Gia Minh, biên tập viên RFA
2010-09-27
Chỉ còn ít hôm nữa, Hà Nội chính thức khai hội ‘1000 năm Thăng Long’. Tuy nhiên, nhiều ý kiến không tán thành cách thức chuẩn bị và tổ chức lễ hội mà cơ quan chức năng Việt Nam
trong những ý kiến mới nhất về việc tổ chức mừng đại lễ 1000 năm Thăng Long là của một nhà bất đồng chính kiến được nhiều người biết đến lâu nay, Tiến sĩ Hà Sĩ Phu, trong bức thư gửi chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết, đề ngày 25 tháng 9.
.
Có còn hơn không!
Gia Minh hỏi chuyện Tiến sĩ Hà Sĩ Phu về nội dung mà ông đưa ra trong bức thư vừa nói. Trước hết ông cho biết vì sao đến nay ông mới viết thư đó:
TS Hà Sĩ Phu: Bây giờ chúng tôi mới biết rõ cái chương trình cụ thể của nhà nước trong 10 ngày, từ mùng 1 cho đến mùng 10. Trước đây thì chỉ nghe chứ không có văn bản, nên không biết rõ cụ thể để mà mình có ý kiến. Thứ hai nữa là đã gần đến ngày rồi mà mọi chương trình như thế thì đáng tủi nhục cho dân tộc mình quá, cho nên bọn tôi thấy là phải lên tiếng thôi, với tư cách công dân phải can thiệp vào chuyện này thôi. Tôi thấy là đến bước cuối cùng, đến những ngày không thể chịu nhục được nữa...
Gia Minh: Thưa, thư thì đã gửi đi nhưng rồi thì cũng như lâu nay, rất ít khi văn phòng của Chủ Tịch Nước có trả lời, vậy thì có trả lời thư của ông không ạ?
TS Hà Sĩ Phu: Chúng tôi biết chứ ạ. Trước hết chúng tôi cho rằng khả năng các ông ấy biến đổi được theo ý kiến của dân thì chắc chắn một trăm phần trăm là không rồi, nên chúng tôi không hề có ảo tưởng rằng mình can thiệp mà Đảng và Nhà Nước sẽ thay đổi theo ý kiến của dân. Điều đó tuyệt đối chúng tôi không bao giờ hy vọng.
Nhưng nó có hai khả năng, khả năng thứ nhất mà còn khả dĩ tốt một chút là khi thấy dân chúng với giới trí thức mà có phản ứng rõ rệt thì các ông ấy có điều chỉnh phần nào. Thế thì cũng có anh em bảo điều chỉnh chút ít thì có giá trị gì? Tôi bảo "Không! Rất quan trọng! Bởi vì rằng là khác cái quan niệm về quốc thể của mình, ví dụ trong bài diễn văn có những câu quá nịnh Tàu thế thì do đọc được những bài như của chúng tôi thì các ông ấy chỉnh bớt đi một ít thì cũng đỡ nhục cho đất nước".
Tất nhiên rằng ý của mình muốn mười phần, những người khác thì không nói, nhưng trong cái việc này nó liên quan đến quốc thể cho nên các ổng điều chỉnh bớt đi được tí nào thì đỡ nhục cho đất nước chừng ấy. Vậy cái khả năng các ổng điều chỉnh ít nhiều do sợ cái tội lỗi đối với lịch sử thì tôi nghĩ rằng ít cũng tốt hơn không.
Cái khả năng thứ hai là khả năng các ông ấy vẫn giữ nguyên như cũ, tức là chẳng chấp nhận gì ý kiến của nhân dân, của trí thức cả, thì trong trường hợp đó những ý kiến của chúng tôi cũng có tác dụng. Tức là để ghi dấu rằng lúc ấy giới trí thức đã có ý kiến rồi, lưu lại bằng những văn bản rồi, mà các ông vẫn không chấp nhận, thì các tội lỗi của các ông ấy đối với lịch sử nó có đối chứng hẳn hoi, chứ không thể nói rằng "Ừ thì chúng tôi tưởng rằng nhân dân đều đồng thuận cả cho nên chúng tôi làm, chẳng thấy ý kiến gì phản đối".
Cho nên tôi nghĩ rằng ngay cả trường hợp xấu, tức là các ông ấy hoàn toàn giữ cái chương trình cũ, không điều chỉnh chút nào, thì chúng tôi nghĩ rằng sự lên tiếng vẫn có một ý nghĩa nào đó.
.
Sự trùng hợp khó hiểu
Gia Minh: Thưa ông, trong điều thứ nhất mà ông đã đề nghị, đó là vấn đề thời điểm tổ chức Đại lễ 1000 năm Thăng Long, từ ngày 1 cho đến ngày 10, nó có những sự trùng hợp, và trước đây cũng có những ý kiến dựa theo cứ liệu lịch sử thì thời điểm dời đô thì không phải là vào tháng này. Xin ông trình bày cho quý thính giả biết cơ sở lịch sử đó một chút, được không ạ?
TS Hà Sĩ Phu: Các nhà sử học cũng đã nghiên cứu thì có thể là chưa thống nhất với nhau cái ngày cụ thể để lấy đó làm ngày dời đô, nhưng mà những ý kiến này là thống nhất, tức cái việc thảo ra Chiếu Dời Đô là phải làm sớm ngay từ đầu của năm 2010, quá trình tiến hành thì cùng lắm là đến tháng 7 là công cuộc cơ bản đã xong, thì không có lý gì mà kéo sang đến tháng 10. Cho nên cái ngày cụ thể thì để dành cho các nhà sử học lên tiếng chính thức, nhưng mà chúng ta có một cứ liệu để nói một cách dứt khoát rằng không có cách gì để kéo sang đến tháng 10 cả. Điều đó là chắc chắn rồi.
Thế thì đã không lấy được cái ngày thảo Chiếu Dời Đô, đã không lấy được ngày khởi sự tức là coi như ngày động thổ, mà bây giờ người ta giả thiết cho là việc chuyển đô từ Hoa Lư ra Thăng Long chắc phải đi bằng đường thủy, thế thì không có lý gì mà sang tháng 10 cả, không có một biện minh gì cho cái ngày của tháng 10 cả. Nếu không trúng hai cái ngày đó rồi thì anh có thể lấy một ngày nào đó theo tham khảo ý kiến các nhà sử học, chứ tại sao tự nhiên lại lấy ngày 1 tháng 10 là ngày Quốc khánh Trung Quốc thì thật là vô lý.
Đó là chưa kể trong nhân dân người ta bảo là không có vô tình đâu, các ông ấy muốn như thế đấy. Nhưng mà dù sao trong cái thư của tôi gởi cho Chủ tịch nước thì mình cũng chưa có căn cứ gì để mình nói rằng đây là cái sự chủ động của các ông ấy, cho nên mình chỉ nói rằng là can ngăn, nếu mà chẳng may lấy phải một sự trùng hợp như thế thì cũng phải bỏ.
Thế nhưng lại còn có một sự trùng hợp khổ nữa là cái ngày kết thức, là ngày 10 tháng 10. Cái ngày đó các ông ấy có thể biện minh rằng đó là cái ngày giải phóng thủ đô, thế nhưng mà như tôi đã nói ở trong bài đó, tức là dù có cái ý nghĩa đó nhưng cái ngày đó đúng là trùng hợp với ngày Song Thập là ngày Quốc khánh của Trung Hoa Dân Quốc, thì mình cũng phải tránh ra, chứ ai lại đằng này cả ngày đầu lẫn ngày cuối đều trùng hợp vào ngày của Trung Quốc cả.
Trong khi chúng ta đã biết rằng trong cái việc gọi là xâm lấn Việt Nam thì Trung Hoa và Trung Hoa Dân Quốc tuy rằng đối lập với nhau về ý thức hệ nhưng họ lại thống nhất với nhau trong quan điểm dân tộc của họ để họ xâm lấn nước mình. Thế thì trong việc này thì hai anh Đại Lục với lại Đài Loan đó là một. Cái ngày tổ chức đại lễ của mình, ngày đầu trùng vào (ngày Quốc khánh của) anh Đại Lục, ngày cuối lại trùng vào (ngày Quốc khánh của) anh Đài Loan. Thế thì không thể giải thích được! Cho nên tôi thấy không có người Việt Nam
.
Copyright © 1998-2010 Radio Free Asia . All rights reserved.
.
.
.
Gia Minh, biên tập viên RFA
2010-09-27
Tiến sĩ Hà Sĩ Phu tiếp tục trình bày về những tiếng nói phản biện đối với những sai trái của chính quyền trong việc chuẩn bị và tổ chức đại lễ ‘Ngàn năm Thăng Long’, và những việc người dân nên làm trước những sai trái đó.
.
Chuẩn bị trong thời điểm nhạy cảm
Gia Minh: Xin mời Tiến sĩ Hà Sĩ Phu trình bày.
TS Hà Sĩ Phu: “Đợt 10 ngày này chỉ là cái kết thúc, còn suốt cả quá trình chuẩn bị thì dài hơn rồi, cũng đã chuẩn bị nhiều năm nay rồi, thế mà toàn bộ quá trình chuẩn bị đó nằm trong giai đoạn mà quan hệ Việt Nam - Trung Quốc có vấn đề.
Từ lâu nhân dân đã cho rằng sự ứng xử của nhà cầm quyền Việt Nam
Nhưng mà chúng tôi cũng hy vọng một chút, tức là đến giai đoạn mình gọi là cuối cùng này do sự o ép của Trung Quốc nó quá là thô bạo và làm cho Đảng Cộng Sản Việt Nam cũng mất mặt, phải nói như thế, thì cái quan hệ các vị muốn "hữu nghị" hay thậm chí lép vế đi nữa thì bên Trung Quốc nó cũng không để cho mình được cơm dẻo canh ngọt thì bên Trung Quốc nó cũng mất mặt chứ không sung sướng gì. Trong khi đó thì sức mạnh từ sự phẫn uất trong nhân dân là cũng rất nhiều, có cái áp lực từ trong dân chúng, cho nên tôi nghĩ rằng trong cái ngày cuối cùng này những người cầm quyền của nước Việt Nam cũng bắt đầu có những thay đổi và chúng tôi rất mừng là hỗ trợ cho sự thay đổi đó thì chính quyền Hoa Kỳ - chính quyền Obama và bà Ngoại Trưởng Hillary Clinton có những động tác dứt khoát can thiệp vào cái quan hệ quốc tế ở Biển Đông.
Thế thì do mấy lực đó, thứ nhất là cái lực quan hệ với Trung Quốc cũng không thể êm đẹp như cũ nữa, thứ hai là cái áp lực phản ứng từ trong quần chúng cùng với giới trí thức, và thứ ba là sự hỗ trợ rất có ý nghĩa của Hoa Kỳ đúng vào lúc này, cho nên tôi nghĩ rằng đến dịp Đại Lễ này thì tình hình không giống như cả giai đoạn dài trước, mà cũng đã ló ra tia hy vọng rằng sự quật khởi, sự tự cường của dân tộc Việt Nam là nó có biểu hiện, bắt đầu khởi sắc trở lại. Thế thì đấy cũng là một hy vọng của bất kỳ một người Việt Nam
Gia Minh: Ông cũng vừa mới đề cập đến những tia hy vọng, những niềm lạc quan, nhưng ông thấy rằng mức độ lên tiếng của giới trí thức cũng như của người dân trong nước thì như thế nào, thưa ông? Cái mức độ đó được đến đâu?
TS Hà Sĩ Phu: “Chúng tôi nói một chút về cái tia hy vọng. Đối chiếu với cái đã qua thì bây giờ là hơn lên được rất nhiều. Số người dám nói và dám nói mạnh hơn trước, tức là cả về số lượng lẫn cả về chất lượng của phản ứng thì đã mạnh hơn trước rất nhiều. Đấy là so với quá khứ, chứ còn so với yêu cầu thì xin thưa với ông rằng vẫn còn yếu lắm, chưa ăn thua gì cả. Phải nói như thế!
Đối với quần chúng số đông cũng như ngay cả đối với đảng viên số đông là người ta chả quan tâm gì đến chuyện còn nước hay mất nước; thậm chí rất nhiều người nói với tôi là "Thôi thì phụ thuộc Trung Quốc đi càng tốt đi chứ. Nước với non làm quái gì. Nước nào mà chả phải kiếm ăn." Tức là không có cái nhu cầu tinh thần, không có cả cái điều một người Việt Nam
Có một lần GS Huệ Chi cũng chia xẻ với tôi về cái sự buồn, về cái tình hình dân trí nó còn rất là thấp, cái sự tiến bộ nó chỉ có trong một số còn rất ít, thì GS Huệ Chi cũng có nói với tôi rằng "Nhưng mà tôi vẫn còn tin ở cái chỗ là dân tộc mình rất lạ, bình thường người ta không quan tâm gì đến công ích, bình thường người ta không quan tâm gì đến các huyện lớn của đất nước, thế nhưng mà khi đất nước bị dồn đến chân tường thì cái sức mạnh đó tự nhiên nó bật trở lại, nó như là một hồn thiêng sông núi tiềm ẩn trong tâm hồn con người Việt Nam." Thế thì tôi thấy rằng GS Huệ Chi có lý.
Tóm lại, có thể nói với ông rằng cái hy vọng này cũng chính là những tia sáng le lói lúc ban đầu thôi, chứ so với yêu cầu thì cũng còn xa lắm ạ.”
.
Tẩy chay là xây dựng
Gia Minh: Qua một cái dịp rất là hiếm hoi như thế này thì cần phải làm những việc gì để thổi bùng lên những tia hy vọng đó, thưa ông?
TS Hà Sĩ Phu: “Chúng tôi nghĩ rằng tất cả tất nhiên từ ở lòng con người, mà từ cái chữ gọi chung là "dân trí" đấy, trong dân trí thì có cả trí thức trí, có cả đảng trí... tất cả trong đó thì cái gốc vẫn là con người. Thế nhưng mà nó tiến triển thì nó phải có những nguyên cớ của lịch sử mà không ai có thể đoán trước được.
Tôi lấy thí dụ lúc đầu tiên mong muốn có một trang báo, mà ta gọi là "lề trái" đi, để dám nói những điều phản biện khác khi tham gia ý kiến với các chủ trương - chính sách của đảng và nhà nước, thì khó lắm, không ra được, ra thì bị chặt liền. Thế nhưng do chuyện các ông làm cái vụ khai thác bôxit Tây Nguyên nó tệ hại quá buộc chúng tôi phải bảo với nhau ký mấy cái kiến nghị đấy. Đầu tiên nó chỉ là kiến nghị cấm khai thác boxit thôi, thế nhưng do đó nó lại tạo điều kiện để ra một trang web phản biện là trang boxitvn bây giờ. Thế thì cái đó làm chúng tôi mừng quá, nhưng cũng không ai dám nghĩ tới nó từ đầu cả, mà tự nhiên tình hình làm nó nảy sinh, nhưng mà trong lòng mình vốn có một tiềm lực thế rồi nhân dịp đó chúng tôi có được một trang web, gọi là lề trái cũng được, gọi là trang web phản biện để xây dựng như bây giờ. Và chúng tôi quá mừng đi thôi!
Bây giờ do cái vụ Nghìn Năm Thăng Long này thì do cái mâu thuẫn giữa cái thực tiễn không thể chấp nhận dược với cái tiềm lực mà mình đã có ở trong lòng là nó bật ra đợt phản ứng này. Thế thì tôi thấy rằng đấy là cái chủ quan mà khi nó gặp được cái cơ hội khách quan thì nó sinh ra cái mà không ai có thể biết trước được. Thế thì trong đợt này ta phải tận dụng điều kiện đó như thế nào? Tôi cho rằng bây giờ thì các anh em cũng đã lác đác lên tiếng phản ứng về cái tổ chức lễ hội rất nhiều rồi, bây giờ tôi đồng ý thôi chứ còn tôi không phải là người có trách nhiệm có thể đứng ra tổ chức để làm gì thì tôi không nói.
Nhưng mà tôi lấy thí dụ bây giờ phải có tiếng nói gì đó tẩy chay, tức là chúng tôi coi việc đó, việc tổ chức Đại Lễ 1.000 Năm Thăng Long là rất quan trọng, nhưng bây giờ các ông làm nhiều việc xúc phạm đến dân tộc thì chúng tôi phản ứng. Nếu mà các ông sửa thì chúng tôi rất là hưởng ứng, nhưng nếu không sửa thì tất cả chúng tôi tẩy chay. Sự tẩy chay đó là một sự xây dựng, như nhà báo Lê Phú Khải đã viết một bài thơ, đấy là một hình thức tẩy chay:
Anh không về đại lễ đâu em
Dù Hà Nội ngàn năm hay vạn năm cũng thế
Khi vua Lý lại mang mão áo vua Tần!
Khi trong phim Việt Nam
Thà làm quỷ nước Nam
Ông bà ta là thế!
Nên mới còn non nước Việt hôm nay
Hãy gửi cho anh một gói cốm màu xanh
Để anh nuốt vào lòng cả mùa thu Hà Nội
Gửi cho anh một cành liễu Hồ Tây
Để hồn anh mênh mang cùng sương khói . . .
Tưởng nhớ Người xưa đốt hương trầm là đủ
Hãy để những tỉ đô la xây bệnh viện, công viên
Để ngàn năm Thăng Long không thành ngàn mụn ghẻ
Để không còn những bộ phim
Ngộ độc cả ca dao, băng huyết cả tâm hồn
Đấy là hồn dân tộc của tôi. Chứ còn cái cung cách tổ chức như thế, chiếu phim như thế là không phản ánh đúng cái ngưỡng vọng của tôi đối với Đại Lễ, cho nên tôi không dự Đại Lễ.”
Gia Minh: Chân thành cảm ơn ông đã có những chia xẻ về tất cả những suy nghĩ, những trăn trở của ông trước một sự kiên rất lớn của dân tộc hiện nay.
.
Theo dòng thời sự:
Copyright © 1998-2010 Radio Free Asia . All rights reserved.
.
.
.
No comments:
Post a Comment