ÍT KHẢ NĂNG BÀN VỀ NHÂN QUYỀN TẠI HỘI NGHỊ THƯỢNG ĐỈNH TRUMP - KIM (Phạm Minh Trung - Luật Khoa)

Ít khả năng bàn về nhân quyền tại hội nghị thượng đỉnh Trump – Kim

Phạm Minh Trung

23/02/2019

https://www.luatkhoa.org/2019/02/it-kha-nang-ban-ve-nhan-quyen-tai-hoi-nghi-thuong-dinh-trump-kim/

Theo giới chuyên gia, các vấn đề nhân quyền của Triều Tiên có thể sẽ bị loại khỏi chương trình thảo luận tại hội nghị thượng đỉnh sắp tới giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un tại Hà Nội. Tuy nhiên, một quan chức về nhân quyền hàng đầu của Hoa Kỳ hy vọng tiến trình này được thực hiện, theo VOA News.

Tổng thống Donald Trump dự kiến ​​gặp nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un tại Hà Nội vào ngày 27-28/02 tới với hy vọng đạt được tiến bộ trong quá trình phi hạt nhân hóa sau những kết quả tương đối mơ hồ tại hội nghị thượng đỉnh lịch sử diễn ra lần đầu tiên ở Singapore vào tháng 6 năm ngoái.

Tomás Ojea Quintana, báo cáo viên đặc biệt của Liên Hiệp Quốc về tình hình nhân quyền ở Triều Tiên, nhấn mạnh: “Điều tôi muốn thấy từ hội nghị thượng đỉnh trong tháng tới là những kết quả cụ thể và hữu hình liên quan đến sự tham gia đối thoại của Triều Tiên với văn phòng của tôi”, ông Quintana nói với đài VOA tiếng Hàn tuần trước. “Và đó sẽ là bước ngoặt, điểm khởi đầu để sau đó giải quyết các vấn đề quan trọng về Triều Tiên”.

Nhân quyền không phải mối đe dọa an ninh

Tuy nhiên, một số chuyên gia khác nói rằng nhân quyền dường như không nằm trong chương trình nghị sự sắp tới ở Hà Nội vì các hành vi vi phạm chuẩn mực quốc tế của Triều Tiên không đe dọa trực tiếp đến an ninh Hoa Kỳ.

Ken Gause, giám đốc Nhóm chuyên trách các vấn đề Quan hệ Quốc tế tại Trung tâm Phân tích Hải quân (The Center for Naval Analyses) cho rằng: “Nếu Hoa Kỳ đang tiếp tục kế hoạch […] thực hiện một số bước tiến về phi hạt nhân hóa, họ có thể sẽ không nói gì về nhân quyền, hoặc kiềm chế ở mức tối thiểu”.

Robert Manning, một thành viên cao cấp tại Hội đồng Đại Tây Dương (the Atlantic Council), dự đoán vấn đề rất có thể sẽ không được thảo luận tại Hà Nội, vì chủ đề này “không ảnh hưởng đến Mỹ, các đồng minh và (các quốc gia) khác của Đông Bắc Á, bởi chủ đề này không gây nguy hiểm như mối đe dọa hiện hữu của tên lửa và/hoặc tấn công hạt nhân”.

Standee mô tả Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un được trưng bày trong tiệm cắt tóc ở Hà Nội, Việt Nam, ngày 19/02/2019. Hai nhà lãnh đạo đã trở thành biểu tượng về phong cách trước thềm hội nghị thượng đỉnh sắp tới của họ tại Hà Nội. Ảnh: AP

Một số chuyên gia cũng cảnh báo rằng việc đề cập đến vấn đề nhân quyền với Triều Tiên trong giai đoạn đầu quá trình đàm phán phi hạt nhân hóa sẽ có thể gây phản tác dụng.

“Đừng chờ đợi”

Tuy nhiên, các nhà hoạt động nhân quyền nghĩ rằng Hoa Kỳ không nên chờ đợi. Greg Scarlatoiu, giám đốc điều hành Ủy ban Nhân quyền tại Triều Tiên, nói: “Đợi đến khi thành lập văn phòng liên lạc, hoặc thậm chí thiết lập quan hệ ngoại giao với Triều Tiên, sẽ tựa như đầu hàng trên mặt trận nhân quyền”.

Hoa Kỳ có thể thành lập văn phòng liên lạc tại Bình Nhưỡng, CNN đưa tin, và họ cũng đã đồng ý thiết lập “quan hệ mới với Triều Tiên” trong tuyên bố chung được đưa ra tại hội nghị thượng đỉnh Singapore.

Việc Hoa Kỳ không nêu lên vấn đề nhân quyền tại hội nghị thượng đỉnh sắp tới đồng nghĩa với một thông điệp “bật đèn xanh cho chế độ Kim Jong-un tiếp tục đàn áp khủng khiếp đối với người dân Triều Tiên”, Phil Robertson, phó giám đốc Tổ chức Theo dõi Nhân quyền châu Á, phát biểu.

Tomás Ojea Quintana đã chỉ ra các hành vi vi phạm nhân quyền khác nhau của Triều Tiên, bao gồm ngăn chặn tự do báo chí, tôn giáo và tự do ngôn luận, và đặc biệt là lao động khổ sai. Hơn nữa, vấn đề quan trọng nhất cần giải quyết là cách Triều Tiên đối xử với tù nhân chính trị. “Tôi công khai kêu gọi Triều Tiên phóng thích tất cả các tù nhân chính trị đang bị giam giữ tại nước này trong các trại giam không được giám sát (quốc tế) nào”. Theo ước tính, có khoảng 120.000 người bị giam giữ trong các trại tù chính trị, bị tra tấn và lao động khổ sai tại quốc gia châu Á này.

Triều Tiên và Việt Nam là hai trong số ít quốc gia trên thế giới thường xuyên bị các tổ chức nhân quyền quốc tế chỉ trích vì các hoạt động trấn áp những người bất đồng chính kiến và kiểm soát nghiêm ngặt tự do thông tin.

Chính quyền Trump cũng bị nhiều người chỉ trích vì phớt lờ vấn đề nhân quyền tại nhiều nước mà trước nay vẫn thường được các tổng thống Mỹ lưu tâm. Trong chuyến thăm của ông Trump đến Việt Nam vào năm 2017, nhân quyền chỉ được nhắc tới đúng một lần trong Tuyên bố chung Mỹ-Việt mà Nhà Trắng công bố.