CUỒNG LÃNH TỤ – MỘT HIỆN TƯỢNG TÂM LÝ QUẦN CHÚNG CHƯA TỪNG CÓ (Lương Tạ)

 

Cuồng Lãnh Tụ - Một Hiện Tượng Tâm Lý Quần Chúng Chưa Từng Có

Lương Tạ

16/10/2020

https://www.the-interpreter.org/post/cuong-lanh-tu-mot-hien-tuong-tam-ly-quan-chung-chua-tung-co

 

Trong lịch sử nước Mỹ, chưa từng có một vị Tổng Thống nào được nhiều người tôn sùng như Tổng Thống Trump - một hiện tượng rất lạ vì nó không chỉ dành cho một vài người mà cả một quần chúng rộng lớn. Có nhiều người tôn sùng ông đến điên cuồng, và như những con thiêu thân, họ dám làm những gì họ chưa bao giờ nghĩ họ sẽ làm.

 

Hình :

https://static.wixstatic.com/media/322f9a_416a202190ca4deb980ee2f79d5c27c3~mv2.jpg/v1/fill/w_740,h_434,al_c,q_90,usm_0.66_1.00_0.01/322f9a_416a202190ca4deb980ee2f79d5c27c3~mv2.webp

 

Bài viết này không đánh đồng tất cả những người ủng hộ chính sách của Trump; có những người ủng hộ ông vì lý do riêng. Mục tiêu của tác giả là phân tích tâm lý một bộ phận sùng bái Tổng Thống Trump một cách cuồng nhiệt.

 

Nước Mỹ chưa từng có lãnh tụ, hay một người nào, được tôn sùng như một vị cứu tinh. Người dân Mỹ đều chọn người theo chính sách và đường lối; nếu người nào không đưa ra chính sách được người dân ủng hộ, thì hậu quả là họ sẽ thất cử.

 

Ban đầu người ta ủng hộ Tổng Thống Trump có thể là chính sách của Tổng Thống Trump hay cách thức mạnh bạo của ông. Nhưng sau này chính sách mà họ ủng hộ là những gì ông nói. Ông ghét ai, người ủng hộ ghét người đó. Ông nói phải là họ cho là phải, và trái là là họ cho trái. Rất nhiều người mê tính cách của ông Trump, mạnh bạo, dám nói, và dám làm. Họ sẽ bỏ qua bao nhiêu chi tiết chung quanh hành động của ông. Ví dụ ho sẽ bỏ qua từ "dối" trong "Dám nói dối"

 

Nếu có một sự thật nào quá rõ ràng không có lợi cho ông, và có thể bình thường ngược lại tâm lý của họ, thì họ một là tránh không đề cập, không nghe. Có người lý giải sao cho hợp lý. Hay thậm trí điều chỉnh tâm lý để có thể ủng hộ phía của ông.

 

Đại dịch COVID-19 là một ví dụ. Một số lớn người ủng hộ Tổng Thống Trump theo ông, dù ông đi trái, rẽ phải, hay ở lì một chỗ.

 

Ông nói không có gì đáng lo ngại, người ta tin không có gì đáng lo ngại. Nhiều cuộc biểu tình chống khẩu trang và cách ly xảy ra. Bản thân ông khuyến khích những cuộc biểu tình vũ trang ở các tiểu bang, để chống lệnh đóng cửa vào tháng Ba và tháng Tư.

 

Đến khi người ta khám phá ra là ông Trump biết virus có hại, và nếu không làm gì thì sẽ chết rất nhiều người, qua chính giọng ông nói trong một cuộc điện thoại riêng tư từ tháng Hai, thì người ủng hộ ông lại lập luận là ông không muốn làm người dân hoảng sợ. Họ bỏ qua một thực tế rằng ông Trump là lãnh đạo đất nước mạnh nhất thế giới, nhưng ông đã không sử dụng quyền lực của mình để chuẩn bị cho dịch bệnh và giúp dân một cách triệt để. Thời Đệ Nhị Thế Chiến, chỉ̀ cần Tổng Thống ra lệnh, toàn dân và các công ty đều sẽ sẵn sàng.

 

Khi ông Trump nói ông không phải chịu trách nhiệm, người ủng hộ phụ hoạ là trách nhiệm thuộc về Tiểu Bang và ông Trump đã làm hết sức rồi. Dù vậy, trong những lúc khác thì Tổng Thống Trump lại tuyên bố ông có quyền tuyệt đối trên cả tiểu bang.

 

Ông đổ cho cúm từ Tàu, người ủng hộ ghét Tàu, mà không hỏi là sau khi ông biết từ cuối tháng Một, tại sao ông không ngăn chặn nó. Trung Quốc, với dân số hơn 1.6 tỷ, đã chặn được dịch chỉ trong 4 tháng; ông Trump có gần 9 tháng rồi, nhưng đất nước Mỹ vẫn còn phải trong nỗi phập phồng. Lượng người chết và bị nhiễm vẫn ở mức cao nhất. Vẫn là lỗi tại Tàu. Trong khi các nước khác đã khắc phục khá lâu rồi, bao gồm cả Việt Nam.

 

Ông nói, nếu ông không hành động từ sớm sẽ có khoảng 2 trịệu người chết, chứ không phải 210,000 người như hiện nay. Người ủng hộ bám lấy cái phao lý luân đó, mặc dù họ biết ở các nước tân tiến khác con số chết chỉ có một phần ba theo tỷ lệ.

 

Trong khoảng ít tháng nay, mọi sự càng sáng tỏ. Hơn hai trăm ngàn người Mỹ đã chết. Chính bản thân Tổng Thống Trump đã nhiễm bệnh, và có nói ông tưởng chừng như có thể chết. Nhà Trắng trở thành ổ dịch, lây nhiễm cho hơn 30 người trong đó. Nhưng ông, sau khi được hưởng sự chăm sóc y tế cao cấp dành riêng cho Tổng Thống, ông nói rằng COVID-19 không đáng sợ. Ông không đếm xỉa gì đến người làm việc cho ông, hay người ủng hộ ông có sao không. Nhưng nhiệt huyết người ủng hộ vẫn dâng cao. Họ vẫn lao đầu vào.

 

Bức hình vận động tranh cử ở Middle Town là một hình ảnh mang tính biểu tượng rất rõ - người ủng hộ không đeo khẩu trang, không cách ly, hô to khẩu hiệu Trump 2020 - Trump luôn được bảo vệ, trên bục cao an toàn - kích động người ủng hộ ông. Vài giờ trước đó, ông bị nhiễm COVID-19 tại Vườn Hồng, Nhà Trắng cùng với ít nhất 10 người nữa. Mới đây nhất, cuộc vận động tranh cử của ông Pence trong làng về hưu cũng đều có những người coi thường dịch bệnh, dù họ lớn tuổi. Một tình huống rất kỳ lạ; vì họ không tin là dịch bệnh đang xảy ra, hay họ không còn lo cho sinh tồn của họ, cho dù chính bản thân ông Trump và Nhà trắng là ổ dịch?

 

Ít nhất 9 người tham dự buổi vận động tranh cử với ông đã bị dính Coronavirus tại Bemidji, Minnesota. Nhiều người tùy tùng của ông Trump cũng bị dính. Trước đó, ông Hermain Cain, một người da Đen nổi tiếng cũng bị dính COVID-19 và tử vong. Ông đã tham gia buổi vận động tranh cử của Tổng Thống Trump tại Tulsa, Oklahoma.

 

Ông Dan Patrick, phó Thống đốc Cộng hòa của bang Texas , 64 tuổi, theo gót Tổng Thống Trump nghĩ rằng nhiều ông bà có cháu sẵn sàng chấp nhận rủi ro bị chết để cứu kinh tế, trong đó có bản thân ông. Ông không nghĩ rằng nước Mỹ đã trải qua nhiều thăng trầm kinh tế, và chưa từng hy sinh mạng sống để cứu kinh tế.

 

Một câu chuyện trên tin tức của một bà Mỹ ủng hộ Trump, và sống trong cộng đồng ủng hộ Trump, bị dính virus chết đi sống lại. Họ hàng và bạn bè bà vẫn không tin là có virus hay nó chẳng nhằm nhò gì - đơn giản vì thái độ của Trump - nên họ cho là bà giả dối và xa lánh bà để khỏi lung lay niềm tin của họ .

 

Không riêng gì người Mỹ, nhiều người Việt từ trung niên đến lớn tuổi ủng hộ Tổng Thống Trump một cách cuồng nhiệt. Lý do lớn nhất: vì Trump đánh Tàu. Họ chỉ cần biết như thế mà không đào sâu vào tại sao. Dạo qua các diễn đàn ủng hộ Tổng Thống Trump, sẽ cảm thấy mình bị lạc vào một đạo phái Trump. Gần như ông Trump là đấng cứu thế. Khi ông Biden quỳ gối để mắt ngang tầm với đứa trẻ nói chuyện, một cử chỉ khiêm nhường, sẽ được cho là nhục nhã quỳ gối xin phiếu, không hiên ngang như anh hùng Trump.

 

Có một anh rất thông minh và đầy kiến thức. Trí thức hàng đầu trong xã hội Việt. Một hôm, anh đăng lên trang của anh: “Nhìn ông Trump đọc diễn văn trong Liên Hiệp Quốc. Anh rất phục vì anh thấy ông đọc diễn văn "hùng hồn" nhìn thẳng mà không nhìn xuống diễn văn.” Bạn anh chỉ ra cho anh hai teleprompters/màn hình coi xuyên trước mặt, để ông nhìn vào đó mà đọc. Anh coi lại rồi khen nức nở: “Ông giỏi quá, chú tâm chú mắt vào đọc bài diễn văn mà không bị phân tâm nhìn chung quanh.” Không biết anh cười là ông Trump đọc kiểu học sinh tiểu học nhìn vở đọc theo lối nhìn của người không ưa , hay anh khen thật.

 

Hiện tượng cuồng lãnh tụ xảy ra nhiều trong các nước độc tài, khi bộ máy tuyên truyền nắm tất cả các cơ quan truyền thông. Nhưng tại Mỹ, điều này không có. Hiện tượng tâm lý cuồng tại Mỹ được giải thích bởi nghiên cứu bởi Pew Research Center "Political Polarization & Media Habits - Thái cực chính trị và thói quen truyền thông" Những người sùng bái thường chỉ nghe một đài, và chuyền tay nhau các mẫu tin tức, giả hay thật, xây dựng lòng tin của một bộ phận của xã hội. Trong trường hợp của Trump là Fox New và những cơ sở cực tả như Breitbart.

 

Một cuốn sách tâm lý vừa mới được xuất bản “Authoritarian Nightmare”, “Ác Mộng Của Chế độ Độc Đoán” của hai tác giả Bob Altemeyer and John W. Dean, giúp trả lời về hiện tượng sùng bái. Qua nhiều nghiên cứu, họ khám phá qua những nghiên cứu và thăm dò tâm lý rằng những người ủng hộ Tổng Thống Trump thường mê thích những kẻ có tính chất độc đoán và mạnh mẽ.

 

Thăm dò có những câu hỏi: “Nước ta rất cần một lãnh đạo mạnh mẽ, một người sẽ tiêu diệt những ý tưởng mới và tội lỗi đang tàn phá chúng ta,” hay, “Nó luôn tốt hơn để tin tưởng khả năng phán xét của chính quyền hay tôn giáo, thay vì lắng nghe những những người khuấy động trong xã hội, người luôn tạo nghi ngờ trong tâm trí mọi người.”.

 

Altemeyer và Dean phát hiện là những người ủng hộ Tổng Thống Trump có điểm rất cao với những câu hỏi này. Đó là những người, nếu kiếm được lãnh tụ của họ, sẽ “vâng lời, sợ, và mong muốn người lãnh tụ bảo vệ họ từ hiểm họa. Họ chia thế giới thành bạn và kẻ thù, và kẻ thù sẽ nhiều hơn.” Người ủng hộ ông thường không phản đối một chính phủ độc đoán, một strong man. Họ đưa ra một trường hợp điển hình: các ủng hộ viên của Cộng Sản Xô Viết độc đoán cũng sẽ là tuýp người lý tưởng để ủng hộ Tổng Thống Trump, mặc dù họ cùng một lúc ủng hộ chính sách của phe tả.

 

Người ủng hộ cuồng nhiệt Trump đã kiếm ra thần tượng của họ, và Tổng Thống Trump biết điều đó. Đến độ, ông dù "có bắn ai giữa đại lộ số năm", người ta vẫn ủng hộ ông, theo lời ông nói. Nguyên văn - “I could stand in the middle of 5th Avenue and shoot somebody” and not lose any support.

 

Tại sao khi bản thân Tổng Thống Trump dẫn người ủng hộ ông vào chỗ nguy hiểm khi tụ tập đông người không khẩu trang trong mùa dịch, nhiều người vẫn cuồng nhiệt tụ tập? Điều này có thể giải thích đối với những người có thiên hướng đầu óc khép kín: họ sợ họ bị sai hơn là chấp nhận mình sai. Tham gia là một cách giúp cho họ xây chắc thêm niềm tin của họ đã có sẵn từ trước. Nói rộng hơn, họ vui mừng tiếp nhận những chi tiết ủng hộ niềm tin của họ và bỏ qua những sự thật không phù hợp với niềm tin của họ. Điều này xảy ra cho tất cả những ai đã đầu tư sâu vào niềm tin của họ, dù là cánh tả hay cánh hữu.

 

Tổng Thống Trump có một hấp dẫn cuồng nhiệt đến đông người ủng hộ ông. Đến độ họ có thể quên mình, mặc dù có thể lời ông nói, không cùng đường với sự thật. Sự khác biệt về ông và sự thật nhiều đến độ, những người ủng hộ ông phải tạo ra từ "Alternative Facts", "Sự Thật Khác". Họ chỉ tin "sự thật" khi đến từ ông, dù ông tạo ra. Đối với họ, ông là đường, và là sự thật. Một hiện tượng có một không hai trong lịch sử nước Mỹ, một hiện tượng mà các nhà tâm lý học sẽ có nhiều cơ hội tìm hiểu và dẫn chứng trong nghiên cứu của họ.

 

L Tạ 13/15/2020