THẾ GIỚI HÔM NAY : 31/07/2020 (The Economist)

Thế giới hôm nay: 31/07/2020

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy biên dịch

31/07/2020

http://nghiencuuquocte.org/2020/07/31/the-gioi-hom-nay-31-07-2020/

 

GDP của Mỹ giảm 32,9% trong quý hai so với cùng kỳ năm trước. Đây là con số tăng trưởng GDP tồi tệ nhất kể từ sau Thế chiến II. Đơn xin trợ cấp thất nghiệp mới cũng tăng lên 1,43 triệu  vào tuần trước. Hôm qua, Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell cho biết số ca nhiễm covid-19 tăng đang bắt đầu đè nặng lên hoạt động kinh tế một lần nữa.

 

Lý Đăng Huy, tổng thống Đài Loan giai đoạn 1988-2000, đã qua đời ở tuổi 97. Lớn lên dưới thời kỳ cai trị của Nhật Bản, ông là nhà lãnh đạo sinh tại Đài Loan đầu tiên của hòn đảo và là người đầu tiên được bầu trực tiếp. Ông được ca ngợi ở Đài Loan vì đã kết thúc một chế độ độc tài và giữ gìn nền độc lập trên thực tế, trong khi Bắc Kinh sỉ vả ông là một kẻ ly khai. Dù vậy, dưới thời ông thương mại và các mối quan hệ khác giữa Đài Loan và đại lục đã nở rộ.

 

Herman Cain, cựu ứng viên cho đề cử tổng thống của đảng Cộng hòa năm 2012, vừa qua đời ở tuổi 74 vì các biến chứng liên quan đến covid-19. Vị cựu giám đốc điều hành của Godfather’s Pizza đã phải nhập viện từ  đầu tháng 7. Cuộc đua năm 2012 của ông tập trung vào kế hoạch thuế 9-9-9 do ông đề xuất – 9% thuế thu nhập cá nhân và thu nhập doanh nghiệp và 9% thuế bán hàng quốc gia. “Nếu 10% là đủ tốt cho Chúa”, ông lập luận, “thì 9% nên đủ tốt cho chính phủ liên bang”.

 

Donald Trump đăng lập lờ trên Twitter về việc trì hoãn cuộc bầu cử tổng thống tháng 11, tuyên bố rằng  bỏ phiếu qua bưu điện sẽ dẫn đến “cuộc bầu cử sai sót và gian lận nhất trong lịch sử”. Trên thực tế, gần như không có bằng chứng nào cho thấy bỏ phiếu qua bưu điện dễ dẫn đến gian lận hơn so với bỏ phiếu trực tiếp. Trì hoãn cuộc bầu cử không nằm trong quyền hạn theo hiến pháp quy định của tổng thống.

 

Dữ liệu tiền lâm sàng được công bố trên tạp chí Nature cho thấy vắc-xin covid-19 sản xuất bởi Johnson & Johnson, một tập đoàn của Mỹ, tạo ra phản ứng “mạnh mẽ” trong các thử nghiệm trên linh trưởng. Liều chích đã thành công trong việc tạo ra miễn dịch, tạo ra cái gọi là “các kháng thể trung hòa”. Nó cũng mang lại sự bảo vệ hoàn toàn hoặc gần hoàn toàn chống lại covid-19 trong phổi của các động vật được thử nghiệm. Thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 trên người vẫn chưa bắt đầu.

 

Cảnh sát Hồng Kông đã thực hiện các vụ bắt giữ đầu tiên theo luật an ninh quốc gia hà khắc. Bốn nhà hoạt động đã bị bắt, với cáo buộc được cho là đã đăng tài liệu ly khai lên mạng. Trong số đó có Tony Chung, một cựu lãnh đạo 19 tuổi của Student Localism, một nhóm ủng hộ độc lập hiện đã giải tán. Một số nhà hoạt động dân chủ nổi bật, bao gồm Joshua Wong, cũng bị cấm tham gia các cuộc bầu cử hội đồng lập pháp sắp tới của lãnh thổ này.

 

Chính quyền Belarus đã bắt giữ hơn 30 người Nga mà họ tuyên bố là lính đánh thuê âm mưu gây bất ổn ở nước này trước thềm cuộc bầu cử vào ngày 9 tháng 8. Nga, tức giận vì các vụ bắt giữ và khăng khăng rằng những người này chỉ đơn thuần là quá cảnh Belarus, đã yêu cầu một lời giải thích. Các chính trị gia đối lập lo ngại Alexander Lukashenko, vị tổng thống độc tài của Belarus, sẽ sử dụng các vụ bắt giữ như một cái cớ để trấn áp bất đồng chính kiến.

 

TIÊU ĐIỂM

 

Lựa chọn khó khăn của Carie Lam trước bầu cử hội đồng lập pháp

Trưởng đặc khu Hồng Kông Carrie Lam khẳng định luật an ninh quốc gia hà khắc do Trung Quốc áp đặt trên lãnh thổ này vào tháng 6 chỉ đơn thuần là để củng cố mô hình “một quốc gia, hai chế độ”. Hơn nữa, bà nói, hầu hết người Hồng Kông đều ủng hộ sự ổn định do nó mang lại. Niềm tin đó sẽ được thử thách vào hôm nay khi bà Lam họp nội các để quyết định xem có nên hoãn cuộc bầu cử Hội đồng Lập pháp Hồng Kông, dự kiến vào tháng 9, hay không.

 

Bà sẽ đổ lỗi cho covid-19 nếu có bất kỳ sự trì hoãn nào. Nhưng nhiều khả năng là vì bà lo ngại các ứng viên ủng hộ Bắc Kinh sẽ bị đánh bại bởi các ứng viên ủng hộ dân chủ, những người nếu thắng có quyền ngăn chặn các luật họ không thích. Một số đảng trung thành với Trung Quốc muốn hoãn lại một năm. Bà Lam sẽ nghe theo chỉ đạo từ các nhà lãnh đạo Trung Quốc. Nhưng bà có thể mất mặt bất kể diễn biến có ra sao. Nếu vẫn tiến hành bỏ phiếu, bà có thể sẽ nhận về kết quả bầu cử tệ hại. Còn nếu trì hoãn, thì lời khẳng định của bà rằng tự do của người Hong Kong vẫn còn nguyên vẹn sẽ trông thật rỗng tuếch.

 

Ghế tổng giám đốc tiếp theo của WTO vẫn bỏ trống

Một động thái của Tổng thống Donald Trump đã làm tổn thương WTO nhiều nhất trong những năm gần đây. Hôm nay có khả năng ông sẽ phá tan nỗ lực của WTO trong việc bổ nhiệm người kế nhiệm tạm thời cho vị tổng giám đốc hiện tại của tổ chức này, Roberto Azevêdo. Quá trình đáng lẽ đã trôi qua dễ dàng. Nhiều người kỳ vọng Karl Brauner, vị phó tổng giám đốc người châu Âu có năng lực, sẽ lên thay.

 

Nhưng ông lại gây tranh cãi. Chính quyền Trump nghi ngờ các ứng viên người châu Âu nếu đặt trong bối cảnh WTO, và đây là một phần lý do tại sao Mỹ chê bai cơ chế giải quyết tranh chấp của tổ chức này. Thay vào đó, nước Mỹ được cho là đang thúc đẩy ứng viên của riêng mình: Alan Wolff, một phó tổng giám đốc khác. Mặc dù ông Wolff có xu hướng đưa ra những bài phát biểu ca ngợi  WTO là “nơi của niềm hy vọng”, nhưng người Trung Quốc sẽ không bao giờ ủng hộ một tổng giám đốc người Mỹ. Và vì vậy, nếu không có ứng viên nào được bổ nhiệm, đó sẽ là một chiến thắng nữa cho đội ngũ của ông Trump.

 

Quốc hội Mỹ vẫn đang tranh luận về gói hỗ trợ kinh tế mới

Khoản trợ cấp thất nghiệp hàng tuần 600 đô la cho 20 triệu người Mỹ thất nghiệp sẽ hết hạn vào hôm nay. Khoản tiền bổ sung này đã giúp chu cấp chi tiêu cho người tiêu dùng và kiểm soát nghèo đói. Nhưng Quốc hội và Nhà Trắng có vẻ bế tắc trong việc xây dựng một dự luật kích thích mới để mở rộng các lợi ích. Đảng Dân chủ đã đồng ý trong nội bộ vào tháng 5 về gói 3,4 nghìn tỷ đô la để duy trì các khoản hỗ trợ này cho đến cuối tháng 1 năm 2021.

 

Nhưng phe Cộng hòa bị chia rẽ. Hai mươi thượng nghị sĩ Cộng hòa, lo lắng về thâm hụt đang gia tăng nhanh chóng, muốn bỏ hoàn toàn dự luật. Sau một tuần tranh cãi trong nội bộ, đảng Cộng hòa đã ra một đề xuất cắt giảm lợi ích xuống còn 200 đô la một tuần trước khi chuyển sang mức 70% của thu nhập trước đó. Một công thức mới, phức tạp hơn có thể trì hoãn việc phát tiền trong vài tuần tới. Nhưng trước tiên, Quốc hội sẽ phải quyết định họ muốn gì. Thỏa hiệp có vẻ xa vời. Với hàng triệu hộ gia đình Mỹ, cuộc sống có thể đột ngột trở nên khó khăn hơn.

 

EU công bố các số liệu GDP quý hai

Có thể dự đoán sản lượng sẽ giảm đáng kể trong số liệu hôm nay, khi các con số GDP quý hai của khu vực đồng euro được công bố. Chúng xuất hiện một ngày sau khi các công bố thống kê cho thấy sản lượng giảm kỷ lục ở Mỹ và Đức, khoảng 9-10% so với quý trước (còn nếu so với cùng kỳ năm trước, tỷ lệ của Mỹ là tới -32,9%). Nếu bạn nghĩ đó là xấu, hãy nghĩ lại. Các nhà kinh tế dự đoán con số phải tới 15% trên toàn khu vực đồng euro, cũng như ở Pháp, Ý và Tây Ban Nha, các nước cũng sẽ công bố số liệu GDP vào hôm nay.

 

Ít nhất là  nhờ các chương trình hỗ trợ tiền lương, tỷ lệ thất nghiệp đã không tăng vọt. Ở mức 7,8% trong tháng 6, nó chỉ cao hơn một chút so với một năm trước. Và các cuộc khảo sát hàng tháng các chủ nhà máy cho thấy hoạt động sản xuất đang tăng lên. Dù vậy, trong bối cảnh số ca nhiễm mới bắt đầu gia tăng ở một số quốc gia, giờ vẫn còn quá sớm để thở phào.

 

Brazil vẫn chìm trong đại dịch

Hôm nay là ngày cuối của tháng chết chóc nhất của Brazil trong đại dịch cho đến nay. Dự kiến nước này vào tháng 8 sẽ vượt mốc 100.000 ca tử vong chính thức do covid-19. Sự lây lan không kiểm soát của căn bệnh này đã khiến một số tổ chức, bao gồm Đại học Oxford, đến Brazil để thử nghiệm vắc-xin  mẫu. Mặc dù số ca tử vong hàng ngày đã ổn định ở thành phố São Paulo, từng là điểm nóng tồi tệ nhất, nhưng căn bệnh đang lây lan nhanh chóng ở phần còn lại của đất nước.

 

Gần như toàn bộ 5.568 (trừ 95 khu) đơn vị hành chính có ghi nhận trường hợp nhiễm bệnh. Tổng thống cực hữu của Brazil, Jair Bolsonaro, cũng đã xét nghiệm dương tính với virus ba lần vào tháng Bảy. Điều đó cũng không thể thay đổi lập trường cố chấp của ông đối với căn bệnh. Vào ngày 19 tháng 7, sau lần xét nghiệm dương tính thứ hai, ông đã gỡ khẩu trang xuống để chào hỏi những người ủng hộ và cầm một hộp hydroxychloroquine trên đầu. Trên mạng xã hội, những người vui tính đã so sánh cử chỉ này với một phân cảnh trong phim “The Lion King.”