Thiện Tùng
05/12/2017
BOT
đến VN được vận dụng một cách “sáng tạo”, kết hợp “chặt chẽ” giữa Quyền và Tiền,
tìm mọi kẻ hở “xé rào” để cùng nhau trục lợi...
BOT
Cai Lậy
BOT
là gì?
BOT
là viết tắt thuật ngữ tiếng Anh của cụm từ Build - Operate - Transfer, có nghĩa
là Hợp đồng xây dựng - Kinh doanh - Chuyển giao trong kinh tế. Theo Khoản 3, Điều
3, Nghị định về Đầu tư theo hình thức đối tác công tư hợp đồng Xây dựng - Kinh
doanh - Chuyển giao. BOT là hình thức xã hội hóa, là sự hợp đồng được ký giữa
cơ quan nhà nước có thẩm quyền và nhà đầu tư để xây dựng công trình kết cấu hạ
tầng; sau khi hoàn thành công trình, nhà đầu tư được quyền kinh doanh công
trình trong một thời hạn nhất định; hết thời hạn, nhà đầu tư chuyển giao công
trình đó cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Tại
sao BOT có quyền thu phí?
Vì
những dự án giao thông BOT đều là vốn của nhà đầu tư nên khi phương tiện vận
chuyển qua đường hoặc cầu… thuộc công trình giao thông BOT, phương tiện vận
chuyển tham gia giao thông đều phải trả tiền. Và để thu tiền của các phương tiện
tham gia giao thông thì, chủ đầu tư có quyền xây trạm thu phí (BOT) trong phạm
vi đường, cầu do mình bỏ tiền ra xây dựng.
Chất
lượng (tuổi thọ) công trình, thời gian thu phí và định mức thu phí trên mỗi loại
phương tiện khi đi qua công trình phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền và
chủ đầu tư ký kết bằng văn bản. Lời ăn lỗ chịu, khi hết hạn thu phí, chủ đầu tư
phải giao công trình lại cho nhà nước quản lý. Từ đó về sau nhà nước duy tu bằng
ngân sách (tiền thuế của dân) không còn thu phí.
BOT
ở Việt Nam có gì đặt biệt?
BOT
đến VN được vận dụng một cách “sáng tạo”, kết hợp “chặt chẽ” giữa Quyền và Tiền,
tìm mọi kẻ hở “xé rào” để cùng nhau trục lợi. Cho đến giờ nầy, ngoài xổ số, BOT
là một loại hình thu lợi lớn và nhanh nhứt. Bởi vậy, BOT ở VN trăm đang hoa đua
nở, nhiều về lượng, kém về chất. Chỉ cần một dẫn chứng dưới đây cũng đủ thấy:
Cựu
TBT Nông Đức Mạnh và bà vợ mới Đỗ thị Huyền Tân với phòng khách như phủ chúa
<
>
Loại
cầu, đường nào không được thu thêm phí?
Nói
chung, những cầu hay đường xây dựng, duy tu có nguồn gốc từ ngân sách quốc gia
đều không được thu thêm phí với bất cứ hình thức nào, bao gồm cả BOT. Bởi vì,
ngân sách trung ương hay ngân sách địa phương đều là tiền do dân đóng thuế mà
có. Phí xây dựng cầu hay đường từ ngân sách, duy tu chúng ngoài ngân sách dự
trù hàng năm (được biết năm 2017 là 10 ngàn tỷ), còn nguồn thu phí giao thông
đã tính trong nâng giá xăng dầu. Do vậy, thu thêm với bất cứ hình thức nào đều
được xem là sai trái, lạm thu, bất hợp pháp.
Về
quốc lộ, ở Việt Nam ta có Quốc lộ 1 xuyên quốc gia và những quốc lộ liên tỉnh,
liên vùng, chúng như những động mạnh chủ; chi xây dựng, duy tu chúng từ nguồn
ngân sách Trung ương.
Về
tỉnh lộ hay huyện lộ, chúng như những động mạch phụ dẫn máu cung cấp cho từng bộ
phận của cơ thể; xây dựng, duy tu chúng từ nguồn ngân sách địa phương.
Vì
ngân sách bao giờ cũng có giới hạn, để mở mang hạ tầng giao thông, Chính phủ
cho phép xã hội hóa những cầu/đường. Qua hình thức đấu thầu, kêu gọi tư nhân bỏ
vốn đầu tư xây dựng; được đặt trạm thu phí (BOT) nơi mình xây dựng; hết thời
gian thu phí giao công trình lại cho cơ quan chức năng nhà nước quản lý theo
giao kết (như đã nói ở phần BOT là gì).
Trạm
thu phí BOT Cai lậy, Tiền Giang sai chỗ nào mà dân phản ứng gay gắt thế?
Trừ
nhóm lợi ích, ai nhìn bào cũng thấy đặt trạm sai vị trí - thay vì đặt trạm
trong phạm vi đường lộ tẻ do mình xây dựng lại đặt trên Quốc lộ 1.
Người
dân, nhứt là những bác tài, phản ứng gay gắt vì BOT Cai Lậy đặt trạm thu trái
phép ở Quốc lộ 1, ở đoạn độc đạo, chắn ngang “động mạnh chủ” gây tê liệt toàn
thân.
Thái
độ người dân sở tại đối với trạm thu phí BOT Cai Lậy thế nào?
Theo
Báo Lao Động, liên tục 4 ngày qua, người dân thay phiên nhau túc trực
24/24 để phản đối hoạt động của trạm thu phí BOT Cai Lậy, Tiền Giang.
Ảnh:
Phát nước cho tài xế miễn phí
Một
chủ quán nước kế bên trạm thu phí nói: mấy ngày nay tôi bỏ tiền túi để mua nước
suối mang ra khu vực cabin thu phí. Khi thấy tài xế nào đưa tiền lẻ, mệt mỏi
thì tôi và đứa con trai đem nước đến tặng cho họ uống.
Bà
Tám, một chủ quán khác nói: “Nếu trạm thu phí đặt ở đây, bị ùn tắc thế nầy thì
tôi được hưởng lợi, vì số tài xế và hành khách kẹt xe gần trạm ghé vào đây mua
lạp xưởng, uống nước nghỉ ngơi, nhưng tôi không hề muốn có nạn kẹt xe như vầy,
vì thấy hành khách và các bác tài phải khổ sở tội nghiệp quá”!
Ông
Lê Văn Vĩnh, một trong số dân tham gia gây áp lực với trạm cho biết: Hễ người
dân rời khỏi khu vực trạm thu phí là nhân viên trạm thu phí trở lại. Chúng tôi
là dân địa phương mà cũng bức xúc hoạt động của trạm nầy huống hồ tài xế. Việc
phản đối là yêu cầu chính đáng”.
Ông
Tám đứng cạnh cũng xen vô: “Thấy xả trạm là tôi vui như trúng số!
Tài
xế gây khó cho trạm thu phí bằng cách nào?
Họ
sáng tạo ra nhiều cách gây khó cho trạm. Riêng về trả tiền lẻ họ áp dụng chiến
thuật “25.1” bằng cách: phí phải trả 25.000đ, họ đưa 24.500đ rồi đưa thêm 3 tờ
200đ, bảo thối lại cho họ 100đ (24.500+200+200+2000= 25.100). Bất ngờ trạm
không có tờ 100đ để thối. Chưa thối thì họ không chịu cho xe đi, có trường hợp
thu phí 1 xe phải tốn 14 phút, khiến ùn tắt giao thông khủng, buộc phải xả trạm.
Hết chiêu nầy họ gây chiêu khác, trạm khó ứng phó. Chỉ trong 4 ngày mà phải xả
trạm hơn 20 lần.
Thành
công trong “chiến thuật 25.1”, 20 tài xế ra cách trạm khoảng 100m bày ra con
heo quay 70 kg, trước cúng kiếng gì đó, sau ăn mừng thắng lợi trước sự ngỡ
ngàng của những người có mặt hôm ấy.
Đúng
là họ tức quá nên làm hơi quá - đây là cảm nhận thoáng qua của người viết.
BOT
Cai Lậy: Cánh tài xế ăn mừng thắng lợi chiến thuật “25.1”
Lợi/hại
của việc đặt trạm thu phí (BOT) Cai Lậy?
Người
viết suy luận:
Phần
lợi chỉ dành cho phía đầu tư và quan chức có liên quan trong vụ.
Phần
hại cho cả cộng đồng, không chỉ khu vực mà cả nước: Phí BOT vô lý nầy cũng là đầu
vào của mọi hàng hóa công/nông khi đi qua đây, khiến cho lương thực thực phẩm
và hàng tiêu dùng tăng, người tiêu thụ lãnh đủ. Giá tăng thì phải tăng lương
cho cán bộ, viên chức, công nhân. Nếu không tăng lương, họ sống không nổi, bỏ
việc thì sao? - Cán bộ, viên chức bỏ việc thì góp phần giảm bớt biên chế đang
quá cồng kềnh, còn công nhân nghỉ việc thì nhà máy xí nghiệp công cũng như tư
phải thu gọn hoặc giải tán, từ đó nạn thất nghiệp sẽ lan tràn. Những người
không lãnh lương chỉ còn thắt lưng buộc bụng, họ chỉ mua sắm những mặt hàng
không có không được. Nhiều loại thuế dồn vào sản phẩm khiến nó đội giá lên cao,
ngoài không cạnh tranh được với hàng hóa nước ngoài, dân trong nước nghèo khó,
phải hạn chế trong tiêu dùng, khiến cho tiêu thụ nội địa giảm. Thất nghiệp,
nghèo khổ dễ dẫn con người vào đường “bần cùng sinh đạo tặc”, khi quá thắt ngặt
họ sẽ làm bất cứ chuyện gì có thể, gây rối loạn xã hội. Xã hội rối loạn thì phải
tăng lực lượng phòng vệ, tăng lực lựng phòng vệ thì phải tăng thuế để có tiền
phát lương cho họ, rơi vào vòng lẩn quẩn - đó là con đường dẫn chúng ta về địa
ngục?!
Có
người đặt câu hỏi: “Lái xe cũng chỉ là những người làm công cho những ông/bà chủ,
phí BOT do ông/bà chủ chịu, cớ sao họ bức xúc, phản ứng với trạm thu phí quyết
liệt như thế?. Nói thế là suy chưa cùng, cũng bức xúc đối với họ quá đấy chớ: mối
quan hệ giữa giới chủ và người làm công có cộng hưởng với nhau: “có thứ nầy phải
có thứ kia, có thứ kia phải có thứ nầy, nếu khuyết một trong hai nó sẽ không
còn là nó”. Lái xe cũng là một nghề, nếu chủ thua lỗ “dẹp tiệm” thì họ sẽ thất
nghiệp. Vì vậy, sự phản ứng gay gắt của họ đối với trạm thu phí trái phép, như
trạm Cai Lậy chẳng hạn, là hành động thiết thân đối với họ.
Kết
thúc bài, người viết đề xuất 3 giải pháp:
1/
Trạm thu phí (BOT) Cai Lậy hãy di trạm thu phí của mình về con đường lộ tẻ do
mình thi công, trả Quốc lộ 1 lại cho bá tánh, từ bỏ thói cướp đường - đây là giải
pháp đúng đắn, hợp lý, hợp pháp
2/
Nếu thấy di trạm thu phí về đúng vị trí hợp pháp của nó khó thu hồi vốn, chủ đầu
tư hãy thương lượng với nhà cầm quyền cho kéo dài thêm thời gian thu phí - đây
là giải pháp tình thế.
3/
Còn muốn thu hồi vốn nhanh, chỉ còn một cách duy nhứt, vẫn phải dời trạm thu
phí về đúng vị trí cho phép, tìm mọi cách phá hỏng cầu hoặc đường Quốc lộ 1 ở
đoạn nằm trong lòng vòng cung đường lộ tẻ để, không còn cách nào khác, mọi phương
tiện vận chuyển phải chui vào đường lộ tẻ do mình mới xây dựng, chừng đó trạm
tha hồ hốt bạc - đây là giải pháp thí mạng cùi, thắng làm vua, thua “nhập kho”.
04/12/2017
T.T
------------------------------------------
LIÊN QUAN
Dân
Trí — 04/12/2017
FB
Nguyễn Ngọc Chu — 04/12/2017
Nguyễn Đắc Kiên.
Theo FB Nguyễn Đắc Kiên
Mai Quốc Ấn.
Theo FB Mai Quốc Ấn
Nguyễn Thái Nguyên
Nguyễn Anh Tuấn.
Blog RFA
Lê Lâm Viên
Tương Lai
Anh Văn
Blogger Phương Thơ
Phạm Chí Dũng
Minh Hải
Mẫn Nhi
No comments:
Post a Comment