The
Economist
Đỗ Đặng Nhật Huy,
biên dịch
06/07/2021
http://nghiencuuquocte.org/2021/07/06/the-gioi-hom-nay-06-07-2021/
Hơn 1.000 binh sĩ Afghanistan đã chạy
sang Tajikistan trong bối cảnh Taliban tiếp tục giành thắng lợi ở
Afghanistan sau khi Mỹ rút quân. Taliban đã kiểm soát một cửa khẩu lớn giữa
Afghanistan và Tajikistan; khiến nhóm lính này phải chạy vòng qua nhiều điểm
trung chuyển. Hiện lực lượng an ninh của chính phủ đang vất vả trước những đòn
tấn công dữ dội của Taliban, còn quân đội Mỹ sẽ rút về nước trước thời hạn 11
tháng 9 do Tổng thống Joe Biden đề ra.
Giá dầu lên mức cao nhất trong ba năm qua sau
khi OPEC + lần thứ ba không thể đạt thỏa thuận sản lượng dầu. Họ đã trì hoãn
đàm phán vô thời hạn, với việc UAE từ chối đề xuất tăng sản lượng thêm 2 triệu thùng/ngày từ tháng 8 cho đến
tháng 12. Hiện giá dầu thô Brent đã tăng lên 77 USD/thùng.
Dữ liệu của chính phủ Anh cho thấy số
ca nhiễm covid-19 ở nước này đã tăng 53% trong tuần qua. Tuy vậy, thủ tướng
Boris Johnson cho biết vẫn sẽ dỡ bỏ các hạn chế coronavirus còn lại ở Anh vào
ngày 19 tháng 7, bao gồm yêu cầu đeo khẩu trang và giãn cách xã hội. Ông nói:
“Đáng buồn là chúng ta phải chấp nhận việc số ca tử vong covid gia tăng.”
Hơn 100 học sinh đã mất tích sau vụ bắt cóc có
vũ trang nhắm vào một trường học ở bang Kaduna, miền bắc Nigeria. Đây là
vụ bắt cóc học sinh thứ tư ở Kaduna trong vòng sáu tháng qua và là vụ bắt cóc
thứ tám ở nước này trong năm nay. Trước đây các vụ bắt cóc hàng loạt từng là
chiến thuật của nhóm thánh chiến Boko Haram, nhưng các vụ việc gần đây được cho
là do các toán cướp.
Lạm phát giá tiêu dùng ở Thổ Nhĩ Kỳ
tăng 17,5% so với cùng kỳ năm ngoái vào tháng 6, cao nhất kể từ tháng 5 năm
2019 và cao hơn mức dự đoán của các nhà kinh tế. Đợt tăng này một phần do tăng
giá đồ nội thất gia đình, thực phẩm, đồ uống và dịch vụ khách sạn khi các hạn
chế covid-19 được nới lỏng.
KLP, quỹ hưu trí lớn nhất Na
Uy, cho biết họ sẽ không đầu tư vào 16 công ty có liên quan tới các khu định cư
Israel ở Bờ Tây bị chiếm đóng. KLP nói có “một rủi ro lớn” là các công ty – bao
gồm Alstom, Altice, Motorola và một số ngân hàng – đang “đóng góp vào nạn lạm dụng
nhân quyền”. KLP đã bán cổ phần của họ trong các công ty này.
Thủ tướng Hungary Viktor Orban bị Tổ chức
Phóng viên Không biên giới gán cho cái tên “kẻ săn mồi đối với tự do báo chí”
vì ông liên tục trấn áp truyền thông. Ông Orban là nhà lãnh đạo EU duy nhất
trong danh sách 37 người này. Tổ chức này cũng tính toán rằng Fidesz, đảng cầm
quyền của Hungary, kiểm soát tới 80% ngành truyền thông của đất nước.
TIÊU
ĐIỂM
Cái chết của một
nhà hoạt động nhân quyền làm rúng động Ấn Độ
Stan
Swamy, một linh mục dòng Tên 84 tuổi, là người lớn
tuổi nhất ở Ấn Độ bị buộc tội khủng bố. Ông vừa qua đời hôm Chủ nhật sau khi bị
giam giữ suốt từ năm 2018 và liên tục bị từ chối bảo lãnh dù sức khỏe kém. Hôm
nay các chính trị gia đối lập và các nhà hoạt động nhân quyền Ấn Độ sẽ mạnh dạn
lên tiếng vì cái chết của ông – nhưng có lẽ đã muộn. Cha Stan bị bệnh Parkinson
và thậm chí bị người ta rút bỏ chiếc ống hút mà ông cần để uống nước trong nhiều
tháng. Ông chết vì covid-19; và quản ngục đã không nghĩ đến việc tiêm phòng cho
ông đến tận sau làn sóng thứ hai của Ấn Độ.
Mọi thứ khác về vụ bắt giữ Cha Stan đều là một
trò hề. Ông đã đấu tranh suốt nhiều thập niên qua nhằm cải thiện cuộc sống của
các cộng đồng bản địa và những người đẳng cấp thấp ở Ấn Độ. Ông bị bắt chính vì
đã giúp tổ chức một cuộc tuần hành đòi quyền lợi cho những người thuộc đẳng cấp
Dalit, tức những người từng bị coi là “không được chạm vào”. Và khi ấy người
ta dựng nên các bằng chứng thô thiển để buộc tội ông là nổi loạn theo chủ nghĩa
Mao. Không lạ lắm.
Tương lai của việc
làm: văn phòng hay làm từ xa?
Khi các nước bắt đầu nới lỏng quy định ở nhà
cũng là lúc hàng triệu người lao động bắt đầu cân nhắc quay lại văn phòng. Từ
hôm nay JPMorgan Chase, ngân hàng nắm giữ nhiều tài sản nhất nước Mỹ, sẽ là một
trong những công ty đầu tiên đón tất cả nhân viên quay lại bàn làm việc (chỉ ở
Mỹ). Nhưng mỗi công ty lại có một chính sách quay lại khác nhau. Một số công ty
như dịch vụ phát trực tuyến nhạc Spotify đã cho phép nhiều nhân viên có thể
vĩnh viễn làm việc từ xa. Còn một số hãng khác thì kém linh hoạt hơn.
Người lao động cũng không quá thống nhất về điểm
này. Nhiều người thích sự tự chủ khi làm việc tại nhà. Họ không thích phải chen
chúc trên các phương tiện giao thông công cộng, đặc biệt khi biến thể Delta của
covid-19 lan rộng. Trong khi đó một số người khác than thở về sự thiếu tương
tác giữa người với người. Điều này cho thấy hầu hết các công ty rồi sẽ áp dụng
mô hình hỗn hợp. Jamie Dimon, giám đốc điều hành của JPMorgan Chase, gần đây đã
châm biếm, “mọi người không thích di chuyển đến chỗ làm, nhưng rồi sao nữa?” Nếu
vậy, nó sẽ tạo cơ hội cho các công ty nào muốn thu hút người lao động khỏi các
hãng có chính sách nghiêm khắc hơn.
Đức xem xét cơ chế
trần nợ
Chính trị gia của hầu hết các nước luôn hứa
chi nhiều hơn. Còn ở Đức người ta thắng cử bằng chính sách tài khóa nghiêm khắc.
Armin Laschet, người đang dẫn đầu cuộc đua kế nhiệm Angela Merkel làm thủ tướng,
ủng hộ một “phanh nợ” để giới hạn khoản vay hàng năm của chính phủ sau điều chỉnh
chu kỳ kinh tế không quá 0,35% GDP.
Phanh nợ đã được ghi vào hiến pháp Đức từ năm
2009. Khi đó mục đích của nó là nhằm củng cố niềm tin vào khả năng trả nợ của
chính phủ, do đó giảm chi phí đi vay. Những người ủng hộ lập luận rằng Đức chỉ
có thể tung ra phản ứng tài khóa khổng lồ để đối phó đại dịch, với tổng trị giá
hơn 6% GDP trong năm 2020, là nhờ sự tiết kiệm bấy lâu của nước này.
Thay vì giúp giải quyết, phanh nợ có lẽ đã tạo
ra nhiều vấn đề hơn. Nó khiến đầu tư bị siết chặt và chi tiêu trở nên kém minh
bạch. Nhưng nếu ông Laschet thành công, nó có thể sớm được tái áp dụng lại và
gây hại cho cuộc phục hồi kinh tế. Trong khi đó EU cũng sẽ sớm xem xét lại các
quy tắc tài khóa của họ. Và một chính phủ Đức tiết kiệm ở trong nước khó có thể
sẽ khuyến khích nới lỏng ở EU.
Thế giới không thể
làm gì chính quyền quân sự Myanmar
Ngày mai Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc sẽ
thảo luận về cuộc khủng hoảng ở Myanmar. Thế giới đã không đứng yên kể từ cách
đây 5 tháng khi quân đội Myanmar tiến hành đảo chính, bỏ tù hàng nghìn người và
giết hàng trăm người trong nỗ lực ngăn chặn phản kháng. Đại hội đồng LHQ đã lên
án cuộc đảo chính và kêu gọi cấm vận vũ khí đối với Myanmar. Mỹ, Anh, Canada và
EU đều đã áp lệnh trừng phạt lên các tướng lĩnh hàng đầu và một số doanh nghiệp
nhà nước Myanmar.
Nhưng những biện pháp như vậy sẽ không xoay
chuyển được các tướng lĩnh. Trong khi đó những nước có thể tạo ra khác biệt lại
có phản ứng khác nhau. ASEAN không thể thống nhất về một chiến lược chung.
Trung Quốc dường như đã chấp nhận chính quyền quân sự. Kể từ tháng 6 các nhà
ngoại giao Trung Quốc đã bắt đầu coi Tổng Tư lệnh quân đội là nhà lãnh đạo
Myanmar, còn chính phủ Trung Quốc tổ chức một cuộc họp của các bộ trưởng ngoại
giao ASEAN – trong đó có sự tham dự của ngoại trưởng chính quyền quân sự.
No comments:
Post a Comment