Jerome Cohen A.
Lê Quốc Tuấn. X-CafeVN chuyển ngữ
Sun, 06/26/2011 - 04:58
Trước khi bị bắt, Ải Vị Vị đã lên án bản chất độc đoán của chính phủ Trung Quốc một cách không mệt mỏi. Nhưng tác động như một nhà đấu tranh của ông không mạnh bằng sự mất tích vào một "Nhà an toàn" bí mật của cảnh sát ở Bắc Kinh vào ngày 3 tháng Tư, một sự việc đã phơi bày sự bất công của hệ thống tư pháp hình sự nước này.
Bằng cách giam giữ ông vì một "tội phạm kinh tế" mơ hồ, giới lãnh đạo Trung Quốc đã giúp ông trở nên một nhân vật nổi tiếng trên trường quốc tế, một trường hợp minh họa rõ ràng những bất lực của một cá nhân khi phải đối mặt với một quyền lực không có gì ngăn cản được của nhà nước.
Cuộc phóng thích ông Ải hôm thứ Tư tiêu biểu cho một sự xuống nước nhục nhã của Bắc Kinh. Ông và gia đình như đã đạt được một kết quả tốt nhất trong hoàn cảnh cực kỳ khó khăn. Và sự việc đáng chú ý là ở chỗ họ đã đạt được kết quả ấy không hề dựa vào các quy tắc tố tụng hình sự của Trung Quốc, vốn có đầy đủ các sơ hở và các ngoại lệ rằng chính cảnh sát, với hỗ trợ từ các công tố viên và thẩm phán, vận dụng khéo léo để mang lại những tác động không thể lay chuyển được đối với bất kỳ nghi phạm nào. Thay vì thế, họ đã thực hiện cách của người Trung Quốc, là dựa trên các mối quan hệ sâu sắc đã truyền lại cho họ từ cha của ông Ái, nhà thơ cách mạng nổi tiếng Ai Qing, bản thân đã bị lạm dụng tàn tệ bởi Đảng Cộng sản trong thời thanh niên của người con trai mình.
Mặc dù gia đình đã có tiếp cận đến các luật sư dân sự nổi tiếng, những người từng chuẩn bị để tiếp nhận vụ án bất chấp đe dọa các loại từ công an, họ cũng không bao giờ chính thức tìm đến sự tư vấn của luật pháp, vì biết rằng những nỗ lực của các luật sư bào chữa hình sự sẽ hết sức vô ích và có thể phản tác dụng. Đây không phải là một trường hợp vi phạm thuế má thông thường mà chính là một cuộc điều tra có động cơ chính trị được hình thành để bị miệng một nhà phê bình ngày càng trở nên nổi tiếng.
Như vậy, vụ án sẽ phải đối đầu với chính trị và phải kín đáo. Chúng ta có thể không bao giờ biết được quá trình điều đình, vốn có vẻ như đã đổ vỡ cách đây không lâu nhưng cuối cùng đã kết thúc được bằng một sự thỏa hiệp. Các phương tiện truyền thông nhà nước trình bày vụ án bằng một phương cách nhằm giữ thể diện cho lãnh đạo Đảng, nhưng không một phương cách nào có thể che giấu được sự bối rối quá đỗi của họ.
Trong một nỗ lực để chấm dứt những phản đối công khai từ quốc tế và áp lực từ các chính phủ nước ngoài, chính quyền cấp cho ông Ái một loại tương tự như hình thức tạm tha có tiền thế chân, nghĩa là "chờ một vụ xử chắn chắn". Theo luật pháp Trung Quốc biện pháp này chỉ dành cho những nghi phạm thuộc các vi phạm được cho là tương đối nhỏ và không có hại nhiều cho xã hội. Điều đó cho thấy ông rõ ràng là chưa bao giờ bị bắt giữ chính thức, chưa kể đến việc bị truy tố, xét xử, kết tội hoặc bị kết án.
Đây là một vụ án đầu tiên về nhân quyền từ nhiều năm qua mà chính phủ Trung Quốc cảm thấy có nghĩa vụ phải nhường nhịn với dư luận thế giới. Việc gia nhập WTO của Trung Quốc một thập niên trước đảm bảo cho họ được tiếp tục tiếp cận vào thị trường Mỹ và các nơi khác bất chấp thành tích về nhân quyền của họ, và kể từ đó chính phủ TQ đã đa phần chứng tỏ là miễn nhiễm với những phản đối từ nước ngoài trong những vi phạm vào các quyền của dân chúng.
Điều đó nói rằng, việc trả tự do cho ông Ải vào cuối hôm Thứ tư, sau 80 ngày bị giam giữ gần như liên tục ở một nơi không rõ, có ý nghĩa hơn cả một sự tự do. Mặc dù thực tế rằng chưa bao giờ chính thức bị bắt giữ vào lần đầu tiên, ông vẫn có thể thấy chính mình bị bắt một lần nữa nếu ông công khai hả hê trong cơn bối rối xấu hổ của chính phủ.
Ông Ái vẫn không thể rời khỏi Bắc Kinh mà không được phép đặc biệt, nhưng bây giờ ông có quyền tự do thực sự được ở nhà với gia đình và di chuyển quanh thành phố cho đến một năm trong khi có vẻ như cảnh sát sẽ tiếp tục điều tra về các tội trốn thuế và phá hủy hồ sơ. Trên thực tế, các điều tra của họ về các quy kết này, vốn dần dần bị rò rỉ ra giới truyền thông trong quá trình giam giữ của Ải, cơ bản là đã hoàn tất. Việc công bố trả tự do cho ông cho biết rằng ông đã thú nhận những tội phạm này và đã nhiều lần "tình nguyện" sẽ trả lại thuế. Trong những trường hợp này, đóng tiền bảo lãnh là chỉ đơn giản là một cách để làm giảm những áp lực lên chính phủ Trung Quốc trong khi vẫn hạn chế được tự do phát biểu của ông, mặc dù dường như ông đã không bao giờ bị cáo buộc bất kỳ vi phạm nào.
Ông Ái nói rõ rằng khi về đến nhà ông không còn tự do để nói chuyện và chỉ trích trong những phương cách từng khiến mình nổi tiếng khắp thế giới. Ông sẽ không được sử dụng Twitter, Facebook, email, tham dự các các cuộc hội họp công cộng, các cuộc phỏng vấn, triển lãm sách và nghệ thuật để chế diễu chính quyền Cộng sản như ông từng thích thú hành động như thế trước đây.
Như những người khác trước mình, bây giờ ông Ái nhận thức sâu sắc được rằng bất kỳ sai lầm nào cũng có thể dẫn đến việc bị tống giam trở lại, và chắc chắn là lâu hơn so với sự cố ban đầu của ông. Người đoạt giải Nobel Hòa bình Lưu Hiểu Ba, cuối cùng, đã phải chấp hành bản án 11 năm, và thậm chí một số người nước ngoài đã bị kết án đến 16 năm về tội trốn thuế. Hơn nữa, bất kỳ "hành vi sai trái" về phía mình bất lợi có thể ảnh hưởng đến số phận của bốn người đồng nghiệp của ông vẫn còn bị giam giữ bên ngoài sự chú tâm của quốc tế.
Trung Quốc đang chuẩn bị sửa đổi Luật Tố tụng hình sự của mình vào cuối năm nay. Có lẽ vì sự chú ý của quốc tế từ hoàn cảnh của Ai Vị Vị, với việc nêu ra những kỹ thuật đàn áp của cảnh sát, sẽ cung cấp thêm động lực cho việc đưa đến những phương cách bảo vệ có ý nghĩa cho những nghi phạm trong tương lai, đặc biệt với những người không có được tầm vóc và các quan hệ như ông Ái.
Khí hậu chính trị hiện nay có thể không được thuận lợi cho việc cải cách pháp luật, nhưng giới lãnh đạo Đảng cũng biết rằng các áp lực xã hội đang chồng chất chống lại sự lạm dụng của chế độ độc đảng. Trên bình diện rộng, các hành vi sai trái của công an đang thúc đẩy một ý thức ngày càng tăng của sự bất công giữa nhiều nhóm dân chúng. Thực hiện những cải cách như thế là lựa chọn tốt nhất của Đảng trong việc xoa dịu cơn giận của công chúng và tránh sự xấu hổ trong tương lai như việc giam giữ ông Ái.
Nguồn: Wall Street Journal
---------------------------------------
.
.
.
No comments:
Post a Comment