VnExpress
(Theo SCMP)
Thứ ba, 26/3/2019, 12:13
(GMT+7)
Hiện 13 triệu công dân Trung Quốc mất các quyền cơ
bản như tự do đi lại vì bị chính phủ chấm điểm uy tín thấp.
Hành khách trên một
chuyến tàu khởi hành từ Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Ảnh: AP.
David Kong mệt rã rời sau
chuyến công tác đến Trùng Khánh vì phải ngồi tàu ghế cứng hơn 30 tiếng. Tại sao
Kong không chọn đi máy bay mất khoảng ba tiếng hoặc ngồi 12 tiếng tàu tốc hành?
Lý do đơn giản người đàn ông 47 tuổi này là một trong 13 triệu người Trung Quốc
bị liệt vào danh sách những công dân bị chấm điểm uy tín thấp nên không được
phép sử dụng "các dịch vụ chất lượng".
Hệ thống chấm điểm uy tín
của công dân được Trung Quốc xem là biện pháp khuyến khích cách hành xử đúng mực
thông qua điểm thưởng - phạt. Phân loại công dân trên thang điểm từ 1 (yếu
kém) đến 5 (ưu tú), hệ thống này không chỉ đánh giá mọi hành vi của người dân
nơi công cộng như vượt đèn đỏ, sang đường sai luật, hút thuốc trên tàu mà còn
giám sát những quyền riêng tư như thói quen mua sắm, mạng lưới giao kết bạn bè
của công dân, thời gian dành cho các thú vui bị coi là không lành mạnh như chơi
điện tử trên mạng, việc thanh toán hóa đơn điện, nước cũng như việc đóng khoản
thuế.
Hiện hệ thống đánh giá
công dân của Trung Quốc trong giai đoạn thử nghiệm và dự kiến sẽ chính thức đi
vào hoạt động năm 2020. Lúc đó, mọi công dân Trung Quốc sẽ bị chấm điểm dù muốn
hay không.
Với những người bị đánh
giá có "uy tín thấp", cuộc sống hàng ngày trở nên khổ sở, đúng như một
tài liệu chính phủ công bố năm 2014 đề ra mục tiêu của hệ thống là "khiến
những người bất tín bước một bước cũng thấy khó khăn". Họ có thể phải đi
thuê nhà bằng tên của người khác hoặc bị chính họ hàng và đối tác làm ăn xa
lánh. Ở một số nơi, các công ty cung cấp dịch vụ viễn thông còn cài đặt một loại
chuông điện thoại dành riêng cho những cá nhân bị chấm điểm uy tín thấp như là
một dạng cảnh báo với những người xung quanh.
"Việc này còn tồi tệ hơn cả ngồi tù vì ít ra án
tù còn có thời hạn", anh
Kong nói qua điện thoại. "Bị liệt vào danh sách này nghĩa là chừng nào
tôi chưa trả được hết nợ, tên của tôi vẫn sẽ chình ình ở đó".
Một đối tác làm ăn phát
hiện ra Kong bị "hạnh kiểm yếu" không phải nhờ tra cứu hệ thống dữ liệu
mà do đón anh tại ga tàu. Ở Trung Quốc, chỉ những người không có khả năng tài
chính hoặc không được phép tiếp cận dịch vụ tàu cao tốc mới chọn đi tàu thường.
Anh Kong tâm sự để trả hết
nợ, anh phải thành công với công việc làm ăn kinh doanh nhưng rất khó lấy được
lòng tin của các đối tác tiềm năng và khách hàng nếu như họ biết rằng chính quyền
coi anh là "công dân yếu kém". Anh Kong cho biết đang cố gắng sống tiết
kiệm hết mức có thể ở ngoại ô thủ đô Bắc Kinh với 74 USD mỗi tháng.
Chủ nợ đương nhiên không
cảm thông với tình cảnh của Kong. Họ cho rằng anh đang cố gắng trốn nợ. Trả lời
phóng viên SCMP, chủ nợ khăng khăng nếu Kong có tiền đi máy bay thì
thà dùng số tiền đó để trả nợ còn hơn.
Công nghệ nhận diện
khuôn mặt áp dụng rộng rãi khắp Trung Quốc. Ảnh: SCMP.
Theo báo cáo của Trung
tâm Thông tin Chấm điểm Uy Tín Công cộng, cơ quan chức năng đã cấm những công
dân "yếu kém" lên 17,5 triệu chuyến bay và 5,5 triệu chuyến tàu
cao tốc tính đến cuối năm 2018.
Anh Kong bị xếp vào danh
sách "đen" những cá nhân "không đáng tin cậy" từ năm 2015,
ba năm sau khi công ty xuất bản sách của anh phá sản. Kong đã vay 1,6 triệu tệ
(238.000 USD) để thành lập công ty và khi việc làm ăn thất bại, anh không có
cách nào hoàn trả khoản nợ trên.
Trong khi Kong nói anh đã
cố gắng hết sức nhưng không cứu vãn được công ty, các chủ nợ lại có cách nhìn
hoàn toàn khác. Một người cho rằng việc kinh doanh ngay từ đầu là đã là trò lừa
đảo và buộc tội Kong làm giả chứng từ sổ sách và vẽ thêm các chi phí vận hành.
Kong một mực khẳng định công ty hoạt động theo cơ chế minh bạch.
Điều mỉa mai là dù Kong cố
gắng "gỡ điểm" bằng các hoạt động vì cộng đồng như hiến máu hoặc làm
tình nguyện viên, anh vẫn không thể thoát được danh sách đen. "Chừng
nào tôi chưa trả xong nợ, tôi còn bị coi là một kẻ gây hại cho xã hội không thể
tha thứ".
"Tôi sẽ cắn chặt răng và yên lặng chấp nhận tất
cả. Một ngày khi tôi trả hết nợ, tôi hy vọng mọi người sẽ chỉ vào tôi và nói
'gã này thực ra cũng không phải là gã tồi'", Kong nói về tương lai "hoàn lương".
Các chủ nợ của Kong cũng mong ngóng ngày đó không kém gì anh.
VIDEO :
No comments:
Post a Comment