Mặc
Lâm, biên tập viên RFA
2014-12-30
2014-12-30
Lễ gắn biển "Học
viện Khổng Tử" tại trường ĐH Hà Nội vào sáng 27/12/2014.
Photo courtesy of VNExpress
Vào
sáng 27/12, ông Nguyễn Thiện Nhân Chủ tịch UBTW Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
và ông Du Chính Thanh Chủ tịch Ủy ban toàn quốc Hội nghị Hiệp thương chính trị
nhân dân Trung Quốc cùng tham dự lễ gắn biển "Học viện Khổng Tử" tại
trường ĐH Hà Nội. Sau buổi lễ này là một loạt chống đối nổi lên khắp nơi trong
giới nhân sĩ trí thức Việt Nam.
Cơ
quan tuyên truyền cho Đảng CSTQ?
Chuyến
đi của ông Du Chính Thanh sang Việt Nam kết thúc với món quà mà Bắc Kinh mang đến
Hà Nội là Học viện Khổng Tử với tiêu chí là quảng bá văn hóa và dạy ngôn ngữ
Trung Quốc.
Dư
luận ngay sau đó đã lo ngại về sự xuất hiện này của Viện Khổng Tử và không ít
người cho rằng Viện này chỉ là một cơ quan tuyên truyền cho Đảng cộng sản Trung
Quốc không hơn không kém, nó chỉ mượn Khổng Tử làm chiếc bình phong và việc làm
thật sự của nó rất khác tôn chỉ mục đích mà nó tuyên bố.
Ông Dương Danh Dy một viên chức ngoại
giao đặc trách vấn đề Trung Quốc trong nhiều năm nay đã nghỉ hưu cho biết ý kiến
của ông:
“Tôi
nhớ tôi đã viết bài về Viện Khổng Tử khi lần đầu tiên Trung Quốc bắt đầu tuyên
truyền và trong đó tôi đã nói rõ đấy là hình thức thì họ dạy tiếng Trung Quốc
nhưng chính ra là để kềm chế, tìm hiểu thông qua con đường văn hóa, văn học và
họ đi sâu vào buộc các nước cho họ đặt Viện Khổng Tử phải đi theo khuynh hướng
của họ. Mấy năm trước tôi đã nói rồi nhưng bây giờ tôi vẫn thấy là đúng.”
Nếu
theo mục tiêu giảng dạy tiếng Trung Quốc thì Đại Học Hà Nội, đã thiết lập quan
hệ hợp tác với 50 trường đại học của Trung Quốc, trong đó có ĐH Sư phạm Quảng
Tây và do đó mở thêm Viện Khổng Tử trong khuôn viên của trường là không cần thiết.
Nếu
vì mục đích quảng bá văn hóa thì trong hoàn cảnh Việt Nam hiện nay khó thuyết
phục được người dân. Sau hơn một ngàn năm nô lệ có lẽ người Việt đã thấm nhuần
văn hóa ấy đến nỗi còn hơn cả người Trung Quốc.
Giáo sư Ngô Đức Thọ hiện công tác tại viện
Hán Nôm Hà Nội cho biết:
“Nếu
nói về đạo Khổng Tử thì có hai cái mảng. Mảng lý thuyết có một phần giá trị chủ
yếu người ta gọi là giá trị thực tiễn thì nó ăn vào cuộc sống tức là vào phong
tục tập quán, tín ngưỡng, thờ cúng …thì nó ăn rất sâu và nay nó đã trở thành phẩm
chất văn hóa của người Việt rồi và điều đó đã tồn tại mấy nghìn năm nay.
Nhưng
phải nói rằng tư tưởng của Khổng Tử là những tư tưởng lạc hậu. Những tư tưởng ấy
phục vụ cho giai cấp phong kiến mà trước hết là phục vụ cho phong kiến Trung
Hoa chúng tôi từ xưa đã hiểu như thế chứ không bao giờ nhầm lẫn cả.”
Người
Việt thấm nhuần từ những bài học lịch sử trong đó không hiếm những lần bị xâm
lược, bị cướp phá, bị đồng hóa và nhất là các cuộc chiến tranh biên giới cũng
như ngoài Biển Đông vẫn còn mỗi ngày ám ảnh.
Viện
Khổng Tử mở ra từ tháng Sáu năm 2004 và cho đến nay nó đã có 480 viện nằm rải
rác trên khắp các lục địa. Đối với Việt Nam sự xuất hiện vào năm 2014 của nó là
quá chậm.
Ông Dương Danh Dy khi được hỏi phải
chăng trong chuyến đi Hà Nội lần này ông Du Chính Thanh đã mang một thông điệp
nào đó khiến Việt Nam cởi mở hơn và chấp nhận sự có mặt của Viện Khổng Tử hay
chăng, Ông Dương Danh Dy cho biết:
“Theo
tôi thì chẳng có hòa hoãn hay hiểu nhau hơn gì cả mà Việt Nam đành phải chịu.
Bướng bằng ấy năm rồi không được thì bây giờ phải nhận một cái. Các nước chung
quanh đã có hàng mấy chục cái, tất cả đã có mấy trăm cái trên thế giớ rồi chứ
có ít đâu bây giờ Việt Nam mới là cái đầu tiên, nước ở gần mà như thế thì thôi
cũng phải làm một cái chứ.”
Cung
cấp thông tin một chiều?
Trong
10 năm hoạt động Viện Khổng Tử đã lần lượt có mặt trong khuôn viên nhiều trường
đại học EU và tràn sang Hoa Kỳ lẫn Canada. Tuy nhiên lúc gần đây một loạt các
cuộc chống đối do các giảng sư đại học tại các trường Hoa Kỳ, Canada đã mang
hình ảnh thật của nó ra công luận khiến giới học thuật chú ý tới mục đích và
cách hoạt động của nó rõ hơn những gì nó tuyên bố.
Từ
việc cấm giảng dạy hay nhắc đến các đề tài như Thiên An Môn, từ Đức Đạt La Lạt
Ma cho tới Lưu Hiểu Ba. Từ Tây Tạng, Tân Cương cho tới Đài Loan. Từ Pháp
Luân Công, tới hình ảnh tệ hại của Đảng cộng sản Trung Quốc hoàn toàn bị cấm ngặt
trong Viện Khổng Tử, trong khi nó được nói là quảng bá văn hóa Trung Quốc và
sinh viên theo học nó chỉ biết một chiều những gì nó muốn cho biết.
Trung
Quốc lấy tiền tài trợ cho các trường Đại học để thu hút sự đồng ý trên tiêu chuẩn
hai bên cùng có lợi. Thế nhưng đối với giới học thuật Tây phương thì cái lợi lớn
nhất là tự do trao đổi tư tưởng. Trung Quốc không thể dùng tiền để khuynh loát
các trường cho phép họ mở Viện Khổng Tử cho nên sau khi bị tố cáo nhiều đại học
đã đóng cửa các Viện Khổng Tử trong khuôn viên trường của họ.
Các
đại học McMaster, Waterloo, Manitoba của Canada hay Chicago, Pennsylvania của Mỹ
đã mời Viện ra khỏi trường trong khi các đại học khác đang chuẩn bị để trả lời
dư luận về những điều kiện mà Viện Khổng Tử đặt ra cho nhà trường trong các hợp
đồng được ký kết. Những điều khoản ấy trước đây được xem là bí mật nhưng với luật
pháp của Mỹ và nhiều nước Tây phương khác không có gì được gọi là bí mật trong
giáo dục ngoại trừ sự bí mật ấy là các thỏa thuận bất chính.
Ở
Việt Nam những vấn nạn vừa nêu hoàn toàn không đáng lo ngại vì hai nước đã có
cùng những ưu tư nên không cần sự xuất hiện của Viện Khổng Tử thì nhà nước Việt
Nam cũng đã hành xử tương tự để tự bảo vệ mình.
Các
phong trào đòi độc lập của người Duy Ngô Nhĩ hay Tây Tạng không hề thấy báo chí
Việt Nam loan tin, bình luận. Lưu Hiểu Ba, Đức Đạt La Lạt Ma cũng chẳng người
dân Việt Nam nào biết. Việt Nam làm ăn với Đài Loan nhưng có chuyện xảy ra giữa
hai người đồng chủng thì Hà Nôi luôn đứng bên ngoài và luôn luôn lớn tiếng bảo
vệ Trung Quốc.
Cái
còn lại mà nhân sĩ trí thức Việt Nam rất sợ Viện Khổng Tử là Trung Quốc sẽ lợi
dụng nó để hoạt động tuyên truyền cho các vấn đề lãnh thổ, đặc biệt là hai quần
đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Năm 2009, ông Lý Trường Xuân, nguyên cục trưởng Cục
Tuyên truyền trung ương Trung Quốc, đã chính thức thừa nhận rằng Viện Khổng Tử
là một phần quan trọng trong chiến lược tuyên truyền ở hải ngoại của Chính phủ
Trung Quốc.
Ai
theo dõi được hoạt động của họ khi các giáo sư đến từ Trung Quốc dùng bản đồ được
Bắc Kinh in ấn và những bài học mang tính nhồi sọ sẽ tác động thế nào lên
sinh viên ngoại quốc theo học tiếng Trung tại Việt Nam?
TS Vũ Cao Phan, nguyên Phó chủ tịch
hội Hữu nghị Việt Trung, Cố vấn Viện Chính trị và Quan hệ Quốc tế, Đại học Bình
Dương chia sẻ sự lo ngại của ông về vấn đề này:
“Viện
Khổng Tử khi được thành lập tại Việt Nam thì Trung Quốc sẽ rất khôn khéo đưa
các vấn đề liên quan đến Trường Sa, Hoàng Sa, Biển Đông một cách nào đó qua
cách quảng bá của họ thông qua tuyên truyền.Vì thế cho nên việc thành lập Viện
Khổng Tử để quảng bá văn hóa là hoan nghênh nhưng đối với Việt Nam nó không
thích hợp. Không phải vì chúng ta chống văn hóa Trung Quốc mà chúng ta rất cần
văn hóa Trung Quốc và vì Việt Nam rất quen thuộc với văn hóa Trung Quốc và với
Khổng Tử rồi nhưng với việc Khổng Tử được thành lập tịa đại học Hà Nội thì
Trung Quốc sẽ tuyên truyền những cái khác ngoài văn hóa.”
Giáo sư Ngô Đức Thọ cũng cùng lo lắng về
cái mà ông gọi là sai lầm rất lớn của chính quyền:
“Còn
mặt tiêu cực thì rõ ràng bởi vì trong khi tuyên truyền vấn đề văn hóa Trung Hoa
thì họ lồng tất cả những tư tưởng của chủ nghĩa bành trướng hiện đại để mà ca
ngợi không những ngày xưa mà còn ca ngợi chủ nghĩa bành trướng hiện nay của Tàu
thì tôi thấy đây là một điều rất mất cảnh giác.
Chúng
ta nói là chống diễn biến hòa bình nhưng đây là đồng ý đưa tư tưởng của quân
thù địch vào đất nước. Vấn đề Hoàng Sa Trường Sa tuy là rất lớn nhưng xảy ra
ngoài biển Đông nhưng bây giờ không còn là chuyện Biển Đông mà mang ngay tư tưởng
bành trướng đại hán cắm giữa thủ đô Hà Nội thì tôi cho đó là một sự sai lầm rất
lớn đối với tư tưởng dân tộc, bảo vệ chủ quyền Việt Nam chưa cân nhắc kỹ càng.
Nhà nước cứ làm những chuyện tréo ngoe như thế thì quần chúng nhân dân, giới
trí thức phải có những tình cảm ngược lại thôi.”
Sự
lo ngại về cách mà Trung Quốc có thể dùng tới trong khi vấn đề biển đảo đang là
mối nguy thường xuyên cho thấy vấn đề không đơn giản là mua chuộc hay xâm lăng
văn hóa.
Sợ
hãi và tiên lượng những gì hơn thế không phải lúc nào cũng đúng nhưng đối với
kinh nghiệm ứng phó với Trung Quốc thì sự lo lắng này không phải là thừa.
------------------------
Viện Khổng
Tử ở Việt Nam
29-12-2014
Trần
Quang Đức
Posted
on Dec 29, 2014
No comments:
Post a Comment