Alexander
Bisley – Jonathan Chait | Trà Mi
Posted on December 21, 2016 by editor — 1
Comment
Jonathan Chait của
Tạp chí New York bàn về những điều Obama đã làm đúng và sai, và những gi còn lại,
trong ‘cơn hiểm hoạ’
*
Tổng thống Barack
Obama lắng nghe một câu hỏi trong cuộc họp báo tại Toà Bạch Ốc (Washington, Thứ
Sáu Tháng 12 16, 2016.) Nguồn: AP Photo / Pablo Martinez Monsivais
Ở vai trò người bình luận cho Tạp chí New York
Jonathan Chait là một trong những tiếng nói tự do nổi bật nhất của nước Mỹ. cuốn
sách mới của ông, Audacity:
How Barack Obama Defied His Critics And Created A Legacy That Will Prevail (Sự
táo bạo: Lám thế nào Barack Obama đã bất chấp phe đối lập và dựng nên một di sản”)
lập luận một cách thuyết phục rằng lịch sử sẽ ghi nhận Barack Obama là một tổng
thống vĩ đại. Chait cho rằng Obama có một di sản đáng tự hào, chận đứng cuộc Đại
khủng hoảng Thứ hai và đem lại bảo hiểm sức khỏe cho hai mươi triệu người Mỹ bằng
Obamacare, trở thành Tổng thống xanh đầu tiên của Mỹ, dẫn đầu thế giới ký Hiệp
ước về Thay đổi Khí hậu năm 2015 tại Paris.
Cuốn Audacity đã phản biện một cách vững chắc lại giới
phê bình Obama thuộc cánh tả đơn điệu, cũng như những người ở cánh phải và đứng
“giữa”.
Macleans đã nói chuyện với Chait ở Washington về những
phản ứng dữ dội với tổng thống da đen đầu tiên của Mỹ, phe tự do sùng bái quá
khứ, mối đe dọa nghiêm trọng và “chủ nghĩa Mác” của Donald Trump, và lý do tại
sao – mặc dù trước đa số của Cộng hòa [ở lập pháp và hành pháp] – ông vẫn lạc
quan về sự bền vững của di sản của Obama.
(Bài phỏng vấn này đã được cô đọng và hiệu đính lại.)
H: Trong cuộc vận động tranh cử 2016 Barack Obama đã nói, “Vấn đề
là họ đã cỡi con cọp này từ lâu rồi. Đảng Cộng hòa đã nhồi nhét thành phần ủng
hộ họ với đủ loại tin tức điên khùng từ nhiều năm qua. Donald Trump, như ông ấy
hay làm, đã không tự mình xây dựng, ông ấy chỉ gắn tên mình vào và lấy đó để kể
công.”
Đ: Tôi bắt đầu viết cuốn sách này năm ngoái trước khi Trump có thể sẽ
trở thành ứng viên Tổng thống. Rốt cuộc là một phần lớn cuốn sách này viết về
Trump. Trump là kết quả hợp lý của phản ứng phi lý, phân biệt chủng tộc hoá của
đảng Cộng hòa chống lại Obama đã hoàn toàn thống trị tư tưởng của đảng này.
H: Trong Audacity, ông ghi lại lời tiên tri của Thượng nghị sĩ Cộng
hòa ôn hoà (Ca) Thomas Kuchel, sau khi ông đã bị Barry Goldwater đánh bại tại đại
hội đảng Cộng hòa năm 1964. Ông ấy gọi phong trào của Goldwater là “một
giáo phái chính trị cuồng tín tân phát xít” và một “hỗn hợp kỳ lạ của
sự thù hận ăn mòn và sợ hãi bệnh hoạn”. Kuchels của thời đại này đi đâu rồi?
Đ: Đó là một câu hỏi rất lý thú. Phản ứng của đảng Cộng hòa với Obama
làm nhiều người lẫn lộn. Kết cuộc, tôi nghĩ đã có một cách xử trí rõ ràng, sau
khi Trump đắc cử; điều đó đã không xẩy ra trong nhiệm kỳ tổng thống Obama. Chuyện
của đảng Cộng hòa là một nhóm cực hữu đã chuyển từ những kẻ đứng ngoài rìa
thành tập thể thống trị toàn đảng. Giới lãnh đạo ôn hoà, dòng chính và thực dụng
của đảng Cộng Hoà đã bị đẩy ra rìa hoặc đã chết.
Nó, đảng CH
đó, kiên định người Cộng hòa phải từ chối tất cả mọi sự hợp tác với Obama. Nhưng vì nhiều người vẫn nhớ đến một thời đại mà đảng Cộng hòa không quá
cực đoan, và họ chưa hiểu đủ rằng nó [đảng CH] đã thay đổi, nên mọi người đổ lỗi
cho Obama đã thất bại, không thuyết phục được đảng Cộng hòa để đồng ý làm việc
với ông. Sự đổ lỗi đó đã ảnh hưởng đến cách công chúng nhận xét về Obama trong
nhiệm kỳ tổng thống của ông. Công chúng nghĩ rằng ông đã làm việc với một giới
lãnh lãnh đạo đảng Cộng hòa không còn nữa.
H: Obama phải đối phó với một khối đối lập kinh hoàng chưa từng có.
Nhưng tôi nghĩ rằng ông đã dành quá nhiều năng lượng để nhượng bộ hầu tìm thấy
những điểm chung cho cả hai đảng ngay cả cho những đề nghị vừa phải của ông.
Đ: Vâng, tôi có cố gắng bàn đến vấn đề đó trong cuốn sách. Tôi nghĩ rằng
có một phần sự thật trong đó. Mặt khác, ông ấy cần đảng Dân chủ ở Quốc hội làm
hầu hết những gì ông ấy muốn. Đảng viên Dân chủ có quan điểm riêng của họ. Và rất
nhiều quan điểm đó đã được một niềm tin lỗi thời về khả năng của tính lưỡng đảng
định hình.
H: Trong không gian riêng tư Obama là người như thế nào?
Đ: Ông ấy là một con người rất ấn tượng. Ông ấy rất thông minh. Ông ta
biết rất nhiều về rất nhiều thứ.
Ông ấy khá giống với người mà ông thấy ở nơi công cộng,
tại các cuộc họp báo. Ông ấy sắc sảo hơn một chút, mỉa mai và chua chát hơn nột
chút. Trước công chúng, Obama đưa ra phiên bản đơn giản về những niềm tin của
ông ta cho quần chúng hiểu. Trong riêng tư, ông ấy có thể thảo luận về mọi vấn
đề ở một mức độ rất cao. Ông ấy là một người trí thức.
H: KGB, RNC, FBI và Wikileaks như bốn tay ky mã không biết xấu hổ của
Trumpocalypse, cho một người dùng lý thuyết âm mưu trước công chúng, Donald
Trump, một âm mưu thật sự. Vẫn còn quái dị, đúng không?
Đ: Nó rất kỳ quái, tất cả những điều ông vừa đề cập đến. Bối cảnh lớn
hơn là điểm yếu của ứng cử viên Clinton, và những khó khăn của bà với giới truyền
thông, lớn hơn so với những sự kiện khác. Tất cả cộng lại đã thay đổi kết quả
cuộc bầu cử. Tôi nghĩ đã có một lối lý luận ẩn trong rất nhiều bài bình luận
sau cuộc bầu cử coi kết quả cuộc bầu cử như một sự phủ nhận đối với Obama.
Nhưng tôi không thấy bất kỳ bằng chứng nào hết, bắt đầu với mức Obama được công
chúng chấp nhận, rất cao.
Tổng thống Barack
Obama và ứng cử viên tổng thống của đảng Dân chủ Hillary Clinton trên sân khấu
trong ngày thứ ba của Đại hội toàn quốc của đảng Dân chủ ở Philadelphia, Thứ
Tư, ngày 27 tháng Bảy năm 2016. Nguồn: AP Photo / Andrew Harnik.
H: Tại sao ông lại rất lạc quan về sự bền vững của di sản của
Obama, bất kể kế hoạch của Trump với hậu thuẫn của đa số [ở quốc hội] để dẹp bỏ
nó?
Đ: Tôi lạc quan ở nhiều độ khác nhau về những vấn đề khác nhau.
Bắt đầu với vấn đề ít lạc quan nhất, thuế khoá. Đó
là một thành tựu quan trọng của Obama: ông ấy đã tăng mức thuế trở lại thời
Bill Clinton, và đã đạt được một kết quả lớn, giảm sự bất bình đẳng. Việc đó là
chắc chắn sẽ bị đảo ngược, nó sẽ biến mất. Đảng Cộng hòa sẽ cắt giảm thuế cho
người giàu.
Về phần môi trường tôi cố gắng giải thích bằng cách
nào Obama đã khởi động các lực lượng quốc tế và các lực lượng kinh tế, cả trong
nước và ngoài nước, sẽ đem đến những thay đổi về khí thải và công nghệ năng lượng
xanh; tất cả đều rất khó để lật ngược.
Về Obamacare, càng này càng có nhiều bằng chứng mà
tôi muốn tôi đã đưa vào cuốn sách, về mức khó khăn đảng Cộng hòa sẽ phải đối
phó khi họ muốn loại bỏ luật này. Họ không có lựa chọn khác. Họ e ngại phải lấy
đi bảo hiểm y tế của hai mươi triệu người bây giờ đang được bảo hiểm. Obama đưa
hai mươi triệu người dân từ loại có thể bỏ qua và đặt họ vào loại không thể xem
thường. Người ta đã không phải làm bất cứ điều gì cho hai mươi triệu người đó
vì họ từng ở bên ngoài của hệ thống. Bây giờ họ đang ở trong hệ thống. Lấy đi bảo
hiểm sức khỏe của họ là áp đặt tất cả các loại đau thương chính trị. Chúng tôi
không biết kết quả, nhưng càng ngày càng khó hơn để Trump có thể tước đi những
gì họ – 20 triệu người đó – đã có.
Cuộc họp báo cuối cùng của Obama trong năm vừa lóe
lên trên màn hình của tôi. Ông ấy vừa cho biết đã có ngày ghi danh lớn nhất cho
Đạo Luật Bảo hiểm Sức khoẻ Giá phải chăng trong lịch sử, 670.000 người đã ghi
tên tham dự chương trình Obamacare. Số lượng này cho thấy mọi người muốn
Obamacare.
Đảng Cộng hòa chống lại những thay đổi Obama đã thực
hiện có nghĩa là những thay đổi đó rất quan trọng, cũng như với hầu hết những
tiến bộ lớn trong lịch sử nước Mỹ.
H: Obama đã không được các phương tiện truyền thông đối xử công bằng
trong các cuộc tranh luận về y tế. Những cản trở dễ mua chuộc của nhóm Ryan được
coi như những tranh luận nghiêm túc, tri thức.
Đ: Điều đó hoàn toàn đúng. Nó gần đúng với toàn bộ hình ảnh của đảng Cộng
hòa đối lập, được coi là có một số điểm tốt, đặc biệt khi nó liên quan đến thâm
hụt ngân sách, mà là một ám ảnh của giới tinh hoa. Giới truyền thông cho rằng đảng
Cộng hòa, và đặc biệt là Paul Ryan, chỉ muốn giảm thâm hụt, đó thật là niềm tin
khủng khiếp.
Về y tế, đảng Cộng hòa chưa bao giờ có một kế hoạch.
Họ bắt đầu bằng không có một kế hoạch nào hết, và đảo ngược vị trí để họ có thể
biện minh cho sự phản đối của họ. Họ thậm chí còn không hiểu về những dụ luật
trước khi bỏ phiếu chống lại nó.
H: Năm 2009 Obama đã cứu kỹ nghệ ô tô ở vành đai của Rỉ, chống lại
sự phản đối gay gắt từ những người như Mike Pence, và đã cứu được hàng triệu
người có công ăn việc làm. Tuy nhiên, thoả thuận của Pence và Trump với Carrier
rất sơ sài thì lại được báo giới quan tâm đến nhiều hơn.
Đ: Giới phê bình Obama nghĩ rằng Obama là Trump: Một người đang tập
trung vào chủ nghĩa tượng trưng hơn là thực chất. Có thể là Trump sẽ có thành
công nhờ dàn dựng sân khấu công ăn việc làm, hơn là [thực sự] tạo ra công ăn việc
làm. Đó là nghịch đảo của những gì Obama đã làm: cứu giữ được một số lớn công
ăn việc làm mà không dựng sân khấu [quảng cáo] trên truyền hình.
Bên ngoài Trung tâm
Javits Jacob chờ đợi kết quả cuộc bầu cử sau một cuộc biểu tình ủng hộ ứng cử
viên Tổng thống của đảng Dân chủ Hillary Clinton ở New York Thứ Tư, 9 Tháng Mười
một, 2016. Nguồn: AP Photo / Craig Ruttle.
H: Ông nghĩ Đảng Dân chủ sẽ như thế nào trong bốn năm nữa? “Cử tri
dưới ba mươi”, trong năm 2008, ông đã ghi nhận phấn khởi trong cuốn Audacity, “ủng
hộ Obama với tỉ số đáng kinh ngạc, hơn 2 trên 1.”
Đ: Tôi nghĩ rằng nó sẽ giống như là một đảng Obama. Đó là một phần tại
sao tôi đã viết cuốn sách. Tôi đang cố gắng biện minh cho việc cảm kích những
gì Obama đã thực hiện được, di sản chính sách của ông ấy và mô hình chính trị của
Obama. Làm như vậy cũng giống như đảng Dân chủ sau Roosevelt tiếp tục là một đảng
Roosevelt. Tôi hy vọng họ nghe lời khuyên của tôi. Tôi hy vọng họ sẽ làm, nhưng
tôi không biết chắc.
Tôi tin trong 100 năm nữa Obama sẽ có một vị trí
quan trọng trong những vị thần dân của nền văn hoá Mỹ. Donald Trump sẽ là một
bi kịch, một trò hề buồn thảm trong lịch sử nước Mỹ. Trump không phải là tương
lai; tư tưởng và liên minh của ông ta là một ngõ cụt. Chúng ta sẽ không thể sống
trong một thế giới của điện than dồi dào trong một trăm năm. Chúng ta sẽ không
thể sống trong một thế giới mà chính trị căn cước da trắng là cơ sở cho một đảng
chính trị lớn. Chủ nghĩa Obama là tương lai của đất nước này.
H: Chúng ta phải cảnh giác, mặc dù. Không có gì đúng với Mỹ – hay
tư tưởng của Obama – mà không thể bị những cái sai của Mỹ phá huỷ.
Đ: Đúng vậy. Trong ngắn hạn, có một số khó tin, gần như vô hạn những
thiệt hại có thể xây ra. Đó là một khoảnh khắc của hiểm hoạ cùng cực và quan trọng.
Nhưng tôi tự tin về kết quả của cuộc chiến đó. Và về lâu dài, tuy có nhiều thiệt
hại chúng tôi sẽ vượt qua, tầm nhìn của Obama là một trong những gì còn đứng vững.
Một câu hỏi là bao nhiêu khổ đau Mỹ sẽ phải chịu đựng trong khi chờ đợi.
H: George Orwell đã viết trong luận văn ‘Tự do của Công viên’: “Luật
pháp không bảo vệ. Chính phủ làm ra luật, nhưng chúng có được áp dụng hay
không, và cảnh sát hành xử ra sao, phụ thuộc vào tâm trạng chung của cả nước. Nếu
đa số người dân quan tâm đến tự do ngôn luận, sẽ có tự do ngôn luận, ngay cả
khi có luật cấm nó; nếu dư luận uể oải, thiểu số phiền phức sẽ bị bức hại, ngay
cả khi có luật bảo vệ họ.” Đây không phải là lời tiên tri cho thời đại Trump
hay sao?
Đ: Trump có rất nhiều khuynh hướng độc tài và đó phải là một mối quan
tâm nghiêm trọng. Tôi lo ngại cho toàn bộ cấu trúc của nền dân chủ Mỹ dưới
chính phủ Trump. Nền dân chủ Mỹ phải đối phó với một thách thức lớn. Tôi không
nghĩ nhất thiết chúng tôi đang hướng về nước Nga của Putin, như một số bỉnh bút
nhận định. Nhưng mọi người cần phải huy động và xây dựng thể chế dân chủ
chữ “d” nhỏ để chuẩn bị chống lại tình trạng đó.
Một trong những điều chúng tôi đã học được trong thời
đại Obama là độ quan trọng của chuẩn mực, bởi vì chúng tôi đã nhìn thấy cách cư
xử của Đảng Cộng hòa chống lại Obama. Vì vậy, phần lớn những gì họ làm là để đập
vỡ các chuẩn mực đã có, điều đó không gì khác hơn những giả định về cách mọi
người sẽ cư xử, và không có bất kỳ cơ sở nào trong các quy tắc hoặc giới hạn.
Trên nhiều mặt, Trump sẽ chỉ tiếp tục theo hướng đó: bằng cách tiếp tục hành động
đạp phá chuẩn mực mà đảng Cộng hòa đã sử dụng khi đối lập.
H: Có lẽ, đảng Dân chủ đã học được bài học không cử một nhân vật
cánh hữu đáng ghét, nguy hiểm như Joe Lieberman làm một trong những người đại
diện cho họ?
Đ: Vâng, tôi nghĩ thế. Ai cũng thấy rõ Hillary Clinton là một thay thế
không hoàn mỹ một cách sâu sắc. Bà ấy đã có sự kết hợp sai trái của sườn chính
trị nội bộ để loại ra tất cả những ứng cử viên dòng chính, chỉ còn lại Bernie
Sanders, người đã không thể được tổ chức đảng Dân chủ chấp nhận. Nhưng bà cũng
đã một thiếu khả năng chính trị thực tế để có thể giành chiến thắng trong cuộc
tổng tuyển cử. Tôi không nghĩ rằng đảng Dân chủ cần một viên đạn bạc. Tôi nghĩ
rằng chỉ cần một ứng cử viên trung bình đã là một cải tiến lớn so với Clinton.
Tổng thống Barack
Obama nói trong ngày thứ ba của Đại hội toàn quốc của đảng Dân chủ ở
Philadelphia, Thứ Tư, 27 Tháng 7, 2016. Nguồn: AP Photo / J. Scott Applewhite
H: Điều đó dẫn đến một trong những lời chỉ trích lớn của tôi về
Obama: việc lập kế hoạch tìm người kế nhiệm ông. Tất nhiên những người đảng Cộng
hòa đã sử dụng mọi thủ đoạn bẩn có thể dùng được. Nhưng Hillary Clinton là một ứng
cử viên yếu thấy rõ.
Đ: Tôi nghĩ điều đó đúng. Tôi nghĩ rằng đó là một lời chỉ trích công bằng.
Ông có thể đặt một số trách nhiệm đó cho Obama. Clinton đã không thực sự được
xem xét. Obama nên đóng một vai trò lớn hơn.
Đó là “lượt của bà ấy”. Ở chừng mực nào đó, Obama
còn nợ Clinton, vì lòng trung thành của bà ấy, để cho bà ấy một cơ hội, sau khi
Clinton đã phục vụ có hiệu quả trong chính quyền của ông.
Tôi không nghĩ rằng họ nhận ra rằng bà ấy đã bị suy
thoái như thế nào từ khi là ứng cử viên năm 2008, lúc đó Clinton vẫn còn là một
ứng cử viên không hoàn toàn. Với tất cả những vụ thuyết trình gây quỹ, và việc
dùng máy chủ email riêng lộ ra sau khi chiến trường đã được dọn sạch. Sau đó, lại
đến những công bố email hàng tháng [của Wikileaks] đã làm thành những bản tin
kéo dài đến hết phần còn lại của cuộc vận động tranh cử.
H: Tổ chức của đảng Dân chủ lãnh đạo giới truyền thông như Paul
Krugman đã biện minh cho sự có thể đắc cử của Clinton. Có nên tự xét lại nội bô
và tự phê bình về tính toán sai lầm đó không?
Đ: Có, nên có. Tôi không bao giờ nghĩ rằng Clinton là một chính khách
tài ba. Tôi chỉ nghĩ rằng bà ấy là một ứng cử viên ít khuyết điểm hơn Bernie
Sanders cho cuộc tổng tuyển cử. Tất nhiên chúng ta không có một cuộc thử nghiệm
những điểm yếu chưa được thử thách của Sanders trong môi trường đó. Hoàn toàn
đúng là những người tin Hillary Clinton sẽ là một ứng cử viên khá, thậm chí ứng
cử viên mạnh, cần phải suy nghĩ tại sao suy nghĩ tập thể đó dẫn đến cái sai. Đổ
lỗi tất cả cho Nga và FBI chưa đủ. Lý do lớn nhất mọi thứ đã đi sai là sự lựa
chọn của riêng Clinton và những nhược điểm của bà ấy.
H: Khối Tự do chế diễu nhóm người bảo thủ tôn sùng quá khứ. Tuy
nhiên, như ông đã nhăn nhó nhận định trong cuốn Audacity, họ – khối Tự do –
cũng hành động như thế.
Đ: Khối Tự do cũng làm điều đó, và ở một mức độ lớn hơn nhiều. Nhóm bảo
thủ thoải mái hơn khối tự do khi ủng hộ người lãnh đạo đang nắm quyền lực. Khối
tự do sẽ chỉ ủng hộ bạn sau khi bạn đã ra khỏi chính trường. Đó là những gì đã
xảy ra với ông Obama. Khối tự do có khuynh hướng lãng mạn hoá quá khứ, và thất
bại của người lãnh đạo trong quá khứ. Cuốn Audacity có một phần viết về việc
này từ Roosevelt đến Bill Clinton.
H: Tôi cho rằng Trump là người theo chủ nghĩa Mác, như trong lời của
Groucho Marx: “Bạn sẽ tin ai, tôi hay con mắt nói láo của bạn?” Trump trắng trợn
mâu thuẫn với những điều hàng triệu người đã thấy ông ta nói trên truyền hình,
ví dụ trong cuộc họp báo ông ta đã kêu gọi Nga xâm nhập máy chủ email của
Hillary Clinton.
Đ: Điều đó hoàn toàn đúng. Chúng ta thấy những sự kiện hàng ngày đang
làm khánh kiệt niềm tin, vì thế chúng ta hoàn toàn không có khung tham chiếu để
suy nghĩ nữa. Mọi người đang cố hiểu những gì đang xảy ra. Chúng ta không biết
mình có nắm vững tình hình hay không. Có một yếu tố trò hề và giải trí về
Trump, điều đó làm cho nó không thực và khó hiểu là ông ta giả vờ tới mức nào để
thủ vai một tên phát xít hay một người độc tài. Đó có phải là một màn kịch? Nó
thực đến mức độ nào?
Có một cuộc tấn công vào khả năng nhận chân thực tế
của chúng ta; điều này khiến nó trở nên khó để hiểu được những gì trước mắt. Và
nó có thể là chúng ta sẽ có hành động thái quá. Có thể là những trò hề và giải
trí là phần lớn hơn trong những gì đang xảy ra so với điều chúng ta đã cho
phép. Và Trump, chính ra là một người làm trò mua vui muốn được chú ý, và một
người ăn nói bừa bãi, và tất cả nó sẽ ít hơn điều chúng ta nghĩ. Đó là một cái
gì đó mà chúng ta phải coi như một sự có thể; chúng ta không biết.
H: Không còn gì để nghi ngờ, những người như Michael Flynn và John
Bolton là đáng sợ, đúng không?
Đ: Họ đáng ngại. Giỏi lắm chủ nghĩa Trump sẽ là một phiên bản cánh cực
hữu của đảng Cộng hòa cũ.
H: Tôi hài lòng vì Obama và Eric Holder đã nói họ sẽ tấn công những
xếp đặt gian lận phi dân chủ của đảng Cộng hòa sau nhiệm kỳ tổng thống của
Obama. Ông còn muốn thấy bất cứ điều gì khác Obama sẽ làm khi Trump đã vào Cánh
Tây của toà Bạch Ốc không
Đ: Tôi nghĩ rằng ông ấy nên lãnh đạo phe đối lập.
*
Alexander Bisley là
một nhà báo từng đoạt giải thưởng; ông viết về chính trị, thể thao và nghệ thuật.
© DCVOnline
Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ
DCVOnline.net”
Nguồn: Can Barack Obama’s legacy survive? New York Magazine’s
Jonathan Chait on what Obama did right and wrong, and what will last, in this
‘moment of peril’. Alexander Bisley
Macleans. December 18, 2016.
Macleans. December 18, 2016.
No comments:
Post a Comment