Thứ
Năm, 11/17/2016 - 05:19 — nguyenvubinh
Trong
thời gian một vài năm trở lại đây, những nhận định về sự sụp đổ của chế độ cộng
sản ở Việt Nam càng lúc càng nhận được sự tán đồng nhiều hơn. Một trong số các
nguyên nhân dẫn tới sự tán đồng của nhiều người là số nợ của ngân hàng, của
doanh nghiệp và nhà nước đang được tiết lộ theo hướng ngày càng cao hơn. Ban đầu,
số nợ công đưa ra chỉ là hơn 30% của GDP, sau tăng dần lên 65%, và đến hiện nay
là trên 100% GDP. Nhưng đó chắc chắn chưa phải là con số cuối cùng về số nợ của
Việt Nam. Theo quan điểm của người viết bài này, và cũng đã thể hiện ở một số
bài viết khác, số nợ công của Việt Nam, tính cho tất cả các chủ thể, doanh nghiệp
nhà nước, chính quyền địa phương, chính phủ... tối thiểu là 200% GDP và ngày
càng tăng cao hơn. Điều đó có nghĩa là Việt Nam hiện nay nợ từ 300 - 350 tỷ $
và mỗi ngày con số nợ tăng cao hơn, vì nợ chồng nợ, đi vay nợ mới trả nợ cũ.
Phân tích về cấu trúc của các chế độ cộng sản, và cách thức xây dựng
cấu trúc ấy (mời đọc bài: Phác họa lại chân dung một chế độ, http://www.rfavietnam.com/node/2753),
chúng ta thấy rằng, về mặt lý thuyết, chế độ cộng sản sẽ sụp đổ bởi sức nặng của
chính nó. Một chế độ, để thiết lập và duy trì sự thống trị người dân, đã tạo ra
một bộ máy khổng lồ, trong khi nền kinh tế không được thiết kế để tạo ra của cải
vật chất. Trên thực tế, Liên Xô và các nước Đông Âu, ngoại trừ Ba Lan, đã sụp đổ
từ chính nguyên nhân kinh tế, tất nhiên có sự tương tác với các nguyên nhân xã
hội, chính trị. Ở Việt Nam, tuy có chuyển đổi về kinh tế, xóa bỏ cơ chế kế hoạch
hóa nhưng vẫn đi ngược lại các nguyên lý, cơ chế và cấu trúc của kinh tế thị
trường, dẫn tới việc nền kinh tế vẫn không tạo ra của cải vật chất mà chỉ là sự
gia tăng đầu ra do sự gia tăng đầu vào của quá trình sản xuất. Trong quá trình
này, nhà cầm quyền Việt Nam đã kịp phá hủy hoàn toàn môi trường sống của đất nước,
đem về số nợ khổng lồ, và cùng với nó là sự kết thúc của chế độ cộng sản ở Việt
Nam. Tuy nhiên, với các yếu tố gần như hiển nhiên, là chế độ không thể duy trì
được sự tồn tại, nhưng chế độ này vẫn đứng sừng sững như hiện nay làm nhiều người
hoang mang và không hiểu nổi tại sao chế độ có thể vẫn đang tồn tại như vậy?
Các yếu tố sau đây hầu như không một chế độ dân chủ nào có thể duy trì và tồn tại.
- Nợ công gấp đôi GDP như đã nói ở trên, và việc trả lãi cho số nợ
này cũng không được bảo đảm, chưa nói trả nợ gốc. Nhà cầm quyền Việt Nam xử lý
bằng cách vay tiếp các nguồn khác để trả cho các khoản vay đáo hạn, và nợ sẽ chồng
lên nợ.
- Nền kinh tế hầu như phá sản, ở tất cả các lĩnh vực đều trong
tình trạng vật lộn để duy trì sự tồn tại. Có những ngành nghề được ưu tiên, ưu
đãi mà hiện nay con số nợ được đưa ra lên tới mức kinh hoàng, ví dụ ngành điện
lực là 475.357 tỷ đồng, tương đương 21,3 tỷ đô la (báo tuổi trẻ). Trong khi đó,
số người bám vào hệ thống ngân sách, bao gồm cả doanh nghiệp nhà nước và bảo hiểm
xã hội lên tới 30 - 35 triệu người (tính từ người hưởng trợ cấp 200.000 đồng tới
lương tổng bí thư).
- Tham nhũng, lãng phí, chi cho yêu cầu chính trị tràn lan ở khắp
mọi tỉnh thành trong cả nước.
Vậy nhà cầm quyền Việt Nam đã duy trì sự tồn tại bằng cách nào, dựa
vào các nguồn nào? Và xu hướng của việc này là như thế nào?
+ Nguồn tài nguyên, nguồn thuế thông thường và nguồn thuế phi lý,
áp đặt. Chúng ta biết rằng, dù khai thác bừa bãi, nguồn tài nguyên về dầu khí
và các nguồn tài nguyên khác vẫn còn và đang được khai thác tối đa. Nguồn thuế
thông thường như thuế môn bài, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá trị gia
tăng...cũng là một nguồn thu lớn. Nhưng nguồn thuế phí vô lý áp đặt mới là nguồn
thu lớn hơn, ví dụ thuế nhập khẩu và lưu hành xe ô tô là 300%; thuế xăng dầu
trên 50%...
+ Việc phát hành tiền vượt quá khả năng sản xuất của một nền kinh
tế. Đây là việc làm thường xuyên của nhà cầm quyền Việt Nam từ khi ra đời cho đến
nay luôn thực hiện phát hành tiền theo yêu cầu chính trị. Lượng tiền in ra, có
thể lớn gấp nhiều lần năng lực sản xuất của nền kinh tế, nhưng mỗi năm lạm phát
chỉ ở mức 20-30%, và tỷ giá không tăng quá cao vì hai nguyên nhân. Thứ nhất,
nguồn hàng chất lượng kém, giá cả thấp nhập khẩu từ Trung Quốc khoảng 50-60 tỷ
$ mỗi năm. Lượng đô la từ đầu tư nước ngoài, viện trợ và kiều hối cũng trung
hòa được số tiền in ra ở mức không làm tăng đột biết tỷ giá cánh kéo giữa đô la
và tiền đồng Việt Nam.
+ Đối với những khoản nợ đáo hạn, nhà cầm quyền Việt Nam phải vay
từ nguồn này trả cho nguồn khác, làm cho nợ chồng lên nợ, chỉ hoàn toàn giải
quyết được các khoản nợ trước mắt, dồn nợ cho tương lai mà hoàn toàn không nghĩ
đến giải pháp để giải quyết thực sự các khoản nợ. Đây là yếu tố tiềm ẩn rủi ro
cao cho chế độ cộng sản Việt Nam.
+ Sự luân chuyển các nguồn lực. Trong các xã hội dân chủ, các chủ
thể của nhà nước thường độc lập và không bị chi phối bởi yếu tố chính trị. Ở
các nước này, chính phủ không được phép luân chuyển các nguồn lực, từ chủ thể
này sang chủ thể khác. Nhưng đối với các nước cộng sản, đối với nhà cầm quyền
Việt Nam, thì việc luân chuyển các nguồn lực là hoàn toàn bình thường. Chúng ta
được thông tin về việc chính phủ Việt Nam đã sử dụng nguồn tiền 20.000 tỷ đồng
của Bảo hiểm Xã hội cách đây 20 năm, mà chưa có sự hoàn trả lại cho ngành Bảo
hiểm. Với khả năng luân chuyển các nguồn lực như vậy, nhà cầm quyền có thể tận
dụng tối đa để kéo dài, duy trì sự tồn tại của hệ thống, bộ máy của chế độ như
hiện nay.
Trên đây là những lý do giúp cho nhà cầm quyền Việt Nam hiện vẫn
đang duy trì được sự tồn tại. Nhưng nhìn vào các lý do đó, chúng ta cũng thấy
ngay được xu hướng khốn cùng của chế độ sẽ tới, bởi vì: đối với các nguồn vay,
khi các chủ nợ hiểu được thực chất nền kinh tế Việt Nam, việc sử dụng các nguồn
vốn vay không nhằm mục đích sản xuất mà chỉ để trả nợ, đảo nợ thì các nguồn vốn
vay này sẽ bị thu hẹp và khép lại. Đối với việc luân chuyển các nguồn lực, luân
chuyển mãi rồi cũng phải hết, các khoản dự trữ cũng sẽ cạn kiệt. Nguồn tài
nguyên hiện hữu, vật chất cũng sẽ cạn kiệt dần theo thời gian. Đối với các khoản
thuế phí vô lý, người dân có nhận thức, hiểu biết sẽ không còn dễ dàng chấp nhận
như trước đây, các hiệp định về thuế quan và thương mại tự do cũng sẽ tác động
làm hạn chế và giảm bớt các khoản thu vô lý này.
Như vậy, theo thời gian, với mức nợ và sự tàn phá, tham nhũng khủng
khiếp như hiện nay, các nguồn lực sẽ dần cạn kiệt đến mức không thể duy trì nổi
bộ máy khổng lồ. Cùng với những vấn đề xã hội phát sinh, và mâu thuẫn trong nội
bộ đảng cộng sản Việt Nam, khả năng sụp đổ của chế độ trong tương lai gần là
hoàn toàn hiện hữu./.
Hà
Nội, ngày 17/11/2016
N.V.B
*
*
Thứ
Sáu, 11/18/2016 - 06:17 — nguyenvubinh
Khi chế độ cộng sản Việt Nam đi tới thời điểm cận kề sự sụp đổ, trong tiềm
thức và mong muốn của nhiều người, muốn có sự thay đổi trong nhận thức và trật
tự, tránh sự xáo trộn và hỗn loạn. Đây là điều tự nhiên của người dân, khi đã
trải qua rất nhiều những biến cố, những đảo lộn gần một thế kỷ qua. Kịch bản
thay đổi mà nhiều người mong muốn, đó là đảng cộng sản tự nhận thức được nguy
cơ sụp đổ của chế độ, chấp nhận sự thay đổi về chính trị, mở đường cho sự xuất
hiện của đảng phái khác, và cùng nhau bắt tay vào xây dựng một thể chế dân chủ,
trao trả quyền lực về cho nhân dân. Nhưng hầu như ai cũng biết, đây là kịch bản
không tưởng, không thể xảy ra bởi sự vận hành của một hệ thống và theo quán
tính, không ai có thể làm gì và đảo ngược được tình thế. Tuy vậy, vẫn còn một
hi vọng về một sự thay đổi có chủ ý, xuất phát từ nội bộ đảng cộng sản Việt
Nam. Đó là sự phất cờ trong nội bộ mà chúng ta đã từng hi vọng như trước đại hội
XII của đảng cộng sản. Đây là kịch bản vẫn còn hi vọng nhưng đã giảm bớt nhiều
sau hi vọng có đột biến từ đại hội XII. Đối với những người làm chính trị lớn,
với những người có nhãn quan chính trị và chấp nhận rủi ro, mạo hiểm thì thời
điểm trước đại hội XII và thời điểm hiện nay là thời cơ vàng để phất cờ, để tạo
đột biến và dấu ấn trong lịch sử. Nhưng hi vọng về một sự phất cờ trong nội bộ
đảng cộng sản rất mong manh và khó xảy ra vì hai lý do. Thứ nhất, những người ở
vị trí có thể phất cờ hiệu quả đều có một hệ thống lợi ích được tích lũy và tạo
ra trong nhiều năm, và người ta rất khó để dám đặt cược vào một tình thế hiểm
nghèo. Thứ hai, quan trọng hơn, hệ thống quan trường của cộng sản, không có chỗ
cho những người có cá tính lớn, cho những người có bản lĩnh dọc ngang thiên hạ.
Phần lớn lên đến các chức vụ trung ương và bộ chính trị đều là dạng luồn cúi,
thượng đội hạ đạp và quan trọng nhất, họ chưa bao giờ có khái niệm hi sinh vì một
cái gì đó. Trong khi đó, việc phất cờ chủ yếu được thúc đẩy bằng động cơ lớn,
trong sáng và chấp nhận sự hi sinh. Nhưng chúng ta cũng không loại trừ hoàn
toàn khả năng thực tế của kịch bản này, bởi quy luật vật cùng tắc phản trong cuộc
sống.
Có một kịch bản được một số người đưa ra trao đổi về sự thay đổi của
chế độ, đó là việc một cá nhân hoặc một nhóm, có thể lợi dụng tình thế để chuyển
sang hình thái độc tài cá nhân hoặc độc tài nhóm. Cá nhân tôi không chia sẻ, và
không nghĩ rằng việc này có thể xảy ra. Lý do là, việc lợi dụng tình thế, để
xáo trộn nội bộ, đảo chính trong nội bộ, để thu quyền lực về một mối, một nhóm
có thể xảy ra, có thể làm được. Nhưng để duy trì một hình thái độc tài cá nhân,
hoặc nhóm trong bối cảnh bộ máy khổng lồ đang tồn tại, cộng với nền kinh tế phá
sản, nát bét và số nợ lên đến gấp đôi GDP là điều không tưởng. Nếu như có một sự
phất cờ, với mục đích trong sáng, mục tiêu vì tự do của nhân dân thì vấn đề lại
khác. Các chính phủ dân chủ và các định chế tài chính quốc tế, thậm chí người
dân trong nước, có thể ủng hộ và giúp đỡ vô tư, khách quan và hoàn toàn có thể
bảo đảm duy trì, tồn tại những cơ quan, bộ máy cần thiết cũng như hoạt động
bình thường của nền kinh tế. Nhưng nếu là độc tài cá nhân, độc tài nhóm thì
không bao giờ có thể thu hút nổi những nguồn lực nói trên. Chính vì vậy, khả
năng xảy ra kịch bản chuyển đổi sang hình thái độc tài cá nhân, hoặc độc tài
nhóm là rất khó xảy ra.
Như vậy, kịch bản về sự thay đổi là có thể có nhưng vô cùng mong
manh và ít hi vọng. Cá nhân người viết bài này nhận định, sự sụp đổ và sụp đổ
toàn diện có nhiều khả năng xảy ra nhất. Sự kéo dài cơn hấp hối, giãy chết này
có thể thách thức sức chịu đựng của người dân và giới đấu tranh dân chủ nhưng
cũng có khía cạnh tích cực. Đó là khi nhà cầm quyền Việt Nam có thể luân chuyển,
huy động các nguồn lực để duy trì, kéo dài sự tồn tại của chế độ, thì sự cạn kiệt
nguồn lực sẽ xảy ra ở tất cả mọi ngành nghề, mọi lĩnh vực, mọi bộ phận của cơ
thể cộng sản. Vậy là khi chế độ sụp đổ, tất cả đều vỡ vụn và sụp đổ theo, và cả
đất nước trở thành bình địa, bằng phẳng. Điều này rất thuận lợi cho việc xây dựng
một ngôi nhà mới, một thể chế mới tự do và dân chủ.
Sự sụp đổ và sụp đổ toàn diện của chế độ như đã phân tích, gốc rễ
là sự cạn kiệt nguồn lực, sụp đổ về kinh tế. Nhưng diễn biến, nguyên cớ hay giọt
nước tràn ly sẽ xảy ra ở đâu, lĩnh vực nào và như thế nào là điều khó ai có thể
biết được. Về đại thể, có thể có ba tình huống có tính chất ngòi nổ cho sự sụp
đổ của chế độ. Ba tình huống đó tương ứng với ba lĩnh vực quan trọng của đời sống
người dân.
- Sự sụp đổ về kinh tế, có thể bắt nguồn từ sự sụp đổ của hệ thống
ngân hàng, hoặc một cuộc lạm phát bất ngờ nào đó. Chúng ta đã biết, hệ thống
ngân hàng của Việt Nam hiện nay chỉ còn vốn lưu động để duy trì hoạt động cầm
chừng và tồn tại. Nếu có một thông tin, hoặc một tác động tâm lý nào đó, đẩy
người dân đồng loạt tới rút tiền ngân hàng cùng một thời điểm, thì sự sụp đổ của
hệ thống ngân hàng hoàn toàn có thể xảy ra. Sự sụp đổ của hệ thống ngân hàng
ngay lập tức kéo theo sự sụp đổ của thị trường chứng khoán và toàn bộ nền kinh
tế. Mặt khác, lạm phát thường trực của Việt Nam hiện nay ở mức cao, mỗi năm tối
thiểu từ 20-30%. Nguyên nhân là do nhà cầm quyền luôn in tiền vượt quá năng lực
của nền sản xuất. Nếu trong một tình huống nào đó, họ cần tiền và đột ngột đẩy
nguồn tiền in ra gấp nhiều lần lượng tiền in hiện tại, sẽ xảy ra siêu lạm phát.
Mà siêu lạm phát thì thiêu đốt một chế độ nhanh nhất có thể, lịch sử đã nhiều lần
chứng minh.
- Động loạn xã hội xảy ra, khi nhà cầm quyền có thể đàn áp quá
tay, không kiểm soát được tình hình, lại đúng vào thời điểm và lĩnh vực nhạy cảm.
Người dân có thể vùng lên bất cứ lúc nào trong bối cảnh dồn nén cùng cực như hiện
nay. Chúng ta không biết điều này có xảy ra hay không, nhưng chúng ta hiểu rõ,
các vấn đề xã hội đang chồng chất như những thùng thuốc súng, sẵn sàng bùng lên
bất cứ lúc nào khi có một mồi lửa đủ mạnh. Những vấn đề khủng hoảng ô nhiễm môi
trường, dân oan, tôn giáo, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ...hiện đang là những thùng
thuốc nổ cực mạnh, chỉ chờ dịp là bộc phát. Mạng lưới Internet và mạng xã hội
luôn là nguồn dẫn và xung động cực lớn cho những đám cháy tưởng như nhỏ bé và
đơn giản.
- Mâu thuẫn, sát phạt trong nội bộ cấp cao của đảng cộng sản Việt
Nam. Vài năm trở lại đây, vấn đề xung đột quyền lực, lợi ích nhóm đã bị rò rỉ
ra bên ngoài và ai cũng thấy vấn đề này lại trở thành một quả bom nổ chậm tiềm ẩn.
Khi nguồn lực chung cạn kiệt, đương nhiên chiếc bánh lợi ích sẽ bị co lại,
nhưng số người và nhóm lợi ích không hề giảm đi, chính vì vậy sự xung đột và
mâu thuẫn bị đẩy lên mức cao là điều dễ hiểu. Ngoài ra, việc thuần phục Trung
Quốc chưa bao giờ đạt tới sự thống nhất tuyệt đối, vẫn có những người còn chút
lương tâm và liêm sỉ, và đó cũng là một ngòi nổ vô hình. Việc tham quyền cố vị,
hoặc phe cánh dựa vào ảnh hưởng bên ngoài càng làm trầm trọng thêm những mâu
thuẫn tiềm ẩn chỉ chờ cơ hội là bộc phát. Và thường là giai đoạn cuối của sự tồn
tại, các mâu thuẫn tích tụ đủ lớn cho một sự bùng phát bất ngờ.
Chúng ta không biết được, trong ba lĩnh vực nêu trên, đâu sẽ là
ngòi nổ, giọt nước tràn ly cho sự sụp đổ và sụp đổ toàn diện của chế độ. Nhưng
chúng ta biết chắc chắn, đó là điều sẽ tới trong tương lai gần./.
Hà
Nội, ngày 18/11/2016
N.V.B
*
*
Thứ
Bảy, 11/19/2016 - 05:48 — nguyenvubinh
Trong
số các kịch bản thay đổi - sụp đổ chỉ có duy nhất kịch bản sụp đổ và sụp đổ
toàn diện là khó hình dung, cũng như khó xử lý nhất. Các kịch bản còn lại, đều
ít nhiều có chủ thể tiếp quản và có sự chủ động trong việc giữ ổn định xã hội
và xây dựng thể chế mới. Việc chủ thể nào còn nắm giữ sự chủ động và tiếp quản
chế độ cũ chúng ta không biết được nên rất khó hình dung và xác định đúng hướng.
Chính vì vậy, bài viết này chỉ đề cập tới trường hợp sụp đổ và sụp đổ toàn diện
của chế độ, trong bối cảnh không hề có lực lượng chính trị thay thế, do đó sẽ
xuất hiện khoảng trống quyền lực và chắc chắn, ít nhiều có sự hỗn loạn xã hội.
Chúng ta có thể hình dung ra, một số nét cơ bản của tình hình, khi
chế độ sụp đổ toàn diện, không có lực lượng chính trị nào thay thế ngay được.
Trước hết, sẽ có một vài tổ chức của phong trào dân chủ, và nhân sĩ trí thức kết
hợp với đại diện của Liên Hợp Quốc và các đại sứ quán của các cường quốc. Liên
Hợp Quốc, mà nhiều khả năng Mỹ sẽ giữ vài trò chủ đạo sẽ tập hợp các tổ chức lớn
của người Việt trong và ngoài nước để thành lập Ủy ban khẩn cấp hoặc Chính phủ
lâm thời, có thể có cả đại diện của quân đội tham gia. Sau đó sẽ công bố Chính
phủ Lâm thời, chương trình hành động, thời gian xây dựng và công bố hiến pháp mới,
ấn định lịch trình tổng tuyển cử...đó là những việc thường xảy ra ở các quốc
gia có sự thay đổi hay sụp đổ hoàn toàn chế độ. Như vậy, gần như chắc chắn, các
đại diện của các đảng phái trong và ngoài nước, tổ chức hội nhóm xã hội dân sự
trong nước sẽ tham gia vào Ủy ban khẩn cấp hoặc Chính phủ lâm thời. Vậy thì,
phong trào dân chủ, hay những người thuộc thuộc các tổ chức đảng phái đấu tranh
cho dân chủ chúng ta cần phải làm những gì? Có hai nhiệm vụ quan trọng mà chúng
ta cần thực hiện khi đó: ổn định tình hình và chuẩn bị cho việc xây dựng thể chế
dân chủ.
1/ Ổn định tình hình
Khi một chế độ sụp đổ, nhất là chế độ cộng sản với biết bao nhiêu
cơ quan, chủ thể trong hệ thống, đồng thời phần lớn người dân bị bất ngờ sẽ xảy
ra một tình trạng hoảng loạn vô cùng rộng lớn. Sự dồn nén, căm phẫn của người
dân, sự lo sợ hoảng loạn của các quan chức cộng sản... sẽ tạo ra một bức tranh
cực kỳ hỗn loạn và lộn xộn. Đây là hậu quả trực tiếp của việc ngăn chặn, không
cho ra đời bằng mọi giá một lực lượng đối lập có tổ chức của nhà cầm quyền Việt
Nam. Như vậy, tình trạng hỗn loạn và vô chính phủ chắc chắn xảy ra cho tới khi
các tổ chức, hội nhóm bàn bạc và lập ra được một Ủy ban khẩn cấp hoặc Chính phủ
lâm thời. Quãng thời gian này, chúng ta không thể biết được có thể xảy ra những
điều gì, và hầu như chưa ai có thể can thiệp được, trừ sự can thiệp của đội
quân gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc, nếu tình trạng hỗn loạn dẫn tới bạo loạn.
Như vậy, khi xuất hiện Ủy ban khẩn cấp hoặc Chính phủ lâm thời thì nhiệm vụ
quan trọng nhất là vấn đề ổn định tình hình.
Muốn ổn định tình hình, chúng ta cần phải xác định được thành phần
và nguyên nhân gây ra sự hỗn loạn, và giải quyết theo các nguyên nhân đó. Có
hai nhóm người chính, có thể là chủ thể dẫn tới sự hỗn loạn, đó là người dân với
sự dồn nén, bức xúc và căm thù chế độ khi chế độ sụp đổ sẽ có hành động trả
thù. Việc trả thù sẽ kéo dài và lan rộng nếu như họ nghĩ rằng không có luật
pháp và không ai ngăn cản và chế tài được họ. Như vậy ở đây, cần có những luật
lệ khẩn cấp, cần có những lực lượng ngăn cản sự trả thù một cách tự phát của
người dân. Ngoài ra, sẽ có các cá nhân lợi dụng tình hình để cướp phá, hôi của
cũng cần được ngăn chặn. Một thành phần khác, đó là những cựu quan chức, công
nhân việc chức của chế độ cũ, nhất là công an và an ninh lo sợ sự trả thù, lo sợ
cho tương lai có thể tập hợp nhau lại để đi theo hướng chống lại chính quyền mới
để (họ nghĩ) có thể tự bảo vệ mình. Việc này đặt ra một nhiệm vụ cấp thiết, cần
có một chương trình, chính sách minh bạch, rõ ràng, công bằng và nhân bản đối với
đối với những người thuộc chế độ cũ.
Tóm lại, để ổn định tình hình, Ủy ban khẩn cấp hoặc Chính phủ lâm
thời cần thực hiện những công việc thiết yếu sau.
- Công khai mục đích, mục tiêu, thời hạn của Ủy ban khẩn cấp hoặc
Chính phủ lâm thời.
- Công khai tiến trình, thời gian biểu, các bước chuẩn bị để xây dựng
thể chế dân chủ.
- Công bố chính sách đối với những người, những vụ việc liên quan
tới chế độ cũ.
- Công bố, thông báo và có lực lượng hỗ trợ ngăn chặn các hành vi
quá khích có tính chất trả thù cá nhân hoặc gây bạo loạn.
Về cơ bản, với những gương mặt có uy tín, một chương trình hành động
rõ ràng, minh bạch, có thời hạn đồng thời có phương án giải quyết các vấn đề nổi
cộm được thông tin tới toàn thể người dân, sẽ là cơ sở để ổn định tình hình
trong lúc nước sôi lửa bỏng.
2/ Chuẩn bị cho việc xây dựng thể chế dân chủ
Chúng ta biết rằng, theo thông lệ của các nước gần đây có sự thay
đổi chế độ, họ thường xây dựng thể chế dân chủ theo cùng một cách. Đó là thuê
các chuyên gia, có thể kết hợp với các học giả trong nước viết hiến pháp, đồng
thời ấn định thời gian tổng tuyển cử khoảng từ 6 tháng đến 1 năm. Sau đó, tất cả
thể chế dân chủ đều được bắt tay xây dựng khi đã có các cơ quan lập pháp và
hành pháp là quốc hội và chính phủ. Cách thức này, quá trình này, chúng ta chỉ
có thể gọi, đó là chuẩn bị cho tổng tuyển cử chứ hoàn toàn không phải là quá
trình chuẩn bị để xây dựng thể chế dân chủ. Điều này (cách thức xây dựng chính
quyền kiểu này) cùng với việc bỏ qua việc xác định, lựa chọn định chế dân chủ cốt
lõi của thể chế dân chủ là nguyên nhân chính dẫn tới việc tất cả các quốc gia
xây dựng thể chế dân chủ hiện nay trên thế giới chỉ có dân chủ trong tuyển cử,
mà không hề có dân chủ tự do cho người dân.
Khi chúng ta đặt vấn đề, chuẩn bị cho việc xây dựng thể chế dân chủ
thì điều đó hoàn toàn khác với việc chuẩn bị cho ra đời bản hiến pháp và việc tổng
tuyển cử để tạo ra quốc hội và chính phủ. Toàn bộ quá trình xây dựng thể chế
dân chủ hiện nay trên thế giới đều bỏ qua một vấn đề quan trọng nhất, đó là
thông tin đến từng người dân, về các quyền con người, về tự do, dân chủ về tình
hình đất nước... dẫn tới tình trạng người dân không có đủ thông tin và kiến thức
để tham gia vào quá trình xây dựng thể chế dân chủ và vận hành, thực thi, thực
hiện các quyền con người của mình. Chính vì vậy, việc chuẩn bị để xây dựng thể
chế dân chủ cần tuyệt đối tập trung vào nhiệm vụ này. Ngoài những việc cần làm,
dựa vào kinh nghiệm của thế giới, chúng ta cần thực hiện ba bước tối quan trọng,
để xây dựng thành công thể chế dân chủ trong tương lai.
Một là, thời gian để các chính đảng, đảng phái đăng ký và quảng bá
tới mọi miền đất nước, mọi thành phần trong xã hội ít nhất là từ 2-3 năm. Điều
đó có nghĩa là Ủy ban khẩn cấp hoặc Chính phủ lâm thời cần tồn tại, duy trì từ
2-3 năm, sau đó mới thực hiện tổng tuyển cử. Đây là điều kiện bắt buộc để người
dân có thông tin và nhận thức về tình hình đất nước, về các quyền con người, và
về các chính đảng.
Hai là, cần xây dựng ngay lập tức một trung tâm thông tin - hỗ trợ
pháp lý của quốc gia, có văn phòng ở tất cả các tỉnh thành trong cả nước, có thể
thông tin xuống tới tận thôn, bản, làng của người dân. Trung tâm này có chức
năng thông tin toàn bộ các vấn đề về tình hình đất nước, trang bị các kiến thức
về quyền con người, về tự do dân chủ cho toàn thể người dân trong cả nước. Đây
là điều kiện tiên quyết, bắt buộc nếu Việt Nam muốn xây dựng được thể chế dân
chủ thành công, tránh lối mòn của các quốc gia khác trên thể giới. Chúng ta tuyệt
đối không được bỏ qua bước đi nền tảng này.
Ba là, đặt việc xây dựng thể chế dân chủ ở đơn vị cơ sở làm trung
tâm, tất cả việc xây dựng thể chế dân chủ ở các đơn vị khác xoay quanh và
hỗ trợ, phục vụ cho đơn vị này. Lý do là, đơn vị dân chủ cơ sở chính là nơi thể
hiện và thực hành quan trọng nhất tự do của con người.
Với ba vấn đề tối quan trọng trên, cùng với việc xác định được định
chế dân chủ cốt lõi, để xây dựng và vận hành, chúng ta tin rằng, thể chế dân chủ
của Việt Nam sẽ vượt thoát được lối mòn mà bao năm qua, hàng trăm quốc gia xây
dựng thể chế dân chủ đã và đang mắc phải./.
Hà
Nội, ngày 19/11/2016
N.V.B
No comments:
Post a Comment