Sự
đàn áp người Uyghur là một tội ác chống lại nhân loại
Phan Nguyên biên dịch
http://nghiencuuquocte.org/2020/10/16/su-dan-ap-nguoi-uyghur-la-mot-toi-ac-chong-lai-nhan-loai/
Những câu chuyện đầu tiên
từ Tân Cương thật khó tin. Có thật chính phủ Trung Quốc đã đưa người Hồi giáo
vào các trại lao động không? Có chắc là người Uyghur (Duy Ngô Nhĩ) bị gán cho
là “những kẻ cực đoan” và bị nhốt chỉ vì cầu nguyện nơi công cộng hoặc để râu
dài không? Tuy nhiên, bằng chứng về một chiến dịch chống lại người Uyghur trong
và ngoài nước đã trở nên gây sốc hơn với mỗi lần dò tìm bằng chứng vệ tinh, mỗi
lần các tài liệu chính thức bị rò rỉ hay khi xuất hiện những câu chuyện thương
tâm từ những người sống sót.
Vào năm 2018, chính phủ
Trung Quốc từ chỗ phủ nhận sự tồn tại của các trại lao động chuyển sang gọi
chúng là các “trung tâm giáo dục và đào tạo nghề” — một nỗ lực tử tế nhằm giúp
những người dân lạc hậu có được các kỹ năng để kiếm được việc làm. Thế giới vì
thế nên chú ý đến các nạn nhân người Uyghur trong nỗ lực tẩy não ép buộc của
Trung Quốc. Tháng này qua tháng khác, các tù nhân nói rằng họ được giảng dạy để
từ bỏ chủ nghĩa cực đoan và đặt niềm tin vào “Tư tưởng Tập Cận Bình” hơn là
Kinh Koran. Một người nói với chúng tôi rằng các lính canh hỏi các tù nhân xem
có Chúa hay không, và đánh những người trả lời là có. Và các trại này chỉ là một
phần của một hệ thống kiểm soát xã hội rộng lớn hơn.
12 triệu người Uyghur ở
Trung Quốc là một nhóm thiểu số nhỏ, bất mãn. Thứ ngôn ngữ gốc Thổ Nhĩ Kỳ của họ
khác xa với tiếng Trung Quốc. Họ chủ yếu theo đạo Hồi. Một số ít người đã thực
hiện các cuộc tấn công khủng bố, bao gồm một vụ đánh bom vào một khu chợ vào
năm 2014 khiến 43 người chết. Không có vụ khủng bố nào xảy ra kể từ năm 2017:
chính phủ nói rằng đây là bằng chứng cho việc an ninh chặt chẽ hơn và các lớp học
chống chủ nghĩa cực đoan đã giúp Tân Cương an toàn trở lại. Đó là một cách nói.
Một cách nói khác là, thay vì bắt một số ít bạo lực, chính phủ đã thực sự tống
tất cả người Uyghur vào một nhà tù ngoài trời. Mục đích dường như là để nghiền
nát tinh thần của cả một dân tộc.
Ngay cả những người bên
ngoài trại cũng phải tham gia các buổi giảng dạy. Bất kỳ ai không công khai ca
ngợi chủ tịch Trung Quốc có nguy cơ bị tống giam. Các gia đình phải theo dõi
các gia đình khác và báo cáo những hành vi đáng ngờ. Bằng chứng mới cho thấy
hàng trăm nghìn trẻ em Uyghur có thể đã bị tách khỏi một hoặc cả hai cha mẹ
đang bị giam giữ. Nhiều đứa trẻ mồ côi tạm thời này đang ở trong các trường nội
trú, nơi chúng bị phạt vì nói tiếng mẹ đẻ. Các cán bộ đảng, thường là người
Hán, ăn ở tại nhà của người Uyghur, một chính sách được gọi là “Kết đối nhận
thân” (trở thành thân nhân).
Các quy định chống lại việc
sinh quá nhiều con được thực thi nghiêm ngặt đối với phụ nữ Uyghur; một số bị
triệt sản. Dữ liệu chính thức cho thấy tại hai huyện, tỷ lệ sinh của người
Uyghur đã giảm hơn 60% từ năm 2015 đến năm 2018. Phụ nữ Uyghur được thúc giục kết
hôn với đàn ông người Hán và nếu làm vậy, họ được thưởng một căn hộ, được cho
việc làm hoặc thậm chí là được miễn không phải vào trại. Sự đe dọa vượt ra
ngoài biên giới Trung Quốc. Vì mọi liên lạc với thế giới bên ngoài đều bị cho
là đáng ngờ, người Uyghur ở nước ngoài sợ không dám gọi điện về nhà vì e rằng họ
sẽ khiến người thân bị bắt.
Cuộc đàn áp người Uyghur
là một tội ác chống lại loài người: nó bao gồm việc dịch chuyển cưỡng bức người
dân, bỏ tù một nhóm có thể xác định được và sự mất tích của các cá nhân. Do
chính phủ thực hiện một cách có hệ thống, đó là một sự vi phạm quy mô lớn nhất
trên thế giới hiện nay đối với nguyên tắc rằng các cá nhân con người đều có quyền
tự do và nhân phẩm.
Đảng cầm quyền Trung Quốc
không có quan niệm về quyền cá nhân này. Họ tuyên bố tính chính danh dựa trên
thành tích mang lại sự ổn định và tăng trưởng kinh tế cho nhiều người. Sự hấp dẫn
của họ đối với số đông cũng có thể mang lại sự ủng hộ của số đông người dân. Việc
thăm dò ý kiến chính xác là điều không thể xảy ra trong một chế độ độc tài, và
kiểm duyệt ngăn người Trung Quốc bình thường tiếp cận được sự thật về những người
cai trị họ. Nhưng nhiều người Trung Quốc rõ ràng đã ủng hộ chính phủ của họ, đặc
biệt là khi việc phản đối được coi là không yêu nước. Các dân tộc thiểu số đang
bị bức hại, chẳng hạn như người Tây Tạng và người Uyghur, không được bảo vệ
trong một hệ thống như vậy. Không bị ràng buộc bởi các quan niệm về quyền cá
nhân, chế độ này đã quyết tâm khủng bố buộc họ phải phục tùng và hòa nhập vào nền
văn hóa thống trị của người Hán.
Trung Quốc đang ở cực điểm
của một xu hướng đáng lo ngại. Trên toàn cầu, dân chủ và nhân quyền đang thoái
trào. Mặc dù điều này bắt đầu từ trước Covid-19, 80 quốc gia đã đi thụt lùi kể
từ khi đại dịch bắt đầu và chỉ có tình hình ở Malawi là được cải thiện, theo
Freedom House, một tổ chức nghiên cứu. Nhiều người, do sợ hãi trước virus, mong
được đảm bảo an toàn bởi một lãnh đạo chuyên chế. Virus cũng mang lại cho các
chính phủ cái cớ để đưa ra các quyền khẩn cấp và cấm các cuộc biểu tình.
Các lãnh đạo thường huy động
các nhóm đa số chống lại các nhóm thiểu số. Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi khơi
dậy một thứ chủ nghĩa dân tộc Hindu hung hãn và đối xử với những người Hồi giáo
Ấn Độ như thể họ không thực sự là công dân. Nhờ làm điều đó, ông nhận được mức
độ ủng hộ rất cao từ cử tri. Rodrigo Duterte ở Philippines cũng vậy, khi ông
thúc giục việc sát hại những người bị tình nghi phạm tội. Thủ tướng Hungary đập
tan các thể chế dân chủ và nói rằng các đối thủ của ông là một phần trong một
âm mưu của người Do Thái. Tổng thống Brazil hoan nghênh việc tra tấn và tuyên bố
rằng những người nước ngoài chỉ trích ông muốn thực dân hóa Amazon. Ở Thái Lan,
nhà vua đang muốn biến chế độ quân chủ lập hiến thành chế độ quân chủ chuyên chế.
Vậy những người coi trọng
tự do có thể chống lại bằng cách nào? Quyền con người là phổ quát, nhưng nhiều
người gắn nó với phương Tây. Vì vậy, khi danh tiếng của phương Tây bị ảnh hưởng
sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2007-08 và cuộc chiến khốc liệt ở Iraq, thì
sự tôn trọng đối với nhân quyền cũng bị ảnh hưởng. Mặc dù Mỹ đã áp đặt các biện
pháp trừng phạt có mục tiêu đối với những người tham gia đàn áp người Uyghurs,
nhưng sự nghi ngờ rằng hành động của phương Tây là đạo đức giả đã tăng lên dưới
thời Donald Trump. Là một tổng thống thực dụng kiểu đổi chác, ông đã lập luận rằng
chủ quyền quốc gia nên được đặt lên hàng đầu — và không chỉ đối với Mỹ. Điều đó
phù hợp với quan điểm của Trung Quốc. Họ đang tác động vào các diễn đàn quốc tế
để định nghĩa lại quyền con người là quyền tồn tại và phát triển, chứ không phải
là nhân phẩm và tự do cá nhân. Tuần này, cùng với Nga, Trung Quốc đã được bầu
vào Hội đồng Nhân quyền.
.
Bắt đầu ở Tân Cương
Việc chống lại sự xói mòn
nhân quyền nên bắt đầu với người Uyghur. Nếu những người theo chủ nghĩa tự do
không nói gì về hành vi vi phạm nhân quyền tồi tệ nhất hiện nay bên ngoài các
vùng chiến sự thì ai có thể tin được những chỉ trích của họ về những tội ác
khác, nhỏ hơn? Còn các nhà hoạt động nên vạch trần và ghi lại các vi phạm này.
Các nhà văn và nghệ sĩ có thể lên tiếng tại sao phẩm giá con người là đáng quý.
Các công ty có thể từ chối đồng lõa với Trung Quốc. Đã có những lời bàn tán về
việc tẩy chay — bao gồm việc tẩy chay cả Thế vận hội Mùa đông Bắc Kinh năm
2022.
Cuối cùng, các chính phủ
sẽ cần phải hành động. Họ nên cung cấp quyền tị nạn cho người Uyghur và, giống
như Mỹ, cần áp dụng các biện pháp trừng phạt có mục tiêu đối với các quan chức
vi phạm nhân quyền và cấm các hàng hóa được làm bởi người Uyghur bị cưỡng bức
lao động. Họ cũng nên lên tiếng. Chế độ của Trung Quốc không phải là không biết
xấu hổ. Nếu họ thực sự tự hào về những hành động ở Tân Cương, họ đã không cố gắng
che giấu chúng. Họ cũng đã không vận động các nước nhỏ hơn ký các tuyên bố ủng
hộ các chính sách của họ ở đó. Khi quy mô của sự đàn áp được nhiều người biết tới,
tuyên truyền của họ ngày càng kém hiệu quả: 15 quốc gia đa số là các nước Hồi
giáo từng ký các tuyên bố như vậy đã thay đổi ý định. Các cuộc thăm dò cho thấy
hình ảnh của Trung Quốc ngày càng xấu đi ở nhiều quốc gia trong những năm gần
đây: 86% người Nhật và 85% người Thụy Điển hiện có cái nhìn không thiện cảm về
nước này. Đối với một chính phủ đang tìm cách phát huy quyền lực mềm, đây là một
điều đáng lo ngại đối với họ.
Một số người nói rằng
phương Tây sẽ mất quá nhiều nếu thuyết giảng về nhân quyền — Trung Quốc sẽ
không thay đổi, và sự gay gắt sẽ cản trở các cuộc đàm phán về thương mại, đại dịch
và biến đổi khí hậu. Đúng vậy, việc tách quyền con người ra khỏi những vấn đề
như vậy là không thể, và Trung Quốc sẽ cố gắng thuyết phục các quốc gia khác rằng
sự khăng khăng về đạo đức sẽ khiến họ bị tổn hại về kinh tế. Tuy nhiên, các nền
dân chủ tự do có nghĩa vụ gọi một trại lao động đúng tên là một trại lao động.
Trong thời đại cạnh tranh toàn cầu ngày càng gia tăng, đó là điều khiến họ trở
nên khác biệt. Nếu không ủng hộ các giá trị tự do, họ không nên ngạc nhiên nếu
các nước khác cũng không tôn trọng họ.
-----------
Nguồn:
The
persecution of the Uyghurs is a crime against humanity
17/10/2020
No comments:
Post a Comment