Test
Covid-19 và Học thuyết sốc
28/09/2021
https://baotiengdan.com/2021/09/28/test-covid-19-va-hoc-thuyet-soc/
Giá một bộ test nhanh ở Đức là khoảng 25.000
VNĐ (có nơi vài chục cent, tương đương khoảng 13.000-20.000VNĐ, tuỳ nơi).
Ở ta giá 238.000 VNĐ.
(Ơ hay, một năm trước ta tự hào sản xuất và xuất khẩu được bộ test cơ
mà?!).
Việc tạo ra thảm họa hoặc chộp thời cơ của một
cuộc thảm hoạ để kiếm lợi, kinh tế học gọi là “chủ nghĩa tư bản thảm họa”.
Khủng hoảng là một cuộc làm ăn lớn, siêu lợi
nhuận. Có lẽ bạn đọc cần dạo qua thư văn kinh tế học để đọc câu chuyện về một
lý thuyết kinh điển về “học thuyết sốc”.
Milton Friedman, cây đại thụ về kinh tế học
thuộc trường phái Chicago, là cha đẻ của cái gọi là học thuyết này, cho rằng:
chỉ một cuộc khủng hoảng – khủng hoảng thật, hoặc được cảm nhận là khủng hoảng
– mới tạo ra sự thay đổi thực sự rõ nét về kinh tế. Khi cuộc khủng hoảng bùng nổ,
những hành động nào được thực hiện phụ thuộc vào những ý tưởng đang trôi dạt
xung quanh.
Theo vị giáo sư lừng danh của Đại học Chicago,
khi xảy ra khủng hoảng, điều tối quan trọng là phải hành động ngay lập tức, tiến
hành những thay đổi nhanh chóng và “không thể đảo ngược”.
Nó được ví như một biến thể của lời răn của
nhà luận thuyết người Ý Niccolò Machiavelli, từ thế kỷ 15: “Cần gây những tổn
thương nhất loạt”. Nếu bỏ qua giai đoạn cao trào của khủng hoảng để ra tay hành
động, sẽ không còn cơ hội khác nữa.
Lợi dụng thảm họa, khủng hoảng là ý tưởng cốt
lõi trong học thuyết và phong trào của Milton Friedman. Khủng hoảng, thảm họa
như là nguyên liệu để khởi phát một cuộc sang chấn tập thể trên quy mô rộng khắp,
nhằm tạo sự thay đổi để đoạt lợi theo ý muốn.
Những nhà “tư bản thảm họa” luôn kỳ vọng một
cuộc khủng hoảng để có thể nấu nồi cơm lợi nhuận của mình, có những trường hợp
phải tạo ra khủng hoảng.
Dù rằng chủ nghĩa kinh tế của Friedman có thể
áp dụng được một phần nhất định nào đó trong xã hội dân chủ, tuy nhiên mấu chốt
của mô hình này là muốn triển khai đạt được hiệu quả tối đa, buộc phải có các
điều kiện độc tài.
Học thuyết này được áp dụng rộng khắp trên thế
giới, đặc biệt là trong chính sách công và quản trị công của các nhà nước. Ở những
quốc gia mà các chính sách của trường phái Chicago được áp dụng từ mấy thập kỷ
qua, có điểm đặc trưng là đều nổi lên một liên minh cai trị quyền lực giữa số
ít tập đoàn lớn và một tầng lớp chính trị gia giàu có.
Xem ra khủng hoảng COVID-19 là ví dụ kinh điển
của trò đoạt lợi qua khủng hoảng. Nó đáp ứng đủ các điều kiện tiên quyết của “Học
thuyết sốc”:
(1) Khủng hoảng có tính chấn thương nhất loạt;
(2) Nhiều chính sách (trong đó có test COVID-19)
là những hành động ngay lập tức, nhanh chóng và “không thể đảo ngược”;
(3) Có bóng dáng của sự hợp tung của giới
chính trị và kinh tế;
(4) Thường diễn ra ở môi trường chuyên chế.
Và, nó dường như đã và đang là cơ hội làm đầy
túi của không ít người. Đại chúng mới là những người cúng dường ngoan ngoãn, vĩ
đại và đau khổ nhất.
Bài về Học thuyết Sốc tôi viết trên báo Người Đô Thị 5 năm về trước.
-----------------------------------------------------------------------------
TÀI LIỆU LIÊN QUAN
Ưu
điểm vượt trội của bộ kit xét nghiệm SARS-Cov-2 ‘made in VietNam’
Báo
Điện Tử Chính Phủ Nước CHXHCN Việt Nam
18:37, 08/03/2020
(Chinhphu.vn) - Chúng ta đi sau so với thế giới khoảng
vài tuần nên đã tận dụng được lợi thế này để tối ưu hóa bộ kit xét nghiệm virus
SARS-CoV-2, nâng hiệu suất, công suất lên gấp 4 lần, giá thành mỗi bộ kít dự kiến
bằng 1/4 giá thành một bộ kit tương tự của nước ngoài.
·
Hai
sinh phẩm xét nghiệm SARS-CoV-2 được cấp số đăng...
·
Đưa
chất xám xuống tuyến huyện, sản xuất hàng loạt...
http://baochinhphu.vn/Uploaded/tranducmanh/2020_03_06/bokit.jpg
Đại diện nhóm nghiên cứu sản phẩm xét nghiệm phát hiện
virus SARS-CoV-2.
Ngày 4/3, Bộ Y tế đã có Quyết định số
774/QĐ-BTY về việc ban hành danh mục 02 sinh phẩm chẩn đoán invitro xét nghiệm
virus Corona (SARS-CoV-2) được cấp số đăng ký do Học
viện Quân y và Công ty cổ phần công nghệ Việt Á sản xuất để phục vụ kịp thời
công tác phòng chống dịch bệnh COVID 19. Trên cơ sở đó, Việt Nam đã tiến hành sản xuất hàng loạt bộ
test-kit xét nghiệm virus SARS-CoV-2.
Theo Trung tướng Đỗ Quyết, Giám đốc Học viện
Quân Y, báo Sức khỏe đời sống cho biết: đề tài nghiên cứu chế tạo bộ sinh phẩm Real-time
RT-PCR one step phát hiện COVID-19 là đề tài khoa học và công nghệ độc lập
cấp quốc gia. Thành công của đề tài đặc biệt quan trọng, có ý nghĩa lớn trong
tình hình dịch COVID-19 đang là mối lo ngại và nguy hiểm trên toàn cầu.
Đến thời điểm
này, có thể khẳng định thành công của đề tài chính là lần đầu tiên Việt Nam đã
có bộ kit do chính Việt Nam sản xuất với số lượng lớn, chất lượng tốt
tương đương với chất lượng bộ kit Việt Nam đang sử dụng của thế giới.
Bên cạnh đó, bộ kit được sản xuất theo
quy trình hết sức nghiêm ngặt, đạt tiêu chuẩn với một số ưu việt như kỹ
thuật được tích hợp của các thử nghiệm nên tránh được những thao tác không
chính xác; thời gian bộ kit cho kết quả xét nghiệm sẽ rút ngắn hơn, vì vậy
giá thành của bộ kit cũng giảm hơn.
Thượng tá Hồ Anh Sơn, Phó Giám đốc Viện nghiên
cứu Y dược học Quân sự, Học viện Quân Y, chủ nhiệm đề tài nghiên cứu cho biết
thêm, quá trình nghiên cứu, hoàn thiện công nghệ sản xuất theo quy trình hết sức
nghiêm ngặt, bộ kit được sản xuất trên dây chuyền đạt tiêu chuẩn ISO 13485,
phòng thí nghiệm (Labo) thực hiện nghiên cứu đạt tiêu chuẩn ISO Class 8.
Bộ kit được kiểm định các tiêu chí độ nhạy, độ
đặc hiệu, độ chính xác, độ lặp lại. Kết quả cho thấy các tiêu chí tương đương bộ
sinh phẩm do US CDC và WHO sản xuất.
Các tiêu chí này được kiểm định độc lập tại Viện
Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, đặc biệt bộ kit được đánh giá trên các mẫu bệnh phẩm
của bệnh nhân, với 5 loại thiết bị phổ biến ở các cơ sở y tế đều cho kết quả
chính xác tin cậy tại tất cả các thiết bị và tất cả các lần thử nghiệm.
Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương đã khẳng định,
bộ sinh phẩm được khuyến cáo sử dụng để phát hiện COVID-19
Thượng tá Sơn cũng chia sẻ thêm: Vì chúng ta
là những người đi sau so với thế giới (khoảng vài tuần) nên nhóm nghiên cứu
cũng đã tận dụng được lợi thế này để tối ưu hóa bộ kit. Nếu như bộ kit của CDC
Hoa Kỳ cung cấp giai đoạn đầu thì họ làm 4 phản ứng nên tối đa trong 1 lần chạy
là 24 mẫu còn chúng ta đã tối ưu hóa nên chỉ còn 1 phản ứng nên hiệu suất, công
suất là gấp 4 lần – nghĩa là 1 lần chạy được tối đa 96 mẫu. Thời gian chạy là
hơn 1 tiếng.
Giá thành mỗi bộ kít dự kiến bằng 1/4 giá
thành một bộ kit tương tự của nước ngoài.
“Đây mới chỉ là thành công giai đoạn đầu bởi để
một sản phẩm khẳng định được chất lượng hơn thì cần thêm một thời gian nữa thì
tiếp tục tối ưu tốt hơn. Đề tài này chúng tôi được giao nhiệm vụ trong 18
tháng”- Thượng tá Sơn nhấn mạnh.
Hiện Bộ Y tế đã cấp phép tạm thời, đưa vào sản
xuất đại trà bộ Kit này trong 6 tháng. Cơ quan nghiên cứu vẫn trong quá
trình thực hiện xét nghiệm sàng lọc, sản xuất sinh phẩm chẩn đoán invitro
(trong ống nghiệm) phải tiếp tục phối hợp với Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương
đánh giá hiệu quả của sản phẩm trên lâm sàng và kiểm tra với sản phẩm đối chứng.
Nhóm nghiên cứu cũng tiếp tục hoàn thiện sản phẩm và hồ sơ để được xem xét cấp
số đăng ký lưu hành theo quy định.
"Chúng tôi tuân thủ nghiêm ngặt quy định
của Bộ Y tế và tiếp tục các thử nghiệm tiếp theo, phối hợp với Viện Vệ sinh dịch
tễ Trung ương kiểm chứng, nâng cao độ chính xác, hiệu quả của kỹ thuật. Chúng
tôi sẽ có báo cáo Bộ Y tế hàng tháng. Sau 6 tháng với kết quả các ca thử nghiệm
lâm sàng sẽ rà soát lại để trình Bộ Y tế cấp phép sử dụng tiếp theo",
Trung tướng Đỗ Quyết nói./.
.
-----------------------------------------
.
.
Doanh
nghiệp hiểm ác, truyền thông vô lương
Lê
Ngọc Sơn
04:52 | Thứ năm, 03/11/2016
https://nguoidothi.net.vn/doanh-nghiep-hiem-ac-truyen-thong-vo-luong-5752.html
Việc tạo ra thảm họa hoặc chộp thời cơ của một cuộc
thảm hoạ để kiếm lợi, kinh tế học gọi là “chủ nghĩa tư bản thảm họa”. Lần theo
dấu vết truyền thông chiến thuật, vụ tung tin nước mắm truyền thống chứa thạch
tín có những dấu hiệu được cố ý tạo ra bởi môn đồ của chủ nghĩa này.
Giới quan sát chiến lược quản trị dễ dàng nhận
ra được có những nhà kinh doanh đang làm tiền bằng cách gieo rắc sự hoang mang,
xem đám đông dân chúng như những con tốt trong bàn cờ chiến lược kinh doanh của
họ. Qua đó, những người này kỳ vọng thay đổi chính sách và nắm quyền điều khiển
hành vi người tiêu dùng...
“Sang chấn tập thể”
Có lẽ, trước khi đi vào “nghi án” Masan (công
ty sở hữu hai thương hiệu Chin-su và Nam Ngư) có phải là chủ mưu vụ tạo ra cuộc
khủng hoảng “nước mắm thạch tín” gây sốc để trục lợi hay không, có lẽ bạn đọc cần
dạo qua thư văn kinh tế học để đọc câu chuyện về một lý thuyết kinh điển về “học
thuyết sốc”.
Milton Friedman, cây đại thụ về kinh tế học
thuộc trường phái Chicago, là cha đẻ của cái gọi là học thuyết này, cho rằng:
chỉ một cuộc khủng hoảng - khủng hoảng thật, hoặc được cảm nhận là khủng hoảng
- mới tạo ra sự thay đổi thực sự. Khi cuộc khủng hoảng bùng nổ, những hành động
nào được thực hiện phụ thuộc vào những ý tưởng đang trôi dạt xung quanh.
Theo vị giáo sư lừng danh của Đại học Chicago,
khi xảy ra khủng hoảng, điều tối quan trọng là phải hành động ngay lập tức, tiến
hành những thay đổi nhanh chóng và “không thể đảo ngược”.
Nó được ví như một biến thể của lời răn của
nhà luận thuyết người Ý Niccolò Machiavelli, từ thế kỷ 15: “Cần gây những tổn
thương nhất loạt”. Nếu bỏ qua giai đoạn cao trào của khủng hoảng để ra tay hành
động, sẽ không còn cơ hội khác nữa.
Lợi dụng thảm họa, khủng hoảng là ý tưởng cốt
lõi trong học thuyết và phong trào của Milton Friedman. Khủng hoảng, thảm họa
như là nguyên liệu để khởi phát một cuộc sang chấn tập thể trên quy mô rộng khắp,
nhằm tạo sự thay đổi để kiếm lợi theo ý muốn. Những nhà “tư bản thảm họa” luôn
kỳ vọng một cuộc khủng hoảng để có thể nấu nồi cơm lợi nhuận của mình, có những
trường hợp phải tạo ra khủng hoảng.
https://uploads.nguoidothi.net.vn/content/24266580-13b6-4435-beef-006a7d9b403f.jpg
Một công đoạn làm nước mắm truyền thống từ cá cơm,
muối... Ảnh: TL
Dù
rằng chủ nghĩa kinh tế của Friedman có thể áp dụng được một phần nhất định nào
đó trong xã hội dân chủ, tuy nhiên mấu chốt của mô hình này là muốn triển
khai đạt được hiệu quả tối đa, buộc phải có các điều kiện độc tài.
Học thuyết này được áp dụng rộng khắp trên thế
giới, đặc biệt là trong chính sách công và quản trị công của các nhà nước. Ở những
quốc gia mà các chính sách của trường phái Chicago được áp dụng từ mấy thập kỷ
qua, có điểm đặc trưng là đều nổi lên một liên minh cai trị quyền lực giữa số
ít tập đoàn lớn và một tầng lớp chính trị gia giàu có.
Quay trở lại câu chuyện gây hoang mang dư luận
có tên “nước mắm thạch tín”, tôi cho rằng, các dấu vết để lại trên truyền thông
đều chống lại Masan - đơn vị bị nghi ngờ có dã tâm giết chết nước mắm truyền thống.
Các chiến lược được bày binh bố trận rất bài bản:
một hội (như VINASTAS) mang danh bảo vệ người tiêu dùng đứng ra “công bố kết quả
nghiên cứu khoa học”, rồi lại công phu đến mức phát đi “thông cáo báo chí”, tiếp
đến là một số tờ báo “mạnh” như Thanh Niên, và lực lượng các facebooker có nhiều
người theo dõi công bố thông tin...
Tất cả như một thiên la địa võng, được giăng sẵn
để tập kích người tiêu dùng, gây một “chấn thương trên diện rộng ” hay “sang chấn
tập thể ” (như chữ dùng của học thuyết gia Milton Friedman) nhằm gây hoang mang
cho người tiêu dùng.
Ngay sau khi thông tin hoang mang này (dưới hình
thức rất... ngụy khoa học) được công bố, Masan liền chạy chiến dịch quảng cáo sản
phẩm của họ không có thạch tín... (trên báo Thanh Niên). Lập tức các siêu thị,
cửa hàng bán lẻ như Fivimart ngưng nhập hàng và đồng thời rút hết mặt hàng đang
nghi ngờ trên kệ bán. Đó là cách giết chết đối thủ gọn nhẹ và nhanh chóng. Những
người có chuyên môn về chiến lược quản trị chắc hẳn không khó để vẽ ra được
“binh pháp” này.
Dưới
góc độ nghiên cứu chiến lược truyền thông, tôi cho rằng đây là một cách làm
rất hiểm ác và vô lương. Trong thư văn nghiên cứu
về khủng hoảng, lịch sử đã có chuyện người ta xem khủng hoảng là một cuộc mua
bán, tạo ra khủng hoảng để trục lợi, dựa trên sự chủ động chuẩn bị kỹ các mặt
hàng của mình. Lúc đó, đám đông như những quân cờ được điều khiển bởi những tay
chơi vô lương, muốn kiếm tiền từ đó.
Cách mà họ thường dùng nhất là tạo ra sự hoang
mang, và họ tin rằng họ có thể là giải pháp để chấm dứt sự hoang mang đó bằng
cách kêu gọi đám đông hãy mua giải pháp (sản phẩm) của mình. Gây hoang mang trước
khi “xuất trận” để kỳ vọng thắng lợi cũng là một trong các binh kế trong nghệ
thuật dụng binh của Tôn Tử.
Trí tuệ đám đông
và “gậy ông đập lưng ông”
Với sự hỗ trợ của “truyền thông bất lương” (chữ
của Bộ trưởng Bộ Thông tin Truyền thông Trương Minh Tuấn), chiến dịch hạ bệ nước
mắm truyền thống đã ít nhiều đạt được mục tiêu của mình. Người tiêu dùng hoang
mang về sản phẩm vốn dùng lâu nay, cảm xúc bị xáo trộn và “bị sang chấn tập thể
”, mà rõ ràng nhất là sự hoang mang trên mạng xã hội.
Nhiều người cho rằng, đơn vị chủ mưu vụ này muốn
“định nghĩa lại cách quan niệm về nước mắm”. Nhưng họ quên một điều rằng, mạng
xã hội ngoài những mặt tiêu cực như “lên đồng tập thể” thì nó có những mặt tích
cực nhất định. Trong trường hợp này mạng xã hội là nơi quy tụ trí tuệ đám đông,
họ biết nghi ngờ và đặt ra những dấu hỏi to đùng về việc gì đang xảy ra đằng
sau những con chữ và “động thái đáng ngờ”.
Có lẽ việc cố tình bỏ qua quá khứ hơn 10 năm
trước nước tương Chin-su bị Cơ quan An toàn thực phẩm liên bang Bỉ phát
hiện hàm lượng 3-MCPD (chất gây ung thư) cao ngất ngưởng, để rao giảng một triết
lý “ngon nhưng phải an toàn” và sản phẩm Chin-su cùng nước mắm Nam Ngư của
họ “đạt chuẩn an toàn về thạch tín (arsen)” đã không hiệu quả. Nói cách khác, vụ
việc ở trên nếu họ thực hiện, thì đang gây ra tác dụng ngược, và đối diện với đủ
các hệ lụy về hiệu quả kinh doanh lẫn pháp lý.
Với những gì họ quảng cáo, tôi nghĩ cần đặt
ngược lại chất lượng sản phẩm của họ. Cụ thể: theo tài liệu khoa học, bất cứ hải
sản (cá, tôm...) nào cũng có hàm lượng thạch tín (arsen) hữu cơ nhất định, do
đó nước mắm vốn tự hàng ngàn đời nay là có thạch tín hữu cơ. Nhưng Masan quảng
cáo Chin-su, Nam Ngư của họ không có thạch tín. Vậy thứ gọi là “nước mắm” mà họ
quảng cáo họ làm từ cái gì, nếu không phải là từ hóa chất?
Thêm nữa, theo từ điển Tiếng Việt (Viện Ngôn
ngữ học, NXB Đà Nẵng, 2005) từ “mắm” trong tiếng Việt chỉ “thức ăn làm bằng tôm
cá sống ướp với muối và để lâu ngày cho ngấu”, và “nước mắm” là “dung dịch mặn,
có vị ngọt đậm, rút từ cá muối ra”. Những thứ của Masan có đủ điều kiện để dùng
tên gọi là nước mắm không, cần phải được các cơ quan quản lý và người tiêu dùng
nghiêm túc nhìn nhận lại.
Phải hiểu bản chất câu chuyện là thế này để thấy
được mức độ trầm trọng của vấn đề: giết nước mắm truyền thống là cho cơ hội nước
mắm giả (hóa chất + nước + muối) có thể hoành hành. Lúc đó bệnh tật sẽ theo sau
làm hại sức khỏe giống nòi.
Tôi vẫn thắc mắc một điều rằng, giữa đất trời
rộng lớn hàng Việt có cơ hội đi mọi ngõ ngách của thế giới, tại sao chính những
mặt hàng cùng loại lại kèn cựa bằng trò bất lương với nhau trên chính mảnh đất
hình chữ S. Tôi sống và nghiên cứu ở châu Âu, đi rất nhiều nước ở châu Âu nhưng
rất khó khăn để tìm cho ra một sản phẩm nước mắm mang thương hiệu Việt.
https://uploads.nguoidothi.net.vn/content/de40f838-faab-4939-99f2-5953c89ca194.jpg
Nước mắm truyền thống được coi là quốc hồn quốc tuý.
Ảnh: Trung Dũng
Ngay cả ở Đức, số lượng người Việt đông đảo nhất
châu Âu, thế nhưng kiều bào cũng chỉ biết đến nhiều nhất là các thương hiệu nước
mắm Thái Lan. Câu hỏi đặt ra là, nếu thực sự Chin-su, Nam Ngư tốt đến vậy, hãy
chinh phục thị trường châu Âu để nâng tầm vóc nước Việt. Tất nhiên, ở châu Âu,
những tiêu chuẩn khắt khe của mình, không ai cho lưu hành hóa chất có màu mùi vị
làm thực phẩm. Trong khi mơ về điều này, thì ở thế giới thực ngoài kia, cộng đồng
quốc tế đã và đang đọc được thông tin gây sốc kia qua bản tiếng Anh của những tờ
báo trong nước. Sự hoang mang của họ sẽ được thể hiện qua doanh số của những
nhà xuất khẩu nước mắm Việt.
Chúng ta nhất quyết tẩy chay các sản phẩm với
lối làm ăn bất lương. Với người tiêu dùng, không nên hy vọng những nhà sản xuất
trục lợi bất chính mang đến cho cộng đồng sản phẩm sạch. Với các cơ quan chức
năng, nên trừng trị đích đáng trò cố tình làm “đục nước” để “béo cò” doanh nghiệp
bất chính, và xử phạt nghiêm minh những đơn vị “truyền thông bất lương”.
-------------
Lê Ngọc Sơn -
Chuyên gia về quản trị khủng hoảng, Đại học Công nghệ Ilmenau, CHLB Đức
No comments:
Post a Comment