Thụy My – RFI
Đăng ngày 27-12-2018
Washington
ngày càng ngăn chận nhiều vụ Trung Quốc thâu tóm công nghệ và yêu cầu các đồng
minh hành động tương tự. Mục tiêu là chiến thắng trong cuộc cách mạnh kỹ nghệ sắp
tới : trí thông minh nhân tạo.
Từ
công nghệ nhận diện của một start-up…
Eva Chen không cần đến thẻ từ để vào được văn phòng
lịch sự trên một tòa tháp bằng thép, đường bệ nhìn xuống khu Bund. Ở cửa vào, một
con mắt thủy tinh bí ẩn nhận ra khuôn mặt của cô, và như có phép lạ, cánh cửa
trụ sở Yitu mở ra.
Công ty start-up Thượng Hải đã làm nên tên tuổi trên
thế giới về công nghệ nhận diện, thậm chí qua mặt cả Thung lũng Silicon. Cô
Chen, phụ trách truyền thông của công ty, khoe : « Thuật toán của chúng
tôi đứng hàng đầu thế giới, có thể nhận ra khuôn mặt một người trong số một tỉ
người khác, chỉ trong vòng một giây đồng hồ ».
Ngay cả Mỹ, thông qua cơ quan rất nghiêm túc là
National Institute of Standards and Technology (NIST), đã trao cho Yitu giải nhất
năm 2017…
Với tỉ lệ chính xác 95%, công nghệ này giúp rút tiền
mặt từ máy ATM chỉ bằng một cái nhìn, hay nhận diện tất cả những người gây rối
trong một đám đông, bảo đảm an ninh cho ông Tập Cận Bình trong Diễn đàn Bác
Ngao gần đây. Phát ngôn viên Yitu cho biết : « Lãnh vực hoạt động chính
của chúng tôi là an ninh công cộng, nhưng tôi không thể bình luận gì thêm ». Công
ty mới thành lập năm 2012 nhưng đã sinh lợi.
Hai nhà sáng lập của Yitu là bạn học cùng trường
trung học Phúc Châu (Fuzhou) ở tỉnh Phúc Kiến (Fujian), sau đó sang Mỹ học MIT
và đại học California ở Los Angeles (UCLA), trước khi làm giàu ở Thượng Hải và
nay quay lại cạnh tranh với Thung lũng Silicon.
…Đến
40 năm đuổi theo Mỹ về công nghệ
Thành công của start-up này là minh chứng cho sự rượt
đuổi về công nghệ của Trung Quốc trong 40 năm, kể từ khi Đặng Tiểu Bình cho mở
cửa năm 1978. Ngày nay Bắc Kinh thách thức nước Mỹ của ông Donald Trump ngay
trong lãnh vực này, với mục tiêu chiếm lĩnh ngôi vị đầu thế giới.
Trong bối cảnh chiến tranh thương mại do tổng thống
Donald Trump phát động, vụ bắt giữ bà Mạnh Vãn Châu (Meng Wanzhou), con gái người
sáng lập tập đoàn Hoa Vi (Huawei) tại Canada theo yêu cầu của Mỹ, nhắc nhở rằng
công nghệ chính là trung tâm của cuộc chiến tranh lạnh mới giữa Hoa Kỳ và Trung
Quốc. Tập đoàn viễn thông do một cựu quân nhân Trung Quốc thành lập, đã bị cấm
vào thị trường Mỹ do nghi ngờ làm gián điệp cho Bắc Kinh. Hôm nay Reuters cho
biết tổng thống Trump dự định ra sắc lệnh cấm sử dụng thiết bị viễn thông do nước
ngoài sản xuất : rõ ràng Hoa Vi và ZTE nằm trong tầm ngắm.
Washington cảm thấy phải ra tay ngăn chận những vụ Bắc
Kinh thâu tóm các công ty công nghệ, và các đồng minh Mỹ cũng bắt đầu theo
chân.
Mục
tiêu Trung Quốc : Hất cẳng toàn bộ các nước phương Tây
Alicia Garcia Herrero, kinh tế gia trưởng phụ trách
châu Á của Natixis tại Hồng Kông phân tích : « Mục tiêu của chiến tranh
thương mại, trên thực tế là ngăn chận việc Trung Quốc leo lên hàng đầu về công
nghệ ». Đặc biệt là chiến lược « Made in China 2025 » do
Tập Cận Bình đưa ra từ năm 2015, với tham vọng trở thành nước đứng đầu thế giới
trong các lãnh vực kỹ nghệ chủ chốt.
Theo Council on Foreign Relations, tham vọng này
là « mối đe dọa sống còn cho ngôi vị của công nghệ Mỹ ». Think
tank uy tín có trụ sở tại New York cảnh báo : « Mục đích của Trung Quốc
không phải là cùng ngồi ngang hàng với các nước kỹ nghệ phát triển như Đức, Hoa
Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc, mà thay chân tất cả ».
Để đạt được điều này, Bắc Kinh trợ cấp ồ ạt cho các
tập đoàn quốc doanh, thông qua các ngân hàng nhà nước nhằm đè bẹp những người cạnh
tranh trên thế giới, trong khi vẫn tiến hành chiến dịch thâu tóm những công ty
mũi nhọn để rút ngắn khoảng cách về công nghệ.
Tập Cận Bình, sứ thần kiêu hãnh của tư bản đỏ nhà nước,
hoàn toàn biết cách thủ lợi từ toàn cầu hóa, chủ trương « tự cung tự cấp ». Trận
đấu thế kỷ đã bắt đầu, và cũng diễn ra trong các phòng thí nghiệm, tại những «
lò ấp start-up » như trên các chiến trường quân sự tương lai. Ngay cả trên trận
địa ngày nay cũng đầy những sản phẩm công nghệ.
Sử dụng
sức mạnh của chính đối thủ để quật ngã địch
Tuy nhiên
chính Hoa Kỳ đã chắp cánh cho đối thủ của mình. Năm 1978,
tổng thống Jimmy Carter lần đầu tiên chấp thuận cấp visa cho 52 nhà khoa học
Trung Quốc đến Mỹ nghiên cứu, sau khi thiết lập quan hệ ngoại giao với chính
quyền cộng sản Bắc Kinh. Những giảng viên đại học trẻ tuổi đã phải chịu đựng bạo
lực của Hồng vệ binh trong Cách mạng văn hóa, sững sờ khám phá các khu đại học
phủ xanh cây cỏ ở Mỹ. Một cuộc cách mạng đối với họ!
Năm ấy, Đặng Tiểu Bình với tầm nhìn xa đã lật sang một
trang mới, tránh xa khỏi chủ nghĩa mao-ít điên rồ, đã mở ra cánh cửa của một
Trung Quốc nghèo khổ cho các nhà đầu tư ngoại quốc, với khẩu hiệu « Hãy
làm giàu ! ». Nhưng đây là việc dùng sức mạnh của địch để quật ngã địch.
Đợt các nhà nghiên cứu đến Mỹ lần đầu này là lớp
tiên phong cho cả một đội quân trẻ tuổi khát khao kiến thức, và cả sự tự do.
Ngày nay có đến 350.000 trí thức trẻ Trung Quốc đang thưởng thức American
way of life, trước khi quay lại Hoa lục, đóng góp vào sự tái sinh của người
khổng lồ Trung Hoa. Những con diều hâu ở Nhà Trắng nay đang đe dọa ngưng cấp
visa cho sinh viên Trung Quốc để cắt ngang cặp cánh rồng.
Trung Hoa đỏ giàu lên sẽ có dân chủ ?
Vào thời đó, Washington và Bắc Kinh đang trong tuần
trăng mật mặn mà, sau hoạt động ngoại giao lịch sử của tổng thống Richard Nixon
năm 1972 – liên kết với chế độ cộng sản Trung Quốc để rảnh tay đối phó với địch
thủ Liên Xô. Trong những đốm lửa cuối cùng của cuộc chiến tranh lạnh, lợi ích địa
chính trị và kinh tế của hai bên phù hợp với nhau, với niềm tin vào toàn cầu
hóa. Các tập đoàn Mỹ trước sự cất cánh ngoạn mục của Trung Quốc, cho di dời
hàng loạt nhà máy đến « công xưởng thế giới ».
Vụ đàn áp đẫm máu Thiên An Môn tháng Sáu năm 1989 đã
tưới lên một gáo nước lạnh, nhưng không cắt đứt mối quan hệ chiến lược. Họ Đặng
siết chặt quyền lực, tái khẳng định sự toàn trị của Đảng Cộng Sản, nhưng tung
ra một giai đoạn mới tự do hóa nền kinh tế, trấn an được thị trường.
Vào thời điểm bước qua thiên niên kỷ mới, nước Mỹ của
ông Bush cũng như của ông Clinton tin chắc rằng hồi cuối lịch sử đang đến,
sau khi Liên Xô và chế độ Saddam Hussein sụp đổ : Trung Quốc đỏ buộc phải tham
gia vào kinh tế thị trường và đến một ngày nào đó, sẽ có được tự do dân chủ, mặc
dù vẫn tiếp tục trưng ra ngọn cờ cộng sản.
Không
hề hài lòng với vị trí thứ nhì thế giới
Nhưng giới tinh hoa phương Tây vẫn chưa biết được
tham vọng và niềm kiêu hãnh thầm kín của Trung Quốc, không hiểu được lịch sử
ngàn năm của nước này. Đối với các nhà lãnh đạo ở Bộ Chính trị cũng như một người
bán hàng trên đường phố Nam Kinh, sự tái sinh của đế quốc Trung Hoa là cần thiết
để xóa đi nỗi nhục nhã phải gục đầu trước những khẩu đại bác trong cuộc chiến
tranh nha phiến. Trong lúc các nhà đầu tư chỉ nhìn thấy biểu đồ tăng trưởng,
thì đảng muốn gợi lên tình cảm dân tộc chủ nghĩa.
Đại tá Lưu Minh Phúc (Liu Mingfu), giảng viên trường
đại học Quốc phòng nói : « Giấc mộng Trung Hoa là vượt qua Hoa Kỳ.
Chúng tôi không thể tự hài lòng với vị trí thứ nhì thế giới, và sẽ vươn lên
hàng đầu trong 20 hoặc 30 năm tới ». Ông Lưu là một diều hâu Trung Quốc,
với các tác phẩm được gợi hứng từ câu khẩu hiệu của chủ tịch Tập Cận Bình.
Năm 2008, Wall Street sụp đổ, phương Tây hoảng hốt. «
Cuộc khủng hoảng tài chính là một bước ngoặt lớn : người Trung Quốc hiểu rằng
nước Mỹ xuống dốc nhanh hơn dự báo. Tập Cận Bình coi đây là cơ hội ngàn năm một
thuở, và đã nắm lấy » - Aaron Friedberg, giáo sư ở Princeton giải
thích.
Bành
trướng trên Biển Đông
Trước một Obama rụt rè, ông hoàng đỏ Tập dấn mạnh
các quân cờ, xây lên bảy đảo nhân tạo tại Biển Đông, nơi Bắc Kinh yêu sách đến 90%
diện tích bất chấp các nước láng giềng.
Tân hoàng đế quẳng vào sọt rác các lời khuyên của Đặng
Tiểu Bình nên thận trọng ẩn mình chờ thời. Tương quan lực lượng quân sự và công
nghệ ngày càng nghiêng về Trung Quốc.
Năm 1976, Hải quân Mỹ đã làm mất mặt chủ tịch Giang
Trạch Dân khi gởi hàng không mẫu hạm USS Nimitz đến eo biển Đài Loan, trả đũa
các vụ thử hỏa tiễn của Trung Quốc. Quân đội Trung Quốc bèn nỗ lực tái vũ trang
ồ ạt, ngân sách quốc phòng luôn tăng với hai con số. Hiện nay Bắc Kinh triển
khai Đông Phong 26, được khoe là « sát thủ hàng không mẫu hạm »,hỏa
tiễn đạn đạo tầm trung có thể cầm chân Hải quân Mỹ tại căn cứ Guam trong trường
hợp xung đột.
Ngày nay điều quan trọng nhất là chiến thắng trong
cuộc cách mạng kỹ nghệ mới, đó là trí tuệ nhân tạo. Ông François Godement, giám
đốc ECFR nhận định, đối với Tập Cận Bình, kỹ thuật số mang tính chiến lược. Nó
giúp chế độ Bắc Kinh kiểm soát trực tiếp được dân chúng, đồng thời áp đặt sức mạnh
Trung Quốc và các tiêu chí của mình lên toàn cầu. Trước bộ tứ GAFA của Mỹ, chỉ
có các tập đoàn Trung Quốc như Alibaba, Tencent hay Baidu mới có tầm cỡ đối mặt.
Và như vậy, sau bốn thập niên hợp tác, bây giờ là thời
điểm đối đầu trực diện Mỹ-Trung.
---------------------------------------
XEM
THÊM
Trọng Thành – RFI
Đăng ngày 27-12-2018
Theo
hãng tin Reuters hôm nay, 27/12/2018, chính quyền Mỹ dự định kể từ đầu năm 2019
sẽ cấm các doanh nghiệp nước này mua thiết bị viễn thông do Trung Quốc sản xuất.
Mặc dù không bị chỉ đích danh, nhưng chắc chắn hai tập đoàn Hoa Vi (Huawei) và
ZTE sẽ là đối tượng của lệnh cấm này.
Reuters cho biết tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump dự
kiến sẽ ra một sắc lệnh ngay từ đầu tháng tới, cấm các doanh nghiệp nước này sử
dụng thiết bị viễn thông do các tập đoàn nước ngoài sản xuất, vì đe dọa an ninh
quốc gia.
Sắc lệnh sắp được thông qua đã được chuẩn bị từ 8
tháng nay. Báo The Wall Street Journal là cơ quan truyền thông đầu tiên thông
báo về sắc lệnh này, ngay từ tháng 5/2018. Cho dù tên của Hoa Vi và ZTE rất ít
có khả năng được trực tiếp nêu ra trong sắc lệnh, nhưng các giới chức của bộ
Thương Mại Mỹ cho biết hai tập đoàn Trung Quốc chính là đích ngắm của sắc lệnh
này.
Sắc lệnh nói trên – hiện vẫn đang trong giai đoạn
hoàn tất – viện ra luật International Emergency Economic Powers Act của Mỹ, ra
đời năm 1977, cho phép tổng thống ban hành các biện pháp đặc biệt về thương mại,
trong tình trạng « khẩn cấp quốc gia », để đối phó với các đe dọa đặc biệt từ
nước ngoài.
Mua sắm thiết bị viễn thông thế hệ mới là một vấn đề
mang tính thời sự tại Mỹ vào thời điểm mà nhiều doanh nghiệp điện thoại di động
Hoa Kỳ đã tìm kiếm các đối tác để tham gia xây dựng các mạng internet không dây
5G.
Riêng về phía Nhà nước, hồi tháng 8/2018, Washington
đã ra một luật về quốc phòng, cấm các cơ quan chính quyền sử dụng linh kiện của
Hoa Vi và ZTE, do nghi ngờ có thể bị Trung Quốc sử dụng làm phương tiện phục vụ
cho các hoạt động gián điệp. Bắc Kinh nhiều lần bác bỏ cáo buộc này.
Hai tập đoàn Trung Quốc ZTE và Hoa Vi nằm trong tầm
ngắm của tư pháp Mỹ từ lâu. Kể mùa hè vừa qua, công ty ZTE đã bị đặt dưới sự
giám sát của tư pháp Mỹ trong 10 năm, để bảo đảm công ty tuân thủ luật pháp Hoa
Kỳ trong lĩnh vực xuất khẩu. Lãnh đạo tài chính của tập đoàn Hoa Vi bị Canada bắt
giữ, theo yêu cầu của Mỹ vào đầu tháng 12/2018, để điều tra về vụ công ty này
lách lệnh cấm vận của Mỹ đối với Iran. Hiện bà Mạnh Vãn Châu (Meng Wanzhou)
đang được tại ngoại, chờ tư pháp Canada xem xét yêu cầu dẫn độ của Washington.
Nhiều quốc gia như Nhật Bản, Úc, Anh, Đức hay Pháp
cũng bắt đầu chủ trương không để các tập đoàn Trung Quốc tham gia vào các lĩnh
vực công nghệ thông tin chiến lược, đặc biệt là mạng 5G.
-------------------
CÁC
TIN KHÁC
.
.
No comments:
Post a Comment