Thứ Năm, 11/23/2017 - 11:18 — nguyentuongthuy
Ở các vụ án thường phạm, luật sư có thể bào chữa
theo hướng vô tội hoặc tội nhẹ đi. Nhưng với các vụ án chính trị (trong bài viết
hiểu là các vụ án xử tù nhân lương tâm - những người đấu tranh ôn hòa, bất bạo
động), các luật sư đều bào chữa theo hướng vô tội.
Với án thường phạm, luật sư có thể thay đổi dự định
ban đầu của hội đồng xét xử (HĐXX) tùy theo tài năng của luật sư, không loại trừ
khả năng dàn xếp thỏa thuận ngầm. Ngược lại, nghe nói có cả vụ luật sư cãi vụng
làm cho thân chủ bị tội nặng thêm.
Với án chính
trị thì không phải như thế. Đã có hàng trăm vụ án chính trị đã đưa ra xét xử.
Khác với án thường phạm, lời tuyên án đã được định sẵn trước khi xử gọi là án bỏ
túi, còn tòa chỉ là nơi để diễn cho ra vẻ dân chủ mà thôi. Nếu bản án có thay đổi thì cũng là do chỉ đạo, thậm chí thay đổi chỉ vài
giờ trước khi tuyên án. Bản án phúc thẩm của Nguyễn Phương Uyên là một ví dụ rõ
nhất.
Có thể nói trong các vụ án chính trị, Luật sư dù tài
giỏi, tâm huyết đến mấy cũng không thể thay đổi được bản án định trước theo chỉ
đạo. Những người quan sát đều có chung nhận xét này. Dù không có chứng cứ,
không trả lời được chất vấn của luật sư, HĐXX vẫn trơ trẽn, chầy cối, tuyên án
cho bằng được.
Nói thế không có nghĩa là án chính trị, vai trò của
luật sư không có gì và việc thuê luật sư là không cần thiết. Luật sư bào chữa
cho các vụ án chính trị được coi là luật sư nhân quyền. Luật sư tư vấn
pháp luật cho thân chủ, phát hiện ra những khuất tất trong hồ sơ, là trung gian
liên lạc giữa thân chủ với gia đình và cất tiếng nói lên công luận. Có vụ án có
tới 4 luật sư hoặc hơn.
Tại tòa, luật sư đưa ra các lý lẽ để chứng minh thân
chủ vô tội, tố cáo cơ quan điều tra nếu vi phạm thủ tục tố tụng hình sự, cản trở
luật sư tiếp cận hồ sơ, bám vào nguyên tắc suy đoán vô tội trong khi bào chữa.
Có
hai nội dung quan trọng trong các lời bào chữa của luật sư là đòi hỏi chứng cứ
và đưa ra luận cứ chứng minh thân chủ vô tội:
Về
chứng cứ: Để chứng minh thân chủ vô tội, luật sư khai thác
các chứng cứ đưa ra để buộc tội thân chủ và đi đến bác bỏ các chứng cứ ấy. Luật
sư chứng minh không có cơ sở để khẳng định các hành vi của thân chủ, xoáy vào
việc đòi hỏi chứng cứ.
Ví dụ trong vụ án Nguyễn Hữu Vinh - Nguyễn Thị
Minh Thúy, luật sư chỉ ra rằng cáo trạng không xác định được hành vi của thân
chủ với vai trò điều hành, quản trị blog Diễn đàn xã hội dân sự và Chép sử Việt,
không xác định được hành vi soạn thảo, đăng tải, chỉnh sửa, xóa, phê duyệt
bình luận của 12 bài viết trên blog “Dân quyền” và 12 bài viết trên blog “Chép
sử Việt”; ở người và tại chỗ ở của thân chủ không có dấu vết của tội phạm…
Vụ án Đinh Nguyên Kha, Nguyễn Phương Uyên, luật sư
chỉ ra không có chứng cứ để xác định trang thông tin điện tử “Tuổi trẻ yêu nước
nước” là có thật; cơ quan điều tra không xác định định được chứng cứ Phương Uyên
đã gửi các file ảnh từ máy tính nào thời gian nào…
Về
luận cứ: Ngoài đòi hỏi về chứng cứ thì với các hành vi đã được
xác định, các luật sư cũng bác bỏ lời buộc tội của HĐXX theo hướng chỉ ra hành
vi của thân chủ không vi phạm pháp luật mà đó là quyền tự do tư tưởng, tự
do biểu đạt chính kiến thể hiện trong Hiến pháp hoặc Công ước quốc tế về các
quyền dân sự và chính trị mà Việt Nam (VN) đã ký.
Trong vụ án Nguyễn Văn Đài, Lê Thị Công Nhân, luật
sư chỉ ra rằng Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN) không phải là Nhà nước Cộng hòa
xã hội chủ nghĩa Việt Nam; đề nghị đa đảng, ủng hộ và tham gia các tổ chức
chính trị không trái với Hiến pháp; bàn đến thực trạng xã hội, bàn đến dân chủ
và nhân quyền không thể suy diễn thành “chống”… Luật sư hạ một mệnh đề đầy mai
mỉa “trừ phi nhà nước đó chống lại dân chủ và nhân quyền”.
Trong vụ án Đinh Nguyên Kha, Nguyễn Phương Uyên, luật
sư cũng chỉ ra không có một văn bản pháp luật nào cấm vẽ, dán cờ vàng ba sọc đỏ
tại nơi công cộng; nội dung mảnh vải ghi: “Tàu khựa cút khỏi Biển Đông” là quyền
hợp pháp của công dân, phản đối kẻ xâm lược là một hành động yêu nước không thể
bị kết tội. Cũng trong phiên tòa này, khi tự bào chữa cho mình, Phương Uyên thẳng
thắn xác nhận có xúc phạm đến ĐCSVN nhưng vạch rõ đảng CSVN và nhà nước VN là
hai thực thể khác nhau, “không được cào bằng Đảng với Nhà nước VN”. Người ta
không khỏi thấy hài hước khi luật sư chỉ ra khẩu hiệu “Tuổi trẻ Việt Nam đứng
lên chống lại Trung Quốc” không thể coi là hành vi “Tuyên truyền chống Nhà nước
CHXHCN Việt Nam” (Nhà nước Trung Quốc và Nhà nước VN chẳng lẽ là một).
Việc khẳng định hành vi của bị cáo dù có chứng cứ
hay không cũng không vi phạm pháp luật, không chỉ bảo vệ thân chủ mà còn có tác
dụng khuyến khích những người đấu tranh yên tâm, tin tưởng và tự hào về những việc
làm của mình, đồng thời vạch lối làm việc tùy tiện, áp đặt, ngồi trên pháp luật
của các cơ quan tư pháp. Rất mong các luật sư khai thác nhiều hơn theo hướng
này.
Còn đòi hỏi chứng cứ để dồn HĐXX vào thế không thể
trả lời, vạch ra lối làm việc tùy tiện, áp đặt của HĐXX là rất cần thiết. Nhưng
nếu chỉ thế thôi thì vô hình trung làm người khác hiểu rằng, nếu chứng
minh được bị cáo có hành vi ấy là bị cáo đã phạm tội còn luật sư thì
tìm cách chối tội cho thân chủ. Vì vậy, ngoài đòi hỏi chứng cứ, thiển nghĩ các
luật sư cần vạch rõ, hành vi của bị cáo nếu có cũng không vi phạm pháp luật.
Lại có khi luật sư cho rằng hành vi của thân chủ dân
ít người biết, ảnh hưởng không đáng kể. Nói như thế khác nào thừa nhận hành vi
của bị cáo đã vi phạm pháp luật.
Thực tế với các vụ án chính trị thì các cơ quan tư
pháp suy đoán theo hướng có tội một cách hết sức tùy tiện, nó vừa mang tính áp
đặt, vừa non kém về kiến thức pháp luật.
Trong các vụ án chính trị thì các vụ án tù nhân
lương tâm đều là xử ép. Không một tù nhân lương tâm nào có tội căn cứ vào pháp
lý và kể cả đạo lý. Ngày 30/11 tới đây sẽ xử phúc thẩm Nguyễn Ngọc Như Quỳnh.
Có tin tháng sau (tháng 12/2017) sẽ xử vụ Vũ Quang Thuận, Nguyễn Văn Điển. Nghe
nói sinh viên Trần Hoàng Phúc cũng đưa ra xét xử trong vụ án này. Rất mong các
luật sư biến phiên tòa thành diễn đàn tôn vinh những người đấu tranh cho tự do,
dân chủ. Việc làm của các anh chị là chính nghĩa. Bất kể hành vi nào mà HĐXX
đưa ra để cáo buộc họ, dù có chứng cứ hay không đều không cấu thành tội, ngược
lại, đó là những hành vi cần khuyến khích và nêu gương.
23/11/2017
No comments:
Post a Comment