Hòa Ái, RFA
2019-04-23
2019-04-23
Chính trường Việt Nam những ngày qua được giới
quan sát cho là “nóng lên” liên quan những đồn đoán về tình trạng sức khỏe của
Tổng Bí thư kiêm Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng. Đài RFA có cuộc trao đổi với
nhà quan sát tình hình Việt Nam, Tiến sĩ Phạm Chí Dũng để tìm hiểu về sự chuyển
giao quyền lực ở Việt Nam sẽ ra sao trong bối cảnh sắp diễn ra Đại hội Trung
ương 10 và Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam (CSVN) XIII vào năm 2021 ?
Trước hết, Tiến sĩ
Phạm Chí Dũng nhận định về thông tin Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc sẽ tham dự Diễn
đàn “Vành đai-Con đường” lần thứ 2 tại Bắc Kinh, Trung Quốc từ ngày 25 đến ngày
27 tháng 4 vừa được Bộ Ngoại Giao Việt Nam thông báo vào ngày 22 tháng 4:
Tiến sĩ Phạm Chí Dũng: Việc cử Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đi dự Diễn đàn “Vành đai-Con đường” ở
Trung Quốc thì đã vô hình trung gián tiếp xác nhận những thông tin đồn đoán trước
đó, nhưng có cơ sở về chuyện trước khi đi Mỹ thì ông Nguyễn Phú Trọng sẽ đi
Trung Quốc và dự diễn đàn này. Và việc cử ông Nguyễn Xuân Phúc đi Trung Quốc
cũng là một dấu chỉ gián tiếp xác nhận về tình trạng ông Nguyễn Phú Trọng có vấn
đề về sức khỏe, theo rất nhiều những đồn đoán trong những ngày vừa qua. Đồng thời,
cũng cho thấy đây chính là thêm một dấu hiệu chuyển giao quyền lực nữa từ Nguyễn
Phú Trọng sang những quan chức cấp thấp hơn, chẳng hạn như ông Nguyễn Xuân
Phúc, tức là phải ủy quyền cho một quan chức nằm trong “tam trụ” đi dự Diễn đàn
“Vành đai-Con đường”.
Trước đó đã có một
chỉ dấu về chuyện chuyển giao quyền lực của ông Nguyễn Phú Trọng cho những quan
chức khác trong việc tiếp đón khách nước ngoài là tiếp một đoàn khách quan trọng
của Thượng Nghị viện Mỹ, do Thượng Nghị sĩ Leahy dẫn đầu đến Việt Nam làm việc.
Và, người tiếp ông Leahy và đoàn Thượng Nghị sĩ Mỹ không phải là ông Nguyễn Phú
Trọng mà là Thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng.
Do đó có thể nói
toàn bộ những dấu chỉ đó cho thấy quả thực ông Nguyễn Phú Trọng có vấn đề về sức
khỏe, thậm chí là không nhẹ nhàng một chút nào đối với vấn đề sức khỏe của ông
Trọng.
RFA: Sắp tới đây, Đảng Cộng sản Việt Nam sẽ tổ chức Hội nghị Trung ương 10.
Trong tình huống ông Nguyễn Phú Trọng có vấn đề về sức khỏe và Hội nghị Trung
ương 10 tiến hành không có sự tham dự của ông Nguyễn Phú Trọng thì sẽ thế nào?
Tiến sĩ Phạm Chí Dũng: Hội nghị Trung ương 10 là hội nghị thường niên tiếp theo Hội nghị
Trung ương 9, được tổ chức vào cuối tháng 12/2018. Hiện nay chỉ biết Hội nghị
Trung ương 10 theo truyền thống sẽ diễn ra trước kỳ họp Quốc Hội giữa năm, bắt
đầu từ ngày 20/05/2019 cho nên chưa biết nội dung của nghị trình Hội nghị Trung
ương 10 gồm những gì. Nhưng chắc chắn sẽ có những nội dung quan trọng, trong đó
sẽ bàn tới vấn đề như cơ cấu cán bộ cấp chiến lược để chuẩn bị cho Đại hội Đảng
CSVN XIII, diễn ra trong năm 2021.
Tuy nhiên trong
tình hình ông Trọng bệnh tật thì có khả năng Hội nghị Trung ương 10 nếu có diễn
ra theo lịch trình thì cũng sẽ không tập trung một cách đầy đủ vào những nội
dung cần có của nó, chẳng hạn như vấn đề cơ cấu cán bộ cấp chiến lược hay công
việc “đót lò” (chống tham nhũng).
Và ngay trước Hội
nghị Trung ương 10 thì thân phận của ông Nguyễn Phú Trọng sẽ phải đối mặt với một
thách thức rất lớn, là cựu Chủ tịch nước Lê Đức Anh vừa từ trần và theo nguyên
tắc của Đảng thì ông Nguyễn Phú Trọng sẽ làm Trưởng ban Lễ tang trong đám tang
của cựu Chủ tịch nước Lê Đức Anh. Bây giờ người ta đang trông chờ xem quốc tang
của ông Lê Đức Anh sẽ được chủ trì bởi trưởng ban lễ tang nào, là ông Nguyễn
Phú Trọng hay là một người khác? Và nếu không phải là ông Nguyễn Phú Trọng thì
lại thêm một chỉ dấu nữa, thêm một bằng chứng nữa cho thấy quả thực vấn đề sức
khỏe của ông Trọng đang rất lớn. Nhiều thông tin còn cho rằng ông Trọng đang nằm
trong chỗ được gọi là Khoa Tích cực Điều trị, số hiệu là A11 của Bệnh viện
Trung ương Quân đội 108, ở Hà Nội.
RFA: Giả sử có hai tình huống sẽ xảy ra trong Đại hội Đảng CSVN XIII diễn ra
trong năm 2021. Trong tình huống thứ nhất, sức khỏe ông Nguyễn Phú Trọng được hồi
phục, khỏe mạnh và thời điểm đó ông 77 tuổi. Có khả năng nào ông Nguyễn Phú Trọng
sẽ được tín nhiệm và được tiếp tục bầu chọn cho vị trí đương nhiệm hiện giờ hay
không?
Tiến sĩ Phạm Chí Dũng: Có hai khả năng và đều tùy thuộc vào những văn bản do bên phía ông
Trọng, cụ thể là Trưởng Ban Tổ chức Trung ương, một trong những người được coi
là thân tín của ông Trọng soạn thảo ra. Một là, nếu trong Điều lệ Đảng tiếp tục
ghi “theo quy định có những trường hợp đặc biệt”, nhưng lại không giải thích
trường các hợp đặc biệt đó là như thế nào. Những trường hợp đặc biệt như vậy sẽ
được coi là trường hợp được đặc cách về mặt tuổi tác, về mặt sức khỏe hay ví dụ
như có khái niệm mà ông Trọng đã sáng tác ra trước đây là “không tham vọng quyền
lực” hay bảo đảm những yếu tố “người Bắc có lí luận”…Những trường hợp đặc biệt
như thế là hoàn toàn có thể sửa đổi Điều lệ Đảng, sửa đổi những quy định dưới
Điều lệ Đảng liên quan đến việc bầu cử tại các Đại hội Đảng cao cấp để cho ông
Trọng có thể “ngồi” tiếp và “ngồi” mãi. Đây là một cơ sở có thể thay đổi.
Cơ sở thứ hai là
làm theo cách của Tập Cận Bình, ở Trung Quốc: Sửa đổi Hiến Pháp. Hồi năm 2018,
ông Tập Cận Bình có lẽ có những tác động đủ mạnh mẽ và đủ ma mãnh tới toàn bộ
Quốc Hội của Trung Quốc để khiến cho toàn bộ Quốc Hội Trung Quốc đã phải gật đầu
với một quy định chưa có tiền lệ là bỏ Quy định giới hạn 2 nhiệm kỳ đối với vai
trò Chủ tịch nước. Do vậy, vô hình trung cho thấy ông Tập Cận Bình nếu muốn thì
có thể ngồi tại ghế Chủ tịch nước kiêm Tổng Bí thư suốt đời và trở thành “Hoàng
đế Tập Cận Bình”.
Ông Nguyễn Phú Trọng,
ở Việt Nam cũng có thể giống như vậy. Và nếu không bị thách thức bởi vấn đề sức
khỏe thì nhiều khả năng, người ta đang thấy ông Trọng không những giữ chức vụ tới
cuối nhiệm kỳ Đại hội Đảng CSVN XII, mà còn tiếp tục “ngồi” ở Đại hội Đảng CSVN
XIII và có thể tiếp tục sau đó nữa như một dạng “Hoàng đế Tập Cận Bình” ở Trung
Quốc.
RFA: Như vậy trong tình huống thứ hai ngược lại, tại thời điểm đó mà sức khỏe
của ông Nguyễn Phú Trọng không thể đảm đương chức vụ được nữa thì chuyện gì sẽ
xảy ra và khi đó các ứng cử viên sáng giá nào có thể thay thế nắm giữ hai chức
vụ quan trọng Tổng Bí thư và Chủ tịch nước?
Tiến sĩ Phạm Chí Dũng: Cho đến Đại hội Đảng CSVN XIII, nếu tình hình lúc đó ông Nguyễn Phú Trọng
không thể bảo đảm sức khỏe để cống hiến lâu dài cho Đảng và cho dân tộc thì chắc
chắn ông Trọng phải buông rời quyền lực và trở thành một “Thái Thượng hoàng”, một
dạng cố vấn hay lui về hoàn toàn để cố gắng làm “người tử tế” giống ông Nguyễn
Tấn Dũng. Và lúc đó sẽ xuất hiện một số khuôn mặt mới. Cho tới nay đang xuất hiện
cho cương vị Tổng Bí thư tại Đại hội Đảng CSVN XIII bao gồm:
Người sáng giá nhất
được cho là ông Trần Quốc
Vượng, Thường trực Ban Bí thư, người được cho là tin cậy và thân tín của
ông Nguyễn Phú Trọng.
Thứ hai là Trưởng
Ban Tổ chức Trung ương Phạm
Minh Chính, cũng là người được ông Trọng đưa lên giữ vị trí Thứ trưởng Bộ
Công An và Bí thư tỉnh Quảng Ninh.
Thứ ba là Thủ tướng
Nguyễn Xuân Phúc,
có lẽ là một trường hợp đặc biệt vì ông Phúc nắm khối Hành pháp và hiện nay ông
Phúc về mặt thực lực, quyền bính cũng như được coi là mạnh mẽ về kinh tài thì
Nguyễn Xuân Phúc là người nổi bật hơn cả. Thế nhưng, về mặt nội bộ thì lại có
những thông tin cho rằng ông Nguyễn Xuân Phúc không được lòng ông Nguyễn Phú Trọng
bằng như hai ông Trần Quốc Vượng và Phạm Minh Chính.
Còn một nhân vật
khác phải kể đến, dù chỉ là một nhân vật trung dung nhưng đang giữ chức vụ mà
ông Nguyễn Phú Trọng đã từng đảm nhiệm là Chủ tịch Quốc Hội Nguyễn Thị Kim Ngân. Mặc
dù, bà Kim Ngân được coi là nhân vật yếu thế nhất trong số những gương mặt ứng
cử viên cho Tổng Bí thư ở Đại hội Đảng CSVN XIII hiện nay.
Thế nhưng thật ra
sau biến cố xảy ra đối với ông Nguyễn Phú Trọng tại Kiên Giang thì tình hình
chuyển giao quyền lực, đột biến quyền lực và khoảng trống quyền lực đã xuất hiện.
Khoảng trống quyền lực này là rất lớn. Hai “cái ghế” vừa Tổng Bí thư vừa Chủ tịch
nước do Nguyễn Phú Trọng đang để lộ ra, nếu không muốn nói là để lại. Như chúng
ta biết theo quy luật vật lý “nước chảy chỗ trũng” thì khoảng trống quyền lực
càng lớn, có nghĩa là chỗ trũng sẽ càng lớn và nước chảy càng mạnh. Do đó ngay
bây giờ, tôi tin rằng đã bắt đầu một cuộc đua rất mạnh mẽ, rất sôi nổi, rất quyết
thắng và có lẽ không kém cạnh gì về các thủ thuật chính trị để tranh giành những
vị trí và khoảng trống quyền lưc do ông Nguyễn Phú Trọng để lại ngay tại thời
điểm này, chứ không còn chờ cho đến Đại hội Đảng CSVN XIII nữa.
RFA: Một số những nhân sĩ trí thức kêu gọi cảnh giác yếu tố Trung Quốc vì họ
lo ngại trong tình huống sức khỏe của ông Trọng không tốt, có thể có bàn tay của
Trung Quốc nhúng vào trong cuộc đua thay thế cho vị trí của ông Trọng. Tiến sĩ
Phạm Chí Dũng nghĩ sao?
Tiến sĩ Phạm Chí Dũng: Chắc chắn là sẽ có bàn tay của Trung Quốc. Không chỉ ở Đại hội Đảng CSVN
XIII mà đã có tiền lệ từ nhiều Đại hội trước đó. Đã có những thông tin rằng thậm
chí Trung Quốc có thể can thiệp nhân sự cấp Bộ Chính trị ở Việt Nam. Tuy nhiên,
chưa có những bằng chứng có thể kiểm chứng được vấn đề này. Và rất nhiều dư luận
đã bức bối về chuyện Bộ Chính trị Việt Nam khá là thiếu bản lĩnh để cho Trung
Quốc can thiệp sâu vào công tác nhân sự.
Tại Đại hội Đảng
CSVN XIII có lẽ trong tình cảnh rối ren về mặt nhân sự ở Việt Nam và ngay lúc
này đây, tôi nghĩ rằng Trung Quốc đã đặc biệt quan tâm đến vấn đề sức khỏe của
Nguyễn Phú Trọng và quan tâm tới tương lai hậu Nguyễn Phú Trọng sẽ như thế nào
đối với Bộ Chính trị Việt Nam và đặc biết đối với vấn đề “tam trụ” hoặc “tứ trụ”
của Việt Nam tại Đại hội Đảng CSVN XIII.
Chắc chắn là Trung
Quốc sẽ có những sự can thiệp tác động nhất định và cũng không loại trừ có những
tác động theo dạng răn đe, khủng bố tinh thần và tâm lý, và đe dọa quân sự giống
như vụ Giàn khoan Hải Dương 981 đưa vào Biển Đông hồi tháng 5 năm 2014, hoặc là
việc điều động một số binh đoàn, sư đoàn, quân đoàn tập trung ở biên giới phía
Bắc vào những năm đó. Thế thì chắc chắn sẽ có những tác động và những tác động
đó sẽ diễn ra trên nhiều mặt bao gồm ngoại giao, chính trị và cả kinh tế nữa.
RFA: Trong thời gian gần đây, với những kêu gọi Việt Nam cần đẩy mạnh hơn nữa
trong cải cách thể chế để tiến bộ và phát triển nhanh hơn và tại Đại hội Đảng
CSVN XIII cho dù ông Trọng hay những nhân vật khác nắm giữ chức vụ cao nhất là
Tổng Bí thư và Chủ tịch nước thì có hy vọng nào cho Việt Nam sẽ thay đổi với
tam quyền phân lập được rõ ràng hơn kể từ sau Đại hội Đảng năm 2021?
Tiến sĩ Phạm Chí Dũng: Thực ra hy vọng để Việt Nam cải cách thể chế, trong đó có cải cách thể chế
theo yêu cầu của phương Tây đang xuất hiện trong năm 2019 này, phụ thuộc vào
các hiệp định thương mại quốc tế mà Việt Nam đang đuổi.
Một là Hiệp định Đối
tác Tòa diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) mà đã ký kết và đang triển
khai vào đầu năm 2019. Đây là hiệp định đặt nặng về quyền lợi của người lao động
và công đoàn độc lập mà Việt Nam phải bảo đảm.
Hiệp định thứ hai
là Hiệp định Thương mại Tự do Châu Âu-Việt Nam (EVFTA) và nếu như Việt Nam chịu
cam kết cải thiện một số điều kiện nhân quyền theo gói yêu cầu cải thiện nhân
quyền mà Nghị viện Châu Âu đã ban hành vào tháng 11/2018 thì có nhiều khả năng
Hiệp định khung về EVFTA sẽ được Nghị viện mới của Châu Âu chấp thuận cho kết
và phê chuẩn trong mùa hè này. Nhưng tôi muốn nhấn mạnh dù cho ký kết Hiệp định
khung EVFTA thì cũng chỉ là hiệp định khung về pháp lý thôi. Còn sau đó, hiệp định
được coi là có lợi ích thương mại trực tiếp đối với Việt Nam là Hiệp định Bảo hộ
Đấu tư Thương mại Châu Âu-Việt Nam (EVIBA) mới là quan trọng nhất. Cả hai Hiệp
định EVFTA và EVIBA đều đề cập tới những vấn đề cải thiện nhân quyền mật thiết
tới Việt Nam như là việc ký 3 Công ước Quốc tế còn lại về lao động của Tổ chức
Lao động Quốc tế, việc Việt Nam phải ban hành Luật về Hội một cách thực chất và
bảo đảm việc thừa nhận, công nhận môi trường cho các tổ chức xã hội dân sự độc
lập ở Việt Nam hoạt động, việc Việt Nam phải ban hành Luật Biểu tình và đồng thời
phải trả tự do cho tất cả tù nhân lương tâm cũng như phải tôn trọng tự do báo
chí và tôn trọng chính sách tham vấn các tổ chức xã hội dân sự cho các chính
sách phát triển EVFTA…Nếu như Việt Nam cải thiện vấn đề này thì có hy vọng sẽ
có một không gian mở hơn cho dân chủ ở Việt Nam.
Và nếu như trong thời
gian tới mà ông Nguyễn Phú Trọng hồi phục sức khỏe hoặc cho dù ông Trọng không
hồi phục sức khỏe nhưng vẫn nhận được lời mời của Tổng thống Donald Trump thăm
Hoa Kỳ trong năm 2019 đối với một quan chức khác được Nguyễn Phú Trọng cho đầy
đủ thẩm quyền để có thể bàn bạc với ông Trump về thương mại và quân sự thì có
thể không gian dân chủ ở Việt Nam sẽ còn được mở rộng hơn nữa. Tại vì những yêu
cầu của ông Trump không nhấn mạnh về vấn đề nhân quyền nhưng đặc biệt nhấn mạnh
vào vấn đề kinh tế thị trường, mà theo đúng nghĩa đen của kinh tế thị trường là
một trong những yếu tố hiện nay, những nhu cầu cao nhất mà Việt Nam đang theo
đuổi do có kinh tế thị trường thì Việt Nam tiếp cận được những nguồn vốn vay với
lãi suất ưu đãi và thời gian ân hạn từ các tổ chức tài chính tín dụng có tiếng
của quốc tế như Quỹ IMF, Ngân hàng Thế giới hay Ngân hàng Phát triển Á Châu và
một số tổ chức tín dụng tài trợ khác.
Tôi nghĩ rằng đây
là một năm có thể thay đổi ở Việt Nam về vấn đề dân chủ và thậm chí đặt ra những
tiền đề về cải cách thể chế. Và kịch bản đến năm 2020 và năm 2021sẽ tùy thuộc
phần lớn vào sức khỏe của ông Nguyễn Phú Trọng. Nếu trường hợp ông Trọng hồi phục
được sức khỏe thì ông sẽ tiếp tục “ngồi” đến cuối năm 2020 để chuẩn bị cho Đại
hội Đảng CSVN XIII. Lúc đó tôi cho là độ mở của dân chủ và vấn đề cải cách thể
chế tương đối hạn hẹp, không lớn lắm so với một não trạng bảo thủ như của ông
Trong. Nhưng trong trường hợp ông Trong không đủ duy trì sức khỏe để “ngồi” tiếp
và phải chuyển giao quyền lực cho những nhân vật khác thì tôi tin rằng các nhân
vật còn lại trong Bộ Chính trị hiện nay đều mang khuynh hướng rất thực dụng và
cũng dễ tránh xa những cạm bẫy của Trung Quốc.
Tôi cho là đa số tập
thể Bộ Chính trị hiện nay vì quyền lợi và sinh mạng chính trị của họ và kể cả
những tài sản thuộc thân nhân của họ chủ yếu nằm ở phương Tây thì họ sẽ dễ thỏa
hiệp hơn với phương Tây về vấn đề cải cách thể chế và cải thiện dân chủ nhân
quyền. Và do đó sẽ là cơ hội mở để cho dân chủ nhân quyền và vấn đề tam quyền
phân lập, cũng như nhà nước pháp quyền mới của việt Nam chứ không phải nhà nước
pháp quyền Xã hội Chủ nghĩa được hình thành, ra đời trong khoảng sau năm 2020.
RFA: Chân thành cảm ơn Tiến sĩ Phạm Chí Dũng dành thời gian cho cuộc phỏng
vấn này với Đài RFA.
--------------------
XEM
THÊM
Thứ Hai, 04/22/2019
- 15:30 — canhco
Chiều ngày 14 tháng
4, tin từ trang facebook của nhà báo Lê Nguyễn Hương Trà đã gây chấn động cho
cư dân mạng. Chấn động vì không nơi nào khác có bản tin này, kể cả các trang
báo lề phải: Ông TBT kiêm Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng từ Kiên Giang được đưa
về Bệnh viện Chợ Rẫy vì bị một chứng bệnh nào đó liên quan đến não.
*
Thứ Hai, 04/22/2019
- 11:49 — Kami
Cho đến lúc này có
thể khẳng định rằng, tương lại chính trị của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đi
vào hồi kết. Dù không chết thì ông Trọng cũng phải từ bỏ chính trường. Tới đây,
sẽ có một cuộc xáo trộn lớn trong bộ máy lãnh đạo cao cấp Việt Nam và cuộc chiến
quyền lực sẽ diễn ra khốc liệt khi không còn bàn tay dẫn dắt của Bắc Kinh là điều
không tránh khỏi.
*
Thứ Ba, 04/23/2019
- 13:09 — nguyenvubinh
…
Đối với các quốc gia dân chủ, người dân bầu lên các lãnh đạo nhà nước, họ cần
được biết thông tin về sức khỏe người họ đã bầu, người cần có đủ sức khỏe để
lãnh đạo quốc gia. Trong trường hợp người lãnh đạo đột ngột mắc bệnh, họ cũng cần
được biết tình trạng sức khỏe của những người đó, để có thể yên tâm những người
này vẫn có đủ sức khỏe lãnh đạo nhân dân, đất nước. Nhưng đối với các quốc gia
cộng sản, trong đó có Việt Nam, lại ra một quy định pháp luật thông tin về sức
khỏe của lãnh đạo là bí mật quốc gia?!? Vấn đề này nói lên điều gì và cần được
giải thích ra sao?
*
Chủ Nhật,
04/21/2019 - 13:33 — nguyenvubinh
Trong vòng hơn một tuần qua, mạng xã hội và dư luận Việt Nam đã xôn xao với tin
đồn về việc đột quỵ (có cấp cứu) của ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng bí thư kiêm Chủ
tịch nước trong chuyến công tác đến Kiên Giang ngày 14/4 vừa qua. Trong khi đảng
và nhà nước không hề có một thông báo, thông tin nào về vụ việc này thì mạng xã
hội và dư luận liên tục đưa ra các thông tin xung quanh vụ việc. Đã có rất nhiều
tin đồn liên quan đến vụ việc, thậm chí cả những giả thiết về nguyên nhân cũng
được đưa ra.
No comments:
Post a Comment