NỘI DUNG TRANG NÀY GỒM CÓ :
===============================
01/11/2019
Các đường dây buôn người, vốn bị cáo buộc là thủ phạm
đằng sau thảm kịch 39 người chết trong thùng xe đông lạnh ở Anh, có ‘hoạt động
hết sức tinh vi’ nhằm đưa nạn nhân vào tròng và ‘kiếm được rất nhiều tiền’, một
chuyên gia về phòng chống buôn người nói với VOA.
Thảm họa 39 người xảy ra vào cuối tháng 10 ở Essex,
Anh quốc, khi người ta phát hiện trong một chiếc xe container đông lạnh có thi
thể của 39 người nhập cư lậu. Mặc dù phía Anh vẫn chưa kết luận về quốc tịch
các nạn nhân nhưng nhiều khả năng phần đông trong số này là người Việt Nam đi từ
hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh.
‘Đường dây nhiều mắt xích’
Trao đổi với VOA, Tiến sỹ Nguyễn Đình Thắng, giám đốc
tổ chức Ủy ban Cứu người Vượt biển (BPSOS) có trụ sở ở tiểu bang Virginia, Mỹ,
nhận định rằng 39 người này là nạn nhân của nạn buôn lậu người (human smuggling)
hoặc buôn người (human trafficking).
Theo lời ông Thắng giải thích thì những người này từ
đầu đã đi theo đường dây buôn lậu người, tức là chỉ đưa người nhập cư lậu từ nước
này sang nước khác. Nếu như họ còn sống và được đưa vào Anh trót lọt thì rất có
thể họ
“Nạn nhân buôn người là những người cư trú bất hợp pháp. Họ hoàn toàn
không được sự bảo vệ của luật pháp, không có công ăn việc làm, hoàn toàn bị khống
chế,” ông giải thích.
“Họ đã vay nợ rất nặng ở Việt Nam nên phải làm việc trả nợ. Họ phải lao động
quần quật theo lệnh chủ, nếu không người nhà của họ ở Việt Nam sẽ bị xiết nợ và
bị mất hết nhà cửa,” ông nói thêm.
Ông mô tả các đường dây buôn người/buôn lậu người
này là hoạt động theo nhiều tầng: thấp nhất là cò, rồi đến môi giới và cuối
cùng là đường dây vận chuyển người xuyên biên giới.
‘Cò’ là những người sâu sát nhất ở các làng xóm,
thôn quê. “Họ đi vào các làng, gặp gỡ những người quen biết rồi rỉ tai, rủ họ
đi qua bên Anh kiếm việc chẳng hạn,” ông nói.
Một khi nạn nhân đã mắc bẫy của còn thì họ sẽ được
chuyển qua cho cấp môi giới vốn là ‘người đứng ra điều động tất cả mọi chuyện’,
theo ông Thắng.
“Trong các đường dây xuất khẩu lao động thì môi giới là người làm việc
chính thức với các doanh nghiệp tuyển dụng lao động còn trong các đường dây
buôn người thì môi giới chính là bọn xã hội đen,” ông giải thích.
Đến khi nạn nhân nộp tiền xong thì những kẻ môi giới
này ‘sẽ kết nối với đường dây lo cho họ đi từng chặng’. Mỗi chặng có một đường
dây vận chuyển, thường là một tổ chức tội phạm ở nước đó, đứng ra chịu trách
nhiệm, chẳng hạn như từ Việt Nam sang đến biên giới Trung Quốc, rồi đường dây ở
Trung Quốc, đường dây ở Nga, đường dây ở Ukraine…, ông Thắng giải thích.
Do tổ chức theo kiểu mắt xích ‘hàng ngang’ không có
sự lãnh đạo, điều hành thống nhất nên ông Thắng gọi là ‘rắn không đầu’ mà theo
ông ‘rất khó diệt’.
“Tiêu diệt trọn vẹn mạng lưới buôn người này đòi hỏi phải có sự hợp tác,
liên lạc của nhiều quốc gia như Việt Nam, Trung Quốc, Nga và Ukraine mà điều
này rất hiếm khi xảy ra,” ông cho biết. “Trong mỗi quốc gia này chúng đều có sự bảo
kê của giới chức’.
“Ngay như ở Việt Nam chẳng hạn nếu chúng ta chặn được đầu này thì ngay lập
tức sẽ có các nhóm khác tái lập lại đường dây để móc nối sang Trung Quốc,” ông giải thích.
Tung hỏa mù
Các nạn nhân, nhất là người dân quê thiếu hiểu biết,
rất dễ trở thành nạn nhân của bọn buôn người vì phương thức lừa đảo ‘rất tinh
vi’, ông Thắng nói.
Trước hết, họ có người làm ‘chim mồi’ đi trước để
làm bằng chứng dẫn dụ những người khác tin theo, ông Thắng mô tả. Họ lôi kéo một
nạn nhân nào đấy đã qua được Anh vào đường dây của họ. Người đấy sẽ viết thư, gửi
tiền về cho gia đình thông báo về cuộc sống mới của họ bên Anh.
“Người cò sẽ lấy đó mà đi nói với mọi người trong làng rằng ‘Đấy thấy
chưa, gia đình đấy có con đi rồi đây này, nó kiếm được mấy ngàn đô la một
tháng. Quý vị đi theo đi’,” ông Thắng nói.
“Người dân quê đâu có biết gì. Họ thấy có người gửi tiền về xây nhà cao cửa
rộng thì đinh ninh rằng gia đình mình cũng có thể được như vậy mà đâu biết rằng
chính gia đình ấy hay người con của gia đình ấy cũng nằm trong đường dây buôn
người.”
Trong bài viết “Những cái chết đến từ thôi thúc
‘thoát nghèo’” đăng trên VOA, tác giả trích dẫn từ cuốn sách Poor Economics từng
được dịch sang tiếng Việt là ‘Hiểu Nghèo Thoát Nghèo’ của hai kinh tế gia
Abhijit Banerjee và Esther Duflo. Cuốn sách nói về những điều chính yếu về người
nghèo và sự nghèo. Trong đó hai điều đầu tiên là: Người nghèo thường thiếu
thông tin cấp thiết và dễ tin vào những điều không thật. Niềm tin không đúng sẽ
dẫn đến những lựa chọn sai lầm với những hệ lụy bất lường. Thứ nhì là người
nghèo phải gánh trên vai quá nhiều trách nhiệm, đời sống và công việc bấp bênh
và phải tự lo toan mọi chuyện so với người giàu có.
Hai kinh tế gia Abhijit Banerjee và Esther Duflo vừa
được giải thưởng Nobel Kinh Tế năm nay cho nghiên cứu của mình.
Trở lại với vấn nạn buôn người. Theo giải thích của
tiến sĩ Nguyễn Đình Thắng, những nạn nhân đầu tiên sau đó lại ‘trở thành thủ phạm’.
Họ gia nhập vào đường dây buôn người và lấy mình làm mồi để nhử thêm những người
khác ở trong làng, thậm chí ở trong họ của mình, ông Thắng nói và cho biết ông
‘biết rất nhiều trường hợp như vậy’.
“Đó là cách mà họ kiếm thêm được thu nhập, có ăn chia để họ có tiền mà trả
nợ,” ông nói và giải thích rằng những ‘nhà cao cửa rộng’
ở các làng quê Việt Nam mà dân làng Việt Nam thấy là ‘của những người tham gia
vào đường dây buôn người’ còn thu nhập lên đến vài ngàn đô la một tháng mà những
kẻ buôn người hứa hẹn ‘là không thể nào có được’.
Khi được hỏi tại sao những người sang đến bên Anh trở
thành nạn nhân của nạn buôn người không thông báo tình trạng của họ về cho gia
đình ở Việt Nam biết để cảnh tỉnh những người khác, ông Thắng nói rằng hoặc là
‘họ bị mất liên lạc’ hoặc ‘họ đâu dám lên tiếng’.
“Nếu lên tiếng thì họ sẽ bị thủ tiêu ngay, còn thân nhân của họ ở trong
nước cũng có thể bị sách nhiễu vì bọn môi giới, bọn xã hội đen sẽ cử người đến
đe dọa,” ông nói. “Còn
nếu không tiếp tục làm việc, nếu bỏ trốn thì không có thu nhập để trả nợ. Cả
dòng họ có thể sẽ bị mất hết tài sản vì họ đã thế chấp toàn bộ nhà cửa ruộng vườn
để có tiền ra đi.”
Ông cũng nói rằng chỉ cần 1, 2 người trong làng gửi
tiền về ‘cũng đủ làm chim mồi rồi’.
Có sự bảo kê?
Về vai trò của chính quyền trong con đường di dân lậu
ồ ạt này, ông Thắng khẳng định ‘chắc chắn có sự bảo kê’ với mục đích là ‘được
chia chác’ trong miếng bánh lợi ích quá lớn.
“Chính quyền cộng sản Việt Nam theo dõi rất kỹ lưỡng
vấn đề lưu trú, đi lại của người dân, nhất là ra khỏi biên giới quốc gia,” ông
phân tích. “Đi cả 100 người có khi cả ngàn người một lúc thì không thể không có
bảo kê (của chính quyền địa phương).”
“Chắc chắn giới chức trong xã ấy, trong làng ấy đều
biết nhưng họ vẫn cho đi bởi vì có sự trao đổi này kia về quyền lợi,” ông nói
thêm và lưu ý rằng cho mỗi chuyến đi mỗi nạn nhân phải trả phí từ 30.000 đến
60.000 đô la Mỹ tùy theo dạng đi thường hay đi VIP.
Qua thảm kịch ở Essex, ông Thắng nói rằng nếu chính
quyền Việt Nam thật sự muốn điều tra mạng lưới buôn người thì ‘đó là điều rất dễ’.
“Chỉ cần truy từ những người cò trở lên là ra hết đường dây thôi vì cò phần
lớn là người ở địa phương,” ông nói. “Chúng tôi còn biết huống hồ các cơ quan công lực ở Việt Nam lại không
biết à?”
“Qua vụ 39 người này, dư luận cần phải lên tiếng ép chính quyền Việt Nam
từ trung ương đến địa phương phải khui ra tất cả các đường dây buôn người này.
Tất cả các quan chức dính líu phải bị xử trị, các thủ phạm phải bị đi tù và tài
sản của họ phải bị tịch thu để bồi thường cho các nạn nhân đã chết,” ông yêu cầu.
‘Kế hoạch toàn diện’
Ông Thắng cho biết tổ chức BPSOS của ông đã từng ‘dự
đoán trước nhiều người dân hai tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh sẽ trở thành nạn nhân buôn
người sau thảm họa môi sinh hồi năm 2016 (do tập đoàn Formosa xả thải gây ra)’.
“Ngư nghiệp hoàn toàn không thể khôi phục. Nhiều người bán hết tàu thuyền
đánh cá của họ. Họ làm ruộng không được chứ đừng nói lên thành phố làm những việc
đòi hỏi kiến thức, kỹ năng mà họ hoàn toàn không có. Họ phải sống làm sao đây,” ông nói.
“Khi đó họ thấy có đường dây hứa hẹn rất nhiều. Tuy đóng 60.000 đô la
nhưng chỉ một năm là trả hết nợ sau đó còn có tiền dành dụm để gửi về giúp gia
đình. Do đó, họ vay nợ, gom góp tiền bạc của thân nhân và vay nặng lãi với lãi
suất có chỗ đến 60% một năm để đi nước ngoài,” ông nói thêm.
Ông chỉ trích chính quyền là ‘không đền bù thỏa
đáng’ sau thảm họa Formosa, ‘không tạo công ăn việc làm cho người dân mà để họ
tự lo’.
“Đó là lỗ hổng để bọn xã hội đen nhảy vào khai thác,” ông cho biết và nói rằng ngay sau sự cố Formosa tổ chức của ông ‘đã báo
động cho các giáo xứ ở Nghệ An, Hà Tĩnh biết’ để đề phòng ‘kẻ gian trục lợi’.
“Các vị linh mục biết nhưng không có đủ năng lực và không có kinh nghiệm
để đưa ra chương trình (phòng chống).”
“Nếu không làm gì sẽ có thêm nhiều nạn nhân nữa,” ông nói và kêu gọi các tổ chức tôn giáo và xã hội dân sự cùng hành động
để ‘tìm cách giải cứu và phá vỡ tất cả các đường dây buôn người và buôn lậu người’.
Ông Thắng nói một trong những việc cần làm ngay là
‘giáo dục người dân, nói cho họ hiểu’.
Ông cũng đưa ra những lời khuyên cho người dân để
tránh thành con mồi của bọn buôn người.
“Thứ nhất, nếu được rủ rê đi lao động bên Anh nhưng là đi lén đi lậu bằng
thị thực du lịch chẳng hạn thì chắc chắn mình bị lừa vì đi xuất khẩu lao động
phải có hợp đồng đâu ra đó,” ông nói.
Lời khuyên thứ hai mà ông Thắng đưa ra là ‘phối kiểm
những chỗ hay công ty mà người dân được hứa hẹn sẽ cho họ chỗ làm việc’ và cho
biết BPSOS có thể giúp phối kiểm nhờ vào mạng lưới cộng tác viên của họ ở khắp
nơi trên thế giới.
“Thứ ba trước khi lên đường phải nắm được một số địa chỉ, email,
facebook, số điện thoại cầu cứu nếu mọi việc không như dự tính,” ông nói thêm. “Thân nhân cũng phải
nắm các đầu mối liên lạc này để phòng khi người thân mình bị mất liên lạc hay bị
bóc lột thì thậm chí có thể liên lạc ngay để nhờ giải cứu.”
---------------------
VOANews
01/11/2019
Tổ chức Lao động Quốc tế tại Việt Nam kêu gọi cải
thiện điều kiện sống của di dân-không phải chỉ là những người trong số 39 người
thiệt mạng trong một trong tháng này, mà còn đối với những di dân vượt Địa
Trung Hải và ở Châu Mỹ.
Tổ chức này kêu gọi các giới chức đảm bảo sự an toàn
và những kênh chính thức về di trú thay vì đặt gánh nặng lên di dân. Tổ chức
không đề cập đến các trường hợp tử vong tại Anh, hiện đang được điều tra như một
vụ án ngộ sát và buôn người, nhưng tổ chức này cùng lên tiếng với các tổ chức
khác bày tỏ quan ngại về những điều kiện nguy hiểm và các vấn đề cơ cấu khiến
cho những trường hợp tử vong xảy ra.
Trong khi toàn cầu hóa giúp đưa làm sóng các công ty
và vốn đầu tư qua biên giới, thì đối với các công nhân, việc này không xảy ra
như vậy mà ngược lại đẩy họ vào tay bọn buôn người. Tổ chức Lao động Quốc tế
ILO nói việc thay đổi chính sách và thi hành tùy thuộc vào các chính phủ, chủ
nhân, các công ty tuyển mộ và các công đoàn. Những khuyến cáo của ILO bao gồm
phối hợp giữa các nước xuất phát và những nước đến, chuyển chi phí di dân từ
các công nhân sang chủ nhân, và làm cho việc di dân hợp pháp ít tốn kém hơn và
đỡ phức tạp để các di dân không gặp nạn buôn người.
Phối hợp sẽ gia tăng khả năng một nước nhận được di
dân với những kỹ năng cần thiết. Nhật Bản với dân số nhiều người già, chẳng hạn,
đang làm việc với các nước có lực lượng lao động lớn như Việt Nam, Campuchia và
Philippines để huấn luyện công nhân đến Nhật Bản hay tìm việc làm trước khi đến
Nhật Bản. Vấn đề là kết hợp các quốc gia dư thừa lao động với những nước thiếu
lao động.
ILO khuyến cáo chú trọng đến các cá nhân không ích lợi
gì, nhưng nên nhấn mạnh đến việc thay đổi hệ thống. Chẳng hạn như các nhà
nghiên cứu phát hiện rằng khi Hoa Kỳ và châu Âu hạn chế di dân, thì họ không
ngăn chặn được di dân nhưng chỉ đẩy di dân vào những con đường nguy hiểm hơn.
Người Việt Nam ngạc nhiên khi nghe đồng bào mình đi
ra nước ngoài kiếm việc làm, kể từ khi đất nước giàu hơn trong những năm gần
đây với sức hút mới từ các khách sạn trong các khu nghỉ mát, từ các cửa hàng
sang trọng.
“Lao động di cư bất hợp pháp gia tăng khả năng các
di dân bị bóc lột, và hạn chế những kênh họ có thể tiếp cận được để tìm sự giúp
đỡ và công lý khi ở nước ngoài, cũng như làm họ dễ dàng bị trừng phạt với các
khoảng tiền phạt và những chế tài khác ở Việt Nam,” giám đốc ILO tại Hà Nội
Chang-Hee Lee nói hôm 29/10.
Tuyên bố của ông Chang-Hee được đưa ra gần một tuần
sau khi cảnh sát phát hiện những xác người bên ngoài London. Vụ việc khơi mào một
cuộc săn lùng thủ phạm tại Bắc Ireland, với một người đàn ông bị truy tố hình sự,
và công cuộc xác định ít nhất có vài người trong số 39 nạn nhân là từ Việt Nam.
Cái chết của họ làm thế giới chú ý nhiều hơn đến nạn buôn người và những người
mà ILO nói “phải được bảo vệ chống lại những tập tục tuyển mộ giả mạo và lạm dụng.”
Các giới chức Việt Nam và Anh đang làm việc để nhận
diện các nạn nhân. Trong số di dân châu Á, người Việt Nam phải trả một khoản tiền
cao hơn cho những người môi giới và con số các di dân đang gia tăng, theo ILO.
Cuộc điều tra chung của ILO với Cơ quan Di dân Quốc tế cho thấy có khoảng 75%
di dân Việt Nam “báo cáo bị lạm dụng về quyền lao động trong khi làm việc ở nước
ngoài.”
Khuyến cáo của ILO không chú trọng đến vấn đề hình sự
hóa. Thay vào đó, ILO khuyến cáo các nhà cầm quyền đảm bảo cho di dân được tiếp
cận hệ thống tư pháp, nhiều di dân, thiếu giấy tờ hợp lệ nên ngại không báo cáo
việc bị lạm dụng lên nhà cầm quyền.
No comments:
Post a Comment