Nhà văn Võ Thị Hảo
2016-10-03
2016-10-03
Đặc
sản Hà Nội?
Theo VTC14, 29.9.2016: “Mới đây, đầu bếp nổi tiếng
người Mỹ Anthony Bourdain - người từng ăn bún chả với Tổng thống Obama - đã
không giấu nổi sự ngạc nhiên khi lần đầu tiên đến ăn ở quán bún chửi Ngô Sỹ
Liên. Ông đã đưa trải nghiệm lạ lùng của mình vào chương trình Parts Unknown, vừa
phát sóng trên kênh CNN cách đây ít ngày”.
Trong chương trình truyền hình đó, đầu bếp này được
một cô gái Hà Nội đưa đến giới thiệu món “bún chửi”(BC) ở phố Ngô Sĩ Liên và
nói rằng đó là quán ăn yêu thích nhất của cô.
Ông Mỹ không cảm nhận được tiếng chửi và sự nhục mạ
khách của người bán hàng thì đã đành. Nhưng điều đáng ngạc nhiên là thay vì bất
bình với thái độ bất lịch sự, bạo lực của người bán bún – vì chửi và miệt thị
người khác đương nhiên là một dạng bạo lực - cô gái lại đồng tình, biện hộ cho
người “đàn bà chửi” đó, coi như một đặc sản văn hóa ẩm thực VN.
Chương trình truyền hình nói trên quay trong bối cảnh
quán có đông người ăn. Bà chủ quán thấy ông Mỹ và truyền hình quay thì dịu giọng
hơn mọi ngày, nhưng chỉ trong khoảnh khắc đó, bà ta cũng đã kịp làm nhục một cô
gái trẻ khác trước đám đông.
Cô gái không có lỗi gì. Cô ăn mặc và nói năng lịch sự.
Cô chỉ hỏi mua một bán bún có mọc (thịt nạc giã nhuyễn viên thành viên, thường
các quán bán bún đều có).
Chỉ thế thôi mà bà chủ quán đã tạt vào mặt cô những
lời mỉa mai, xua đuổi cô trước mặt đám đông, trước cả ông đầu bếp Mỹ và ống
kính truyền hình, trong khi những khách hàng khác thản nhiên xì xụp, chăm chú
vào bát bún, coi việc chửi là chuyện đương nhiên.
Ông người Mỹ không biết tiếng Việt thì đã đành.
Nhưng khách ăn thì thấm thía tận ruột gan những cầu chửi bằng tiếng mẹ đẻ chứ
không thể biện hộ rằng không hiểu.
Khách ăn lần đầu bị chửi hoặc biết sẽ bị chửi mà vẫn
ăn thì chứng tỏ những người ăn đó đã chấp nhận và gián tiếp cổ vũ tính bạo lực
và lưu manh. Việc này càng được phổ biến rộng, chấp nhận rộng rãi thì càng gây
hại cho xã hội và động chạm đến nhân phẩm con người.
Vì sự chấp nhận đương nhiên, ngày càng nhiều quán và
dịch vụ các loại kèm “gia vị chửi- gia vị nhục” với khách hàng. Với thông tin
BC lên CNN thì e rằng món BC phát triển thêm rầm rộ và khách hàng đi đâu cũng dễ
được ăn kèm thứ “gia vị xú uế” đó.
Điều này tưởng vô hại, nhưng thực ra tiềm ẩn những
nguy cơ sâu xa.
Mùi
xú uế của “gia vị nhục”
Khi ta chấp nhận, thậm chí vui chịu bị kẻ khác chửi
bới xúc phạm chỉ để mua được miếng ăn ngon, vậy ta có công bằng với chính mình
không?
Xót xa thay là trong đám đông đó không thấy một tiếng
nói chính trực nào lên tiếng bênh vực cô gái bị nhục mạ và cảnh báo chủ quán BC
như nghĩa vụ của một con người cần làm khi thấy một người khác bị xúc phạm. Và
ngay cả việc họ phải ăn trong tiếng chửi, dù là chửi người khác- thì cũng đã là
bị xúc phạm lớn.
Lẽ nào họ không nhận ra chủ quán đã thêm vào món ăn
của họ một thứ “đặc sản” VN: “gia vị nhục”! Khách ăn có quyền từ chối gia vị nhục.
Nhưng không, họ vẫn ăn ngon. Vì sao? Họ đã nhờn trước mùi xú uế của thứ “gia vị
nhục”, coi đó là chuyện vặt, là đương nhiên và còn thú vị. Coi thế thì họ mới
ăn tiếp và còn đến ăn tiếp lần sau.
Chuyện BC và những món hàng bán kèm chửi mắng Hà Nội
không thể là chuyện đùa được nữa rồi. Khi chửi và văng tục đã trở thành đương
nhiên, ngay cả trong nhiều người có trình độ văn hóa và quan chức!
Sinh ra làm người, ai cũng có nhân phẩm, ai cũng cần
được tôn trọng. Văng tục và chửi người khác là muốn nô lệ hóa tha nhân, đồng thời
cũng hạ thấp nhân phẩm của chính mình. Ai cũng biết, mắng mỏ, đay nghiến, văng
tục vào mặt người khác là một cách giao tiếp bất lịch sự, áp đặt và bạo lực.
Văng tục, chửi bới tố cáo đẳng cấp văn hóa của chủ
nhân. Một xã hội lành mạnh không tạo cơ hội và đồng lõa với những cách hành xử
bạo lực kế cả trong hành động, lời nói cùng cung cách giao tiếp.
Trong hiện tượng tồn tại kéo dài “bún chửi cháo chửi”
ở Hà Nội, chúng ta không thể không thấy đau buồn thay cho thủ đô tự nhận mình
là văn hiến nhưng nhà chức trách cũng như người dân đã không làm gì đủ để chấm
dứt tình trạng đó.
Não
trạng nô lệ
Không vặt vãnh chút nào vì tất cả những biểu hiện
này xuất hiện từ căn nguyên sâu xa của não trạng nô lệ.
Chỉ có trong xã hội này, thì bạo lực từ miệng của một
người đàn bà bán hàng tầm thường đã được nhân lên, quảng cáo thành một phương
cách, một thương hiệu bán hàng.
Qua hiện tượng này, ta có thể lý giải về sự thường
xuyên dùng bạo lực với phụ nữ, người già và trẻ em cùng những người yếu hơn
mình của người VN.
Tại sao ngoài xã hội nhiều cướp giết hiếp. Tại sao
cơ quan công quyền luôn nêu gương xấu, dùng đủ mọi hình thức bạo lực với dân để
kiếm chác không giới hạn, cũng như tâm lý chấp nhận bạo lực chỉ vì ngại dây dưa
với một kẻ ngoa ngoắt hoặc sợ hãi trước cường quyền của người VN?
Gần một thế kỷ cướp được và vận hành thể chế, nhà cầm
quyền độc tài cộng sản đã rất thành công trong việc biến não trạng của người
dân VN tự trọng thành não trạng sợ hãi và nô lệ. Và những nô lệ luôn khổ sở,
không có lối thoát thì tìm cách tận dụng mọi vị thế để bắt nạt kẻ khác. Và để đổi
chác lấy một miếng an toàn, người ta lại ngoan ngoãn chấp nhận làm nô lệ.
Não trạng nô lệ, thấm vào máu người VN, từng đường
gân thớ thịt thể hiện trong mỗi hành xử của con người, đã là lá chắn bền chắc
cho những kẻ độc tài.
Não trạng đó khiến cho cả trăm người, ngàn người,
ngày này qua ngày khác lũ lượt nhịn nhục trước một vài người bán đồ ăn tầm thường.
Vậy ta lấy đâu ra dũng khí phản đối những chà đạp lớn hơn lên quyền con người từ
các thế lực mạnh hơn?
Vì thế, VN hiếm những người chính trực. Người chính
trực luôn giữ mình tự trọng và ngay thẳng không chỉ trước cường quyền, mà còn
trong tất cả mọi tình huống hàng ngày. Người chính trực tự thấy mình có đủ bổn
phận vào dũng khí để bênh vực người khác khi họ gặp bất công.
Tâm lý dễ dàng chấp nhận bạo lực ở VN, sẵn sàng “nuốt
gia vị nhục” để đổi lấy những chút lợi ích tầm thường, ấy là tâm lý nô lệ. Tâm
lý này đã là mảnh đất màu mỡ nuôi đau thương lâu dài cho người VN và khiến người
VN hăm hở tự hại chính mình.
Khi không thể làm gì trước những bất công xẩy ra với
mình, những người nô lệ có khuynh hướng bắt nạt những kẻ lệ thuộc mình bằng bạo
lực vật chất và tinh thần.
Vô số người VN dồn sự phẫn uất với nhà cầm quyền và
những kẻ tham nhũng, cướp bóc của họ vào trong tiếng chửi thề, văng tục để họ
khỏi nổ tung ra vì căm giận.
Họ cho rằng mình không thể làm gì nhà cầm quyền. Họ
được cộng sản truyền đời báo kiếp cho sự sợ hãi chính trị và coi chính trị là
lĩnh vực thường dân không được quyền bàn tới. Họ xả tức giận vào những tiếng chửi
và văng tục, với những ai mà họ biết rằng không chấp hoặc không làm hại họ.
Và thế là năng lượng tốt của con người: biết phẫn nộ
trước bất công - đã được biến hóa thành năng lượng xấu: hạ nhục kẻ vô tội
khác để xả phẫn uất. Khi xả phẫn uất không đúng thủ phạm, thì thủ phạm được yên
ổn, được khuyến khích.
Đó là vòng luẩn quẩn của não trạng nô lệ.
Nhận
biết và khước từ “gia vị xú uế”
Một vài người bán hàng chỉ vì nấu được bát cháo miếng
bún ngon mà cũng tận dụng vị thế để nô dịch người khác dễ dàng vậy sao? Một phần
là lỗi ở chúng ta. Và chúng ta cười nhăn nhở trước tiếng chửi và thâm tâm còn bắt
chước vì thấy nô dịch người khác dễ quá, tội gì không chửi trước, chửi bậy bạ bất
kỳ đâu, bất kỳ ai để giành ưu thế.
Chúng ta phải đòi lại quyền được tôn trọng, quyền
làm người chính trực.
Vì sao chúng ta úp mặt vào miếng ăn , sụp soạp húp
khoái trá trong tiếng chửi?! Ta xứng đáng được tôn trọng và không bất kỳ ai được
xúc phạm ta. Ăn trong tiếng chửi mà thấy ngon ư? Khứu giác và vị giác người VN
vì sao đổ đốn thế này?!
Con người bình thường phải cảm nhận ngay được mùi
tanh lợm xú uế đã đổ vào bát ăn qua tiếng chửi và phải hắt cái bát ăn đó đi, thậm
chí phải đưa kẻ chửi, kẻ dám nhục mạ khách hàng ra chịu trách nhiệm trước pháp
luật.
Khốn khổ quá! Từ bao giờ mà người VN đã trở thành
như vậy? Vậy còn lĩnh vực nào ở VN không bị nô dịch hóa? Vì sao nô lệ hóa người
VN dễ dàng đến thế?
Nếu
chúng ta không dám tỏ thái độ phản đối một kẻ bán hàng tầm thường dám nhục mạ
ta, thì sao ta còn dám đòi quyền con người và tự do của ta, còn nói gì đến việc
bênh vực người khác trước hoạn nạn và bảo vệ đất nước?
Cải tạo não trạng nô lệ, giành lại quyền làm người
chính trực là để cứu lấy người VN. Đó là một việc làm cấp bách, cần bền bỉ, lâu
dài, cần thể hiện, cần kiểm soát mình để khước từ nhai nuốt “gia vị nhục” trong
mọi trường hợp.
VTH
No comments:
Post a Comment