PGS.TS. Nguyễn Hồng Thao
27/06/2015
Các bức ảnh của AMTI về mức độ cải tạo đất trong Biển
Đông của Trung Quốc và Việt Nam đã nảy sinh các cuộc tranh luận về ai là kẻ xâm
lược lớn nhất và thế nào là nguyên trạng ở Biển Đông.[1]
Khái niệm “xâm lược” được đề cập trong Nghị quyết
3314 ngày 14/12/1974 của Đại Hội Đồng Liên Hợp Quốc[1][2]. Theo đó, một quốc
gia sử dụng lực lượng quân sự chống lại chủ quyền, sự toàn vẹn lãnh thổ hoặc độc
lập chính trị của một quốc gia khác, hoặc bất kỳ hình thức nào không phù hợp với
Hiến chương Liên Hợp Quốc. Quốc gia bị xâm lược có quyền tự vệ chính đáng.
Các công trình cải tạo đất hiện nay trên Biển Đông gắn
một cách hữu cơ với các yêu sách chủ quyền. Các bằng chứng lịch sử cho thấy Việt
Nam là quốc gia đầu tiên thực hiện quản lý các quần đảo ít nhất
từ thế kỷ XVII. Năm 1909 Trung Quốc mới quan tâm đến Hoàng Sa, năm 1932 Trung
Quốc còn yêu sách Hoàng Sa là điểm tận cùng lãnh thổ phía Nam. Trung Quốc cũng
là quốc gia đóng quân trên Trường Sa muộn nhất vào năm 1988 sau khi dùng vũ lực
bắn cháy 3 tàu vận tải Việt Nam, thảm sát dã man 64 lính công binh Việt Nam
không vũ khí. Philippines quan tâm đến Trường Sa những năm cuối thập niên 1950
và Malaysia có mặt ở phần phía Nam vào những năm 1980. Một nước có chủ quyền từ
lâu bị tấn công bằng vũ lực thì biện pháp đầu tiên là phải mở rộng đóng quân để
ngăn cản sự xâm hại chủ quyền của mình. Trong năm 1988, Việt Nam đã tăng cường
đóng quân và thông báo rõ với thế giới về 21 đảo, đá đồn trú của mình.
Philippines đóng 8 đảo, Trung Quốc 9 đảo, Đài Loan 1 đảo, Malaysia từ 3 đảo năm
1980 tăng lên 5 vào năm 1999.
Greg Austin lấy con số từ 2009 đến nay Trung Quốc
đóng 9 thực thể (features) còn Việt Nam đã tăng gấp đôi lên 48 thực thể. Trước
hết, ông này đã dẫn không chính xác phát biểu của Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ
David Shear vào ngày 13/5/2015: “Việt Nam có 48 điểm đóng” [Nguyên văn: “Viet
Nam has 48 outposts”]. Báo cáo Mỹ gọi đó là các outpost (điểm đóng) chứ không
phải là features (thực thể). Năm 1995 nhằm giảm thiểu căng thẳng, tạo điều kiện
giải quyết hòa bình các tranh chấp Việt Nam là bên đầu tiên đã kêu gọi các nước
tôn trọng nguyên trạng[3]. Việt Nam đã không mở rộng
chiếm đóng mới trên bất kỳ một thực thể nào mà chỉ tăng cường các điểm quan sát
trên cùng một thực thể để bảo đảm quản lý và chống sự xâm nhập của nước ngoài
lên đảo. Ví dụ trên cùng một bãi Thuyền Chài (Barque Canada Reef hay Lizzie
Weber Reef) dài khoảng 17 hải lý, rộng khoảng 3 hải lý, Việt Nam đồn trú ở
trung tâm bãi và có thêm hai chòi quan sát đầu bãi và cuối bãi. Phát biểu của Đại
tướng Phùng Quang Thanh ngày 1/6/2015 cho biết Việt Nam vẫn duy trì trên 9 đảo
nổi và 12 bãi cạn lúc nổi lúc chìm.[4] Nhiều
điểm đóng trên một thực thể tồn tại tự nhiên chưa chắc đã bằng việc mở rộng thực
thể gấp nhiều lần kích thước thật để xây dựng cả một tổ hợp căn cứ quân sự trên
đó như Trung Quốc đang làm. Bản đồ của Greg Austin còn ghi nhận các công trình
của Việt Nam trên bãi cạn Tư Chính thuộc thềm lục địa mở rộng của đất liền Việt
Nam mà không phải là một bộ phận của quần đảo Trường Sa. Từ năm 1989, Việt Nam
đã có Cụm Kinh tế – Khoa học – Dịch vụ trên đó.[5] Cách
tính trên không biết vô tình hay hữu ý bỏ qua các đảo, đá ở Hoàng Sa bị Trung Quốc dùng vũ lực xâm chiếm phi
pháp năm 1974. Vì vậy việc sử dụng các con số một cách lẫn lộn, không nhìn vào
bản chất là trò chơi không công bằng.
Các công trình cải tạo của Việt Nam, Philippines và
Malaysia đều bắt đầu trước khi có Tuyên bố Ứng xử Trung Quốc – ASEAN (DOC) năm
2002 và đều có những điểm chung: được tiến hành trên đảo, đá nổi trên mặt nước,
nhằm mục tiêu chống xói mòn và cải thiện đời sống sinh hoạt; nguyên vật liệu được
chở từ đất liền, các đảo dần được dân sự hóa và bắt đầu có các kế hoạch du lịch;
không có vũ khí hạng nặng, không là căn cứ quân sự lớn, đe dọa các nước khác,
chỉ có tính phòng thủ, không làm thay đổi bản chất tự nhiên của thực thể. Công
tác cải tạo đất của Trung Quốc trên các bãi cách đất liền Trung Quốc gần 1.000
km bắt đầu từ 1988, tăng nhanh với tốc độ và quy mô chóng mặt. Các hình ảnh vệ
tinh cho thấy Trung Quốc đã tăng diện tích cải tạo đất từ 20 đến 810 ha.[2][6] Tại Subi, tốc độ lấn biển từ tháng 5 đến tháng 6/2015 là 8
ha/ngày biển bãi ngầm này thành một căn cứ nổi có diện tích đến nay là 3,87 km2
đủ để thiết lập một đường băng hơn 3 km.[3][7]
Nên nhớ, toàn bộ diện tích các đảo nổi ở Trường Sa không quá 10 km2 trên diện
tích biển 160-180.000 km2. Trung Quốc sử dụng các tàu hút nạo vét lớn nhất thế
giới, phá hủy các rặng san hô để lấy nguyên liệu, vi phạm các công ước quốc tế
về bảo vệ môi trường, đã làm tổn hại 300 ha rặng san hô biển, gây tổn thất ban
đầu hơn 100 triệu USD mỗi năm[4][8] cho các nước xung
quanh Biển Đông và những tổn thất không thể bù đắp cho môi trường. Trung Quốc bồi
lấp các bãi lúc nổi lúc chìm, biến chúng thành các đảo nhân tạo, rồi đòi hỏi thế
giới phải công nhận các đảo này có quy chế pháp lý như các đảo nổi, nghĩa là từ
chỗ các đảo nhân tạo chỉ có vùng an toàn 500m chúng sẽ có lãnh hải 12 hải lý thậm
chí vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý. Điều này không hề có trong Công ước Luật
Biển UNCLOS mà Trung Quốc từng cam kết. Quy mô lấn biển của Việt Nam chỉ là
0,2% so với diện tích lấn biển của Trung Quốc vào tháng 3/2015.[5][9] Các công trình xây dựng trên các bãi này được Trung Quốc cho
là phục vụ bảo vệ môi trường biển, nghiên cứu khoa học, tìm kiếm cứu nạn nhưng
trước hết đó là các căn cứ quân sự, trang bị vũ khí hạng nặng và sân bay, bến cảng.
Quy mô và tốc độ lấn biển của Trung Quốc làm cả thế giới lo lắng vì nó đe dọa
trực tiếp đến quyền tự do hàng hải của các quốc gia, ít nhất là trong vòng 12 hải
lý từ các công trình mà Trung Quốc đang xây dựng. Các căn cứ này là nơi xuất
phát của các lực lượng chấp pháp biển Trung Quốc, xua đuổi, bắn, cướp các tàu
cá ngư dân Việt Nam, Philippines, Malaysia, từng bước thiết lập lệnh cấm đánh bắt
cá và yêu sách đường chin đoạn trên toàn Biển Đông. Các căn cứ này rõ ràng mang
tính tấn công, đe dọa hoàn bình, ổn định khu vực nên buộc Mỹ, G7 và nhiều nước
khác phải lên tiếng.[6][10] Công trình cải tạo đất của
Trung Quốc đã kích thích cuộc chạy đua vũ trang trong khu vực khi buộc các nước
nhỏ vì an ninh chủ quyền của mình phải đầu tư những khoản tiền lớn cho vũ khí.
Trung Quốc rõ ràng đang tự mình đặt các quy tắc mới
cho luật biển quốc tế.
PGS.TS.
Nguyễn Hồng Thao
(Học
viện Ngoại giao Việt Nam và Đại học Quốc gia Hà Nội)
[1] Greg Austin, http://thediplomat.com/2015/06/who-is-the-biggest-aggressor-in-the-south-china-sea/
Andrew
Chubb , https://southseaconversations.wordpress.com/2015/06/14/defining-the-status-quo-in-the-south-china-sea/
[2] http://unispal.un.org/UNISPAL.NSF/0/023B908017CFB94385256EF4006EBB2A,
“Xâm lược là hành vi sử dụng vũ lực của một quốc gia chống lại chủ quyền, toàn
vẹn lãnh thổ và độc lập chính trị của một quốc gia khác, hoặc theo bất cứ hình
thức nào trái ngược với Hiến chương Liên Hợp Quốc.”
[3] AFP, Tokyo ngày 21/4/1995. Ngày 20/4/1995, Tổng
Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Đỗ Mười đã phát biểu chính thức tại Tokyo rằng:
“Quan điểm của Việt Nam là giữ gìn hiện trạng để duy trì hòa bình và an ninh ở
khu vực và tìm kiếm một giải pháp hòa bình cho tranh chấp thay vì là sử dụng
hay đe dọa sử dụng vũ lực.”
[5] Ngày 14/8/1989, Chính phủ Việt Nam quyết định
thành lập Cụm Kinh tế – Khoa học – Dịch vụ trên vùng bãi ngầm Tư Chính, Huyền
Trân, Quế Đường, Phúc Tần, Phúc Nguyên thuộc thềm lục địa Việt Nam. Có toạ độ
7-8030′ Bắc, 1090-112020′ Đông.
Nhân Dân ngày 14/8/1989.
[6] http://www.economist.com/news/asia/21652510-america-and-china-are-odds-over-south-china-sea-trouble-shangri-la;
“Bộ trưởng Carter cho biết Trung Quốc đã cải tạo hơn 2.000 mẫu Anh (tương đương
810 ha), một diện tích lớn hơn tất cả các bên tranh chấp cộng lại.. và lớn nhất
trong lịch sử khu vực… chỉ trong 18 tháng, một khoản thời gian rất ngắn.”
[9] Carlyle Thayer, Review of the implementation of
the 2002 ASEAN-China DOC and COC and challenges, Seminar Workshop on the
implementation of the DOC-SCS, Manila, 14-15 May 2015, p. 10.
Nguồn: http://nghiencuubiendong.vn/y-kien-va-binh-luan/5029-su-thuc-ai-la-ke-xam-luoc-lon-nhat-o-bien-dong
-----------------------------
TIN LIÊN QUAN :
Tuấn
Hà -
Eurasia Review
Người dịch: Trần Văn Minh
Posted by adminbasam on 24/06/2015
.
24 tháng 6 2015
.
By Nguyen
Hong Thao
June 24, 2015
.
By Tuan
Ha
June 23, 2015
.
Right
and Wrong on the South China Sea
By Greg Austin
June 22, 2015
.
Who Is
the Biggest Aggressor in the South China Sea?
By Greg Austin
June 18, 2015
No comments:
Post a Comment