Hải
Vân - Nhịp Cầu Đầu Tư
Thứ Tư | 18/10/2017 19:58
Thực
trạng nợ công của Việt Nam cần được coi là bài học quý để sửa đổi Luật Quản lý
nợ công năm 2009.
Việt Nam có cách tính nợ công khác thông lệ thế giới.
Theo Luật Quản lý nợ công 2009, nợ công bao gồm nợ chính phủ, nợ chính quyền địa
phương và nợ chính phủ bảo lãnh.
Mặc dù cách tính khác, nhưng “nợ công của Việt Nam
đã tăng 15 lần trong 15 năm qua”, Bộ trưởng Tài chính, ông Đinh Tiến Dũng thừa
nhận trong một phát biểu hồi tháng 11.2016.
Nợ công của Việt Nam đã lên đến 94,8 tỷ USD, tương
đương 64,73% GDP và đã tiến sát tới mức trần cho phép là 65% GDP, số liệu của Bộ
Tài chính tính đến cuối năm 2016.
Nợ
công của Việt Nam có thể đã lên tới hơn 200% GDP, đã vượt quá chỉ tiêu an toàn
nợ là 65% GDP, nếu tính đầy đủ theo thông lệ quốc tế, bao gồm nợ của ngân hàng
trung ương và các đơn vị công lập khác.
Nếu như năm 2001, Việt Nam vay World Bank khoảng
23.900 tỷ đồng thì tới năm 2015 đã là hơn 274.000 tỷ đồng, tức là gấp khoảng
11,5 lần. Tương tự, với Ngân hàng Phát triển châu Á, nợ của Chính phủ với nhà
tài trợ này đã tăng hơn 20 lần trong quãng thời gian trên (từ 7.500 tỷ đồng lên
hơn 151.000 tỷ đồng).
World Bank định nghĩa nợ công không chỉ là nợ chính
phủ, nợ chính quyền địa phương, nợ chính phủ bảo lãnh mà còn bao gồm nợ ở ngân
hàng trung ương, các tổ chức công lập, các doanh nghiệp nhà nước và đặc biệt là
các khoản chính phủ đã cam kết chi trả như lương hưu, bảo hiểm.
Cơ quan Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia Mỹ (NBER) cho rằng,
tăng trưởng kinh tế sẽ giảm 4% khi nợ công vượt ngưỡng 90% GDP. Khủng hoảng nợ
công đầu năm 2010 là nguyên nhân dẫn đến thất nghiệp, tăng tỷ lệ đói nghèo ở nước
này.
Oxfam Việt Nam và Liên minh Minh bạch ngân sách
(BTAP) từ 2015 đến nay đã thực hiện một số phân tích về nợ công, đầu tư công và
ngân sách.
Ngưỡng WB khuyến cáo giá trị nợ theo % của thu ngân sách nhà nước
Trong bối cảnh Luật Quản lý nợ công năm 2009 được sửa
đổi, quản lý nợ công phải dựa trên 3 nguyên tắc, bà Nguyễn Thu Hương, Quản lý
cao cấp, Tổ chức Oxfam, khẳng định tại một hội thảo về nợ công, do BTAP tổ chức
ngày 18.10.
Thứ nhất, cần xem xét và áp dụng một số thông lệ quốc
tế về định nghĩa và thống kê nợ công. Bên cạnh việc siết chặt quản lý nợ của
Chính phủ, nợ của chính quyền địa phương và nợ bảo lãnh, Việt Nam cần xây dựng
cơ chế quản lý để quản lý tốt hơn nợ của doanh nghiệp nhà nước và nợ từ hệ thống
tín dụng.
Thứ hai, cần tăng cường minh bạch và trách nhiệm giải
trình trong quản lý nợ công. Đây là yếu tố tiên quyết để bảo đảm quản lý tốt nợ
công. Do đó, cần đưa những quy định cụ thể về chế độ báo cáo, công bố thông tin
vào Luật quản lý nợ công sửa đổi.
Quỹ Tiền tệ Quốc tế đã có hướng dẫn rất cụ thể chế độ
báo cáo và công bố thông tin về nợ công. Theo đó, nợ công được báo cáo rất chi
tiết theo từng chủ nợ, công cụ nợ, đồng tiền nợ, kỳ hạn và lãi suất với tần suất
và báo cáo hàng tháng.
Thứ ba, cần nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách và đầu
tư công. Trước hết, Chính phủ và UBND các cấp cần công bố các tài liệu ngân
sách và dự án đầu tư công theo quy định của Luật Ngân sách sửa đổi năm 2015 và
Luật Đầu tư công 2014. Cạnh đó, Nhà nước có thể mở rộng không gian cho sự tham
gia của người dân trong quản lý ngân sách và đầu tư công.
Oxfam Việt Nam từ năm 2015 đã hỗ trợ hoạt động của
Liên minh Minh bạch ngân sách, với mục tiêu tăng cường minh bạch và sự tham gia
của người dân trong quản lý ngân sách nhà nước, nhằm hướng đến mục tiêu ngân
sách được sử dụng hiệu quả cho các chương trình phát triển kinh tế, xã hội.
------------------------------------------
Infographic: Vương Fương Anh; dữ liệu: Song Hy
Thực là những con số biết nói.
Bauxite
Việt Nam
22/10-2017
No comments:
Post a Comment