh “mục tiêu dọn dẹp môi trường biển, một bài toán khó nhưng cấp
bách mà nhân loại phải đối phó”.
Theo các nhà thiết kế, Petráková đã “vượt qua
được những khái niệm lỗi thời” trong thiết kế khi quyết tâm tạo ra một kiến
trúc độc đáo có khả năng vừa giúp giảm ô nhiễm đại dương vừa giúp phổ biến kiến
thức chống ô nhiễm môi trường nước cho các du khách đến tham quan trạm nổi. Bản
thiết kế có tên “The 8th Continent”, trong đó xem quần thể rác thải khổng lồ tại
Thái Bình Dương như “Lục địa thứ Tám”.
Petráková bộc bạch với báo chí: “Đối với tôi,
số rác thải đang trôi dạt trên Thái Bình dương và các đại dương khác lớn đến nỗi
phải gọi đúng tên nếu gom thành một khối. Loài người chúng ta đang phải đương đầu
với các nguy cơ có thể đoán trước được của… lục địa rác di động. Nó ảnh hưởng đến
các sinh vật từ những gì chúng ăn vào cơ thể và sau đó truyền sang cho con người.
Đó là lý do dẫn tôi đến ý tưởng thiết kế một công trình nổi có thể thu gom rác
thải bập bềnh trên các đại dương; ví dụ bao nhựa, chai nhựa để chế biến chúng
thành các chất liệu có thể tái sử dụng”.
Theo ước tính của các nhà bảo vệ môi trường, mỗi
năm có hàng triệu tấn chất thải đủ loại, từ vô cơ đến hữu cơ và các chất độc hại
được đưa vào nước biển. Có cái nổi, có cái chìm hay hoà tan. Petráková nhấn mạnh
trong tuyên bố nhận giải: “Tôi hy vọng trạm nổi làm sạch mặt biển sẽ giúp phần
vào việc phục hồi sự cân bằng môi trường biển bằng cách thu gom rác thải nhựa
trôi giạt rồi biến chúng thành nguyên liệu tái sử dụng tại nhà máy tái chế ngay
trên công trình.
Trạm nổi được kết nối trực tiếp với các trung
tâm tiếp nhận nguyên liệu tái sử dụng và các trường học có chương trình giáo dục
cho học sinh, du khách về việc loài người phải có hành động tức thì để không
làm ô nhiễm thêm đại dương, đồng thời sớm tìm ra giải pháp đối phó vói các nguy
cơ tiềm tàng. Nói rõ hơn là chúng ta không thể làm đại dương tổn thương hơn nữa
nếu muốn duy trì nó như một môi trường lành mạnh nuôi sống con người và huyết mạch
giao thông giữa các nước”.
Trạm tái chế rác thải
trên đại dương của Lenka Petráková. Ảnh từ website của Lenka Petráková
Một công trình
xanh và tự cung từ A-Z
Petráková bắt đầu dự án như luận án tốt nghiệp
Đại học University of Applied Arts Vienna và bản thiết kế được thực hiện tại xưởng
thiết kế Studio Hani Rashid của đại học. Grand Prix Award là giải thưởng cao
quí để ghi nhận những đóng góp ấn tượng cho kiến trúc. Thiết kế còn đoạt giải
Innovation of the Sea Award của Hội Foundation Jacques Rougerie về “tầm nhìn
sáng tạo” (visionary innovation).
Trong video công bố giải, hội xem trạm nổi là
“cơ chế tự cung” (self-sufficient organism) có khả năng sử dụng các nguồn lực
thiên nhiên để di chuyển và lấy lại sự cân bằng cho đại dương, làm sạch môi trường”.
Công trình của Petráková có ba khoang nổi giống như cánh hoa liên kết với trung
tâm “greenhouses” (nhà xanh) gồm 3 “ngọn lửa” bằng kính uốn cong hướng lên bầu
trời nhìn giống 3 cánh hoa sen khổng lồ vươn lên mặt biển. Ba khoang nổi chính
là những chiếc vòi khổng lồ chặn và hút rác từ đại dương (Barrier) để đưa về
nhà máy xử lý trung tâm (Collector). Nhà máy được thiết kế sao cho việc xử lý
chất thải được làm tốt nhất.
Cô Lenka Petráková.
Ảnh từ website của Lenka Petráková
Điều đặc biệt nữa của trạm nổi là khả năng tự
cung cấp năng lượng bằng cách chuyển năng lượng của thuỷ triều thành điện năng.
Petráková cho biết trạm có cả phòng phân tích động thực vật biển, bể lọc nước
muối cung cấp cho sinh hoạt và canh tác trên trạm. Khả năng tự cung thực phẩm rất
tốt.
“Nói chung mỗi phần của trạm đều có nhiệm vụ
riêng và bổ sung cho nhau. Ví dụ, biến nước biển thành nước ngọt không chỉ để lấy
nước tưới cho các mảnh vườn thuỷ canh mà còn nghiên cứu hoàn thiện kỹ thuật giải
mặn sao cho đỡ tốn kém và chất lượng nhất. Nhà xanh có hình uốn cong là để tận
dụng sức đẩy của gió. Không gian chung, không gian riêng và các cơ sở phụ trợ
cũng được kết nối với nhau. Bao phủ các ‘nhà xanh’ là những tấm panel điện mặt
trời cung cấp điện đun nước.
Nước sạch xử lý từ nước rác sẽ được lọc trước
khi bơm vào bồn chứa nước để giải mặn hoặc dùng vào việc khác – Petrov bộc bạch
– Chúng ta không thể tưởng tượng một ngày nào đó thế giới không còn mầu xanh của
đại dương mà chỉ còn mầu tối u ám. Hiện bề mặt đại dương đã bẩn đến mức báo động
đỏ. Các thể sống và thực vật đang phải chịu đựng sự tàn phá khủng khiếp của con
người. Giúp phục hồi cuộc sống biển của đại dương là yêu cầu cấp bách. Tạo ra sự
thay đổi tích cực trong mói quan hệ giữa con người và đại dương ở các thể hệ
tương lai cũng là điều cấp bách”.
(Tham khảo The Guardian và The Economist
2021)
No comments:
Post a Comment