Tôi thấy trường hợp này xảy ra rất nhiều. Khi một
người là nạn nhân, ví dụ bị đánh, bị cướp, bị giết, bị hiếp, thì trong một số
trường hợp người đó lại trở thành thủ phạm CHÍNH VÌ họ là nạn nhân.
Không thể "đổ lỗi cho nạn nhân", người ta thủ phạm hóa nạn nhân. Hai việc này khác nhau. Khi đổ lỗi cho nạn nhân, tức là anh đổ lỗi cho người đó vì đã góp phần vào việc họ trở thành nạn nhân.
Còn khi thủ phạm hóa nạn nhân, thì anh cho người đó là thủ phạm VỚI MỘT LÍ DO DUY NHẤT - VÌ HỌ LÀ NẠN NHÂN.
Lấy ví dụ một trường hợp đổ lỗi cho nạn nhân là trường hợp ngày này năm ngoái, chị Ubee Crazee Hoàng Mỹ Uyên đưa con gái đi biểu tình phản đối Formosa. Chị bị cảnh sát đánh, con bị giằng co và chị bị chảy máu. Ngay lập tức hai mẹ con chị bị vùi dập. Chị bị đổ lỗi vì đưa con vào "chỗ nguy hiểm" - trong khi không ai nói gì về vai trò biến chỗ biểu tình thành chỗ nguy hiểm, tức là hành vi đánh người, của cảnh sát. Tệ hại và quái dị hơn, chị bị đổ lỗi vì "làm nổi, thích được nổi tiếng", rồi mọi chi tiết đời tư bị lôi ra như việc chị là mẹ đơn thân cũng được lôi ra để ... giải thích cho việc làm của chị (wtf!)
Một ví dụ cho thủ phạm hóa nạn nhân, rất thường gặp là dân oan mất đất. Họ là những người từ khắp nơi trên cả nước. mang những nỗi oan khuất của họ ra tận thủ đô, ngồi ở vườn hoa Mai Xuân Thưởng vì đó là chỗ "gần trung ương" nhất. Có lẽ họ nghĩ quan chức bây giờ giống như Bao Thanh Thiên thỉnh thoảng đi ra phố để họ nhào ra chặn kiệu và đệ đơn kêu oan. Có lẽ đó cũng là một suy nghĩ của họ - về gần trung ương để kêu oan. Và thế là họ bị ghép vào hành vi gây rối trật tự công cộng, gây "mất mĩ quan đô thị". Cứ như họ muốn dành vài chục năm cuộc đời cầm đơn kiện đi khắp nơi đòi lại nhà, lại ruộng, đòi lại danh dự, tiền bạc, cuộc đời vậy. Ở đây chính sự oan khuất của họ đã chống lại họ, vì đơn giản những người khác không muốn nhìn thấy sự oan trái đó, nó làm cho họ không vui. Họ muốn hình dung mọi điều trong cuộc đời đều tươi sáng cơ.
Một ví dụ khác là chị Thúy Nga Hà Nam. Chị bị đánh đập cực kì dã man, có lần côn đồ đi xe máy theo sát hai mẹ con, bịt mặt, dùng gậy sắt đánh chị đến gãy cả chân. Không một ai bị truy tố, dù chị quay lại được cảnh bị truy đuổi và bị đánh đó. Đầu tiên chúng lu loa lên chị bị đánh ghen (lại một phiên bản khác của đổ lỗi nạn nhân - con đó cướp chồng nên bị đánh ghen ấy mà, như thể việc hành hạ thân xác người khác là hợp lí MIỄN LÀ dùng để đánh ghen). Sau đó thì chúng lu loa lên là chị dùng thương tích của mình để ... ăn vạ, lợi dụng lòng thương hại. Có thể nói khi oan khuất chồng chất oan khuất thì chính nỗi oan của anh lại trở mặt chống lại anh, vì nó làm cho người ta không gần nổi anh, sợ bị lây cái oan trái của anh. Thế thì người bị oan khuất phải làm gì? Phải tươi cười vui vẻ với đời chăng?
Trường hợp gần đây nhất, là trường hợp anh Nguyễn
Huy Tấn bị công an Vĩnh Long đánh chết, cắt cổ tại trại tam gian. Anh bị
200 công an bao vây bắt đi vì tội "tàng trữ cờ vàng", tang vật là một
dải dây vàng dùng buộc thùng nước yến và dây đỏ làm diều của con anh. Anh chết
ngay hôm sau với nhiều vết thương ở đầu, có chỗ đầu mềm nhũn, hai viết cắt từ
hai hướng khác nhau ở cổ, đã được khâu lại. Gia đình đau khổ tột cùng, kêu oan
dậy đất. Các đài báo nước ngoài (mà cơ quan chính quyền cho là "phản động",
đơn giản vì họ đăng những thông tin về các việc làm sai trái của chính chính
quyền) liên lạc phỏng vấn gia đình. Bang, gia đình anh Tấn từ đó trở thành một
giuộc với "phản động", âm mưu lật đổ, gây bạo loạn, bất an, chia rẽ,
hiềm khích. Chưa một viên công an nào bị nêu đích danh điều tra hay xét xử. Thử
hỏi, một người bị 200 công an bắt đi vì điều 88 - chống phá nhà nước, mà có cơ
hội ở một mình, để rồi lục túi xách cán bộ lấy một con dao rọc giấy, cắt cổ
mình từ hai hướng, dùng cả hai tay, như cổ mình là cổ một con gà nào đó, rồi chảy
máu đến chết,mà không hề có lỗi gì của công an. Gia đình anh hiện tại bị đối xử
như tội phạm, bị bao vây, thi hài bị ép đưa đi chôn. Đây chính là điển hình của
"thủ phạm hóa nạn nhân". Nếu gia đình anh Tấn không chịu từ bỏ, thì
kiểu gì cũng bị khủng bố, thậm chí nếu người vợ quá đau khổ mà tìm mọi cách
minh oan cho chồng, tự biến mình thành một nhà hoạt động (activist) thì chẳng
phải chính vì họ là nạn nhân, nên họ đã là thủ phạm trong mắt nhà cầm quyền? Là
kẻ gây rối?
Tôi cứ nghĩ mãi về số phận là "kẻ ngoài cuộc" của những dân oan, những nạn nhân, những người đơn giản là không thể ngồi yên, làm lơ trước các bất công xã hội, bao gồm cả chính tôi nữa. Chim hoa gió lá, trà bánh, bất cứ thứ gì cũng có người tung hô, để ý, nhưng tất cả các status, các chia sẻ có liên quan đến chính trị, thì gần như không có một phản ứng nào. Giống như chúng không tồn tại trên tường nhà tôi, hay nhà bạn bè tôi. Họ đơn giản đã chọn phớt lờ cái "mặt đó" của tôi. Có lẽ họ cũng ái ngại điều đó làm bẩn mắt họ, làm xáo trộn cái ao bèo cuộc đời họ. làm hỏng cái niềm vui nho nhỏ mà họ đang vun đắp cho cuộc đời họ.
Mà có lẽ điều đó cũng đúng, có lẽ tôi thật sự là thủ phạm ở đây, khi đã chọn đau khổ, day dứt cho số phận của một bộ phận những người "không liên quan đến mình", xác suất rất thấp là số phận của họ - bị bắt bớ, đánh đập, bị giết, sẽ là số phận của tôi. Có lẽ nếu tôi thật sự bị như vậy, thì là cái số của tôi, do tôi đã "thu hút" chúng về phía mình thật. Duy tâm chăng?
Tại sao tôi lại còn lấy làm lạ vì những mối quan tâm người ta xây đắp quanh mình để tô vẽ hình ảnh về một cuộc đời như người ta muốn? Chẳng phải tất cả những điều đó là ảo tưởng mà thôi hay sao? Hình ảnh về chính mình, về cuộc đời của mình?
Chẳng ai chọn bị đánh, bị giết, bị oan. Những người ngồi ngoài Mai Xuân Thưởng, đến từ những nơi xa xôi nhất của miền Nam, có lẽ nếu không bị oan khuất, họ cũng không bao giờ để ý đến những người oan khuất. Họ vẫn bị oan khuất. Những người như anh Nguyễn Hữu Tấn, bán hàng nước, chắc nhìn những người biểu tình vì cá chết, cũng sẽ chậc lưỡi, rảnh quá ha, đừng ăn cá là xong chứ làm chi đi nắng cho mệt. Nhưng cái vỏ kén mà bạn đang xây cho mình, cuối cùng chỉ làm bằng tơ giữa thực tế là bạn đang sống trong một đất nước toàn bọn quỉ lùn, thức ăn của chúng, chính là con nhộng trong vỏ kén mà bạn đang xây cho mình đó.
Đừng tưởng tránh mà tránh mãi được.
No comments:
Post a Comment