https://www.facebook.com/trua3/posts/3093357544096479
Báo chí đang tràn ngập
hình ảnh đầy xúc động về những người đang ở tuyến đầu chống dịch. Hình ảnh nhiều
nhân viên y tế cắt mái tóc dài của mình hay nằm ngủ ngay trên sàn nhà được xem
là sự hy sinh vì thứ gì đó lớn lao hơn chuyện cá nhân rất nhiều, hoặc hình ảnh
được chụp từ sau lưng dàn “thiên thần áo trắng” đang ung dung sải bước trên
hành lang bệnh viện với hàm ý tôn vinh những người hùng anh dũng xung trận, quyết
một trận sống mái với kẻ thù giấu mặt.
Đành rằng chia sẻ những
khó khăn của lực lượng tuyến đầu thì cũng rất tốt, nó giúp cho công chúng thấy
được những gì đang ở bên trong tâm dịch nhưng báo chí cũng nên bớt lấy nước mắt
độc giả của mình lại, thay vào đó họ nên thử đặt dấu hỏi về chất lượng của hệ
thống y tế hay chất vấn về vai trò của chính quyền trong đợt dịch bệnh lần này
thì đúng với chức năng của mình hơn. Vì ngay cả đội ngũ y bác sỹ quan trọng nhất,
đang ở tuyến đầu chống dịch mà phải nằm co ro trên tấm carton, phải nhắn tin
cho các mạnh thường quân bên ngoài để xin từng vật dụng nhỏ nhất như tấm nệm,
cây lau sàn hay chai nước thì công chúng càng có lý do để mà lo lắng cho hiệu
quả của đợt chống dịch lần này.
Chưa kể, có cả ngàn tờ
báo mà không ai thử đặt câu hỏi, rằng việc dồn hết nguồn lực của nhà nước và xã
hội vào cuộc chiến chống Covid liệu có công bằng với bệnh nhân của những bệnh
lý khác, mà lúc bình thường họ đã chịu đựng sự quá tải của hệ thống y tế, khi
hai, ba bệnh nhân phải chia nhau một cái giường nhỏ, trong căn phòng đầy oi bức?
Giờ họ lại tự dưng mất đi một phần sự hỗ trợ y tế, nên đương nhiên sẽ phải đối
diện với nhiều rủi ro hơn.
Đọc đến đây nhiều người sẽ
cho rằng bệnh nhân nhiễm virus nCoV là bệnh lây nhiễm đang diễn biến phức tạp
trên toàn cầu lại chưa có vaccine điều trị nên cần phải được ưu tiên hơn, nếu vậy
chúng ta sẽ đối mặt với câu hỏi mang tính triết học và đạo đức kiểu như tình huống
giả định kinh điển của giáo sư M. Sandal rằng, chẳng lẽ thân thể của bệnh nhân
mắc ung thư, tim mạch hay suy thận thì không đáng được chăm sóc bằng bệnh nhân
mắc nCoV hay sao?
Giảm thấp nhất số ca lây
nhiễm và tử vong vì Covid là mong muốn hoàn toàn chính đáng nhưng phải dựa trên
thực tế nguồn lực hiện có và phải nằm trong đánh giá tổng thể những thiệt hơn với
những bệnh lý khác cũng đang mắc phải. Vì chỉ riêng với bệnh trầm cảm, theo thống kê hàng năm,
Việt Nam đã có từ 36 đến 40 ngàn người tử vong. Vậy nên, nếu cứ xuất hiện
vài ca lây nhiễm rồi cứng nhắc phong tỏa trên diện rộng khiến cả xã hội và nền
kinh tế đông cứng lại thì những người chạy ăn từng bữa hay giới kinh doanh đang
lo lắng về tiền thuê mặt bằng và lãi suất ngân hàng sắp đến hạn, sẽ đóng góp
thêm bao nhiêu vào số ca tự tử vì trầm cảm hàng năm?
Đó là chưa kể những bệnh
nhân mắc bệnh lý khác mà vì thành tích muốn chiến thắng nCoV bằng mọi giá, phải
bị trả về nhà tự điều trị hoặc không thể đến bệnh viện để khám chữa bệnh vào những
lúc thế này. Nếu chẳng may họ có mệnh hệ nào thì có được tính là chết vì Covid
không, dù rằng trong cơ thể họ không có con virus nCoV nào.
Đất nước đang trong giai
đoạn khó khăn nhất từ thời kỳ mở cửa đến giờ, vậy mà không thấy bất kỳ nhà lãnh
đạo nào từ cấp trung ương đến địa phương lên tiếng trấn an, chia sẻ với người
dân hoặc doanh nghiệp về những thiệt hại mà họ đang gánh chịu, chưa thấy ai đề
xuất gói kích thích kinh tế, giãn nợ hay chí ít là thăm hỏi, động viên về mặt
tinh thần đối với những hộ dân hay hàng quán tự dưng bị đột ngột cách ly, trong
khi lương để trả cho từ ông Chủ tịch ký lệnh phong tỏa thành phố đến anh dân
phòng kéo barie lại, đều từ tiền đóng thuế của dân mà ra.
Chỉ có những công văn lạnh
lùng là được cánh báo chí nhiệt tình cập nhật từng ngày, từ lúc sáng sớm đến
đêm hôm. Nhưng những người mưu sinh trên vỉa hè, lực lượng đóng góp đến 20% nền
kinh tế, tiếc thay, lại không có điện thoại thông minh cập nhật những chỉ thị
vô cảm liên quan đến số phận mình để chuẩn bị cho những tháng ngày bão giông sắp
tới.
Chưa bao giờ mạng xã hội
lại đồng lòng cùng chính quyền đến như vậy. Ngay cả những người thường xuyên chỉ
trích chính phủ, giờ cũng vỗ tay hò reo theo ông Nguyễn Thiện Nhân, Bí thư
TP.HCM, người chưa từng phải đắn đo giữa con cá, bó rau trong chợ hay tự móc
túi trả tiền thuê nhà trọ, lương nhân viên hay lãi suất ngân hàng, quyết liệt
đòi phong toả toàn Đà Nẵng như Vũ Hán, và thêm một thời gian dài nữa, chỉ để
tiêu diệt con virus vô hình kia bằng mọi giá bất chấp sự đánh đổi nhiều thứ
khác có lớn đến đâu. Điều này khiến tôi không khỏi liên tưởng đến đoàn Hồng vệ
binh của Mao năm nào, với khí thế ngút trời trong chiến dịch diệt hết chim sẻ
vì chúng ăn thóc gạo.
Đúng là một năm sau, chiến
dịch đã thành công rực rỡ khi không còn con chim sẻ nào ăn thóc gạo của nông
dân nữa nhưng tiếc là, sự duy ý chí làm mất cân bằng sinh thái này lại khiến
châu chấu và sâu bọ bùng phát vượt ngoài tầm kiểm soát, phá hoại mùa màng kéo
theo vô số vấn nạn, mà ước tính có đến 30 triệu người Trung Quốc đã phải chết
đói. Những năm đó, để không làm mất lòng Mao, nhiều báo cáo bên dưới vẫn ca ngợi
thành tích đạt được còn nạn đói kinh hoàng, được chính phủ biện bạch, chủ yếu
là do thiên tai.
Trở lại câu chuyện của
chúng ta, đương nhiên ai cũng muốn nhà nước chống dịch thành công nhưng cần cân
nhắc những nguồn lực hiện có để làm sao phân bổ hợp lý, đảm bảo vừa chống dịch
hiệu quả vừa giảm thiểu thấp nhất cho nền kinh tế vốn đã rất suy kiệt bởi đợt dịch
trước và đang trên bờ vực sụp đổ.
Để như vậy, báo chí cần
phát huy vai trò của mình, trung tính và đa chiều hơn nữa, tránh thổi phồng quá
mức các ca bệnh nặng, mà bỏ qua dẫn chứng khoa học trên thế giới về số ca tự khỏi
hoặc có thể tự chữa lành ở nhà.
Chính hình ảnh sai lạc về
dịch bệnh, tô vẽ quá mức vào hệ thống y tế trong đợt dịch trước đã khiến nhiều
người ảo tưởng vào khả năng của bộ máy chính quyền, vô hình chung làm người dân
co cụm lại đầy thụ động, đánh mất đi ý thức giám sát, đòi hỏi chính quyền năng
động và minh bạch hơn trong đợt chống dịch lần này.
Thay vào đó, báo chí nên
đặt nhiều câu hỏi gợi mở cho cả xã hội cùng tranh luận, làm cơ sở giúp chính
quyền có được nhiều giải pháp phù hợp, uyển chuyển và có trọng tâm hơn.
Hơn bao giờ hết, báo chí
cần dẫn đầu công cuộc lý tính hoá xã hội chứ không phải ngược lại, bớt cảm tính
và ủy mị đi, vì chẳng phải nhân dân đã quá nhiều nước mắt rồi sao!
No comments:
Post a Comment