Ngày mồng Hai tháng Chín năm 1945, tại cuộc mít tinh
Tuyên bố Độc lập ở Quảng trường Ba Đình, ông Hồ Chí Minh đã để lại câu nói lịch
sử: “Tôi nói, đồng bào có nghe rõ không?”
Bây giờ, 70 năm sau, ngày 25/09/2015 người ta cũng
mường tượng nghe thấy Lãnh tụ Trung Quốc Tập Cận Bình đã nói từ Dinh Tổng thống
Mỹ: "Tôi nói, mấy anh Hà Nội có nghe rõ không?"
Vậy họ Tập đã nói gì mà nghe quen quen?
Câu chuyện bắt đầu từ cuộc họp báo chung giữa Tổng
thống Barack Obama và ông Tập Cận Bình diễn ra tại vườn Hồng trong Tòa Bạch Ốc,
tiếp theo sau cuộc họp riêng giữa hai người nhân chuyến thăm chính thức nước Mỹ
của họ Tập.
Hai lãnh tụ đã thảo luận các vấn đề quan tâm đến hai
nước, từ mậu dịch đến nghi ngờ Trung Quốc đứng sau hàng loạt tin tặc xâm nhập
các công ty, xí nghiệp Mỹ hoạt động ở Trung Quốc và Hoa Kỷ để đánh cắp tin tức
và kế họach giúp cho Trung Quốc cạnh tranh bất chính. Trên 22 triệu nhân viên
Chính phủ Mỹ và một số cơ quan trọng yếu về an ninh như hai Bộ Quốc phòng và An
ninh Quốc gia, bao gồm cả CIA (Tình báo Hoa Kỳ), FBI (cơ quan điều tra liên
bang Hoa Kỳ) cũng bị xâm nhập.
Ngoài ra hai bên cũng thảo luận và đồng ý kế họach gỉam
thiểu chất độc làm ô nhiễm khí hậu và hứa cùng nhau hợp tác giải quyết cuộc khủng
hoảng về môi trường và khí hậu trên thế giới.
Chuyện
biển đông
Đến chuyện khủng hoảng ở Biển Đông do hành động bồi
đắp và bành trướng lãnh thổ của Bắc Kinh gây ra, Tổng thống Obama cho biết: “Chúng
tôi đã thẳng thắn thảo luận vấn đề biển Đông và Nam Trung Hoa, và tôi đã tái khẳng
định quyền của mọi quốc gia được tự do giao thông thương mại trên biển và trên
không không bị ngăn cản. Do đó, tôi đã lưu ý là Hoa Kỳ sẽ tiếp tục lướt sóng,
bay và hoạt động bất cứ nơi nào mà luật pháp Quốc tế cho phép.”
(”We did have candid discussions on the East and
South China Seas, and I reiterated the right of all countries to freedom of
navigation and overflight and to unimpeded commerce. As such, I indicated that
the United States will continue to sail, fly and operate anywhere that
international law allows.” (Thông tin của Văn phòng Báo chí Phủ Tổng thống)
“Tôi cũng đã nói với Chủ tịch Tập về mối quan ngại đặc
biệt của Hoa Kỳ về hành động dành chủ quyền đất đai, xây dựng và quân sự hóa những
vùng tranh chấp, gây khó khăn cho các quốc gia trong vùng giải quyết hòa bình
những bất đồng. Vì vậy tôi khuyến khích tìm ra một giải pháp giữa các quốc gia
tranh chấp ở khu vực này. Hoa Kỳ không phải là nước có tranh chấp; Chúng tôi chỉ
muốn bảo đảm luật pháp của lưu thông phải được bảo vệ.”
(I conveyed to President Xi our significant concerns
over land reclamation, construction and the militarization of disputed areas,
which makes it harder for countries in the region to resolve disagreements
peacefully. And I encouraged a resolution between claimants in these areas. We
are not a claimant; we just want to make sure that the rules of the road are
upheld.)
Lãnh
thổ của Trung Hoa
Đến phiên Tập Cận Bình, ông ta nói: “Chúng
tôi đã có cuộc thảo luận sâu rộng về tình hình Châu Á-Thái Bình Dương. Và chúng
tôi tin rằng Trung Quốc và Hoa Kỳ cùng có quyền lợi chung rộng rãi ở khu vực,
và chúng ta nên tiếp tục tăng cường trao đổi và hợp tác trong các lĩnh vực ở
đó, và cùng làm việc với nhau để cổ võ những hoạt động và hợp tác hỗ tương
trong khu vực Á Châu Thái Bình Dương, và cùng làm việc với các nước trong khu vực
để mưu cầu hòa bình, ổn định và thịnh vượng chung.”
(--Lời Thông dịch viên: “We have in-depth discussion
on the situation of the Asia Pacific. And we believe that China and the United
States have extensive common interests in this region, and we should continue
to deepen dialogue and cooperation on regional affairs and work together to
promote active interactions and inclusive cooperation in the Asia Pacific, and
work with countries in the Asia Pacific to promote peace, stability, and
prosperity in this region.”
Với gương mặt lạnh như đồng nhưng cương quyết, họ Tập
nhìn thẳng các Nhà báo nói tiếp: “Trung Quốc cam kết theo đuổi chính
sách phát triển hòa bình, láng giềng tốt và hợp tác với các quốc gia láng giềng
của chúng tôi. Các hòn đảo ở biển Nam Trung Hoa, từ thời cổ đại, là lãnh thổ của
Trung Quốc. Chúng tôi có tòan quyền bảo vệ chủ quyền lãnh thổ hợp pháp của
chúng tôi, cũng như các quyền lợi chính đáng về hàng hải. Chúng tôi cam kết duy
trì hòa bình và ổn định ở vùng biển Nam Trung Hoa, dung hòa khác biệt và tranh
chấp qua đối thọai, thương thuyết, tham khảo lẫn nhau trong hòa bình để mưu tìm
giải pháp cùng có lợi thông qua hợp tác.”
(China is committed to the path of peaceful
development and a neighboring foreign policy characterized by good
neighborliness and partnership with our neighbors. Islands in the South China
Sea since ancient times are China’s territory. We have the right to uphold our
own territorial sovereignty and lawful and legitimate maritime rights and
interests. We are committed to maintaining peace and stability in the South
China Sea, managing differences and disputes through dialogue, and addressing
disputes through negotiation, consultation, and peaceful manner, and exploring
ways to achieve mutual benefit through cooperation.)
Ngỏanh mặt về phía Tổng thống Obama, nhà Lãnh đạo
Trung Quốc nói như trả lời trực tiếp quan ngại của Mỹ: “Chúng tôi cam
đoan bảo vệ lưu thông hàng hải và hàng không của các quốc gia theo luật pháp quốc
tế. Liên quan đến các hoạt động xây cất của Trung Quốc thi hành ở quần đảo ở
phía Nam, Trường Sa, không nhắm vào hay gây ảnh hưởng đến bất cứ nước nào, và
Trung Quốc không có chủ tâm tiến tới quân sự hóa ở đó.”
(We're committed to respecting and upholding the
freedom of navigation and overflight that countries enjoy according to
international law. Relevant construction activities that China are undertaking
in the island of South -- Nansha Islands do not target or impact any country,
and China does not intend to pursue militarization.)
Giải thích rõ hơn với báo chí, họ Tập nhắc lại rằng: “Trung
Hoa và Hoa Kỳ đều có những quyền lợi chung ở vùng biển Nam Trung Hoa. Chúng ta
cùng ủng hộ một Nam Hải hòa bình và ổn định. Những nước trực tiếp có tranh chấp
hãy làm việc qua thương lượng, tham khảo lẫn nhau bằng những biện pháp hòa
bình. Chúng tôi ủng hộ tự do lưu thông hàng hải và bay trên không của tất cả
các quốc gia theo luật pháp quốc tế và giải quyết sự khác biệt qua thương thuyết,
thi hành đầy đủ Tuyên bố về Ứng xử Các bên ở Biển Đông (DOC, Declaration on
Conduct of the Parties in the South China Sea), và sớm hòan tất thương thảo về
Bộ Quy tắc Ứng xử trên Biển Đông (COC, Code of Conduct) dựa trên sự đồng thuận.
Chúng tôi đồng ý duy trì tích cực mối liên lạc về những vấn đề liên quan.”
(China and the United States have a lot of common
interests on the issue of South China Sea. We both support peace and stability
of the South China Sea. The countries directly involved should address their
dispute through negotiation, consultation and in peaceful means. And we support
freedom of navigation and overflight of countries according to international
law and the management of differences through dialogue, and full and effective
implementation of DOC and an early conclusion of the consultation of COC based
on consensus-building. We have agreed to maintain constructive communication on
relevant issues.)
Phản
ứng từ Việt Nam
Không có gì ngạc nhiên khi thấy các Nhà báo Trung Quốc,
Hoa Kỳ và nước ngoài có mặt tại cuộc họp báo đã không có câu hỏi nào về lời
tuyên bố như tát nước lạnh vào mặt Hà Nội của Tập Cận Bình. Nhưng phải thắc mắc
tại sao đảng, chính phủ, Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ ngoại giao Việt Nam, nhất
là các cơ quan ngôn luận vẫn thường xuyên to mồm như Nhân Dân, Quân đội Nhân
dân, Thông tấn xã Việt Nam và Đài Tiếng nói Việt Nam đã không dám hé răng mở miệng
chỉ trích lời nói công khai xâm phạm chủ quyền lãnh thổ Việt Nam của họ Tập.
Trước đây, mỗi khi có câu nói tương tự phát ra từ cửa
miệng Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường hay Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị
thì Ban Tuyên giáo chỉ thị ngay cho Bộ Thông tin và Truyền thông để truyền xuống
các báo và Phát ngôn nhân Bộ Ngoại Giao mau mắn đáp trả bằng lời viết sẵn của
chính phủ chỉ để lập lại câu nói “biết rồi khổ lắm nói mãi”: Việt Nam có đầy đủ
bằng chứng lịch sử xác định Hoàng Sa-Trường Sa là của Việt Nam!
Lần này, phải đợi đến ngày 28/9 (2015), người ta mới
nghe được phản ứng của ông Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đưa ra tại một cuộc họp
của Tổ chức Xã hội Châu Á (Asia Society) ở New York.
Ông Sang nói (với phóng viên Ban tiếng Việt của Đài
Tiếng nói Hoa Kỳ): “Người Trung Quốc, trong những lần gặp gỡ Việt Nam,
cũng thường nói rằng Hoàng Sa và Trường Sa là của Trung Quốc, không gì tranh
cãi. Thì người Việt Nam chúng tôi cũng nói lại rằng Hoàng Sa và Trường Sa là của
tổ tiên Việt Nam, không gì tranh cãi. Chắc các câu này các bạn đã nghe suốt”.
“Vấn đề đặt ra là chúng tôi mong muốn rằng mọi tranh
chấp phải được giải quyết bằng luật pháp quốc tế và con đường duy nhất dẫn đến
chỗ đó thôi, chứ không thể nói mãi như thế này được. Một anh đứng ở bên đây
sông thì nói là của tôi, và một anh đứng ở bên kia sông thì nói là của anh. Như
tôi đã nói với các bạn vừa nãy, trong lúc quá độ, hai bên đều thống nhất 6
nguyên tắc cơ bản để chỉ đạo các vấn đề trên biển”.
6
nguyên tắc nói gì?
6 “Nguyên tắc” ông Sang ám chỉ là Thỏa hiệp được ký
tại Bắc Kinh trong chuyến thăm Trung Quốc lần thứ nhất của Tông Bí thư đảng
Nguyễn Phú Trọng, ngay sau khi đắc cử Lãnh đạo khóa đảng XI ngày 20/01/2011.
Nguyên văn 6 Điểm như sau:
1. Lấy đại cục quan hệ hai nước làm trọng, xuất phát
từ tầm cao chiến lược và toàn cục, dưới sự chỉ đạo của phương châm “láng
giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai” và
tinh thần “láng giềng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt”,
kiên trì thông qua hiệp thương hữu nghị, xử lý và giải quyết thỏa đáng vấn đề
trên biển, làm cho Biển Đông trở thành vùng biển hòa bình, hữu nghị, hợp tác,
đóng góp vào việc phát triển quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt
Nam-Trung Quốc, góp phần duy trì hòa bình và ổn định trong khu vực.
2. Trên tinh thần tôn trọng đầy đủ chứng cứ pháp lý
và xem xét các yếu tố liên quan khác như lịch sử…, đồng thời chiếu cố đến quan
ngại hợp lý của nhau, với thái độ xây dựng, cố gắng mở rộng nhận thức chung,
thu hẹp bất đồng, không ngừng thúc đẩy tiến trình đàm phán. Căn cứ chế độ pháp
lý và nguyên tắc được xác định bởi luật pháp quốc tế trong đó có Công ước Liên
hợp quốc về Luật Biển năm 1982, nỗ lực tìm kiếm giải pháp cơ bản và lâu dài mà
hai bên đều có thể chấp nhận được cho các vấn đề tranh chấp trên Biển.
3. Trong tiến trình đàm phán vấn đề trên biển, hai
bên nghiêm chỉnh tuân thủ thỏa thuận và nhận thức chung mà Lãnh đạo cấp cao hai
nước đã đạt được, thực hiện nghiêm túc nguyên tắc và tinh thần của “Tuyên
bố ứng xử của các bên ở Biển Đông” (DOC).
Đối với tranh chấp trên biển giữa Việt Nam-Trung Quốc,
hai bên giải quyết thông qua đàm phán và hiệp thương hữu nghị. Nếu tranh chấp
liên quan đến các nước khác, thì sẽ hiệp thương với các bên tranh chấp khác.
4. Trong tiến trình tìm kiếm giải pháp cơ bản và lâu
dài cho vấn đề trên biển, trên tinh thần tôn trọng lẫn nhau, đối xử bình đẳng,
cùng có lợi, tích cực bàn bạc thảo luận về những giải pháp mang tính quá độ, tạm
thời mà không ảnh hưởng đến lập trường và chủ trương của hai bên, bao gồm việc
tích cực nghiên cứu và bàn bạc về vấn đề hợp tác cùng phát triển theo những
nguyên tắc đã nêu tại điều 2 của Thỏa thuận này.
5. Giải quyết các vấn đề trên biển theo tinh thần tuần
tự tiệm tiến, dễ trước khó sau. Vững bước thúc đẩy đàm phán phân định vùng biển
ngoài cửa Vịnh Bắc Bộ, đồng thời tích cực bàn bạc về vấn đề hợp tác cùng phát
triển tại vùng biển này. Tích cực thúc đẩy hợp tác trên các lĩnh vực ít nhạy cảm
như bảo vệ môi trường biển, nghiên cứu khoa học biển, tìm kiếm, cứu hộ cứu nạn
trên biển, phòng chống, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai. Nỗ lực tăng cường
tin cậy lẫn nhau để tạo điều kiện cho việc giải quyết các vấn đề khó khăn hơn.
6. Hai bên tiến hành cuộc gặp định kỳ Trưởng đoàn
đàm phán biên giới cấp Chính phủ một năm hai lần, luân phiên tổ chức, khi cần
thiết có thể tiến hành các cuộc gặp bất thường. Hai bên nhất trí thiết lập cơ
chế đường dây nóng trong khuôn khổ đoàn đại biểu cấp Chính phủ để kịp thời trao
đổi và xử lý thỏa đáng vấn đề trên biển.
Sau thỏa hiệp căn bản này, các cuộc thảo luận đôi
bên tiếp tục bế tắc vì Trung Quốc luôn luôn đòi phần hơn ở vịnh Bắc Bộ và muốn
Việt Nam hợp thức hóa việc “hợp tác cùng khai thác” ở Biển Đông, nhưng chủ quyền
biển đảo vẫn phải là của Trung Quốc như câu nói của Tập Cận Bình.
Đây là quan điểm Trung Quốc gọi là “vấn đề cốt lõi
chủ quyền biển” đã đưa ra từ năm 1979 của Lãnh tụ Đặng Tiểu Bình và được duy
trì để chuyển cho Việt Nam vá các nước có tranh chấp với Trung Quốc qua các đời
Chủ tịch-Tổng Bí thư Cộng sản Trung Hoa Giang Trạch Dân, Hồ Cẩm Đào và Tập Cận
Bình hiện nay.
Tuy nhiên tranh chấp Việt-Trung đã đạt cao độ khi
Trung Quốc đặt giàn khoan dầu Hải Dương 981 vào sâu trong thềm lục địa và vùng
đặc quyền kinh tế của Việt Nam gần đảo Hoàng Sa từ ngày 2/5 đến 27/05/2014. Bắc
Kinh chỉ rút lui sau khi bị Quốc tế lên án làm căng thẳng tình hình và cho biết
họ đã tìm thấy có dầu và khí đốt tại 2 giếng đào thử, nhưng không nói khi nào sẽ
trở lại khai thác.
Sau đó, Trung Quốc một mặt tiếp tục “nói chuyện phải
trái với Việt Nam”, mặt khác lại tăng cường tái tạo, xây dựng 7 đảo và đá san
hô chiếm được của Việt Nam ở Trường Sa năm 1988 thành các đảo lớn kiên cố có
sân bay, bến cảng và căn cứ quân sự.
Để bảo vệ, nhiều Tiểu đoàn Thủy quân Lục chiến Trung
Hoa và đơn vị phòng không, súng đại bác đã được điều động đến Gạc Ma, Vành
Khăn, Chữ Thập v.v…
Trước các hành động ngang nhiên chiếm biển đảo này của
Trung Quốc, Bộ Quốc phòng Việt Nam cũng âm thầm “đắp đập be bờ” ở một số đảo và
đá ngầm, nhưng so với kiến thiết của Trung Quốc thì như muối bỏ biển, như châu
chấu đá voi.
Về mặt ngoại giao và tuyên truyền, Bộ Ngoại giao Việt
Nam chỉ làm được mỗi việc nhắc lại điệp khúc “tái khẳng định Hoàng Sa,
Trường Sa là của Việt Nam”.
Lãnh đạo đảng, từ Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng xuống
đến anh Tuyên giáo Xã, Phường cũng chỉ biết bảo nhau hô to kiên quyết: "Bảo
vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc”,
như viết trong Dự thảo Báo cáo Chính trị tại Đại hội Đảng XII.
Vì vậy, chẳng phải ngẫu hứng mà ông Tập Cận Bình đã
chọn Tòa Bạch Ốc trong chuyến thăm Mỹ ngày 25/09/2015 để nói rõ cho Hà Nội và cả
Thế giới biết lập trường chủ quyền biển đảo của Trung Quốc ở Trường Sa.
Trong suốt cuộc họp báo với Tổng thống Obama họ Tập
không nói gì đến Hoàng Sa mà Trung Hoa đã chiếm từ tay Quân đội Việt Nam Cộng
Hòa tháng 1/1974.
Điều này không lạ vì đã từ lâu, trong tất cả các cuộc
gặp và thảo luận tranh chấp với Việt Nam, phía Trung Quốc đã gạt phăng như chuyện
thừa thãi mất thời giờ mỗi khi phía Việt Nam muốn nhắc đến Hoàng Sa. Cũng là
chuyện bất bình thường khi ít lâu nay, không thấy phía Việt Nam nói nhiều đến
Hoàng Sa, ngoại trừ khi có các vụ tầu đánh cá Việt Nam bị Trung Quốc tấn công,
cướp của ở khu vực biển Hoàng Sa.
Có tin Trung Quốc đã nói thẳng với Việt Nam “Hoàng
Sa không có trong bất cứ cuộc nói chuyện nào”. Riêng Bộ Quốc phòng Việt
Nam thì họ đã quên nói đến Hoàng Sa từ 1974. -/-
(09/015)
No comments:
Post a Comment