Matt
Spetalnick | DCVOnline dịch
Posted on May 23, 2016 by editor — 0
Comments
HÀ NỘI | Hôm thứ Hai Mỹ tuyên bố chấm dứt lệnh cấm vận
bán vũ khí sát thương cho Việt Nam; đây là bước ngoặt lịch sử về mặt ngoại giao
giữa hau kẻ thù cũ nhấn mạnh sự chia sẻ quan tâm của hai nước về sức mạnh quân
sự ngày càng tăng của Bắc Kinh.
Tổng thống Mỹ, Barack Obama tại Hà Nội. Nguồn: CNN
Quyết định này được đưa ra trong chuyến viếng thăm đầu
tiên của Tổng thống Barack Obama đến Hà Nội, mà Việt Nam mô tả như sự bắt đầu của
một mùa xuân ấm áp và một chương mới trong quan hệ giữa hai nước cựu thù trong
chiến tranh đã chấm dứt từ hơn bốn mươi năm trước.
Obama, tổng thống Hoa Kỳ thứ ba đến thăm Việt Nam kể
từ khi quan hệ ngoại giao khôi phục lại vào năm 1995, đã thực hiện một chiến
lược ‘tái cân bằng’ hướng tới châu Á như một trung tâm của chính sách đối ngoại
của Mỹ.
Việt Nam, một nước láng giềng của Trung Quốc, là một
phần quan trọng của chiến lược đó do những lo ngại về tuyên bố quyết đoán về chủ
quyền của Bắc Kinh trên 80 phần trăm Biển Đông.
Quyết định dỡ bỏ lệnh cấm buôn bán vũ khí, kết quả
sau cùng của cuộc tranh luận dữ dội trong chính quyền Obama, cho thấy lập luận
cho rằng Việt Nam đã chưa làm đủ để cải thiện hồ sơ nhân quyền và Washington sẽ
mất đòn bẩy cho việc cải cách ở Việt Nam đã bị lép vế.
Trong một cuộc họp báo chung với Chủ tịch nước Việt
Nam Trần Đại Quang, Obama phát biểu rằng các tranh chấp ở Biển Đông nên được giải
quyết một cách hòa bình và không phải do bất cứ ai “ưa lấy thịt đè người”.
Nhưng Obama nhấn mạnh việc dỡ bỏ lện cấm vận vũ khí không liên quan đến Trung
Quốc, ông nói,
“Quyết định dỡ bỏ lệnh cấm vận không đặt trên cơ sở
vì Trung Quốc hay bất cứ những cân nhắc khác. Nó dựa trên mong muốn của chúng
tôi để hoàn tất một quá trình lâu dài hướng tới bình thường hóa quan hệ với Việt
Nam.”
Obama sau đó nói thêm rằng chuyến viếng thăm của ông
đến một kẻ thù cũ cho thấy “lòng người có thể thay đổi và hòa bình là
việc có thể đến”.
Việc bán vũ khí, Obama cho biết, sẽ phụ thuộc vào
các cam kết về nhân quyền của Việt Nam, và sẽ được thực hiện trên cơ sở từng
trường hợp cụ thể.
Các
tổ chức Nhân Quyền bất bình
Human Rights Watch đã phản ứng với thất vọng trước
quyết định của Washington đã bỏ đi một đòn bẩy quan trọng có thể có để thúc đẩy
việc đổi mới chính trị ở quốc gia bị độc đảng Cộng sản cai trị.
Phil Robertson, giám đốc Châu Á vuj của HRW, cho biết
trong một tuyên bố rằng ngay cả khi Obama đang chuẩn bị tuyên bố bỏ cấm vận vũ
khí thì nhà cầm quyền Việt Nam đã đang bắt giữ một nhà báo, người hoạt động
nhân quyền và các blogger trên đường phố và trong nhà của họ, ông nói,
“Trong một cú bất ngờ, Tổng thống Obama đã vứt đi những
gì còn lại của đòn bẩy của Hoa Kỳ để cải thiện nhân quyền tại Việt Nam – và về
cơ bản không nhận được gì trong cuộc trao đổi này.”
Obama nói với trong cuộc họp báo là Washington sẽ tiếp
tục lên tiếng cho nhân quyền, kể cả quyền tạp hợp của công dân bằng xã hội dân
sự.
Obama sẽ gặp một nhóm những người hoạt động vào hôm
thứ Ba.
Quang, người thực sự thông báo việc dỡ bỏ lệnh cấm vận
của Hoa Kỳ trước khi ông Obama lên tiếng, cho đến gần đây là bộ trưởng Công an,
người mà giới hoạt động nói đã quấy rối và bắt giữ những người bất đồng chính
kiến.
Bất đồng chính kiến đã từng lĩnh vực của một thiểu số
ở Việt Nam, nhưng trong những năm gần đây đảng (CSVN) cùng lúc đã cho phép việc
chỉ trích cởi mở hơn, và cũng rất nhanh chóng dập tắt những thách thức đối với
quyền lực của họ.
Tác
dụng của việc buôn bán vũ khí
Mặc dù hai đảng cộng sản Trung Quốc và Việt Nam
chính thức có quan hệ anh em, nhưng chính sách “bên vực thẳm chiến tranh” của
Trung Quốc ở Biển Đông – nơi mà họ đã chuyển những mỏm đã nhỏ thành các hòn đảo
có đường bay và bến cảng – đã buộc Việt Nam phải xác định lại chiến lược quốc
phòng của mình.
Giới phân tích an ninh và các tùy viên quân sự khu vực
cho rằng danh sách thiết bị Việt Nam muốn có đầu tiên sẽ gồm các dụng cụ radar
giám sát mới nhất, công nghệ truyền thông và tình báo, cho phép họ theo dõi tốt
hơn vùng biển Đông, phía Nam Trung Quốc, cũng như cải thiện sự hợp nhất các lực
lượng ngày càng tăng của Việt Nam.
Washington đã cho phép bán cho Việt Nam các thiết bị
phòng thủ hàng hải kể từ năm 2014. Giới chiến lược quân sự ở Hà Nội dự định sẽ
mua thêm máy bay không người lái, radar, tàu tuần dương và có thể cả máy
bay do thám Orion P-3 của Hoa Kỳ.
Carl Thayer, một chuyên gia về quân sự của Việt Nam
tại Học viện Quốc phòng Úc, cho biết mức giá cao của vũ khí của Hoa Kỳ sẽ vẫn
là một yếu tố, đẩy Hà Nội về phía các nhà cung cấp hoả tiễn và máy bay đã quen
thuôc, đặc biệt là Nga, nước đã bảo trợ an ninh cho Việt Nam trong một thời
gian dài. Mặt khác, việc dỡ bỏ lệnh cấm vận của Mỹ sẽ cung cấp cho Việt Nam một
đòn bẩy ở những hợp đồng vũ khí trong tương lai với những nhà cung cấp.
Trung Quốc coi hỗ trợ của Hoa Kỳ cho đối thủ trong
cuộc tranh chấp ở Biển Đông, Việt Nam và Philippines, là sự can thiệp và một nỗ
lực để thiết lập quyền bá chủ trong khu vực. Washington khẳng định ưu tiên của
họ là bảo đảm tự do hàng hải và các chuyến bay ở Biển Đông.
Tuy nhiên, phản ứng của Trung Quốc về tuyên bố tại
Hà Nội đã bị hãm thanh. Bộ Ngoại giao TQ cho biết họ hy vọng sự phát triển
trong quan hệ giữa Hoa Kỳ và Việt Nam sẽ có lợi cho hòa bình và ổn định khu vực.
Nhấn mạnh cho mối quan hệ thương mại đang phát triển
giữa Hoa Kỳ và Việt Nam, một trong những hợp đồng đầu tiên ký kết trong chuyến
đi của ông Obama là một văn bản đăt mua 100 máy bay của hãng hàng không Boeing
của hãng bay VietJet trị giá 11,3 tỉ đô-la.
VietJet Air mua 100 Boeing 737. Nguồn: Bloomberg
Trung Quốc là đối tác thương mại và nguồn nhập cảng
lớn nhất của Việt Nam. Nhưng thương mại với Hoa Kỳ đã tăng lên gấp 10 lần trong
vòng hai mươi năm qua, lên đến khoảng 45 tỷ đô-la. Việt Nam hiện là nước xuất cảng
lớn nhất Đông Nam Á đến Mỹ.
Tại trung tâm thương mại, Thành phố Hồ Chí Minh –
trước đây là Sài Gòn – vào ngày thứ Ba, ông Obama sẽ gặp giới doanh nghiệp và
quảng cáo cho thỏa thuận thương mại Trans-Pacific Partnership ông đã vận động.
Obama cho biết tại cuộc họp báo, ông tin rằng hiệp định
thương mại sẽ được quốc hội Mỹ thông qua, mặc dù đây là năm bầu cử. Ông nói rằng
ông đã không thấy một lý luận khả tín nào cho rằng thỏa thuận TPP này, gồm 12 nền
kinh tế, sẽ làm tổn thương kinh doanh tại Hoa Kỳ.
© 2016 DCVOnline
Nếu đăng lại, xin đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”
Nếu đăng lại, xin đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”
Nguồn: U.S. lifts arms ban on old foe Vietnam as regional tensions simmer.
Reuteurs, Matt Spetalnick. May 23, 2016.
(Tường trình bổ túc của Mai Nguyễn, Hồ Bình Minh ở Mỹ, Phạm và Martin Petty tại Hà Nội và Greg Torode ở Hong Kong; John Chalmers viết)
No comments:
Post a Comment