Vũ Ngọc Chi, lược dịch
24/08/2021
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2021/08/0-124.jpg
Nguồn: Getty Images
Một chiến dịch thông tin sai lệch, tuyên bố rằng,
Covid-19 có nguồn gốc từ một căn cứ quân sự Mỹ ở Maryland, đã trở nên phổ biến ở
Trung Quốc, trước khi tình báo Mỹ công bố một báo cáo về nguồn gốc virus.
Vào tháng 5, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ra lệnh
điều tra trong vòng 90 ngày để xem liệu virus Covid-19 xuất phát từ một tai nạn
trong phòng thí nghiệm hay xuất hiện từ sự tiếp xúc của con người với động vật
bị nhiễm khuẩn.
Cho đến lúc đó, thuyết “Covid-19 thoát ra từ
phòng thí nghiệm Vũ Hán” đã bị hầu hết các nhà khoa học bác bỏ vì coi đó chỉ là
thuyết âm mưu.
Nhưng bây giờ, khi báo cáo sắp được công bố,
Trung Quốc đã chủ động tấn công. Trong vài tuần qua, các nguồn tin Trung Quốc
đã khuếch đại một tuyên bố vô căn cứ, rằng Covid-19 được tạo ra ở Mỹ.
Sử dụng mọi thứ, từ nhạc rap cho đến các bài
đăng giả mạo trên Facebook, các chuyên gia cho rằng, các nỗ lực tuyên truyền đã
thành công trong việc thuyết phục người xem trong nước ở Trung Quốc bày tỏ sự
hoài nghi về những lời chỉ trích quốc tế về vai trò của nước này trong đại dịch
Covid-19. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, thuyết âm mưu đó chưa đủ thuyết
phục để thế giới bên ngoài Trung Quốc chấp nhận.
Cáo buộc là gì?
Hầu hết người Mỹ có thể chưa bao giờ nghe nói
về Fort Detrick, nhưng nó đang trở thành một cái tên quen thuộc ở Trung Quốc.
Các nhà tuyên truyền Trung Quốc đã lan truyền
một thuyết âm mưu, cho rằng coronavirus được tạo ra và bị rò rỉ từ cơ sở quân sự
ở Frederick, Maryland, cách Washington DC khoảng 80 km (50 dặm) về phía bắc.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2021/08/0-125.jpg
Nguồn: Getty Images
Từng là trung tâm của chương trình vũ khí sinh
học của Hoa Kỳ, nơi đây hiện có các phòng thí nghiệm y sinh học nghiên cứu các
loại virus bao gồm Ebola và bệnh đậu mùa. Lịch sử phức tạp của nó đã làm dấy
lên nhiều đồn đoán ở Trung Quốc.
Một bài hát rap của nhóm nhạc theo chủ nghĩa
dân tộc Trung Quốc CD Rev, gợi ý rằng, những mưu đồ bất chính đang được phòng
thí nghiệm này ấp ủ, gần đây đã được Triệu Lập Kiên, phát ngôn viên Bộ Ngoại
giao Trung Quốc, tán thành.
Nhịp điệu của bài hát – “Bao nhiêu âm mưu
chui ra từ phòng thí nghiệm của bạn / Bao nhiêu xác chết được treo một tấm thẻ
/ Bạn đang giấu gì / Hãy mở cánh cửa đến trại Detrick” – thật oái ăm, nhưng cảm
nghĩ đó “nói lên suy nghĩ của chúng tôi”, ông Triệu đã tweet hồi
tháng Tám.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2021/08/0-126.jpg
Ông Triệu là người được biết đến với phong
cách ngoại giao hiếu chiến, đã đóng một vai trò quan trọng trong việc truyền bá
lý thuyết “nguồn gốc Hoa Kỳ”. Một số tweet từ tài khoản của ông ta hồi năm
ngoái, lần đầu tiên đã thu hút sự chú ý rộng rãi đến Fort Detrick. Ông viết hồi
tháng 7/2020: “Điều gì đằng sau việc đóng cửa biolab ở Fort Detrick? Khi nào
thì Mỹ sẽ mời các chuyên gia điều tra nguồn gốc của virus ở Mỹ?”
Trong những tháng gần đây, các lời kêu gọi của
ông ta đã được các nhà ngoại giao Trung Quốc ở nhiều nước khác nhau tham gia và
đài truyền hình nhà nước Trung Quốc CCTV thậm chí còn phát sóng một phóng sự đặc
biệt, dài một giờ, “Lịch sử đen tối đằng sau trại Detrick”, tập trung
vào các vụ rò rỉ tại phòng thí nghiệm này trong năm 2019, để củng cố các tuyên
bố về an ninh phòng thí nghiệm lỏng lẻo được các quan chức và truyền thông nhà
nước Trung Quốc lặp lại. Một hashtag liên quan, có hơn 100 triệu lượt xem trên
Weibo, tương đương Twitter của Trung Quốc.
Ira Hubert, một nhà phân tích điều tra cấp cao
tại công ty phân tích xã hội Graphika cho biết: “Chúng tôi thấy một chiến dịch
thật lâu bền, bao gồm nhiều tài khoản được trải rộng theo địa lý để quảng bá
câu chuyện về Fort Detrick”.
Một giả thuyết phổ biến khác, do tờ báo lá cải
theo chủ nghĩa dân tộc Hoàn Cầu Thời báo đưa ra, cố gắng kết nối nguồn gốc của
virus với một chuyên gia về coronavirus người Mỹ, Tiến sĩ Ralph Baric, và các
nhà nghiên cứu tại Fort Detrick.
Tờ báo gợi ý rằng Tiến sĩ Baric đã tạo ra một
loại coronavirus mới lây nhiễm sang người, trích dẫn một bài báo mà nhà nghiên
cứu ở North Carolina là đồng tác giả về sự lây truyền của virus từ dơi trên tạp
chí Nature Medicine.
Trong ghi chú của ban biên tập, tạp chí cho biết,
họ biết bài báo đã được sử dụng để truyền bá lý thuyết sai lệch, nhưng ghi chú
này không được đưa vào bài tường thuật của Hoàn Cầu Thời báo.
Tờ báo cũng đưa ra một bản kiến nghị trên mạng,
kêu gọi cư dân mạng Trung Quốc ký vào một bức thư ngỏ, yêu cầu Tổ chức Y tế Thế
giới (WHO) mở một cuộc điều tra đối với Fort Detrick. Mọi người có thể “ký” vào
bức thư chỉ bằng một cú nhấp chuột, và lời kêu gọi được cho là đã thu thập được
hơn 25 triệu “chữ ký”.
Tuyên truyền từ Thụy
Sĩ đến Fiji
Các chuyên gia cho rằng, Bắc Kinh đang tìm
cách lôi kéo người xem không phải là người Trung Quốc vào cuộc tranh cãi về nguồn
gốc của Covid-19 để làm cho sự việc trở nên phức tạp và mập mờ.
Một ví dụ rõ ràng đã lộ ra vào tháng 7, khi
các phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc bắt đầu đưa tin không ngừng về
những lời chỉ trích được viết trong một bài đăng trên Facebook của “Wilson
Edwards”, một người dùng tự xưng là một nhà khoa học Thụy Sĩ.
“Ông Edwards” lập luận rằng, Washington “bị
ám ảnh bởi việc tấn công Trung Quốc về vấn đề truy xuất nguồn gốc nên họ không
chịu mở mắt trước các dữ liệu và phát hiện”.
Nhưng đại sứ quán Thụy Sĩ tại Trung Quốc sau
đó nói rằng, không có công
dân Thụy Sĩ đăng ký với tên này, đồng thời kêu gọi truyền thông Trung Quốc
gỡ bỏ các bản tin tường thuật “sai sự thật”.
Các chuyên gia tin rằng “Wilson Edwards” có thể
không tồn tại, mà thay vào đó là một nhân vật tuyên truyền hư cấu. Trang
Facebook của ông ấy được ra mắt vào ngày ông ấy công bố bài đăng Covid-19. Một
tài khoản Twitter mới dưới tên “Wilson Edwards” cũng đã tweet cùng một thông điệp
vào ngày hôm đó.
Câu chuyện về “Wilson Edwards” dường như đã được
đưa tin lần đầu tiên qua một kênh truyền thông song ngữ tiếng Anh-Trung, có trụ
sở tại Fiji, Voice of South Pacific (Đài tiếng nói Nam Thái Bình Dương).
Mặc dù vẫn chưa rõ liệu Voice of South Pacific
có được nhà nước Trung Quốc hậu thuẫn hay không, ứng dụng di động của nó được
phát triển bởi một công ty con, thuộc sở hữu hoàn toàn của thông tấn xã nhà nước
Trung Quốc News Service, công ty nhà nước lớn đầu tiên của Trung Quốc đưa tin về
các tuyên bố của Edwards.
BBC phát hiện ra rằng, ngay cả trước khi bài
đăng trên Facebook của Edwards thu hút sự chú ý của giới truyền thông, nó đã được
chia sẻ bởi hàng trăm tài khoản Facebook có trụ sở tại Đông Nam Á, chẳng hạn
như “Eastman Tyla” ở Malaysia và “Tyree Schmidt” ở Indonesia.
“Tyla” và “Schmidt” cũng lưu hành một danh
sách dài và giống hệt các câu chuyện ủng hộ Trung Quốc trên trang Facebook của
họ, ca ngợi cách xử lý của Bắc Kinh đối với đại dịch.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2021/08/0-127-1024x587.jpg
Facebook của “Tyree Schmidt” và “Eastman Tyla”
Mặc dù không có bằng chứng thuyết phục về việc
ai điều hành các tài khoản mạng xã hội này, họ thường trích dẫn trực tiếp các cụm
từ được sử dụng bởi phát ngôn viên nhà nước của Trung Quốc hoặc từ các cơ quan
truyền thông nhà nước lớn của Trung Quốc.
Và Graphika, công ty phân tích xã hội, đã xác
định được một mạng lưới các tài khoản giả mạo và bí mật ủng hộ Trung Quốc trên
Twitter, Facebook và YouTube, những tài khoản này là bộ máy khuếch đại chính của
lý thuyết Fort Detrick.
Điều này nói gì về
tuyên truyền của Trung Quốc?
Chiến dịch ảnh hưởng toàn cầu mới nhất của
Trung Quốc đối với Covid-19 có thể không khiến nước này có thêm nhiều người bạn
mới ở nước ngoài, nhưng các nhà phân tích cho rằng, nó đã thành công trong việc
thuyết phục người dân trong nước của Bắc Kinh.
“Phần lớn, mối quan tâm lớn nhất [của chính phủ
Trung Quốc] là tính chính danh trong nước”, Maria Repnikova, giáo sư về Truyền
thông Toàn cầu của trường đại học Georgia State University, nói với BBC.
Gần đây, nhiều nhà ngoại giao Trung Quốc đã
đăng bài trên Twitter, vốn bị cấm ở nước này, nhưng các thông điệp gây chiến của
họ dường như nhắm vào người dân trong nước.
Giáo sư Repnikova nói rằng, Trung Quốc đã xóa
nhòa ranh giới giữa tuyên truyền trong nước và bên ngoài trong nhiều năm, nhưng
chiến lược này không phải là không có rủi ro, vì thông điệp ra bên ngoài kém hiệu
quả hơn có thể gây căng thẳng cho quan hệ đối ngoại của Trung Quốc.
Hiện thời, các phương tiện truyền thông nhà nước
Trung Quốc đã chọn lọc được nhiều nguồn tin nước ngoài hơn có lợi cho mình, và
các video blogger nước ngoài ngày càng đóng vai trò nổi bật trong việc cung cấp
thông tin sai lệch của Bắc Kinh. Theo Giáo sư Repnikova, những nỗ lực này nhằm
“hợp pháp hóa Trung Quốc từ bên ngoài”.
Sự gia tăng của các yếu tố nước ngoài trong
chiến dịch thông tin sai lệch của Trung Quốc báo hiệu một sự thay đổi trong chiến
lược tuyên truyền của Bắc Kinh.
Giáo sư Repnikova nói: “Không chỉ về việc kể
một câu chuyện, mà là tạo ra một câu chuyện”.
-------------
NGUỒN :
Wuhan lab leak theory: How
Fort Detrick became a centre for Chinese conspiracies
BBC News
August 23, 2021
https://www.bbc.com/news/world-us-canada-58273322
No comments:
Post a Comment