26/01/2019
Biểu
tình bùng phát trên diện rộng với sự tham dự của hàng triệu người ở Venezuela
đã trở thành một trong những chủ đề chính trên mạng xã hội Việt ngữ.
Không phải tự nhiên mà người Việt dành cho quốc gia ở
cách mình nửa vòng trái đất sự quan tâm đặc biệt đến như vậy.
Cuối thập niên 1990, sau khi Hugo Chavez – người đặc
biệt ái mộ Karl Marx, Vladimir Lenin và Mao Trạch Đông – trở thành tổng thống của
Venezuela, quốc gia Nam Mỹ này đột nhiên được hệ thống chính trị, hệ thống công
quyền Việt Nam tán tụng hết lời. Lý do: Chavez tìm mọi cách để chứng minh sự ưu
việt của chủ nghĩa xã hội, biến Venezuela trở thành quốc gia đi tiên phong
trong việc phát triển “chủ nghĩa xã hội thế kỷ 21”.
Chavez làm tổng thống của Venezuela cho đến khi tắt
thở (1999 - 2013). Sau 14 năm vay mượn để đầu tư vào những dự án vô bổ, lao
theo quốc hữu hóa, kinh tế Venezuela sụp đổ khi giá dầu trên thị trường thế giới
liên tục sụt giảm. Chavez đã nhấn Venezuela chìm trong nợ nần, lạm phát phi mã,
dân chúng chết dần, chết mòn vì thiếu đủ thứ. Nicolás Maduro – người được
Chávez chỉ định kế nhiệm - tiếp tục phát triển “chủ nghĩa xã hội thế kỷ 21” bằng
đàn áp đối lập nhằm duy trì sự lãnh đạo “toàn diện, tuyệt đối” của mình.
Mâu thuẫn giữa dân chúng Venezuela với chính quyền
do Maduro điều hành càng ngày càng trầm trọng. Sau tổng tuyển cử diễn ra hồi giữa
năm ngoái, đột nhiên Maduro tuyên bố thắng cử, tiếp tục làm Tổng thống
Venezuela nhiệm kỳ thứ hai. Đảng Xã hội chủ nghĩa thống nhất Venezuela của
Chávez, nay là của Maduro tiếp tục là đảng cầm quyền. Tuy nhiên dân chúng
Venezuela không chấp nhận kết quả bầu cử do chính quyền Venezuela công bố.
Các cuộc biểu tình càng lúc càng nhiều, số người
tham dự càng lúc càng đông, đàn áp càng lúc càng khốc liệt nhưng mức độ phản
kháng chỉ tăng chứ không giảm. Giữa tuần này, Juan Guaido – Chủ tịch Quốc hội
Venezuela, một trong những thủ lĩnh đối lập – tuyên bố giải nhiệm Maduro vì Tổng
thống đương nhiệm dùng bầu cử gian lận để tiếm quyền. Guaido tình nguyện đảm
nhân vai trò Tổng thống lâm thời để thành lập một chính phủ chuyển tiếp nhằm
đưa Venezuela thoát ra khỏi cuộc khủng hoảng toàn diện…
Nhiều triệu người Venezuela đổ ra đường ủng hộ
Guaido. Không chỉ có Mỹ, hàng chục quốc gia khu vực Nam Mỹ đã công nhận vai trò
Tổng thống lâm thời của Guaido. Mâu thuẫn giữa dân chúng Venezuela và Maduro giờ
đã lên đến đỉnh. Cho dù máu đã đổ, hàng chục người đã mất mạng nhưng đàn áp
không chặn được dân chúng Venezuela đổ ra đường đòi thay đổi thể chế chính trị,
hệ thống công quyền ngay lập tức…
***
Hiếm có biến động chính trị của quốc gia nào trên thế
giới lại được người Việt quan tâm đặc biệt như biến động chính trị đang xảy ra tại
Venezuela. Hàng ngàn facebooker người Việt đã và đang liên tục cập nhật thông
tin, hình ảnh liên quan đến Venezuela, bày tỏ sự đồng cảm, tán thành, cũng như
chúc mừng dân chúng Venezuela. Trong vòng nửa ngày, 1.300 facebooker tán thành
nhận định của Nguyễn Đình Bổn: Biến động chính trị tại Venezuela là “tin vui chất
ngất” (1)!
Vì sao người Việt quan tâm và thi nhau bày tỏ niềm
vui, chúc mừng dân chúng Venezuela?
Rất nhiều facebooker người Việt, chẳng hạn như Luan
Le Quang giải thích: Vì khâm phục tinh thần yêu nước, sự can đảm của Guaido và
ý chí mạnh mẽ của dân chúng Venezuela. Luan Le Quang tin rằng, đó là cách duy
nhất để chấm dứt một thể chế toàn trị chỉ tạo ra bất công, nghèo đói và đại nạn
tham nhũng. Phương thức ấy phù hợp với quy luật tiến hoá của nhân loại nên được
nhiều quốc gia ủng hộ (1).
Đã có rất nhiều facebooker so sánh Venezuela với Việt
Nam. Kinh nghiệm là một trong những yếu tố tạo ra đồng cảm cao. Vuong Tran – một
trong những thân hữu của Luan Le Quang – góp thêm: Chủ nghĩa cộng sản chẳng tạo
ra được gì ngoài một lũ chuyên cướp tài sản của cả quốc gia lẫn dân chúng. Chất
lượng cuộc sống thấp, an sinh xã hội tồi tệ, phân hóa giàu nghèo cực điểm đều
là đặc trưng của các quốc gia mà chủ nghĩa cộng sản còn ngự trị.
Nếu Chavez, rồi Maduro với những tuyên bố và nỗ lực
không ngưng nghỉ nhằm xây dựng “chủ nghĩa xã hội thế kỷ 21” ở Venezuela từng
đem lại cảm hứng để hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam dựa vào đó
tán dương chủ nghĩa cộng sản thì nay, sự kiện dân chúng Venezuela lũ lượt tràn
ra đường, đòi lại quyền được tự quyết về vận mệnh quốc gia, tương lai dân tộc,
quyền được ăn no, mặc ấm,… là hứng khởi của nhiều triệu người Việt.
Nguyễn Văn Chương Mt dùng hàng loạt thán từ “nhiệt
liệt” – vốn chỉ nhằm bày tỏ sự hoan nghênh – để… “phản đối hàng trăm ngàn người
dân Venezuela đi theo thế lực thù địch xúi giục, xuống đường biểu tình đòi tống
cổ đồng chí Maduro vĩ đại”, hay… “phản đối nhiều quốc gia hè nhau tế sống đồng
chí Maduro” (công nhận vai trò Tổng thống lâm thời của Guaido). Cũng theo kiểu
nửa đùa, nửa thật như vậy, Nguyễn Hữu Hải Dân vừa cười, vừa nhận định:
Venezuela phản động… toàn quốc (2)!
Tương tự, trên facebook của Nguyen Chi Tuyen – nơi
giới thiệu hàng loạt thông tin, hình ảnh liên quan đến sự kiện nhiều triệu người
Venezuela đổ ra đường, đòi Maduro và Đảng Xã hội chủ nghĩa thống nhất Venezuela
rời khỏi chính trường, Dang Hung nhận định: Chế độ nào để dân đói khổ thì phải
bị đào thải. Xã hội chủ nghĩa – khái niệm mỹ miều đã đánh cắp và tước đoạt
không biết bao nhiêu xương máu và tương lai của con người. Những kẻ nhân danh
nó là những kẻ tàn bạo và ngu dốt nhất (3)!
Nếu Cop Maxx – một trong những người bạn của Nguyen
Chi Tuyen – chỉ nhận định chung chung: Biểu tình trên diện rộng với nhiều triệu
người Venezuela tham gia làm thun d… các chính thể độc tài thì Nguyen Quang Tuy
– một trong những người bạn của Luan Le Quang – khẳng định: Sắp đến lượt “ta” rồi!
Cũng với suy nghĩ như vậy, Hồng Ghi - một trong những người bạn cua Tinh Vo –
tin rằng: Venezuela và Việt Nam sẽ cùng nhau đi trên một con đường, chỉ là trước
sau thôi (4)!
***
Song song với hứng khởi về những biến động chính trị
tại Venezuela trên mạng xã hội Việt ngữ, một số trang facebook mà ai cũng biết
là của ai như Quyết chiến – Quyết thắng đang cố gắng định hướng dư luận, bằng
những nhận định, hàm ý cảnh cáo kiểu như: Sẽ có những cuộc trấn áp lập lại trật
tự bạo loạn mạnh tay bởi đa số nhân dân Venezuela ủng hộ ông Maduro… Hy vọng
nhân dân Venezuela, Tổng thống Maduro và quân đội sẽ nhanh chóng dập tắt bạo loạn,
ổn định đất nước, để không biến mình thành Syria thứ hai (5).
Tuy nhiên cũng có không ít facebooker như Trần Đình
Thu tường thuật rất cặn kẽ những diễn biến thực tế ở Venezuela trong vài tuần gần
đây, Guaido kêu gọi quân đội đừng bắn vào dân chúng mà hãy cùng dân chúng bảo vệ
quyền của mọi người Venezuela. Sau đó là đảo chính do một nhóm quân nhân thực
hiện, những quân nhân này nhắn với dân chúng, họ đã châm ngòi nổ. Việc những
quân nhân ấy bị bắt khiến biểu tình lan rộng, thúc nhiều triệu người đổ ra đường
(6).
Chẳng riêng Trần Đình Thu, tương quan phức tạp giữa
độc tài – quân đội – dân chúng cũng là lý do khá nhiều facebooker chia sẻ một
video clip do An Nam Yakukohaiyo giới thiệu: Những người lính Venezuela được
chính quyền điều động ngăn chặn biểu tình đã hạ súng và bỏ đi, nhường đường cho
dân chúng tràn tới – kèm nhận định: Đó mới là Quân đội Nhân dân. Không kẻ độc
tài tàn bạo nào có thể khiến những người lính đúng nghĩa thảm sát thường dân
(7).
Trong một status phân tích sâu về biến động và tương
lai của Venezuela, Thuan Van Bui gợi ý, tại sao giới lãnh đạo hệ thống chính trị,
hệ thống công quyền ở Việt Nam luôn đòi hỏi – quảng bá “quân đội trung với đảng,
bảo vệ đảng”? Tại sao phong tướng tràn lan? Tại sao dung dưỡng cho quân đội làm
kinh tế... Đó là âm mưu biến quân đội thành đội quân riêng của đảng, gắn lợi
ích của đảng với lợi ích riêng của nhóm tướng lãnh chóp bu quân đội (8).
Chưa biết kết quả ra sao, chỉ có thể đoan chắc,
Maduro và Đảng Xã hội chủ nghĩa thống nhất Venezuela sẽ tìm mọi cách để tiếp tục
nắm giữ độc quyền lãnh đạo toàn diện, tuyệt đối nhưng có được hay không lại là
chuyện khác. Giá mà dân chúng Venezuela phải trả cho tự do, dân chủ có thể rất
cao nhưng vẫn có rất nhiều facebooker như Diệu Hằng cho rằng, nhìn biển người
đông như kiến chống lại Maduro là biết Venezuela có thể sống lại rồi (9)!
---------------------
Chú
thích
---------------------------------
VOA Tiếng Việt
26/01/2019
Trưởng đặc trách trách nhân quyền của Liên Hiệp Quốc
Michelle Bachelet kêu gọi đàm phán để xoa dịu những căng thẳng chính trị ở
Venezuela, cảnh báo tình hình “có thể nhanh chóng vượt khỏi tầm kiểm soát với hậu
quả thảm khốc.”
Trưởng Cao ủy Nhân quyền Liên Hiệp Quốc Michelle Bachelet êu gọi một cuộc
điều tra độc lập về vụ bạo lực làm thiệt mạng 20 người trong tuần qua.
Phát biểu hôm 25/1, bà Bachelet kêu gọi một cuộc điều
tra độc lập về vụ bạo lực làm thiệt mạng 20 người và khiến hơn 350 người bị bắt
giam trong các cuộc biểu tình trong tuần qua.
“Hơn ba triệu người Venezuela đã rời bỏ đất nước,
nhiều triệu người khác đang sống trong tình cảnh cùng quẫn,” bà nói. “Đây là một
cuộc khủng hoảng về quản trị và trách nhiệm của các nhà lãnh đạo đất nước là chấm
dứt tình trạng thảm họa này.”
Mỹ đã yêu cầu tổ chức một cuộc họp công khai của Hội
đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc vào ngày 26/1, tại đó Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo dự
kiến sẽ phát biểu.
Nhưng Nga phản đối hành động này.
Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết ông Pompeo sẽ “nhấn mạnh sự
ủng hộ của chính quyền đối với người dân Venezuela” bằng cách kêu gọi các thành
viên của Hội đồng công nhận Chủ tịch Quốc hội Juan Guaido là lãnh đạo lâm thời
của Venezuela.
Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 24/1 đã thẳng thừng cảnh
báo Tổng thống gây tranh cãi của Venezuela, Nicolas Maduro, rằng “mọi lựa chọn
đều được cân nhắc” nếu không có sự chuyển tiếp hòa bình sang nền dân chủ ở quốc
gia Nam Mỹ này.
Trước đó một ngày, ông Maduro tuyên bố chấm dứt quan
hệ ngoại giao với Mỹ để đáp lại loan báo của ông Trump rằng Mỹ chính thức công
nhận ông Guaido là nhà lãnh đạo lâm thời của Venezuela sau khi ông Guaido tự
tuyên thệ nhậm chức.
Ông Maduro ra lệnh cho các nhà ngoại giao Mỹ rời đi
trong vòng 72 giờ. Tuy nhiên, ông Pompeo nói ông Maduro không còn quyền hạn để
ra lệnh nữa.
Tại cuộc họp khẩn hôm 24/1, 16 nước trong số 34
thành viên của Tổ chức Các quốc gia Châu Mỹ (OAS) đã công nhận ông Guaido là Tổng
thống lâm thời của Venezuela.
Ngoại trưởng Hoa Kỳ kêu gọi các nước thành viên chống
lại chính quyền Maduro ‘bất chính’ và cho biết Mỹ cam kết dành 20 triệu đô la hỗ
trợ nhân đạo cho người dân Venezuela.
No comments:
Post a Comment