Walter Russell Mead & Nicholas M. Gallagher - The
American Interest
Lê
Minh Nguyên dịch
28/2/2015
Nga
là một quốc gia trong tình trạng suy thoái, nhưng nó vẫn không ngừng lại được sự
suy thoái và không có cách nào để làm được việc này. Điều này làm cho nó cực kỳ
nguy hiểm.
Nga
có thể thất bại trong một số các vai trò quan trọng nhất của một đại cường,
nhưng nó vẫn có vũ khí hạt nhân; có nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú; khả
năng tình báo hiệu quả (và thường bị đánh giá thấp); có chiến tranh tin học
cùng các năng lực mạng; và hiện đang được dẫn dắt bởi một tổng thống tinh ranh
chiến thuật, tung ra đấm nặng hơn sức mạnh của mình.
Nếu
đánh giá dựa trên việc sẵn sàng sử dụng sức mạnh, Nga sẽ đứng cao trong danh
sách các đại cường thế giới; việc xâm lăng Ukraine năm nay làm cho nguời ta
không còn bất kỳ ảo tưởng nào về những gì ông Vladimir Putin sẽ làm để củng cố
vị trí của Nga trên thế giới, và bằng mọi giá có thể, để đảo ngược lại những gì
mà ông xem là bi kịch lớn nhất của thế kỷ 20: sự sụp đổ của Liên Xô.
Trường
hợp suy yếu của Nga thì ai cũng biết, và thường được nhắc đến ở phương Tây. Dân
số Nga đang sụt giảm; Nga đã thất bại trong việc phát triển một cách có hiệu quả
nền kinh tế hậu Xô-viết. Có sự căng thẳng lớn giữa các sắc dân Nga và của các
nhóm thiểu số Hồi giáo khác nhau trong Liên bang.
Về
chính trị, Nga là một ngôi nhà được xây trên cát - Putin có quyền lực đáng sợ đối
với dân ông, kể cả các nhà thế phiệt/oligarchs, nhưng địa vị của ông rất là bấp
bênh hơn nhiều so với tổng thống trong chế độ dân chủ ổn định hoặc thậm chí so
với một ông vua do cha truyền con nối. Bây giờ, với giá dầu sụp đổ (mà nó trầm
trọng hơn do bởi sự trừng phạt) đã làm suy yếu nền kinh tế Nga và vị thế quốc tế
của Nga, ngay vào lúc mà các biện pháp trừng phạt bắt đầu có tác dụng.
Tuy
nhiên bù lại, Nga được hưởng một số lợi thế, làm cho sự chinh phục của ông
Putin, ít nhất, như là phục hồi lại được một phần nào của Liên Xô vĩ đại, và được
coi như là một cái gì đó khác hơn là sự điên rồ của một người điên.
Với
ngoại lệ của các nước cộng hòa Baltic và Trung Quốc, Nga được bao quanh bởi một
số các quốc gia yếu nhất và được lãnh đạo tồi tệ nhất trên thế giới. Ukraine
đang lận đận trong việc cải cách, bị vấn nạn tham nhũng nặng, đất nước bị soi
mòn và yếu đuối, năng lực kinh tế kém, làm cho Ukraine là một đối thủ yếu. Phải
cần bao nhiêu tiền nữa để phung phí ra, trong khi Liên Âu đang thiếu và Hoa Kỳ
đang phân tâm, để giúp cho một quốc gia tham nhũng và quản lý kém, không trả nỗi
cho năng lượng cần thiết để sinh sống? Người đóng thuế phương Tây sẵn lòng tài
trợ được bao lâu khi mà những người thế phiệt/oligarchs đang tìm mọi cách để
bóc lột đất nước một cách mù quáng.
Ở
vùng Trung Á và vùng Caucasus, hầu hết các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ còn tệ
hại hơn cả Ukraine. Với việc Mỹ rút ra khỏi A Phú Hãn, mối quan tâm của phuơng
Tây vào sân sau của Nga có xu hướng giảm xuống; Moscow có thể hợp lý mà cho rằng
phương Tây muốn Nga có ảnh hưởng ở các nước có đuôi -stans hơn là Trung Quốc.
Nga
cũng có những đòn bẩy để lôi kéo ở châu Âu. Bảo Gia Lợi/Bulgaria và Lỗ Ma
Ni/Romania đã không thể đi theo con đường thành công của Ba Lan trong cuộc sống
hậu xã hội chủ nghĩa. Hy Lạp/Greece và Síp/Cyprus bực bội Liên Âu, và có lịch sử
cùng văn hóa liên hệ vào Nga. Hung Gia Lợi/Hungary thì thích dùng con bài Nga để
bắt chẹt các thành viên trong Liên Âu, và (như một số nguời ở Ý và Pháp) xem
Nga như một đối trọng nặng ký đối với một nước Đức hùng mạnh. Thổ Nhĩ Kỳ đang
càng ngày càng khó chịu với các định chế như NATO và không còn mặn mà trong việc
tìm cách gia nhập Liên Âu. Sự liều lĩnh và phiêu lưu được biểu lộ trong chính
sách của Thổ Nhĩ Kỳ hiện nay dưới sự lãnh đạo của ông Erdogan có thể dễ dàng
đưa tới các mối quan hệ nào đó với Putin.
Nhìn
một cách tổng thể, Nga dưới triều Putin là một tay chơi yếu, nhưng nó không phải
là không có vài con bài quan trọng. Nhìn qua hồ sơ của ông Putin trong quá khứ,
và biết sự khinh ghét sâu sắc của ông đối với phẩm chất lãnh đạo phương Tây,
cho thấy khó có chuyện ông ta bỏ cuộc một cách dễ dàng mà không nướng hết những
gì ông ta đang có.
("The
Seven Great Powers", Walter Russell Mead & Nicholas M.
Gallagher, 4/1/2015, trong The American Interest)
No comments:
Post a Comment