Đăng ngày 19-09-2019
«
Việc gởi chiến hạm đến các vùng biển tranh chấp mang lại cho các chính phủ Châu
Âu thêm nhiều ảnh hưởng trong quan hệ với Hoa Kỳ và Trung Quốc trên các vấn đề
địa chính trị thiết thân ».
Nhật báo South China Morning Post xuất
bản tại Hồng Kông dẫn lời các nhà phân tích nhận định, trong lúc căng thẳng
đang tăng lên trong khu vực, các cường quốc châu Âu như Anh, Pháp, Đức rất muốn
chứng tỏ họ không phải là các đối tác thương mại thụ động.
Châu Âu nay phải chọn phe
Các nước lớn châu Âu tìm cách nâng cao vị thế tại
châu Á-Thái Bình Dương. Theo các nhà phân tích, những cuộc tuần tra vì tự do
hàng hải và các tuyên bố quan ngại về sự gia tăng căng thẳng ở Biển Đông cho thấy
ý muốn duy trì sự hiện diện thường xuyên trong khu vực của các quốc gia này.
Ông Frans-Paul Van Der Putten, nhà nghiên cứu thuộc
Viện Clingendael, một think tank độc lập ở Hà Lan nhận xét : « Cho đến
cách đây vài năm, các nước châu Âu thường chỉ thích đóng vai trò thứ yếu trong
an ninh khu vực vùng Đông Á. Nhưng trong hoàn cảnh hiện nay, họ thấy rằng cần
phải khẩn trương tham gia ».
Vẫn theo ông Putten : « Việc gởi chiến hạm đến
các vùng biển tranh chấp giúp cho các chính phủ châu Âu gia tăng ảnh hưởng
trong quan hệ với Hoa Kỳ và Trung Quốc, trên các vấn đề địa chính trị thiết
thân.
Châu Âu từ lâu đã quen với việc đứng giữa hai đại cường
là Hoa Kỳ và Nga, tuy nhiên chính quan hệ Hoa Kỳ-Trung Quốc đang ngày càng làm
châu Âu phải xác định lại quan điểm địa chính trị. Điều này đặt các chính phủ
châu Âu vào thế lưỡng nan, họ chịu đựng áp lực ngày càng tăng là phải chọn phe
».
Đánh giá của ông Van Der Putten được đưa ra sau khi
ba nước Anh, Pháp, Đức trong một thông cáo chung vào cuối tháng trước đã tuyên
bố « quan ngại về tình hình Biển Đông, có thể dẫn đến mất an ninh và
căng thẳng trong khu vực ».
Anh, Pháp, Đức cũng kêu gọi tất cả các bên liên quan
đến tranh chấp lãnh thổ « có những bước đi và biện pháp làm dịu căng thẳng,
góp phần duy trì và thúc đẩy hòa bình, an ninh, ổn định và an toàn trong khu vực
».
Mỹ, Anh, Pháp tập trận và tuần tra Biển Đông
Trung Quốc vốn đòi hỏi chủ quyền trên hầu hết Biển
Đông, liên tục lao vào tranh chấp với các nước láng giềng, trong đó có Việt
Nam, Malaysia, Philippines, Brunei.
Hoa Kỳ tuy không yêu sách chủ quyền, nhưng coi khu vực
này là một phần của chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương nhằm ngăn chận sự bành trướng
quân sự của Trung Quốc tại Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương.
Trong nỗ lực chứng tỏ phô trương sức mạnh và sự đoàn
kết, Hoa Kỳ và Anh quốc đã tiến hành một cuộc tập trận hải quân chung trên Biển
Đông hồi tháng Hai, trong khi Pháp gởi chiến hạm chở trực thăng Dixmude thuộc lớp
Mistral hiện đại, và một khinh hạm đến quần đảo Trường Sa vào năm ngoái.
Anh quốc quyết tâm khẳng định quyền tự do hàng hải tại
các vùng biển quốc tế, cùng với các đồng minh Hoa Kỳ và Úc, đã thẳng thừng bảo
vệ các hành động tương tự chống lại một Trung Quốc ngày càng thêm hiếu chiến.
Năm ngoái, Luân Đôn loan báo đã có kế hoạch đưa hàng không mẫu hạm mới mang tên
HMS Queen Elizabeth đến châu Á-Thái Bình Dương trong lần triển khai hoạt động đầu
tiên, dự kiến vào năm 2021.
Phát biểu tại Luân Đôn tuần trước, thiếu tướng Tô Quảng
Huy (Su Guanghui), tùy viên quân sự Trung Quốc ở Anh nói : « Nếu Hoa Kỳ
và Anh quốc liên kết lại để thách thức hoặc vi phạm chủ quyền và toàn vẹn lãnh
thổ của Trung Quốc, thì đó sẽ là một hành động thù địch ».
Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Việt Nam, bà Lê Thị Thu
Hằng cuối tuần trước tuyên bố Hà Nội hoan nghênh tất cả các hoạt động nhằm bảo
đảm tự do hàng hải và hàng không trên Biển Đông.
EU-Mỹ : Hợp tác quân sự, bất đồng về kinh tế chính trị
Mặc dù hợp tác về quân sự, Hoa Kỳ và châu Âu vẫn có
những bất đồng trên lãnh vực kinh tế và chính trị.
Tuần trước, Ngân hàng Trung ương Châu Âu loan báo một
đợt cắt giảm lãi suất mạnh mẽ và các biện pháp thúc đẩy nền kinh tế trong ba
năm, khiến tổng thống Mỹ Donald Trump bực tức. Ông viết trên Twitter : «
Họ đang thử và thành công trong việc hạ giá đồng euro để chống lại đồng đô la rất
mạnh, làm phương hại đến xuất khẩu của Hoa Kỳ ».
Tháng trước, ông Trump cũng chỉ trích chính phủ Pháp
về việc đánh thuế vào dịch vụ kỹ thuật số, mà ông cho rằng nhắm vào các tập
đoàn công nghệ của Hoa Kỳ, đe dọa sẽ trả đũa bằng cách đánh thuế vào rượu vang
Pháp. Chủ tịch Hội đồng Châu Âu Donald Tusk tuyên bố, Liên Hiệp Châu Âu (EU) sẽ «
đáp trả tương tự » nếu Washington dùng đến biện pháp trừng phạt này.
EU-Trung Quốc : Xung đột về nhân quyền và kinh tế
EU cũng bị lôi kéo vào một cuộc xung đột gay gắt với
Trung Quốc, vì các doanh nghiệp châu Âu bị phân biệt đối xử khi hoạt động tại nền
kinh tế lớn thứ nhì thế giới.
Trong một văn bản công bố hồi đầu năm nay, Ủy ban
Châu Âu kêu gọi các nhà lãnh đạo EU thông qua bản kế hoạch 10 điểm, coi Trung
Quốc là « đối thủ cạnh tranh về kinh tế » và « địch thủ
mang tính hệ thống, đang xúc tiến một mô hình quản trị thay thế ».
Về mặt nhân quyền, căng thẳng giữa Bắc Kinh và
Berlin gia tăng sau khi ngoại trưởng Đức Heiko Maas gặp gỡ nhà hoạt động dân chủ
Hoàng Chi Phong (Joshua Wong) tuần trước. Bộ Ngoại Giao Trung Quốc nói «
rất không hài lòng » về cuộc gặp này, còn đại sứ Trung Quốc tại Đức
cho biết đồng nhiệm Đức ở Bắc Kinh đã được triệu mời vì sự kiện trên.
Biển Đông : EU muốn trở thành một trong những nhân tố
chính
Sarah Raine, nhà tư vấn về địa chính trị của Viện
Nghiên cứu Quốc tế về Chiến lược ở Luân Đôn nói rằng bà không ngạc nhiên trước
việc Liên Hiệp Châu Âu muốn can dự vào tranh chấp Biển Đông và mở rộng ảnh hưởng
trong khu vực.
Bà nhận xét : « Đó là hệ quả tự nhiên của một
thực tế là tại châu Á, Liên Hiệp Châu Âu đã quá chán ngán khi luôn bị coi là một
đối tác thương mại đơn thuần. Nói cách khác, coi như EU không liên quan đến các
vấn đề chiến lược lớn của lục địa này, cho dù vai trò của châu Á là quan trọng
đối với Liên Hiệp Châu Âu ».
Theo Sarah Raine, « Khi can dự chặt chẽ hơn
vào các diễn tiến tại Biển Đông, các quốc gia hàng đầu của Liên Hiệp Châu Âu
cùng phối hợp với nhau để ủng hộ các giải pháp đa phương, cho các vấn đề đa
phương, thông qua các đối tác đa phương – theo kiểu ASEAN – tất cả nằm trong
khuôn khổ luật pháp quốc tế ».
Còn theo Siemon Wezeman, nhà nghiên cứu chủ chốt của
chương trình chuyển giao vũ khí và chi tiêu quân sự, thuộc Viện nghiên cứu Hòa
bình Quốc tế Stockholm (SIPRI), Thụy Điển, Liên Hiệp Châu Âu cố gắng gia tăng ảnh
hưởng lên Trung Quốc và Hoa Kỳ qua việc chứng tỏ EU cũng là một nhân tố chính tại
vùng biển tranh chấp.
Ông nói : « Liên Hiệp Châu Âu không phải là
Trung Quốc, và chắc chắn không phải là Hoa Kỳ của ông Donald Trump. EU muốn chứng
tỏ là mình luôn hiện diện và vẫn đóng một vai trò. Ba quốc gia ký vào thông cáo
chung về Biển Đông là Anh, Pháp, Đức đều có quyền lợi đặc biệt quan trọng trong
khu vực, có lợi ích thương mại…Nếu có sự cố xảy ra trên Biển Đông, các ngành kỹ
nghệ liên quan của châu Âu sẽ bị ảnh hưởng ».
Trung Quốc : Phương Tây không nên « đổ dầu vào lửa » tại
Biển Đông
Tác giả Trần Tướng Miểu (Chen Xiangmao) của Viện
nghiên cứu Nam Hải, Trung Quốc trên diễn đàn US China Focus tức tối cho rằng «
Phương Tây không nên đổ dầu vào lửa tại Biển Đông » - tựa của bài viết.
Tác giả này đặt câu hỏi, các nước Liên Hiệp Châu Âu lâu nay ít quan tâm đến Biển
Đông, vì sao lại ra tuyên bố chỉ trích việc quân sự hóa vùng biển và nhắc đến
phán quyết của Tòa Trọng tài tháng 7/2016 vào lúc này ?
Trần Tướng Miểu cho rằng có ba lý do. Thứ nhất, Hoa
Kỳ luôn mong có sự hỗ trợ của châu Âu để cùng ngăn chận Trung Quốc tại Biển
Đông. Thứ hai, Việt Nam cần có sự trợ giúp khẩn cấp về mặt tinh thần của các quốc
gia châu Âu đối với việc khai thác dầu khí tại Bãi Tư Chính, mà tác giả này gọi
là « hành động phi lý và đơn phương ». Thứ ba, Nhật Bản với tư
cách thành viên G7 đã đòi ghi vấn đề Biển Đông vào chương trình nghị sự trong
cuộc họp thượng đỉnh của nhóm này, với cùng mục đích với Việt Nam là tập hợp
các lực lượng bên ngoài nhằm ngáng chân Bắc Kinh.
Theo nhà nghiên cứu của Viện Nam Hải, cả hai bản
thông cáo của Liên Hiệp Châu Âu và của ba nước Anh, Pháp, Đức « không
chỉ gây áp lực lên Trung Quốc mà còn làm xấu đi quan hệ giữa châu Âu và Bắc
Kinh ». Trần Tướng Miểu nhấn mạnh Biển Đông phải là « vùng biển
của hòa bình, hữu nghị và hợp tác », cáo buộc « các nước
phương Tây do Mỹ dẫn đầu đang cố gắng phá hoại chủ trương này » của
Trung Quốc.
----------------------------------
CÙNG CHỦ ĐỀ
No comments:
Post a Comment