"Một
nguyên nhân nữa khiến người Việt băn khoăn khi nhìn lại kinh nghiệm
trong quá khứ, nếu như người Pháp người Mỹ đến đất n ước VN ít
nhiều cũng đem lại những tiến bộ, văn minh, khai hóa thì chính sách
văn hóa của TQ trước sau như một, chỉ muốn lấy đi mà không cho lại, chỉ đồng
hóa mà không khai hóa, cũng không chấp nhận sự khác biệt văn hóa của nước khác.
Văn hóa Trung Quốc ở một khía cạnh nào đó, là một nền văn hóa có tính chất tận diệt, hủy diệt đối với một nền văn hóa khác, chứ không cùng tồn tại, phát triển và học hỏi lẫn nhau. Điều này đã được chứng minh qua lịch sử của các quốc gia bị Trung Quốc thôn tính, trong đó có cả một ngàn năm Bắc thuộc của Việt Nam và tình trạng đau thương của Tây Tạng bây giờ."
Văn hóa Trung Quốc ở một khía cạnh nào đó, là một nền văn hóa có tính chất tận diệt, hủy diệt đối với một nền văn hóa khác, chứ không cùng tồn tại, phát triển và học hỏi lẫn nhau. Điều này đã được chứng minh qua lịch sử của các quốc gia bị Trung Quốc thôn tính, trong đó có cả một ngàn năm Bắc thuộc của Việt Nam và tình trạng đau thương của Tây Tạng bây giờ."
Ngày
27/12, Trường Đại học Hà Nội đã tổ chức lễ gắn biển “Viện Khổng Tử” tại Trường
với sự tham gia của các đại biểu cấp cao Việt Nam và Trung Quốc…
Viện
Khổng Tử của Trung Quốc vừa được khai trương tại Đại học Hà Nội nhân chuyến
thăm Việt Nam ba ngày của Ủy viên Bộ chính trị, Chủ tịch Chính hiệp TQ, ông Du
Chính Thanh.
Học
viện Khổng Tử được thành lập ở nhiều quốc gia trên thế giới và là tổ chức được
nhà nước Trung Quốc trực tiếp đầu tư kinh phí hàng năm cho từng viện.
Tờ
tin mạng của Tân Hoa Xã, Xinhuanet.com bản tiếng Anh, hôm thứ Bảy cho hay Học
viện Khổng Tử đã được chính thức khai trương tại Hà Nội với sự tham dự của ông
Du, quan chức hàng thứ tư trong Bộ Chính trị Trung Quốc, và ông Nguyễn Thiện
Nhân, Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
"Trong
thời gian ở Việt Nam, ông Du đã viếng lăng cố Chủ tịch Việt Nam ông Hồ Chí Minh
và chứng kiến khai trương Viện Khổng Tử ở Đại học Hà Nội," - Tân Hoa Xã
nói.
Hôm
Chủ nhật, trang tin Vnexpress.net cũng đưa tin hai ông Du Chính Thanh và Nguyễn
Thiện Nhân đã 'dự lễ gắn biển' và dẫn lời Hiệu trưởng Đại học Hà Nội, ông Nguyễn
Đình Luận nói:
"Việc
thành lập Học viện Khổng Tử sẽ thúc đẩy việc nghiên cứu, giảng dạy tiếng Trung
Quốc, góp phần củng cố và phát triển quan hệ Việt - Trung," tờ báo điện tử
của Việt Nam cho hay.
Để
tìm hiểu thực chất “lễ gắn biển” này, sáng nay ngày 30/12/2014 chúng tôi tìm đến
Đại học Hà Nội với mong muốn được tận mắt chứng kiến Viện Khổng Tử của Trung Quốc
vừa được khai trương tại Đại học Hà Nội nó như thế nào.
Là
những người đã từng đến trường này nhiều lần nên chúng tôi không qua phòng thường
trực mà đi thẳng vào khu giảng đường. Hỏi thăm một vài em sinh viên, không ai
biết Viện Khổng Tử nằm ở đâu. Đi khắp khu trường cũng không tìm thấy tấm biển
“Viện Khổng Tử”, chỉ thấy đôi sư tử đá Tàu to vật hai bên lối vào đang nhe
nanh, hai chân đạp lên quả địa cầu như đe dọa người đến học. Vào thư viện trường
hỏi, cô nhân viên cũng bảo không biết. Loanh quanh hơn một tiếng đồng hồ cuối
cùng cũng gặp được một người cho biết vị trí tấm biển “Viện Khổng Tử”. Tuy
nhiên khi lại gần thì không thấy đâu. Người này giải thích tấm biển đã được gỡ
đi sau khi làm lễ bởi “Đã có gì đâu. Cơ sở vật chất chỉ là mấy phòng học trống
không. Không bàn ghế, không sách vở, tài liệu …”.
Thiết
nghĩ, việc gắn biển khai trương một công trình là hình thức vinh danh của nhà
nước hay của một tổ chức đối với một công trình có ý nghĩa to lớn về mặt nào
đó. Năm 2006 Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội đã từng ra Quyết
định về việc gắn biển công trình chào mừng các ngày lễ lớn. Thế nhưng
việc gắn biển Viện Khổng Tử ở Đại học Hà Nội lần này không tuân theo bất
kì một chuẩn mực tối thiểu nào cả. Ngay cả tấm biển hiệu cũng bị báo
Người cao tuổi phê phán là đã vi phạm Điều 23 Nghị định 103/2009/NĐ-CP của
Chính phủ (ban hành ngày 6/11/2009) quy định: Biển hiệu phải viết bằng chữ Việt
Nam; trường hợp muốn thể hiện tên viết tắt, tên giao dịch quốc tế, tên, chữ nước
ngoài phải ghi ở phía dưới, kích thước nhỏ hơn chữ Việt Nam.
Việc gắn biển cho một Viện không tồn tại trong thực tế cả về cơ sở vật chất lẫn con người thực chất là gì? Xin để bạn đọc tự tìm hiểu.
Việc gắn biển cho một Viện không tồn tại trong thực tế cả về cơ sở vật chất lẫn con người thực chất là gì? Xin để bạn đọc tự tìm hiểu.
|
Ngày
27/12, Trường Đại học Hà Nội đã tổ chức lễ gắn biển “Viện Khổng Tử” tại Trường
với sự tham gia của các đại biểu cấp cao Việt Nam và Trung Quốc…
|
Ngày
30/12/2014; tại chính nơi Trường Đại học Hà Nội đã tổ chức lễ gắn biển “Viện Khổng
Tử” với sự tham gia của các đại biểu cấp cao Việt Nam và Trung Quốc… là một bức
tường trống trơn... (ảnh chụp sáng 30/12/2014)
Một
bức tường trống trơn... biển "Viện Khổng Tử" đã bị gỡ đi
"Viện
Khổng Tử" chỉ là mấy phòng học trống không. Không nhân viên, không bàn ghế,
không sách vở, tài liệu …”.
|
Đi
khắp khu trường cũng không thấy tấm biển “Viện Khổng Tử”, chỉ thấy đôi sư tử
đá Tàu to vật hai bên lối vào khu giảng đường đang nhe nanh, hai chân đạp lên
quả địa cầu như đe dọa người học.
|
Văn
Nga
Bài tham khảo:
Bài tham khảo:
Báo
chí VN đưa tin, trong số các cam kết, thỏa thuận giữa hai nước
Việt-Trung qua chuyến viếng thăm chính thức VN của Thủ tướng nước
Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa Lý Khắc Cường từ ngày 13-15.10 mới đây, có
việc thỏa thuận thành lập Viện Khổng Tử tại Hà Nội.
Thật
ra, việc thành lập Viện Khổng Tử ở VN đã được bàn đến từ lâu, nhưng
không hiểu vì lý do gì chưa triển khai. Bây giờ thì sự việc đã được
chính thức thông báo.
Về
phía TQ, quốc gia này không hề dấu giếm ý định thành lập các Viện
Khổng Tử trên thế giới nhằm tuyên truyền, quảng bá cho văn hóa TQ, hay
nói cách khác, khuếch trương “sức mạnh mềm” của TQ ra nước ngoài.
Cho
đến nay, đã có hơn 100 Viện Khổng Tử được thành lập tại các nước.
Những
năm gần đây, khi TQ đã trở nên giàu mạnh hơn rất nhiều, những người
lãnh đạo quốc gia này có lẽ đã nhận ra rằng nếu chỉ có sức mạnh
về kinh tế, quân sự thì chưa đủ để chinh phục thế giới, chưa đủ để
được công nhận là một cường quốc thật sự. Họ càng thấm thía điều
này khi nhìn vào “quyền lực mềm”, “sức mạnh mềm” của các nước
phương Tây, đặc biệt là Mỹ.
Bên
cạnh đó, sự nghi ngại, tâm lý phòng thủ của nhiều nước đối với TQ,
khiến Bắc Kinh càng mong muốn thông qua văn hóa để thay đổi, cải thiện
cái nhìn đó.
Còn
VN? Trong khi có khá nhiều tổ chức văn hóa của các nước xuất hiện
tại VN lâu nay như Hội đồng Anh (British Council), Viện trao đổi văn hóa
với Pháp (viết tắt IDECAF), Viện Goethe (Goethe Institut) của Đức, Trung
tâm giao lưu văn hóa Nhật Bản (Japan Foundation)…nhưng tại sao nhiều
người VN lại tỏ ra băn khoăn lo ngại trước việc thành lập Viện Khổng
Tử của TQ?
Trước
hết, có lẽ vì đó là những tổ chức độc lập, còn Viện Khổng Tử là
của nhà nước TQ, hoạt động của Viện chắc chắn sẽ phải chịu sự
kiểm soát, định hướng, chi phối bởi những mục tiêu chính trị của
nhà nước TQ, chứ không đơn thuần chỉ là dạy ngôn ngữ, trao đổi văn
hóa…
Do
những lý do về địa-chính trị, lịch sử…, hai quốc gia VN-TQ từ xưa
đến nay vốn dĩ đã có nhiều điểm tương đồng về văn hóa xã hội. Kể
từ khi hai đảng cộng sản ra đời, sự tương đồng ấy càng lớn hơn do mô
hình thể chế chính trị giống nhau, cộng với việc nhà nước cộng sản
VN nhất nhất học theo từng đường đi nước bước của nước láng giềng.
Chưa
cần đến Viện Khổng Tử thì VN đã chịu ảnh hưởng nặng nề của TQ từ
kinh tế, chính trị cho đến văn hóa.
Thêm
một nguyên nhân nữa khiến người Việt băn khoăn khi nhìn lại kinh nghiệm
trong quá khứ, nếu như người Pháp người Mỹ đến đất nước VN ít nhiều
cũng đem lại những tiến bộ, văn minh, khai hóa thì chính sách văn hóa
của TQ trước sau như một, chỉ muốn lấy đi mà không cho lại, chỉ đồng hóa mà
không khai hóa, cũng không chấp nhận sự khác biệt văn hóa của nước khác.
Văn
hóa Trung Quốc ở một khía cạnh nào đó, là một nền văn hóa có tính chất tận diệt,
hủy diệt đối với một nền văn hóa khác, chứ không cùng tồn tại, phát triển và học
hỏi lẫn nhau. Điều này đã được chứng minh qua lịch sử của các quốc gia bị Trung
Quốc thôn tính, trong đó có cả một ngàn năm Bắc thuộc của Việt Nam và tình
trạng đau thương của Tây Tạng bây giờ.
Trên
thế giới không phải chỉ riêng VN rơi vào cảnh nước nhỏ sống bên cạnh
nước lớn, mạnh hơn gấp nhiều lần. Nhưng với một quốc gia có một
chính sách độc lập tự chủ, biết phòng ngừa sự xâm lăng về văn hóa
của nước khác bằng những chiến lược bảo hộ văn hóa rõ ràng, bằng
việc xây dựng và bảo vệ mạnh mẽ bản sắc văn hóa của nước mình,
thì khác.
Còn
VN, với sự quản lý kém cỏi, gần như thả nổi trong nhiều lĩnh vực
văn hóa nghệ thuật, khiến cho văn hóa Việt vốn “mỏng” hơn, “nhỏ bé”
hơn càng phải chống chọi vất vả với sự xâm nhập từ nước láng giềng
phương Bắc.
Chỉ
đơn cử một ví dụ trong lĩnh vực phim ảnh, truyền hình chẳng hạn,
không có quốc gia nào lại để một tình trạng như VN, phim TQ chiếu
tràn ngập hàng ngày, trên các màn hình từ trung ương đến địa phương.
Phim chiếu rạp hay băng đĩa lậu bán ngoài thị trường cũng chỉ thấy
phim Mỹ, phim Tàu, phim Hàn là nhiều, rất hiếm phim của các nền
điện ảnh khác.
Lẽ
ra bên cạnh việc phải nâng cao số lượng lẫn chất lượng phim Việt là
điều mà chúng ta vẫn đang cố gắng làm, thì các cơ quan chịu trách
nhiệm phải chú ý tìm kiếm, giới thiệu những nguồn phim khác, kể cả
của những nền điện ảnh còn xa lạ với VN, từ Đông Âu đến Bắc Âu, khu
vực Trung Đông của châu Á, châu Phi…để tập cho người Việt thói quen
chọn lựa và thưởng thức nhiều dòng phim thuộc những nền văn hóa
khác nhau. Trong lĩnh vực văn học tuy có đa dạng hơn nhưng nguồn sách
dịch từ TQ vẫn chiếm đa số.
Đối
với nhiều người VN, ngay cả trong giới trí thức, dường như vẫn có tâm
lý ngưỡng mộ văn hóa TQ, một nền văn hóa đồ sộ, lâu đời. Không ai
phủ nhận điều này. Nhưng trên thế giới còn có biết bao nền văn hóa,
văn minh đáng phải học hỏi khác. Và trong cái nhìn chủ quan của
người viết, thì dường như những gì rực rỡ nhất, quyến rũ nhất, lấp
lánh nhất của văn hóa TQ vẫn thuộc về ngày hôm qua, trước khi đảng
cộng sản TQ nắm quyền lãnh đạo đất nước này.
Nghĩa
là từ thời phong kiến xa xưa, với Nho giáo, Khổng giáo, Đạo giáo…về
phương diện triết học, với Kinh Dịch, thư pháp, hội họa thủy mặc,
Kinh Thi, thơ Đường, những tác phẩm văn học như Tam Quốc Chí diễn
nghĩa, Thủy Hử, Tây Du Ký, Hồng Lâu Mộng…, với nghệ thuật điêu khắc Ngọc
điêu, Thạch điêu, Mộc điêu, các công trình kiến trúc như
đình chùa, Vạn Lý Trường Thành, Thành Tràng An, Cố cung, Tử cấm
thành ở Bắc Kinh…
Văn
học nghệ thuật hiện đại của TQ có lẽ cần phải có thêm một thời
gian nữa, để có thể tự do hơn, bay bổng sáng tạo hơn và do đó, lại
có được sức hấp dẫn, lan tỏa rộng như xưa.
Phải
chăng vì vậy mà trong việc truyền bá văn hóa ra nước ngoài, TQ đã
chọn nhân vật Khổng Tử và việc thành lập các Viện Khổng Tử, bởi
trong thời điểm hiện đại, TQ có gì để quảng bá về mặt tư tưởng,
triết học? TQ có gì để chứng minh với các nước “sức mạnh mềm” của
mình?
Là
nước lớn, và nếu muốn các nước nhỏ yếu hơn phải “tâm phục khẩu phục”, chấp nhận
vị trí siêu cường của mình, TQ còn phải chứng minh nhiều giá trị khác.
Trung
Quốc sẽ đưa ra những giá trị gì, từ mô hình thể chế chính trị, các giá trị căn
bản của xã hội như tự do, dân chủ, công bằng, tinh thần thượng tôn pháp luật,
tôn trọng con người, nếp sống văn minh, giàu lòng nhân bản của người dân?
Trung
Quốc sẽ đưa ra những giá trị gì, trong đường lối chính sách ngoại giao lẽ ra phải
thân thiện, cùng chung sống hòa bình, không xâm phạm đến chủ quyền, lãnh thổ
lãnh hải nước khác và trong tư cách một nước lớn càng phải hành xử cho ra nước
lớn, có trách nhiệm hơn với những vấn đề chung của thế giới?
Trung
Quốc sẽ đưa ra những giá trị gì, trong lĩnh vực kinh tế, khi đó là giá trị của
chữ Tín trong quan hệ làm ăn thương mại với các nước khác, giá trị của những
thương hiệu hàng hóa, chất lượng sản phẩm, tên tuổi và sức mạnh tầm cỡ quốc tế
của các tập đoàn kinh doanh lớn...? Điều mà những nền kinh tế lớn khác như Mỹ,
Anh, Nhật, Ðức..., kể cả Hàn Quốc, đã xây dựng được.
TQ
sẽ thuyết phục được các nước khác như thế nào khi hệ thống mô hình chính trị xã
hội của TQ còn chưa chinh phục được chính người Hongkong, người Đài Loan cùng một
dòng máu với người Trung Hoa đại lục? Hay người dân Tây Tạng, Tân Cương mà quốc
gia của họ đã thuộc về TQ, “là một phần của TQ” theo quan điểm của nhà cầm quyền
TQ từ bao nhiêu năm nay?
Trong
lĩnh vực văn hóa, TQ có thể quyến rũ các nước bằng chiều rộng và chiều
sâu của một nền văn hóa khổng lổ thuộc vào loại lâu đời nhất trên
thế giới, nhưng như đã nói, những thành tựu lớn nhất vẫn là thuộc
về quá khứ. Trong thời đại ngày nay, việc hâm nóng lại những tư
tưởng của Khổng giáo, Nho giáo có lẽ chẳng còn nhiều hiệu lực như
thời phong kiến, bất kể là xã hội TQ, VN hay nước nào khác.
Chính
vì thế, việc có mặt của Viện Khổng Tử hay ý định khuếch trương văn
hóa của TQ sẽ không có gì đáng lo ngại đối với nhiều quốc gia, nhưng
với VN, lại đáng băn khoăn. Không phải vì sức mạnh của chính cái nền
văn hóa ấy mà do chính chúng ta, nếu "cửa ngõ gài then không
chặt", nếu không có một nội lực đủ mạnh và nếu không tự hù
dọa mình.
Tiếc
rằng, với một cơ chế chính trị như "hai anh em song sinh” và với
những người lãnh đạo đất nước vừa thiếu bản lĩnh, thiếu tầm lại
mang cái tâm lý nô lệ Tàu nặng nề như hiện tại, thì nguy cơ càng lệ
thuộc nặng nề hơn về văn hóa lại là điều dễ thấy trước.
------------------------------
Viện Khổng Tử ở
Việt Nam
Mặc Lâm, biên tập viên RFA
2014-12-30
2014-12-30
29-12-2014
Trần Quang Đức
Posted on Dec 29, 2014
Quốc Phương BBC Việt ngữ 5-12-2014
tác giả: Lưu Hiểu
Ba
tác giả: Lưu Hiểu
Ba
No comments:
Post a Comment