23/05/2016
Tp Hồ Chí Minh ngày 22.5.2016
Kính gửi Ngài Đại sứ Ted Osius,
Đã từng quen biết và tin tưởng ngài qua những lần tiếp
xúc với Ngài và với những quan chức ngoại giao của Đại sứ quán Mỹ ở Hà Nội và Tổng
lãnh sự quán Mỹ tại thành phố Hồ Chí Minh, tôi muốn trao đổi với Ngài một vấn đề
mà theo nhận thức của tôi là hết sức cấp bách và tế nhị vào dịp Tổng thống
Barack Obama đến Việt Nam và thăm TP Hồ Chí Minh.
Theo bản tin của BBC ngày 21.5.2016 về “Lịch
trình của Tổng thống Obama ở Việt Nam”, dẫn lời của Phó cố vấn an ninh quốc
gia Ben Rhodes khi đến Thành phố Hồ Chí Minh thì “ngay lập tức, Tổng thống sẽ
đến thăm Chùa Ngọc Hoàng (Phước Hải) để bày tỏ thành kính và ngưỡng
mộ truyền thống văn hóa Việt Nam”.
Chúng tôi hết sức ngỡ ngàng về tin này. Vì sao các
ngài lại chọn chùa Ngọc Hoàng (Phước Hải tự) để Tổng thống đến thăm để “bày
tỏ thành kính và ngưỡng mộ truyền thống văn hóa Việt Nam"? Vậy “Chùa
Ngọc Hoàng” có lai lịch ra sao?
Theo Wikipedia (Bách khoa toàn thư mở) thì:
“Ngôi chùa vốn là một điện thờ Ngọc Hoàng Thượng
đế do một người tên Lưu Minh (pháp danh là Lưu Đạo Nguyên, người Quảng Đông,
Trung Quốc) xây dựng vào khoảng đầu thế kỷ 20 …Năm 1982, Hòa thượng Thích Vĩnh
Khương đến tiếp quản điện thờ. Kể từ đó điện thờ này thuộc về Giáo hội Phật
giáo Việt Nam.
Đến năm 1984, thì điện Ngọc Hoàng được đổi tên là
"Phước Hải Tự". Chính điện thờ Ngọc Hoàng Thượng đế, Huyền Thiên Bắc
Đế với các thiên binh, thiên tướng. Có phối thờ Quan Thế Âm Bồ Tát, Đại Thế Chí
Bồ Tát và một số thần linh quen thuộc trong tín ngưỡng của người Hoa như: Thiên
Lôi, thần Môn Quan (thần giữ cửa), thần Thổ Địa (thần đất đai), thần Táo Quân
(thần lò bếp), thần Hà Bá (thần sông nước), Văn Xương và thần Lã Tổ (thần văn
chương), Thái Tuế (sao giải hạn), Lỗ Ban (thầy dạy nghề), Nữ Oa Thánh Mẫu, 12
bà mụ, 13 đức thầy, v.v. Ngoài ra, chùa còn thờ thần Thành hoàng.”
Một ngôi chùa như vậy liệu có tiêu biểu cho “truyền
thống văn hóa Việt Nam” không?
Đành rằng trong quá trình tiếp biến văn hóa, với sự
giao thoa của văn hóa tín ngưỡng, những ngôi chùa Việt Nam không thể không chịu
ảnh hưởng của những kiến trúc của các ngôi chùa Ấn Độ, Trung Hoa, song bản sắc
Văn hóa Việt Nam vẫn là nét chủ đạo trong các chùa cổ của Việt Nam. “Đất
vua, chùa làng”, “trẻ vui nhà già vui chùa”, từ xa xưa khi Phật giáo
giữ vị trí độc tôn, thì ngôi chùa làng không chỉ tọa lạc ở nơi linh thiêng có cảnh
quan đẹp nhất của một làng quê mà còn tọa lạc ngay chính trong tâm hồn cả cư
dân trong làng đó.
Bản sắc văn hóa truyền thống Việt Nam một phần lớn,
nếu chưa muốn nói là nhân tố quan trọng nhất thường được hun đúc, nuôi dưỡng và
phát huy từ những ngôi chùa đó.
Trong quá trình đô thị hóa và hiện đại hóa, với nhiều
biến đổi và chịu tác động của nhiều yếu tố, vai trò và ảnh hưởng của những điều
vừa nói tuy không còn nguyên vẹn, nhưng ở những phần giá trị cốt lõi, thì những
ngôi chùa muốn được xem là tiêu biểu của văn hóa Phật giáo Việt Nam vẫn phải giữ
cho được. Ở giữa TP Hồ Chí Minh đương nhiên không có ngôi chùa làng, nhưng cũng
không quá hiếm những ngôi chùa thuần Việt hoặc đậm sắc thái, tính cách Việt để
có thể giới thiệu cho những ai muốn hiểu về “truyền thống văn hóa Việt Nam”.
Đó là thiển ý của chúng tôi muốn gửi đến ngài Đại sứ.
Xin được nói thêm rằng, tôi vừa trao đổi nội dung thư này với giáo sư Cao Huy
Thuần, một nhà nghiên cứu uyên bác về Phật giáo, tác giả của nhiều tác phẩm viết
về đề tài này, hiện là giáo sư về ngành chính trị học tại Đại học Picardie,
Pháp. Gíao sư Cao Huy Thuần đã hoàn toàn nhất trí với những ý kiến trình bày
trong thư và muốn qua lá thư này, nhờ tôi chuyển đến Ngài Đại sứ ý kiến của
ông.
Chúng tôi mong rằng, với trách nhiệm và sự hiểu biết
khá kỹ về văn hóa Việt Nam, Ngài sẽ có sự can thiệp kịp thời về một sự kiện có
thể sẽ gây nên những phản ứng khó lường. Đó là những phản ứng khi người Việt
Nam cảm thấy bị xúc phạm. Đặc biệt là những Phật tử khắp cả nước sẽ hết sức bất
bình dẫn đến phẫn nộ khi ngôi chùa đang được ngộ nhận là tiêu biểu cho bản sắc
văn hóa truyền thống đáng tự hào của mình, ngôi chùa duy nhất được Ngài Tổng thống
Hợp Chúng Quốc Hoa Kỳ đến thăm để “bày tỏ thành kính và ngưỡng mộ truyền thống
văn hóa Việt Nam” lại “vốn là một điện thờ Ngọc Hoàng Thượng đế do một
người Quảng Đông, Trung Quốc xây”, đang thờ nhiều “thần
linh quen thuộc trong tín ngưỡng của người Hoa”.
Sự bất bình dẫn đến phẫn nộ là điều dễ hiểu nhưng lại
hoàn toàn có thể cởi bỏ chuyện đó một cách đơn giản với đầy đủ ý thức tôn trọng
truyền thồng văn hóa của dân tộc Việt Nam, một dân tộc chưa hề biết cúi đầu.
Xin gửi đến Ngài Đại sứ lời chào trân trọng của
chúng tôi.
Tương Lai,
Nguyên Viện trưởng Viện Xã hội học Việt Nam, nguyên
thành viên Tổ Tư vấn Võ Văn Kiệt
Tác giả gửi BVN.
Được đăng bởi bauxitevn vào lúc 07:57
No comments:
Post a Comment