Chiếc
mũ 16 tỉ và chuyện hồi hương cổ vật Việt
31/10/2021 05:58 GMT+7
https://tuoitre.vn/chiec-mu-16-ti-va-chuyen-hoi-huong-co-vat-viet-20211030223352722.htm
TTO - "Ước gì chiếc mũ đấu giá cực cao vừa rồi
và nhiều cổ vật Việt khác do người nước ngoài trúng đấu giá; vào tay những bảo
tàng, những nhà sưu tầm càng nổi tiếng càng tốt".
·
Giá cổ vật Việt tăng ngoài sức
tưởng tượng
·
Giới
thiệu hơn 130 cổ vật quý mang đậm dấu ấn lịch sử văn hóa Việt Nam
·
Trưng bày cổ vật và tranh của
các danh họa Việt Nam
https://cdn.tuoitre.vn/thumb_w/586/2021/10/30/untitled-1-1635607874626549350290.jpg
Chiếc mũ quan triều
Nguyễn vừa được mua với giá 600.000 euro (16 tỉ đồng) - mức giá kỷ lục cho một
cổ vật của Việt Nam - Ảnh: Balclis
“Đưa cổ vật hồi
hương mà để nằm trong bóng tối, nhà kho tồi tàn, không đảm bảo việc bảo quản
nói chi đến chuyện trưng bày quảng bá thì càng không nên hồi hương”.
Đây là câu nói của chuyên gia cổ vật TRẦN ĐÌNH
SƠN, tác giả sách Đại lễ phục Việt Nam thời Nguyễn và nhiều công trình về cổ vật
Việt Nam. Quan điểm của ông Trần Đình Sơn dường như "trái chiều"
so với rất nhiều ý kiến cho rằng cổ vật Việt cần phải hồi hương.
*
Ông nghĩ thế nào về mong muốn của nhiều người về việc đưa chiếc mũ được đấu giá
16 tỉ đồng về Việt Nam?
- Dường như người ta đang quan trọng hóa bởi
cái giá quá cao, và nhầm tưởng thuộc hàng quốc bảo. Mũ kia cũng quý nhưng của một
vị quan thôi, không quan trọng lắm đâu. Nếu là một quốc ấn hay nhiều đồ vật húy
tiếu của hoàng triều bị ăn cắp giai đoạn chiến tranh thì khác, chứ cái mũ đó
không có gì ghê gớm lắm, giá cả lại mắc như vậy thì hồi hương về làm gì.
Với cái mũ này, điều cần biết nhất chính là chủ
nhân của nó để có cách ứng xử. Chuyện giao dịch hiện vật văn hóa giữa Việt Nam
với các nước phương Tây diễn ra từ rất sớm, có thể từ thời các chúa Nguyễn. Những
người phương Tây hợp tác với triều đình được cấp phẩm phục. Ví như những công
thần người Pháp thời Gia Long từng được cấp như vậy, và họ đem về nước. Nhiều sứ
thần hay các vị của chính quyền bảo hộ cũng đều được xếp theo phẩm trật và được
tặng triều phục như thế...
Đây cũng là một nguồn người ta đem về chính thống
chứ đâu phải của mình thất thoát đâu. Còn mũ được xác định của một danh nhân lịch
sử nào đó thì rất nên mua. Của các vị quan bình thường hay là tặng phẩm cho các
vị sứ thần... thì cứ để trong các bộ sưu tập, trong các bảo tàng nước ngoài, nó
vẫn là "made in Việt Nam", vẫn đóng vai trò quảng bá văn hóa Việt đối
với những ai chưa có điều kiện đến Việt Nam.
*
Còn về mong muốn người nước ngoài đấu giá cổ vật Việt Nam giá càng cao càng tốt?
- Tôi cho rằng cổ vật Việt, trừ những gì được
đánh giá rất cần phải tìm cách đưa về lại Việt Nam, số còn lại việc mua bán,
sưu tầm trên thế giới với giá càng cao càng mừng, nằm trong các bộ sưu tập càng
nổi tiếng càng tốt. Vì đó là cách khiến cho giới chơi đồ cổ trên thế giới chú ý
đến đồ cổ của Việt Nam, mỹ thuật cổ Việt Nam và rộng ra là văn hóa Việt Nam. Nó
nằm đâu thì cũng là đồ Việt, đều là sản phẩm văn hóa của cha ông chúng ta. Có nằm
ở Anh, ở Mỹ, ở Nhật thì người ta xem vẫn thấy đó là đồ Việt. Đó là chưa kể nhờ
được lưu giữ ở các nước mà bây giờ cổ vật mới còn tồn tại được như vậy.
Chiếc áo mãng bào tứ linh triều Nguyễn được mua với
giá khoảng 930 triệu đồng - Ảnh: Balclis
* Vậy
chuyện hồi hương cổ vật, theo ông nên như thế nào?
- Vấn đề mua cổ vật Việt từ nước ngoài về lại
Việt Nam, theo tôi cần phải được nhìn nhận lại, để tránh trường hợp người ta đi
từ cực đoan này đến cực đoan khác. Trước đây, những đồ vật kia từng được xem là
di sản phong kiến hủ bại, đốt bỏ đập phá chẳng thương tiếc gì. Khi thì người ta
lại đòi mua khắp nơi trên thế giới đem về. Có người lại cho rằng cổ vật Việt
thì Nhà nước phải mua hết đem về bảo tàng. Tiền đâu mà mua cho nổi.
Chúng ta đang có hệ thống cổ vật quý hiếm, đại
diện cho hầu hết các giai đoạn lịch sử trong các bảo tàng từ Bắc đến Nam, nào
có trưng bày hết đâu, có phát huy được nhiều đâu.
Chúng ta hiện có những bảo tàng chuẩn mực do
Pháp xây dựng, như Bảo tàng Lịch sử ở Hà Nội và TP.HCM và Bảo tàng Chăm Đà Nẵng.
Còn ở Huế cổ vật triều
Nguyễn có nhiều ngàn món vô cùng quý hiếm còn chất trong kho, sau năm 1975 đã từng bị sập, hư,
vỡ rất nhiều. Trải qua mấy chính thể, cổ vật triều Nguyễn vẫn tạm bợ trong một
cung điện cổ, chứ có xây được một bảo tàng trưng bày bài bản đâu. Như thế đặt vấn đề tốn nhiều tiền
rước món đồ quý về trong khi nhiều đồ quý trong kho im lìm, thì hồi hương làm
gì?
Đâu phải cái gì cổ vật Việt Nam phải đem về Việt
Nam? Phải để cho những cổ vật có thể nằm chỗ này chỗ kia, sau này còn hy vọng
chỗ này mất thì chỗ kia còn. Dĩ nhiên có những vật cần thiết đưa về Việt
Nam thì phải tìm cách, thậm chí có thể bằng con đường ngoại giao hoặc luật pháp
quốc tế chẳng hạn...
Cho nên những điều đó cần bàn bạc cho kỹ để có
chính sách đối với cổ vật Việt ở bên ngoài. Đồng ý là cần mua thêm đưa về nhưng
mua thêm cái gì cần thiết chứ ngân sách đâu bỏ ra không đúng chỗ như vậy, trong
khi trong nước rất cần đầu tư vào những công trình thiết yếu cho quốc kế dân
sinh.
*
Giá
cổ vật Việt tăng ngoài sức tưởng tượng
TTO - Việc chiếc mũ quan nhất phẩm (trở lên)
thời Nguyễn nguyên vẹn được một người mua đấu giá với giá 600.000 euro (16 tỉ đồng)
ở Tây Ban Nha tối 28-10 gây sửng sốt đối với mọi người, đặc biệt trong giới cổ
ngoạn.
THÁI LỘC thực hiện
No comments:
Post a Comment