06/01/2017
Bauxite
Việt Nam xin trích dẫn một số bình luận trên FB về sự kiện ô nhục này.
Petrus
Ký – nỗi oan xuất bản
Hôm trước, mình được yêu cầu viết 5 dòng, mỗi cuốn 5
dòng thôi, về 5 cuốn đáng kể nhất thuộc dòng khảo cứu trong năm 2016.
Và đây 5 dòng về quyển Petrus Ký nỗi oan thế kỷ:
"Công trình mới nhất do nhà nghiên cứu Nguyễn
Đình Đầu chủ biên và nặng ký nhất về học giả Trương Vĩnh Ký. Sách như một hồ
sơ, tập hợp các trước tác sách, báo, thư từ giao thiệp với Pháp và với vua nhà
Nguyễn của Trương Vĩnh Ký. Một mảng lớn và thú vị khác là các tài liệu người đời
viết về ông, cho thấy trong khoảng trăm năm kể từ khi Trương Vĩnh Ký “cái quan
định luận”, việc nhắc công hay kể tội ông phản ánh nhịp độ thăng trầm trong lịch
sử nước nhà."
Ấy là vì kế hoạch khuôn khổ trang báo có hạn. Nên
khi nghe cụ Nguyễn Đình Đầu gọi điện thông báo sẽ ra mắt sách, lại còn khẩn khoản
kêu là anh nhớ đến nhé, tôi có để dành sách tặng anh đấy, thì thật là đủ xúc động
để đợi chờ cái sự kiện ấy.
Vậy mà người tính cũng hổng bằng người có quyền
tính, đến nay thì cuộc ra mắt sách bị hoãn. Sách phát hành cũng bị đề nghị phải
sửa đổi đã, rồi mới được tiếp tục phát hành.
Cái oan nghiệt của quyển sử cuộc đời là số trang
không giới hạn, và tên ai việc gì được ghi vào sử sách cũng không phải chỉ do
người có quyền ghi vào sử sách.
Dân gian thì bảo:
Trăm năm bia đá thời mòn
Nghìn năm bia miệng vẫn còn trơ trơ
Và trong một câu chuyện có tính tham chiếu, "thần
Siêu" từng làm câu đối điếu "thánh Quát" khi loạn châu chấu bị dẹp,
dòng họ Cao Bá Quát bị tru di:
Ai tai, quán cổ tài danh, nan đệ nan huynh, bán thế
ngẫu sinh hoàn ngẫu tử;
Dĩ hỷ, đáo đầu sự thế, thử nhân thử ngộ, hỗn trần
lưu xú diệc lưu phương.
Đó, để rồi coi dưới gầm trời này những ai lưu xú và
những ai lưu phương.
Ô hô thiên!
Ngay những ngày đầu năm (Dương lịch) đã xảy ra một
“sự kiện văn hóa” rất phi văn hóa: một lệnh miệng vừa được yêu cầu báo chí
không đề cập quyển “Petrus Ký – Nỗi oan thế kỷ”. Để tránh để lại “bằng chứng”,
lệnh được nhắn tin đến các tổng biên tập: “BTG.TU đề nghị: Quyển sách “Petrus
Ký – Nỗi oan thế kỷ” (Nhã Nam và Nhà xuất bản Tri thức) do nhà nghiên cứu Nguyễn
Đình Đầu chủ biên, hiện đang được Nhà xuất bản Tri thức thu hồi để chỉnh sửa
theo yêu cầu của Cục Xuất bản, In, Phát hành. Đề nghị báo đài không giới thiệu
và không đưa các thông tin liên quan đến quyển sách này. Đề nghị thực hiện
nghiêm”.
Tại sao lại cấm “giới thiệu” và “đưa các thông tin
liên quan”, đối với một quyển sách viết về một trong những nhân vật vĩ đại nhất
của lịch sử văn hóa nước nhà? Nếu cần nhắc nhở hậu thế về những tiền nhân với
những đóng góp to lớn cho văn hóa dân tộc thì cụ Trương là nhân vật không thể
không nhắc. Cần nhắc lại, sau 1975, một tượng cụ Trương dựng gần Bưu điện Sài
Gòn, nơi cụ đã đứng uy nghiêm suốt từ năm 1927, đã bị bứng đi. Báo Tuổi Trẻ
(5-1-2016) cho biết:
“Tượng cụ Trương Vĩnh Ký cao khoảng 1,70m, tương đương
với chiều cao thực của cụ. Tượng đúc bằng đồng, đặt đứng trên bục cao, mặc áo
dài, đầu đội khăn đóng - đây là hai loại trang phục đã gắn liền suốt cuộc đời của
Trương Vĩnh Ký. Trên ngực áo của cụ chạm khắc những huy chương cao quý mà cụ đã
đạt được, như: Giáo sư ngôn ngữ Á Đông và là một trong 18 nhà bác học thế giới
(1874), Khuê bài Hàn lâm viện đệ nhị đẳng bội tinh (Palmes d'Académie) của Hàn
lâm viện Pháp (1883), Hàn lâm viện đệ nhất đẳng của Pháp (1887), Hàn lâm viện đệ
nhất đẳng của Hoàng gia Campuchia...”.
Dường như người ta vẫn còn “sợ” những vĩ nhân thật sự
như cụ Trương? Hay là chân dung vĩ đại của một học giả thông kim bác cổ như cụ
Trương có thể làm mờ nhạt đi hình ảnh một bọn học lóm mà xét về học thuật lẫn
nhân cách khi so với cụ Trương chỉ đáng là một đám hạ tiện? Mà cần gì phải cấm ở
thời mà không gian mạng có thể cho biết đâu là một bậc chân học giả và đâu là
phường tiểu nhân vô học luôn tự nhận mình là cha thiên hạ!
Nhân
chuyện sách Petrus Ký – nỗi oan thế kỉ bị cấm ra mắt bạn đọc
Ta là một nước được coi là có pháp luật, nhưng đang
tiếc là luật đen, luật miệng vẫn đang hoành hành. Có hai luật. Một luật do Quốc
hội thông qua, đó là luật chủ yếu thi hành công khai. Còn một luật đen chỉ ra
hiệu bằng miệng nhưng cán bộ các cấp thi hành răm rắp.
Tôi nhớ hồi đầu năm 1990 khi đó chúng tôi đề xuất việc
thành lập Hội Nghiên cứu Văn học Việt Nam. Phó Thủ tướng Nguyễn Khánh đã kí quyết
định cho thành lập. Ngày đại hội thành lập được quy định là ngày mai, nhưng tối
nay có một cú điện thoại từ một ông to gọi xuống cho ông HT, đề nghị hoãn. Thế
là ông HT gọi điện đi khắp nơi để hoãn, nhưng đó thật ra không phải hoãn mà là
cấm vĩnh viễn. Sau đó hỏi ra thì hoá ra do một vài ông vớ vẩn có quan hệ với
ông to kia, nói to nói nhỏ thế nào đấy. Thế là cái lệnh vớ vẩn kia to hơn quyết
định củamột phó thủ tướng. Sau này nghe nói Phó Thủ tướng cũng không vui. Ông bảo
nếu đại hội cứ thành lập đi, đã có tôi chịu trách nhiệm, thì mọi sự có phải tốt
không. Nhưng cái ông HT đã già mà còn sợ bóng sợ gió. Tôi cũng đã từng thấy một
số tờ giấy ghi lệnh thế này thế kia cho cấp dưới thi hành mà không có dấu má,
chữ kí của ai cả, cứ thế mà làm. Một xã hội mà bên cạnh luật công khai, luật trắng,
còn có luật đen được thi hành thì sẽ không bao giờ có gì đảm bảo là công bằng cả.
Nếu chúng ta đã có luật công khai rồi, thì tại sao còn sợ luật đen?
Cực lực phản đối cách hành xử thô bạo.
Đáng mừng! Ngày xưa những chuyện như thế này có được
nói ra đâu! Hoan hô anh Mác (chữ ...k nhé) và Phây!
Quĩ thời gian còn lại chẳng bao nhiêu, trên danh mục
sách phải đọc của tôi (my list of books to read) chỉ có vài chục cuốn, nhưng
tôi sẽ dành cho tác phẩm này ưu tiên cao nhất. Xin cảm ơn người ra lệnh miệng!
Ngay cả với một cố học giả, qua đời đến nay đã quá
100 năm, mà họ vẫn không hòa giải được. Huống chi với bọn "ngụy dân"
miền Nam?
-----------------------
Văn Việt
| 5-1-2017
Cuốn sách “Trương Vĩnh Ký, nỗi oan thế kỷ” do nhà
nghiên cứu lão thành nổi tiếng Nguyễn Đình Đầu chủ biên, là một công trình công
phu tập họp các bài viết của nhiều tác giả xưa và nay, đã được Cục Xuất bản chấp
nhận và đã qua thời hạn lưu chiểu theo luật định, tức được phép lưu hành, được
các đơn vị xuất bản tổ chức ra mắt tại Đường Sách Sài Gòn vào sáng Chủ nhật
8/1/2017. Giấy mời tham dự buổi ra mắt đã được gửi đi. Nhưng bất ngờ ngày
4/1/2017, một “lệnh miệng” được ban xuống yêu cầu hủy bỏ buổi ra mắt sách. Nhiều
thông tin từ nội bộ giới hữu quan cho biết lệnh này xuất phát từ ý kiến của một
cựu quan chức lãnh đạo TPHCM đã nghỉ hưu gửi tới ‘’cấp trên’’ có thẩm quyền. Áp
lực đang gia tăng đối với cuốn sách về học giả Trương Vĩnh Ký, thậm chí có nguy
cơ đến số phận cuốn sách đáng quý này.
Học giả Trương Vĩnh Ký (1837-1898) là một nhà bác học
lớn của Việt Nam, một tên tuổi được bàn luận nhiều trong chiều dài lịch sử văn
hoá, chiều hướng ghi nhận công trạng của ông với nền văn hoá hiện đại của dân tộc
ngày càng áp đảo. Tên ông đã được đặt cho một trường học tại TPHCM (http://www.truongvinhky.edu.vn/) và
một trường học tại Bến Tre, một đường phố tại TPHCM và một đường phố ở Đà Nẵng.
Năm 2015, Trương Vĩnh Ký được Quỹ Văn hoá Phan Châu Trinh tôn vinh là “Danh
nhân Văn hoá Việt Nam thời hiện đại”
Những người tha thiết với văn hoá dân tộc, tiếp tục
phát huy truyền thống xây dựng nền văn hoá hiện đại Việt Nam của các bậc tiền bối
kiên quyết phản đối mọi âm mưu xoá bỏ công lao của học giả Trương Vĩnh Ký, tước
đoạt quyền tự do tư tưởng và học thuật của người trí thức, tố cáo trước công luận
những thủ đoạn bóp nghẹt quyền tự do xuất bản đã được Hiến pháp và Pháp luật
chính thức bảo hộ.
Để rộng đường dư luận về cuốn sách này, Văn Việt xin
trân trọng giới thiệu với bạn đọc bài viết sau đây của GS Phan Huy Lê, bài mở đầu
sách.
Văn
Việt
Lời giới thiệu
Trương Vĩnh Ký hay Petrus Ký (1837-1898) là một học
giả uyên bác trên nhiều lĩnh vực từ ngôn ngữ, lịch sử, địa lý, từ điển đến văn
học, nghệ thuật, văn hóa... Ông sớm theo đạo Thiên Chúa và được đào tạo tại nhiều
chủng viện, từ tiểu chủng viện Cái Nhum (Nam Kỳ) đến chủng viện Pinhalu
(Campuchia) rồi đại chủng viện Poulo-Penang (Malaysia). Ông rất thông minh và
có năng khiếu đặc biệt về ngôn ngữ, thông thạo nhiều ngôn ngữ từ Hán, Nôm đến
tiếng Latin, Pháp, Anh, Hy Lạp, Ấn, Nhật, cả tiếng Khmer, Thái, Lào. Ông để lại
một di sản đồ sộ với khoảng gần 100 tác phẩm sách, báo, luận văn, bao gồm những
khảo cứu về lịch sử, địa lý, ngôn ngữ đến bút ký, sáng tác thơ văn, dịch sách
Hán, phiên âm truyện Nôm, từ điển. Ngoài ra, ông còn để lại nhiều thư bằng tiếng
Pháp, tiếng Latin và quốc ngữ giao thiệp với các nhân vật đương thời và một số
di cảo, tư liệu chưa ai có thể thống kê đầy đủ.
Trước khi làm giám đốc trường Thông ngôn, Trương
Vĩnh Ký còn làm chủ bút Gia Định báo. Trên phương diện quốc tế, ông đã từng là
thành viên Hội Nhân đạo và Khoa học miền Đông Nam nước Pháp, thành viên thông tấn
trường Đông phương Ngữ học, hội viên Hội Á châu. Ông còn được ghi nhận là một
trong 18 học giả hàng đầu quốc tế (1873-1874).
Ngoài công việc giảng dạy, biên phiên dịch và viết
lách, Trương Vĩnh Ký có thời gian tham gia vào các hoạt động chính trị khác như
tham gia Hội đồng thường trực nghiên cứu tổ chức lại nền giáo dục Nam Kỳ, Hội đồng
thị xã Sài Gòn, được cử vào Viện Cơ mật của Nam triều, làm Giám quan cố vấn cho
Đồng Khánh. Chính từ những hoạt động này mà trong giới nghiên cứu đã từng có những
nghi vấn, phê phán gay gắt.
Học giả Nguyễn Đình Đầu là người đã dày công nghiên
cứu về Petrus Ký, đã thu thập được nhiều tư liệu về Trương Vĩnh Ký trong Thư viện
Hội Nghiên cứu Đông Dương (Société des Études indochinoises), Trung tâm lưu trữ
Hội Thừa sai Paris (Société des Missions étrangères de Paris) và đã dịch, chú
thích, xuất bản một số tác phẩm của Trương Vĩnh Ký.
Trên cơ sở chuẩn bị nhiều năm, học giả Nguyễn Đình Đầu
đã hoàn thành một công trình như một hồ sơ Trương Vĩnh Ký mang tên Petrus
Ký - Nỗi oan thế kỷ.
Trong công trình biên khảo này, trong chương một,
tác giả viết về thân thế và sự nghiệp Trương Vĩnh Ký, trình bày một cách hệ thống
cuộc đời và hành trạng của Trương Vĩnh Ký cùng những sáng tác của ông. Tác giả
lập danh mục các tác phẩm và niên biểu Trương Vĩnh Ký; viết lại các hoạt động
và thái độ hành xử của Trương Vĩnh Ký trong từng bối cảnh lịch sử cụ thể để người
đọc tự rút ra các nhận xét, bình luận. Theo đó, cuối đời, Trương Vĩnh Ký cũng tự
thấy những mâu thuẫn trong cuộc sống của mình khiến hậu thế khó hiểu khi căn dặn
chôn mình trong một nhà mồ đơn sơ với dòng chữ Latin “Sic vos non vobis” (Ở với
họ mà không theo họ) và đôi câu đối bằng chữ Hán: “Lưu bì văn dự dị thiên địa -
Ủy thế linh thần tại tử tôn” (Tiếng thơm ngưng đọng trong trời đất - Ý chí lưu
truyền tại cháu con). Tác giả Nguyễn Đình Đầu không tranh luận về sự đánh giá
công và tội của Trương Vĩnh Ký mà chỉ tỏ ra thông cảm với những uẩn khúc khó xử
của Trương Vĩnh Ký và muốn chiêu tuyết cho ông.
Một nội dung quan trọng của cuốn sách dành cho một số
trước tác của Trương Vĩnh Ký trong chương hai và ba. Đó là một số sách, báo,
bài viết chọn lọc và một số thư từ trao đổi của Trương Vĩnh Ký với nhà cầm quyền
Pháp, với vua Đồng Khánh, và với các nhân sĩ trí thức đương thời.
Nội dung chủ yếu của cuốn sách là những bài khen tặng
Trương Vĩnh Ký lúc sinh thời và những bài khảo cứu, phê bình Trương Vĩnh Ký từ
khi ông qua đời cho đến ngày nay. Đó là các chương từ chương bốn đến chương bảy
qua các giai đoạn khi Trương Vĩnh Ký còn sống (chương bốn), từ khi qua đời đến
năm 1945 (chương năm), từ năm 1945 đến 1975 (chương sáu) và từ khi Việt Nam thống
nhất năm 1975 đến nay (chương bảy). Qua từng giai đoạn này, người đọc sẽ thấy,
trải qua hơn một trăm năm với nhiều thăng trầm của lịch sử, lúc nào Trương Vĩnh
Ký được tôn vinh và lúc nào bị phê phán. Trong lịch sử Việt Nam, việc bình luận,
đánh giá không ít nhân vật lịch sử thường bị chi phối bởi bối cảnh lịch sử như
vậy. Nhưng xu hướng chung vẫn là sự thắng thế của kết quả nghiên cứu khoa học
nghiêm túc, khách quan và thái độ công minh trước lịch sử. Petrus Ký cũng trải
qua nhiều sóng gió của khen - chê, tôn vinh - phê phán, nhưng cuối cùng xu thế
khách quan, trung thực vẫn chi phối. Những hội thảo và bài nghiên cứu về Petrus
Ký gần đây đánh giá cao những cống hiến văn hóa, những di sản ông để lại, đồng
thời bày tỏ sự cảm thông với những uẩn khúc trong thời gian cộng tác với Pháp,
coi ông là một học giả uyên bác, một nhà bác học.
Cuốn sách của học giả Nguyễn Đình Đầu không chỉ là một
công trình khảo cứu về Trương Vĩnh Ký mà còn là một công trình tổng hợp bao gồm
các trước tác tuyển chọn của Trương Vĩnh Ký và hệ thống theo thời gian các
sách, báo nghiên cứu, phê bình Trương Vĩnh Ký kể cả khen và chê. Trong sách,
tác giả còn sưu tập và công bố một số tư liệu mới về Trương Vĩnh Ký, đóng góp
thêm cơ sở tư liệu về nhân vật lịch sử này.
Tôi đánh giá cao công lao sưu tầm, biên soạn công
phu với thái độ khách quan, trung thực của học giả Nguyễn Đình Đầu. Tôi coi đây
là một công trình tổng hợp có giá trị về Trương Vĩnh Ký, cung cấp một hệ thống
tư liệu khá đầy đủ và khách quan với nhiều góc nhìn khác nhau, cho tất cả các
nhà khoa học trên mọi lĩnh vực muốn nghiên cứu sâu về nhà bác học Trương Vĩnh
Ký.
Hà Nội, ngày 5 tháng 7 năm 2016
Giáo sư Sử học Phan Huy Lê
Được đăng bởi bauxitevn vào lúc 03:55
No comments:
Post a Comment