CHÂN TRỜI NĂM 2020 (Việt Nguyên)

Chân trời năm 2020

Việt Nguyên

January 29, 2020

https://www.nguoi-viet.com/nhin-tu-hoa-ky/chan-troi-nam-2020/

Tháng Giêng, January, tên của thần Janus trong huyền thoại Hy Lạp, ông thần có hai mặt, một mặt nhìn về phía trước một mặt nhìn về phía sau.

Năm 2020 đánh dấu một thập niên mới quan trọng như năm 2000 đánh dấu thiên niên kỷ. Các nhà tiên đoán bắt đầu đoán tình hình năm mới, thập niên mới.

Năm 2000 các nhà tiên đoán nhắm vào Y2K vi khuẩn điện toán. Thế giới sẽ có đại loạn các ngân hàng ngưng hoạt động, toàn thế giới chìm vào bóng tối vì các nhà máy điện ngưng hoạt động, thiếu thực phẩm, phần vì dân số gia tăng, phần vì các nhà máy gạo nhà máy biến chế thực phẩm mất điện, hàng loạt người thất nghiệp vì máy điện toán thay cho người, thế giới rối loạn, xã hội khủng hoảng không chính quyền nào có thể ngăn được.

Y2K được xem như là “quả bom thời gian 2000” “sụp đổ của thiên niên kỷ,” tất cả chỉ vì những con chip hoạt động rối loạn trong các máy điện toán. Dân được chính quyền trên khắp thế giới khuyên tích trữ thực phẩm, tiền mặt trong nhà trong trường hợp các máy lấy tiền ATM không hoạt động và ngay cả tích trữ vũ khí! Năm 2000 được chuẩn bị như ngày tận thế!

Sách viết về Y2K rầm rộ xuất bản trên thị trường cuối năm 1999, đặc biệt là hầu hết các tác giả không phải chuyên viên kỹ thuật điện toàn thời gian giống như Michael Hyatt viết sách “Millennium Bug” (vi khuẩn thiên niên kỷ) không có bằng cấp đại học điện toán nhưng tự so sánh với Bill Gates hay Steve Jobs của Microsoft và Apple, hai thiên tài điện toán không có bằng đại học.

Năm 1999, phong trào Y2K xem Tổng Thống Herbert Hoover đồng nghĩa với sự sụp đổ thị trường chứng khoán năm 1929, còn Tổng Thống Bill Clinton đồng nghĩa với sụp đổ máy điện toán năm 2000. Tác giả David McAlvany đặt giả thuyết: “Tổng Thống Bill Clinton sẽ đặt nước Mỹ trong chế độ thiết quân luật vào đầu năm 2000.” Nhưng năm đó Tổng Thống Bill Clinton chỉ ký đạo luật về “Thông tin và chuẩn bị sẵn sàng cho năm 2000” tuyên bố “Tuần lễ hành động quốc gia Y2K” cuối năm 1999.

Sai lầm như tác giả Edward Yourdon (bom thời gian năm 2000): Bưu điện sẽ đóng cửa vì dân không gửi thư, không điện không hơi đốt tất cả vì máy điện toán. Tiên đoán sai lầm và lo sợ của đa số, nhưng sai lầm nặng nhất là Wade Cook: Năm 2000 là năm vàng sẽ lên giá, mọi người sẽ đổ nhau mua vàng như thời kỳ đua nhau đi đào vàng ở California năm 1848. Trớ trêu là năm 2000 đến, Cook khai phá sản và đi tù vì tội gian lận thuế!

Ngày 1 Tháng Giêng, 2000 qua, không một sự việc trọng đại nào xảy ra chỉ có một sự kiện nhỏ là các nhà máy nguyên tử hoạt động không bình thường.

Tiên đoán sai lầm là chuyện thường, các tác giả về Y2K nhận lỗi kể cả The Wall Street Journal, CNN, New York Times. Lỗi chính là đếm số, tự cổ bắt đầu là số một, thế kỷ 1, 2, 3… trước Tây Lịch, thế kỷ 1, 2, 3… sau Tây Lịch không có thế kỷ 0 trong lịch. Nhận lỗi cũng là chuyện bình thường chỉ có một người không biết nhận lỗi là con người thông thái làm MC Nguyễn Ngọc Ngạn sau đó lên Paris By Night vẫn nhất định thế kỷ 21 bắt đầu năm 2000!

Ngoài các tiên đoán sai về vi khuẩn điện toán còn những tiên đoán sai khác về năng lượng và chính trị. Năng lượng nguyên tử vẫn không thay thế năng lượng than, dầu, hơi đốt các năng lượng này vẫn chiếm 70%. Tiên đoán nhiệt độ khí hậu toàn cầu sẽ tăng lên hơn 3.6 độ F vào năm 2100 gần đúng.

Tiên đoán chính trị sai lầm nhất là sau năm 2018 phong trào quốc gia quá khích sẽ biến dần, trái lại vì di dân tăng cũng như để chống lại toàn cầu hóa phong trào Dân Túy đã mạnh hơn từ Hoa Kỳ với Tổng Thống Donald Trump qua Pháp, Áo, Ý, Ba Lan, Hungary, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ…

Tiên đoán đúng nhất là các máy điện toán sẽ có bộ mặt vô hình, thế giới điện toán là thế giới vô  hình gắn vào mọi nơi với kỹ thuật A.I., trong xe hơi, phòng khách, bàn ghế, bàn làm việc, quần áo, trang sức, đồ kỷ niệm, nhà “thông minh,” bàn thông minh, điện thoại thông minh, mắt kính thông minh qua kính Google thông minh. Google gần đây cho biết mắt kính thông minh (Smart Contact lens) sẽ đo được nồng độ đường trong mắt người bệnh tiểu đường (nhưng không đo được giọt lệ khóc thật hay khóc giả!).

Các máy thông minh với kỹ thuật A.I. đánh dấu chấm dứt thời đại riêng tư kín đáo của cá nhân. Dân bị theo dõi như trong truyện 1984 của George Orwell, Anh Cả dò chừng dù trong chế độ Cộng Sản (dân phản đối vì sự cưỡng chế) hay tự do (dân vui vẻ vì kỹ thuật điện toán giúp ích không bị cưỡng chế). Các công ty tư thu thập dữ liệu cá nhân trong việc buôn bán, trên mạng lưới xã hội, giải trí, Facebook, Google, không phải đợi đến xì căng đan Cambridge Ameria hay Russian Cyberattack trong mùa bầu cử Mỹ năm 2016 dân Mỹ mới rõ lợi và hại của A.I.

Điểm khôi hài nhất là sách và giấy không biến mất như Bill Gates tiên đoán (bị xem là nói láo của thế kỷ). Sách sống lại và giấy in hồ sơ nhiều hơn. Câu thành ngữ Việt “giấy trắng mực đen” vẫn đúng, “bút sa gà chết” khó xóa nhanh như trên Twitter!

Môi trường xã hội do kỹ thuật truyền thông điện tử tạo ra có ảnh hưởng lớn trong việc thay đổi tổ chức năng động xã hội, ảnh hưởng đến liên hệ giữa người và người, thay đổi nhanh chóng đến sự xúc động và nhạy cảm của con nguời. Các nhà nghiên cứu về tâm lý và tiến hóa đã cho thấy một nhân số đáng kể không có khả năng đáp ứng nhanh với môi trường văn hóa mới do chính loài người tạo ra (căn bệnh âu lo trầm cảm gia tăng trong các nước như Nhật một nước tiến bộ nhanh về kỹ thuật điện tử). Con người Homo Sapiens theo thuyết tiến hóa của Darwin luôn luôn đáp ứng với môi trường sống nay vẫn phải đối diện với những áp lực ảnh hưởng đến tiến hóa nhưng trong thời gian ngắn hơn và nhanh hơn: thay đổi khí hậu toàn cầu, bệnh tật do siêu vi trùng như Ebola, thay đổi di thể (gene) do các chất hóa học phế thải từ kỹ nghệ hay chiến tranh trong thời đại nguyên tử và điện tử.

Giống như 500 ngàn năm trước, hai loài người Homo Sapiens và Homo Neanderthal bắt đầu đi hai hướng khác nhau không phải vì thể xác mà vì khác biệt văn hóa và tâm lý.

Trong thời đại hiện nay địa lý không còn đóng vài trò quan trọng như các thế kỷ trước. Hai loại người mới khác nhau vì khả năng kỹ thuật, người rành về kỹ thuật thông tin điện tử mới người vẫn theo truyền thống truyền thông cũ. Tâm lý thay đổi vì không gian điện tử nên không còn sự giao cảm hữu hiệu điển hình là giới già và trẻ hiện nay một giới thuộc về thiên niên cũ một giới ở thiên niên mới, nhịp cầu truyền thông và tâm cảm càng ngày càng cách xa.

Những câu hỏi lớn ở thế kỷ 21 vẫn chưa được giải quyết. Môi trường thay đổi sẽ ảnh hưởng như thế nào đến đời sống con người? Câu hỏi đã được đặt ra từ thế kỷ 19: Nhiệt độ gia tăng, dân số gia tăng lên 8 tỷ trong thế kỷ 21, nồng độ acid nước Thái Bình Dương gia tăng sẽ được các chính quyền trên thế giới giải quyết như thế nào nhất là năm cường quốc lớn hiện nay dùng than và dầu hỏa trong chiều hướng phát triển kinh tế: Hoa Kỳ, Nga, Trung Quốc, Ả Rập, Brazil.

Kinh tế tư bản hợp lý hơn kinh tế Cộng Sản nhưng tư bản cũng có mặt xấu tạo ra các tệ đoan xã hội và làm hại môi sinh. Chế độ tư bản cũng không trả lời được câu hỏi: Tại sao con người vẫn làm hại nhau, cội rễ của sự bất đồng là gì?

Các nhà tranh đấu cố đem lại bình đẳng, nhân quyền, loại bỏ tinh thần quốc gia cực đoan nhưng áp dụng các lý tưởng này vẫn khó khăn. Các nhà khoa học về môi sinh đầu thế kỷ 21 vẫn bị các chính trị gia và kỷ nghệ gia chế nhạo, khoa học về môi sinh là khoa học “không hợp chính trị.”

Thay đổi môi sinh do con người tạo ra hiện nay, như Barry Lopez và các nhà tâm lý nhân sinh học nhận xét, cũng nhanh như truyền thông điện toán cho nên câu hỏi được đặt ra: Con người hiện tại có khả năng thích ứng nhanh với môi sinh?

Thời đại thế kỷ 21 đặt ra vẫn không khác gì thời đại sơ khai, con người vẫn cảm thấy sức mạnh và định mệnh của họ bị giới hạn, bị những sức mạnh của thiểu số kiểm soát ngoài tầm kiểm soát, hiện nay sức mạnh là kỹ thuật tiến bộ tinh vi. Thành phần thiểu số trong thương mại tạo ra các đồ án, chương trình thay đổi kinh tế xã hội điển hình là các đại công ty Amazon, Facebook, Google, Microsoft…

Xã hội ngày nay theo khuynh hướng điện tử, xáo trộn trật tự hiện ra. Các người già trong xã hội hiện nay không còn đóng vai trò “Bô Lão” trong vai trò cố vấn cho chính quyền và cố vấn cho giới trẻ. Mặc dù các nhà nhân chủng học vẫn cho rằng các cụ “Bô Lão,” các bậc trưởng thượng vẫn đóng vai trò quan trọng trong xã hội tiến bộ về kỹ thuật.

Từ Âu sang Á trong các xã hội xưa, người già được đối xử kính trọng, người già nhìn cuộc đời với cặp mắt khác giới trẻ, đối xử với các người khác trong xã hội với tấm lòng tình cảm và nhân hậu hơn. Người già cũng sẵn sàng biến mất khỏi đời sống thường nhật không tranh đua như thời còn trẻ, họ biết họ là ai, từ đâu đến và hay lắng tai nghe hơn là phát biểu và khi phát biểu ít khi vỗ ngực xưng cái “tôi.” Thời đại điện tử năm 2000 đã làm các nhà tâm lý xã hội ngạc nhiên nhất là nhìn thấy các giới lãnh đạo ngày nay lại là những người già “thất thập cổ lai hi”, vỗ ngực xưng tôi và giới trẻ lại biến mất không màng đến chính trị khác với thập niên 1960.

Kỹ thuật điện tử cũng có hai mặt, trên chính trường hiện nay ai biết xử dụng kỹ thuật khéo người ấy có lợi thế. Tổng Thống Trump biết dùng Twitter, giống như những nhận xét về thay đổi tâm lý của Barry Lopez, những Tweet của ông Trump đã gây những xúc động về tâm lý bất ngờ và nhanh chóng đến cho xã hội và đối thủ.

Luận lý không thể áp dụng để bàn cãi với ông tổng thống không lý luận hợp lý (Logic và Illogic). Dùng những “Logic,” lý luận bình thường từ bao nhiêu năm cử tri không thể hiểu một người như ông Trump có thể vào Tòa Bạch Ốc nhưng lý luận này xảy ra vào thời kỳ trước kỹ thuật điện tử. Tổng Thống Trump biết dùng tweet, xóa và sửa nhanh như chớp. Twitter có lợi cho Tổng Thống Trump. Con người chuyên nói đối lập xuyên tạc bằng “fake news” là người biết phổ biến “fake news” có lợi cho mình.

Với kỹ thuật điện tử hiện đại “deep fakes” dễ tạo ra: “Fake Video” tung trên YouTube, trên mạng lưới về các chính trị gia khó phân biệt được đâu là giả đâu là thật. Diễn văn của Tổng Thống Trump hay diễn văn của Tổng Thống Barack Obama thật hay giả tạo ra từ kỹ thuật của Google, Facebook, Samsung, Intel, Huawei, phần mềm của Adobe dễ cho một kỹ thuật viên với trình độ căn bản điện tử đánh máy sửa trên hộp biến diễn văn hoàn toàn khác với diễn văn thật khiến Facebook, YouTube, Twitter sau này phải xem lại (edit) cẩn thận.

Tiên đoán chính trị từ 2016 đã khó nhưng theo thông lệ giới theo dõi thời cuộc vẫn tiên đoán Tổng Thống Trump sẽ được tái đắc cử trong cuộc bầu cử sắp tới? Tiên đoán khó nhưng ông Trump vẫn phải qua con đường chông gai. Con đường trước mắt là phiên tòa xử sắp đến ở Thượng Viện. Bà Chủ Tịch Hạ Viện Nancy Pelosi biết đa số Thượng Viện sẽ không kết tội Tổng Thống Trump nhưng bà vẫn làm. Luận tội và kết tội Tổng Thống Trump đứng trên pháp luật trong vụ Ukraine đã qua với số phiếu đa số của Hạ Viện. Bà Nancy đã tính toán với canh bài xì phé với Tổng Thống Trump.

Tổng Thống Trump sẽ được tha bổng vì đảng Cộng Hòa nắm đa số Thượng Viện, đứng sau lưng Tổng Thống Trump. Thượng Viện không cách chức Tổng Thống Trump vì không đủ 2/3 số phiếu, tha bổng sau khi bị đàn hặc khác với tha bổng vì bị can phạm tội ác phải cần 100% số phiếu bồi thẩm đoàn và không cách chức không đồng nghĩa với người bị kết tội là trong sạch là con người chính trực. Phân biệt giữa các trường hợp này quan trọng về mặt hiến pháp. Tổng thống bị Hạ Viện kết tội phải được đưa ra Thượng Viện xét xử nên nếu Thượng Viện từ chối không lập quan tòa thì đây là hành động vi hiến.

Đàn hặc có ý nghĩa quan trọng ngay cả khi tổng thống không bị cách chức. Lịch sử đã cho thấy các hậu quả xảy ra khi tổng thống bị Hạ Viện kết tội, gần đây là cựu Tổng Thống Bill Clinton, ông bị đàn hặc khi đang ở nhiệm kỳ thứ hai nên tái đắc cử đối với ông không thành vấn đề nhưng Hạ Viện đa số là Cộng Hòa cho thấy kết tội Tổng Thống Clinton có hại cho Phó Tổng Thống Al Gore, ông này đã thất cử trong kỳ tranh cử tổng thống năm 2000 và có lẽ vụ đàn hặc này cũng ảnh hưởng đến bà Hillary Clinton trong cuộc bầu cử năm 2016. Ứng cử viên Donald Trump đã khôn khéo gây sự chú ý của cử tri chuyển qua tình dục của Bill Clinton khi ông bị tố cáo về tình dục trong khi tranh luận với bà Clinton.

Những người ủng hộ Tổng Thống Trump đã đặt vấn đề đảng phái và ôngTrump đã xem vụ đàn hặc là “đảo chính.” Nắm chắc 2/3 số phiếu Thượng Viện, Tổng Thống Trump sẽ không bị buộc tội và như vậy lại có cơ hội đắc cử nhiều hơn mặc dù sau đó Tổng Thống Trump vẫn bị xem là đứng trên pháp luật, xem thường luật pháp, mặc dù ông là người quá biết rõ luật.

Trên đường dài dân chống đối sẽ vẫn đặt câu hỏi: Tại sao Thượng Viện không cách chức Tổng Thống Trump, hiến pháp đã bị xem thường khi một đảng luôn luôn trung thành với tổng thống thay vì trung thành với quốc gia. Dư luận trong tương lai vẫn đặt câu hỏi: “Đàn hặc là biện pháp chế tài cho một ông tổng thống phạm những lỗi lầm tai hại cho đất nước tại sao đa số dân chúng theo thăm dò ý kiến, cho tổng thống có tội mà những hành động này vẫn được phe đảng chấp nhận?” Tổng Thống James Madison một trong những cha đẻ của nước Mỹ đặt nặng vấn đề đạo đức của người dân: “Không một chính phủ nào có thể bảo đảm tự do và hạnh phúc cho dân nếu chính người dân không có sự hiểu biết.” Ở thế kỷ 19, Tổng Thống Madison nói chuyện không khác gì Khổng Tử.

Đối diện với những khó khăn trong năm tranh cử nhưng Tổng Thống Trump vẫn được dân các vùng miền Nam ủng hộ với khẩu hiệu MAGA bảo đảm phiếu cử tri đoàn. Đa số vẫn tin tưởng vào kinh tế nước Mỹ với chính sách tài chánh của ông. Trong hai năm, Tổng Thống Trump vẫn không giải quyết hai vấn đề quân sự gai góc Bắc Hàn ở Á Châu và Iran ở Trung Đông. Chiến thuật bắt đầu thay đổi từ “đe dọa” qua đến “cảnh cáo.”

Ngày 3 Tháng Giêng, 2020, Tổng Thống Trump đã hãnh diện loan báo giết được Tướng Iran Qassem Soleimani. Chính sách quân sự đúng theo “Do Thái trên hết” ở vùng Trung Đông của Tổng Thống Trump, chỉ có Thủ Tướng Do Thái Benjamin Netanyahu được cho biết trước ở Mar-a-Lago Club, Florida. Lờ bà Chủ Tịch Hạ Viện Nancy Pelosi, nhưng giết các lãnh tụ khủng bố bằng phi cơ drone là chiến thuật của Tổng Thống Obama trong tám năm qua, khác với mặt trận quân sự của cha con Tổng Thống Bush! (Việt Nguyên)