Fri,
10/31/2014 - 08:55 — vothihao
Mỗi
quốc gia thành viên phải bảo đảm rằng mọi hành vi tra tấn đều cấu thành tội
phạm theo luật hình sự của nước mình. Điều này cũng áp dụng với những hành vi
cố gắng thực hiện việc tra tấn hoặc hành vi của bất kỳ người nào đồng lõa hoặc
tham gia việc tra tấn.
Mỗi
quốc gia thành viên phải trừng trị những tội phạm này bằng những hình phạt
thích đáng tương ứng với tính chất nghiêm trọng của chúng.(Điều 4. Công ước
chống tra tấn của Liên hợp quốc).
*
Cam kết cứ ký, “”luật rừng” cứ làm?
Ngày
7/11/2013, VN ký công ước quốc tế về chống tra tấn, đứng sau 154 quốc gia khác
đã ký trước đây và ở năm thứ 29 sau khi công ước ra đời. Lại càng quá trễ khi
gần một năm sau – ngày 23/10/2014 Chủ tịch nước mới trình QH phê duyệt tại kỳ
họp này. Đến nay hệ thống luật pháp VN cũng chưa sửa đổi gì để phù hợp cam kết
đã ký. Tình trạng vi phạm công ước tại VN ngày càng dồn dập với nhiều vụ việc
nghiêm trọng, gây nhiều người chết khiến người dân càng thêm phẫn nộ.
Điều
này chứng tỏ những người có trách nhiệm của VN đã thờ ơ trong việc bảo vệ tính
mạng và phẩm giá của người dân.
Trong khi đó, Điều 2 của Công ước cấm việc tra tấn, và yêu cầu các bên ký kết
phải có biện pháp hữu hiệu để phòng chống tra tấn ở bất kỳ lãnh thổ nào dưới
thẩm quyền pháp lý của mình. Việc cấm tra tấn này là tuyệt đối và không được
vi phạm.
“Không
có bất cứ trường hợp đặc biệt(ngoại lệ) nào có thể được viện dẫn để biện minh
cho tra tấn, bao gồm cả chiến tranh, mối đe dọa của chiến tranh, bất ổn chính
trị nội bộ, tình trạng khẩn cấp chung, hành vi khủng bố, tội phạm bạo lực, hoặc
bất cứ hình thức xung đột vũ trang nào. Tra tấn không thể được biện minh như
một phương tiện để bảo vệ an toàn công cộng hoặc ngăn chặn các trường hợp khẩn
cấp . Cũng không có thể được biện minh bằng các lệnh từ các sĩ quan cấp
trên hoặc các quan chức.”.
Việc
ký và phê chuẩn Công ước này là một việc hết sức cần thiết mà nhà cầm quyền VN
không thể trì hoãn thêm được nữa trước áp lực quốc tế, nhất là khi phải “dọn
mình” cho những tiêu chuẩn tối thiểu về nhân quyền nếu muốn đạt một số quyền
lợi về kinh tế.
Nhưng
khi trình QH phê chuẩn, VN lại gây thất vọng khi tuyên bố: Không áp dụng trực
tiếp các quy định của Công ước của LHQ chống tra tấn và các hình thức đổi xử
hoặc trừng phạt tàn bạo, vô nhân đạo hoặc hạ nhục con người. Việc thực hiện các
quy định của Công ước này sẽ theo nguyên tắc Hiến pháp và pháp luật thực định
của Việt Nam trên cơ sở thỏa thuận hợp tác song phương hoặc đa phương với nước
khác và nguyên tắc có đi, có lại...( .(theo VnExpress, bài “Chủ tịch nước trình
công ước về chống tra tấn”).
Nếu thế thì không chỉ có nhiều điều trái Công ước, mà còn trái với Luật
ký kết, gia nhập và thực hiện điều ước quốc tế của VN đã quy định tại khoản 1
điều 6 :”trong trường hợp văn bản quy phạm pháp luật và điều ước quốc tế mà
Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy định khác nhau về cùng
một vấn đề thì áp dụng quy định của điều ước quốc tế”.
Qua những động thái này, người ta có thể đo được mức độ thành thật và thiện chí
của nhà cầm quyền trong việc bảo vệ người dân VN.
Thẩm
tra việc phê chuẩn Công ước, Chủ nhiệm UB Đối ngoại Trần Văn Hằng lại nhấn
mạnh: việc phê chuẩn là cơ sở pháp lý quan trọng góp phần hiệu quả vào công tác
đấu tranh chống các luận điệu vu cáo, xuyên tạc về việc tra tấn, ngược đãi phạm
nhân, người bị tạm giữ, tạm giam của các thế lực thù địch nhằm chống phá Nhà
nước ta.
Như
vậy, người ta có thể đặt câu hỏi: phải chăng ông không thấy không nghe không
biết về bao người dân chết bởi tay công an và những người bị bức cung nhục hình
tra tấn ở khắp nơi, thông tin được đưa rất nhiều trên báo chí VN. Vì thế ông
mới có thể nói rằng đó là vu cáo và xuyên tạc! Và lẽ nào người dân lại bị rẻ
rúng tới mức nhà cầm quyền chỉ quan tâm việc ký cam kết chống tra tấn để dập
tắt những “luận điệu xuyên tạc” chứ không vì tính mạng của người dân?!
Điều
13 Công ước quy định: mỗi thành viên phải đảm bảo rằng bất kỳ cá nhân nào cho
rằng họ bị tra tấn trên lãnh thổ thuộc quyền tài phán của mình đều có quyền
khiếu nại với cơ quan có thẩm quyền của nước đó và được những cơ quan này xem
xét một cách khẩn trương và khách quan. Quốc gia đó cũng phải thực hiện các
biện pháp để bảo đảm rằng người khiếu nại và nhân chứng được bảo vệ tránh sự
ngược đãi hay hăm dọa như là hậu quả của việc khiếu nại hoặc cung cấp bằng
chứng.
Điều
14 ghi rõ, “mỗi quốc gia thành viên phải đảm bảo trong hệ thống pháp luật của
mình rằng các nạn nhân của hành động tra tấn sẽ được cứu chữa và có quyền khả
thi được bồi thường công bằng và thỏa đáng , kể cả được cung cấp những điều
kiện để phục hồi một cách đầy đủ đến mức có thể. Trường hợp nạn nhân chết do bị
tra tấn, những người phụ thuộc vào người đó có quyền hưởng bồi thường.
Không
một quy định nào trong điều này ảnh hưởng tới bất kỳ quyền được bồi thường nào
của nạn nhân hay của người khác có thể có theo pháp luật quốc gia”.(Công ước)
Bất
kỳ một mạng dân nào bi bức cung, nhục hình, tra tấn hoặc chết oan ức dưới bàn
tay của cơ quan hành pháp, cũng như bất kỳ một vụ điều tra nào để oan sai, một
phiên tòa nào xử trái pháp luật... cũng đều thuộc trách nhiệm của người đứng
đầu đơn vị, ngành, lĩnh vực đó. Người đó phải hết lòng sửa chữa, đền bù thiệt
hại trong quyền hạn trách nhiệm của mình và thường phải từ chức. Gần đây nhất,
hai vị Bộ trưởng của Nhật đã từ chức ngay khi để xảy ra một chút xíu lạm
dụng trong lĩnh vực mình quản lý.
Nhưng
VN thì không. Người dân VN chỉ còn cách trông đợi vào lương tâm hiếm hoi của
người thi hành công vụ. Và vì thế ngày càng nhiều dân chết oan ức.
- Vẫn “vừa đá bóng vừa thổi còi”
Để
thực thi Công ước chống tra tấn, VN cần làm nhiều điều, trong đó có việc rà
soát, sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật có liên quan .Nội dung này không
thể tùy tiện, mà phải phù hợp các quy định của công ước.
Phải
sửa đổi, bổ sung bộ luật Hình sự năm 1999 (sửa đổi, bổ sung năm 2009) ở các nội
dung: bổ sung tội danh tra tấn để phù hợp với định nghĩa tra tấn trong đó có
hành vi tra tấn về tinh thần; sửa đổi, bổ sung quy định về tội dùng nhục hình,
tội bức cung và một số hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm con
người có thể bị coi là tra tấn.
VN
cũng chưa từng có Luật tạm giữ tạm giam. Vì thế VN cần xây dựng luật này, đồng
thời ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành luật Thi hành án hình sự.
Hiện
VN chưa có quy định về tội danh tra tấn, từ chối dẫn độ đối với người có nguy
cơ bị tra tấn, chưa quy định cụ thể việc bồi thường tổn thất cho nạn nhân bị
tra tấn...Tất cả đều là những điều luật hết sức quan trọng, sống còn đối với
người dân cũng như để ngăn ngừa sự lạm dụng của cơ quan công quyền nên rất cần
sự khách quan, chất lượng cao.
Nhưng
kỳ này, QH vẫn lặp lại sai lầm trong quy trình xây dựng luật. Một sai lầm
mà nhiều đại biểu QH đã cảnh tỉnh từ các kỳ họp trước. Đó là hiện trạng
“vừa đá bóng vừa thổi còi”.
Về
vấn đề này đã có một nhận định rất xác đáng qua tổng kết của Hội luật gia Hà
Nội:
“Với
quy định Trưởng ban soạn thảo “là người đứng đầu cơ quan, tổ chức chủ trì soạn
thảo”, trong hầu hết các trường hợp, đó là Bộ trưởng các Bộ, cơ quan ngang bộ
phụ trách lĩnh vực mà văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh.
Như
vậy việc “làm luật” từ chức năng, nhiệm vụ của QH đã tự động chuyển sang cho cơ
quan hành pháp. Tình trạng “vừa đá bóng vừa thổi còi” đã được hợp thức hóa. Đây
là nguyên nhân quan trọng nhất dẫn đến tình trạng nhiều văn bản quy phạm pháp
luật chỉ có tác dụng nâng cao quyền lực của cơ quan quản lý nhà nước, không xét
đến hoặc xét đến với mức độ rất mờ nhạt, chung chung về quyền của đối tượng thi
hành”. ( (theo luatsungaynay.vn, bài “ 5 hạn chế, bất cập cơ bản của Luật ban
hành văn bản Quy phạm pháp luật”).
Lần
này cũng vậy, đơn vị được QH giao soạn thảo những luật liên quan đến Công ước
chống tra tấn là Bộ Công an, trong khi trách nhiệm làm luật và sửa luật là của
QH.
Như
vậy, ngành duy nhất có thể lạm dụng tra tấn, bức cung nhục hình thì lại được
giao ban hành dự thảo, sửa chữa luật để ngăn chặn quyền lạm dụng của chính họ!
Làm sao tránh được sự thiếu khách quan khi xây dựng luật?! Nếu xẩy ra, điều này
không những nguy hại cho toàn xã hội và cho chính ngành công an vì sẽ mất nhiều
cán bộ, chiến sĩ vì có điều kiện dấn sâu vào phạm tội.
Như
vậy, QH cần xem xét lại việc chuẩn bị thực thi Công ước chống tra tấn. Nếu cứ
theo cách làm hiện nay, việc đó chỉ càng tăng thêm quyền lực của ngành công an,
người dân thì cứ tiếp tục chết oan. Cũng cần đề phòng nguy cơ ngay cả khi có
thuê chuyên gia giỏi để soạn ra một luật khách quan phù hợp công ước quốc tế
thì trên thực tế đã cho thấy từ nhiều năm nay, hệ thống tư pháp và hành pháp
rất nhiều khi vẫn không tuân theo công ước quốc tế mà lại hành xử theo luật VN.
Nguy
cơ bị lạm dụng, tra tấn, bức cung, nhục hình vẫn như một lưỡi hái thần chết
treo lơ lửng trên đầu người VN.
VTH
-----------------------------
BÀI TRƯỚC :
Thu,
10/30/2014 - 17:21 — autum
No comments:
Post a Comment