2/1: Báo Tuổi Trẻ khởi
đăng loạt bài bốn kỳ “40 năm hải chiến Hoàng Sa”, tác giả Quốc Việt và
Trần Nhật Vy. Cả báo chính thống (Thanh Niên, Tuổi Trẻ) lẫn truyền thông độc lập
(Dân Làm Báo và các trang cộng đồng trên Facebook) đều mở chuyên đề tưởng niệm
40 năm cuộc huyết chiến (18/1/1974).
7/1: Tại phiên xử Dương
Chí Dũng (Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam Vinalines), bị cáo Dương
Chí Dũng khai đã được chính Thứ trưởng Công an Phạm Quý Ngọ mật báo tin bị “Thủ
tướng chấp thuận lệnh khởi tố bắt tạm giam”. Hơn một tháng sau, tối 18/2, Phạm
Quý Ngọ mất đột ngột vì ung thư gan, đặt dấu chấm hết cho các hoạt động điều
tra, khởi tố.
8/1: Blogger Hồ Đức Thanh
(sinh ngày 17/1/1981) qua đời vì bạo bệnh. Tốt nghiệp Học viện Quan hệ Quốc tế,
anh là một trong số rất ít blogger hoạt động nhân quyền ở Hà Nội sử dụng tiếng
Anh và tham gia tích cực vào phong trào khai dân trí theo tinh thần Phan Chu
Trinh. Một lớp học của Thanh đã bị công an bố ráp vào tối 13/8/2013 (xem 2013),
anh và các bạn trẻ bị cướp máy tính, điện thoại, bị đưa về đồn thẩm vấn và đánh
đập.
“Tôi
và nhiều người khác đã được biết Thanh là một người rất hiền lành. Dù nghĩ gì về
chính trị, là thành viên của Ban Tuyên giáo hay là dân thường ở ngoài bộ máy,
chúng ta phải phấn đấu hướng tới một nước Việt Nam thực sự đảm bảo nhân quyền.
Riêng tôi sẽ nhớ Hồ Đức Thanh mãi” (TS. Jonathan London, giáo sư ĐH Thành thị
Hong Kong, viết bằng tiếng Việt).
12/1: Lần đầu tiên, một
phái đoàn gồm đại diện của sáu tổ chức xã hội dân sự độc lập ở Việt Nam bắt đầu
chiến dịch vận động cho nhân quyền Việt Nam tại Mỹ và châu Âu. Phái đoàn gồm đại
diện các tổ chức No-U Việt Nam, Mạng Lưới Blogger Việt Nam, Dân Làm Báo, Phật
giáo Hòa Hảo Truyền thống, Con Đường Việt Nam, và VOICE.
19/1: Các blogger ở Hà Nội
tổ chức tưởng niệm 40 năm ngày mất Hoàng Sa tại tượng đài Lý Thái Tổ ven Hồ
Gươm. Buổi tưởng niệm bị phá bởi một nhóm thợ đá kéo đến ngồi quanh tượng đài để
cưa đá, tạo tiếng ồn và bụi bay mờ mịt, đồng thời dân phòng cũng được bố trí để
bảo vệ tốp thợ đá này.
22/1: Ông Lê Hiếu Đằng, luật
gia, nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc TP.HCM, mất vì bệnh. Trước đó
hơn một tháng, ngày 4/12/2013, ông đã tuyên bố ra khỏi đảng Cộng sản Việt Nam.
Tại đám tang ông (24/1), băng-rôn trên vòng hoa của Bauxite Việt Nam, Diễn đàn
Xã hội Dân sự, Ủy ban Công lý và Hòa bình, Câu lạc bộ Phaolô Nguyễn Văn Bình, đều
bị một nhóm người lạ xông vào cướp giật công khai. Trong số kẻ cướp băng-rôn,
có người bị nhận diện là an ninh.
Việc
bố trí lực lượng giật băng-rôn sẽ còn được lặp lại tại đám tang thầy giáo Đinh
Đăng Định và nhà văn Bùi Ngọc Tấn.
30/1: Phái đoàn dân sự độc
lập tổ chức Ngày Việt Nam tại trụ sở Liên Hợp Quốc ở Geneva.
5/2: Phái đoàn dân sự độc
lập tham dự buổi điều trần của Việt Nam trước Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc,
theo cơ chế Kiểm điểm Định kỳ Phổ quát (UPR), chứng kiến cảnh phái đoàn của Việt
Nam tảng lờ những câu hỏi chất vấn về nhân quyền theo phong cách “hỏi một đằng,
trả lời một nẻo”.
11/2: Bà Bùi Thị Minh Hằng
- một gương mặt nổi bật trong phong trào biểu tình chống Trung Quốc và đấu
tranh cho dân oan - bị bắt tại Đồng Tháp cùng hai tín đồ Phật giáo Hòa Hảo Nguyễn
Văn Minh, Nguyễn Thị Thúy Quỳnh. Hơn một tuần sau, thông tin về vụ bắt mới được
công bố chính thức, nhưng cũng không dập tắt được dư luận về một màn kịch được
dựng lên để bắt người.
17/2: No-U Hà Nội và nhiều
blogger tổ chức tưởng niệm 35 năm chiến tranh biên giới Việt-Trung, dưới trời
mưa lạnh. Từ sáng sớm, công an, dân phòng, thanh niên tình nguyện phường Lý
Thái Tổ đã giăng băng-rôn lấn chiếm địa bàn. Tới cao trào, “quần chúng tự phát”
được huy động đến nhảy điệu “Con bướm xinh” dưới chân tượng đài Lý Thái Tổ.
18/2: Xử phúc thẩm luật sư
Lê Quốc Quân với tội danh “trốn thuế”. Ông Quân bị tuyên y án hai năm sáu tháng
tù, công ty của ông bị phạt hơn 1,29 tỷ đồng để sung quỹ nhà nước.
28/2: Sài Gòn Tiếp Thị, tờ
báo chính thống gắn bó rất nhiều với các blogger từ thời Yahoo 360, ra số cuối
cùng trước khi đình bản theo quyết định của Bộ Thông tin-Truyền thông. Bộ này
cũng ký cho phép Thời báo Kinh tế Sài Gòn xuất bản một ấn phẩm có cái tên khó
hiểu là “Sài Gòn Tiếp Thị bộ mới”, với đa số nhân sự mới và nội dung cũng không
còn tính “chiến đấu” như trước.
1/3: Khủng hoảng bán đảo
Crimea dẫn đến xung đột Nga-Ukraine: Quốc hội Nga ra lệnh can thiệp quân sự vào
Ukraine để bảo vệ các lợi ích của Nga và những người nói tiếng Nga.
22/3: “Người tù thế kỷ”
Nguyễn Hữu Cầu được trả tự do sau hai lần ngồi tù với tổng thời gian sau song sắt
lên tới 37 năm, vì tội chống chính quyền XHCN.
22/3-3/4: Xét xử sơ thẩm 5
viên công an đánh chết anh Ngô Thanh Kiều vào tháng 3/2012. Cả 5 bị cáo đều chỉ
bị buộc tội “dùng nhục hình”, mặc dù luật sư Võ An Đôn - đại diện cho gia đình
nạn nhân - khẳng định đó phải là tội giết người. Kết quả, hai trong số 5 thủ phạm
hưởng án treo, người nặng nhất 5 năm tù giam, hai người còn lại 2 năm và 1,5
năm tù.
Tại
phiên phúc thẩm ngày 9/7, TAND tỉnh Phú Yên tuyên hủy bản án sơ thẩm để điều
tra lại.
Kể
từ khi nhận bảo vệ cho gia đình nạn nhân, luật sư Võ An Đôn bắt đầu phải đối diện
với sự thù ghét và hành động trả đũa của phía công an, công tố viên và tòa án địa
phương.
3/4: Thầy giáo Đinh Đăng
Định, một tù nhân lương tâm, mất vì ung thư dạ dày sau không đầy một tháng được
“đặc xá”. Ước tính có tới hàng nghìn người tham dự đám tang của ông (7/4).
7/4: TS. luật Cù Huy Hà
Vũ được trả tự do và sang Mỹ cùng vợ.
12/4: Thêm hai tù nhân
chính trị - Vi Đức Hồi và Nguyễn Tiến Trung - được trả tự do.
3/5: Trung Quốc triển
khai giàn khoan dầu khổng lồ Haiyang Shiyou 981 ra Biển Đông, vào vùng biển gần
quần đảo Hoàng Sa.
5/5: Anh Ba Sàm - blogger
nổi tiếng, chủ của trang web “Thông Tấn Xã Vỉa Hè” - bị bắt cùng với người trợ
lý là cô Nguyễn Thị Minh Thúy. Cả hai cùng bị khởi tố theo Điều 258 Bộ luật
Hình sự, “lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm hại lợi ích nhà nước, quyền và lợi
ích chính đáng của tổ chức, công dân”.
7/5: Tòa phúc thẩm giữ
nguyên án tử hình đối với Dương Chí Dũng (Chủ tịch HĐQT) và Mai Văn Phúc (TGĐ
VinaLines) về tội tham ô.
11/5: Lần đầu tiên, 20 tổ
chức dân sự độc lập ở Việt Nam cùng kêu gọi biểu tình chống Trung Quốc, trả tự
do cho những người yêu nước chống Tàu, như Ba Sàm, Điếu Cày, Bùi Thị Minh Hằng...
Hưởng ứng lời kêu gọi, nhiều blogger ở Hà Nội, Sài Gòn, Đà Nẵng và Nha Trang đã
xuống đường. Đồng thời, một số gương mặt “biểu tình viên” quen thuộc, vốn là
các nhà hoạt động nhân quyền, đã bị sách nhiễu, chặn đường không cho đi đến nơi
biểu tình, thậm chí bị nhốt luôn trong nhà như blogger Nguyễn Văn Thạnh (Đà Nẵng).
12-14/5: Bạo loạn bùng nổ ở
khu công nghiệp Bình Dương, nhân danh “chống Trung Quốc”. Thống kê không chính
thức cho biết có tới 169 nhà máy bị đập phá, 14 công ty bị đốt. Hơn 400 người bị
bắt.
Chiều
14/5, bạo loạn tiếp tục xảy ra ở khu kinh tế Vũng Áng (Hà Tĩnh) và có xô xát giữa
công nhân địa phương với công nhân Trung Quốc.
18/5: Các tổ chức xã hội
dân sự tổ chức biểu tình chống Trung Quốc lần thứ hai. Công an đàn áp, đánh đập
tàn tệ một blogger trẻ người Khmer tên là Vanda Lâm.
Trong
những tuần tiếp theo, cộng đồng người Việt tại nhiều nước trên thế giới cũng tổ
chức biểu tình “tiếp lửa” cho trong nước: Mỹ, Canada, Pháp, Hà Lan, Ba Lan,
Australia, Philippines.
21/6: Đỗ Thị Minh Hạnh - một
trong những người đi đầu đấu tranh bảo vệ quyền lao động - được trả tự do sau
hơn 4 năm tù. (Mức án tòa tuyên cho Minh Hạnh là 7 năm tù, vì tội “phá rối an
ninh” theo Điều 89 Bộ luật Hình sự).
24/6: Một phái đoàn đại diện
cho 10 tổ chức xã hội dân sự độc lập trong nước, tham gia phiên họp lần thứ 26
của Hội đồng Nhân quyền LHQ tại Geneva. Luật gia Trịnh Hữu Long trình bày báo
cáo phản ánh tình trạng vi phạm nhân quyền gia tăng trong nước.
Nửa
cuối tháng 6, lực lượng chống dân chủ ở Việt Nam bắt đầu sử dụng một chiêu thức
mới để đánh phá trên mạng: Lợi dụng chính sách “báo cáo vi phạm” (report abuse)
của Facebook, họ tập trung đánh phá cho đến khi Facebook phải đóng trang cá
nhân của các nhà hoạt động nhân quyền.
Hơn
50 trang Facebook của các blogger ủng hộ dân chủ-nhân quyền ở Việt Nam và người
Việt ở nước ngoài đã bị đánh sập. Phía blogger phản ứng lại bằng cách lập các
nhóm “báo cáo ngược lại”, và cuộc chiến tranh mạng bắt đầu leo thang. Sự việc
chỉ chấm dứt sau khi một số blogger người Việt ở nước ngoài tổ chức được những
cuộc tiếp xúc kín với đại diện tập đoàn Facebook để đề nghị được ủng hộ.
4/7: Việt Nam Thời Báo, tờ
báo của Hội Nhà báo Độc lập, ra đời.
20/8: Nhà văn - nhà báo Trần
Đĩnh công bố tác phẩm “Đèn Cù”, phần I. Phần II phát hành ngày 21/11. Cuốn sách
tiết lộ nhiều bí mật cung đình của chính quyền và được xem như một sự giải
thiêng hình tượng Hồ Chí Minh cũng như nhiều chính khách cộng sản khác.
26/8: Phiên xét xử sơ thẩm
ba blogger Bùi Thị Minh Hằng, Nguyễn Văn Minh và Nguyễn Thị Thúy Quỳnh diễn ra
tại Đồng Tháp. Tất cả các blogger đến dự đều bị ngăn chặn, không thể vào được
phòng xử án. Tòa xử bà Hằng 3 năm, ông Minh 2 năm 6 tháng, và cô Quỳnh 2 năm tù
vì tội “gây rối trật tự công cộng” theo Điều 245 Bộ luật Hình sự.
2/9: Mạng Lưới Blogger Việt
Nam phát động phong trào “Chúng Tôi Muốn Biết”, đòi hỏi quyền được biết những
thỏa thuận, ký kết có liên quan đến chủ quyền quốc gia, bắt đầu bằng Hiệp ước
Thành Đô tháng 9/1990.
8/9: Một triển lãm đầu
tiên về cải cách ruộng đất được tổ chức tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia, Hà Nội.
Tranh cãi nổ ra giữa những người cho rằng triển lãm vẫn không trung thực với lịch
sử, và những người ủng hộ một nỗ lực phục dựng lịch sử, dù nhỏ nhoi. Một số
nông dân kéo tới triển lãm phản đối. Ngày 12/9, triển lãm đóng cửa sớm (theo kế
hoạch là kéo dài tới cuối năm).
19/9: Vợ chồng ông bà Trịnh
Bá Khiêm - Cấn Thị Thêu, nông dân Dương Nội, bị xử lần lượt 18 và 15 tháng tù
vì tội “chống người thi hành công vụ” (Điều 257 Bộ luật Hình sự). Một người
khác là Lê Văn Thanh bị án 1 năm tù. Cả ba đều bị bắt sau khi phản kháng một vụ
cưỡng chế đất đai diễn ra ngày 25/4 tại Dương Nội.
Hàng
chục nông dân Dương Nội kéo đến phiên tòa nhưng không được tiếp cận phòng xử
án. Ngay cả hai con của ông bà Khiêm-Thêu là Trịnh Bá Phương và Trịnh Bá Tư
cũng phải đứng ngoài, hòa vào đám đông dân oan đòi công lý.
28/9: Biểu tình ủng hộ dân
chủ làm rung chuyển Hong Kong. Phong trào Occupy Central thu hút hàng trăm
nghìn người tham gia, trong đó sinh viên đóng một vai trò nổi bật. Bất chấp việc
cảnh sát dùng hơi cay giải tán, đám đông vẫn giữ tinh thần phi bạo lực. Biểu
tình kéo dài ngay cả sau khi Trưởng đặc khu Lương Chấn Anh tuyên bố không từ chức
(2/10).
20/10
- 28/11:
Kỳ họp thứ 8, Quốc hội Khóa XIII. Các quan chức tiếp tục để lại những câu nói để
đời, làm trò cười cho cộng đồng mạng, như: “Không phong tướng, anh em tâm tư”.
Với phát biểu này, Bộ trưởng Quốc phòng Phùng Quang Thanh được các blogger
phong là “Đại tướng Phùng Tâm Tư”.
21/10: Blogger Điếu Cày được
trả tự do và bị đưa sang Mỹ ngay lập tức, củng cố thêm dư luận về việc nhà nước
“đem tù nhân lương tâm ra đổi chác với Mỹ”.
25/11: Tòa án Nhân dân tỉnh
Long An thông báo với gia đình Hồ Duy Hải rằng Hải sẽ bị tử hình vào ngày
5/12/2014, bất chấp việc tiến trình điều tra, tố tụng đã có nhiều sai phạm, vi
phạm hoàn toàn nguyên tắc “pháp trình chính đáng” hay “thủ tục tố tụng đúng chuẩn”
(due process) trong luật pháp. Làn sóng phản đối, kêu oan cho Hồ Duy Hải lan
truyền trên mạng xã hội và báo chí chính thống. Ngày 4/12, khi chỉ còn khoảng
10-12 tiếng trước giờ hành quyết, Phó Chánh án TAND Lê Quang Hùng viết bút phê
xác nhận với gia đình Hồ Duy Hải về việc tạm dừng thi hành án.
29/11: Blogger Người Lót Gạch,
tên thật là Hồng Lê Thọ, vốn là một giáo sư Việt kiều, bị bắt và khởi tố theo
Điều 258 Bộ luật Hình sự.
4/12: Liên ngành Công an,
Viện Kiểm sát và Tòa án thành phố Tuy Hòa (Phú Yên) gửi công văn yêu cầu Sở Tư
pháp Phú Yên thu hồi chứng chỉ hành nghề của luật sư Võ An Đôn - người bảo vệ
gia đình nạn nhân Ngô Thanh Kiều. Công văn nại lý do là luật sư Đôn đã “lợi dụng
việc hành nghề, có lời lẽ thiếu văn hóa, xúc phạm đến người tham gia tố tụng
trong vụ án và nhiều đồng chí lãnh đạo đương nhiệm khác trong các ngành nội
chính”, “tạo thành điểm nóng không tốt trong dư luận xã hội, gây ảnh hưởng đến
tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội tại địa phương”.
158
blogger trong nước và nước ngoài đã gửi thư cho liên ngành nói trên, tuyên bố ủng
hộ luật sư Võ An Đôn và yêu cầu chính quyền địa phương chấm dứt sách nhiễu, trả
thù ông Đôn.
6/12: Nhà văn Nguyễn Quang
Lập, tức blogger Bọ Lập, chủ trang web Quê Choa, bị bắt, cũng theo Điều 258 Bộ
luật Hình sự, sau đó bị chuyển đổi tội danh thành Điều 88, tội “tuyên truyền chống
Nhà nước”.
15/12: Phiên phúc thẩm vụ
án bầu Kiên kết thúc sau hơn nửa tháng xét xử (phiên sơ thẩm kéo dài từ ngày
20/5 đến đến 9/6/2014). Đại gia một thời, Nguyễn Đức Kiên, bị y án 30 năm
tù.
16/12: Cha mẹ của một tử tù
khác - Nguyễn Văn Chưởng - đeo biển đứng trước cổng Tòa án Nhân dân ở Hà Nội,
tuyệt vọng kêu oan cho con.
Hàng
chục nông dân Dương Nội hưởng ứng, biểu tình kéo dài đòi công lý cho Nguyễn Văn
Chưởng tại Tòa án và khu vực tượng đài Lý Thái Tổ. Sáng 25/12, No-U Hà Nội tổ
chức tuần hành ủng hộ gia đình tử tù Nguyễn Văn Chưởng: “Dù có thể bị bắt vì biểu
tình, vì gây rối, vì rải truyền đơn hay vì bất cứ lí do nào khác nhưng chúng
tôi chấp nhận vì đây là cách duy nhất chúng tôi có thể làm để cứu một người sắp
chết oan trước sự quan liêu và thờ ơ vô cảm của các cấp chính quyền”.
18/12: Nhà văn Bùi Ngọc Tấn,
tác giả của Chuyện kể năm 2000 - cuốn sách có thể coi là xuất sắc của văn học
Việt Nam bốn thập niên trở lại đây, một “quần đảo Gulag” của Việt Nam - qua đời
vì bệnh ung thư phổi, hưởng thọ 81 tuổi.
-----------------------
2003-2013: Link ở đây:
No comments:
Post a Comment