Nguyễn Giang
bbcvietnamese.com
4 tháng 6 2015
Trong
chuyến thăm đến Việt Nam tuần này của Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ, tiến sỹ
Ashton Carter, báo chí Việt Nam đồng loạt chạy tít rằng ông Carter “trao kỷ vật
đặc biệt cho Bộ trưởng Phùng Quang Thanh” của Việt Nam.
Đó là cuốn nhật ký
và thắt lưng của một chiến sỹ bộ đội cộng sản.
Trên trang Facebook của
mình, ông Carter viết nguyên văn hôm 2/6:
“Hôm nay, tôi đã hồi
hương một số di vật chiến tranh gồm cả cuốn nhật ký của một bộ đội Việt
Nam cho Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam.” (Today I repatriated several war
artifacts including a diary from a Vietnamese soldier to the Vietnamese MOD).
Ông Carter không hề nói rằng đây là một thứ quà
tặng, kỷ vật đặc biệt.
Bộ Quốc phòng Việt Nam cho hay họ sẽ phân công người
tìm lại đúng xem các di vật đó của gia đình ai để trao trả.
Là một quan chức dân sự, ông Ashton Carter không
chào mà đặt tay lên trái tim, để gửi thông điệp qua cách biểu hiện tình cảm
trân trọng cao nhất của người Mỹ tới tất cả các chiến sỹ Quân đội Nhân dân
Việt Nam chứ không chỉ cho Bộ trưởng Thanh.
Việc trả hai hiện vật từ thời chiến tranh thực ra
không mới vì nhiều cựu binh Mỹ đã làm tương tự như bay về Việt Nam trả nhật
ký, mũ của bộ đội Bắc Việt hy sinh nhưng vẫn đầy tính biểu tượng vì đến từ
một bộ trưởng Hoa Kỳ.
Sinh năm 1952, ông Carter là Bộ trưởng Quốc phòng
thứ 25 của nước Mỹ nhưng xuất thân trí thức, với các bằng cấp, nghiên cứu tại
Oxford ở Anh, và các trường hàng đầu của Mỹ, từ Harvard, Stanford tới
Yale.
Ông Carter là một
trí thức lỗi lạc trong nhiều lĩnh vực của Hoa Kỳ
Là giáo sư đại học và tác giả của 11 cuốn sách và
hơn 100 bài nghiên cứu từ vật lý, công nghệ tới an ninh và quản trị, ông còn
tham chính và phụ trách hậu cần, quân trang và công nghệ của Ngũ Giác Đài
(2009-2011).
Ngoài ra, chính ông đã giám sát chương trình đưa vũ
khí nguyên tử khỏi Belarus, Kazakhstan và Ukraine sau khi Liên Xô sụp đổ.
Gần đây, ông tập trung nghiên cứu về chiến lược
quân sự của Trung Quốc ở châu Á và là người cổ vũ cho chính sách xoay trục về
quân sự của Hoa Kỳ sang các vùng biển Thái Bình Dương.
Cử một nhân vật khoa bảng và có tầm nhìn như thế
sang Việt Nam, Hoa Kỳ hẳn đặt nhiều kỳ vọng vào chuyến đi.
Gọi chiếc thắt lưng và cuốn nhật ký là ‘artifact’
(di vật, cổ vật), hẳn ông Carter muốn nhấn mạnh hai bên nên khép lại quá khứ.
Ông cũng cảm ơn phía Việt Nam giúp cho công tác tìm
kiếm hài cốt quân nhân Mỹ, việc đã diễn ra từ thời Clinton.
Tức là ông tế nhị nhắc đến mất mát của hai bên và
bày tỏ mong muốn quan hệ Mỹ – Việt bước vào một giai đoạn mới.
Quan hệ Hoa Kỳ – Việt Nam đang bước vào một giai
đoạn quan trọng mang tính bước ngoặt nên các hoạt động ngoại giao hai bên được
dư luận hai nước và quốc tế đặc biệt chú ý.
Những cử chỉ, biểu tượng sai hay đúng như cờ sáu
sao, lễ kỷ niệm Thế chiến tại Quảng trường Đỏ, bình Trung Hoa, bức ảnh John
McCain bên Hồ Tây…đều tạo ra các bình luận nhiều chiều về quan hệ của Việt
Nam với các nước khác.
Cần
thêm ngôn ngữ cử chỉ
Lịch sử ngành ngoại giao quốc tế cũng không thiếu những
truyện thực hoặc ‘truyền kỳ’ mà ý nghĩa chỉ lộ ra sau nhiều thập niên.
Cuộc gặp Nixon –
Mao năm 1972 quyết định cả chiến tranh Việt Nam
Quan hệ Trung – Xô xuống dốc thảm hại sau khi Mao
Trạch Đông coi mình là ‘Mặt trời Phương Đông’ ngạo nghễ ngồi bên bể bơi mặc
quần đùi để đón Nikita Khrushchev ở Bắc Kinh năm 1958.
Năm 1971, cố vấn an ninh quốc gia Henry Kissinger đến
gặp lần đầu tiên với Mao Trạch Đông không ở Đại lễ đường Nhân dân lúc ban ngày
mà vào một buổi tối, trong căn phòng tối om, nồng mùi thuốc lá.
Không khí của các chuyến đi Kissinger bí mật thực
hiện để dàn xếp cho chuyến thăm Trung Quốc bất ngờ năm 1972 của Richard Nixon,
người sau cũng mất chức tổng thống Mỹ vì nghe lén, đã cho thấy họ làm gì ở châu
Á, cả trong chiến tranh Việt Nam sau đó.
Ngược lại, chỉ một động tác quỳ gối trước tượng
đài nạn nhân Do Thái ở Warsaw của Thủ tướng Tây Đức, Willy
Brandt năm 1970 khiến mọi đau đớn thời chiến, các tranh cãi biên
giới của người Ba Lan với hai nước Đức được hóa giải.
Các lãnh đạo Việt Nam vì thế cần chú tâm hơn đến
các động tác mang tính biểu tượng, nhất là khi đứng trước những vấn đề có
tranh cãi bằng lời mất nhiều năm cũng không xong.
Cùng lúc, báo chí rất nên chú ý chuyển tải chính
xác, cả tinh thần và nội dung những hoạt động của các chính khách, đặc biệt
là trong quan hệ Mỹ – Việt vốn còn đang cần rất nhiều nỗ lực hòa giải, vun đắp
nếu hai bên thực sự cùng muốn điều đó.
N.G.
No comments:
Post a Comment