Da Màu
26.04.2010
http://damau.org/archives/11833#more-11833
.
CHOE The Cartoonist (Video)
http://www.youtube.com/watch?v=WllypG244wA&feature=player_embedded#!
Họa sĩ Chóe (tên thật Nguyễn Hải Chí), trước năm 1975 là một nhà hí họa nổi tiếng của miền Nam Việt Nam qua những bức hí họa chính trị rất “chua cay” của ông. Ông cũng được người Mỹ biết đến qua sự xuất hiện của The World of Choe (Thế Giới của Chóe), một tuyển tập gồm gần 200 bức hí họa chính trị, xuất bản ở Hoa Kỳ vào năm 1973. Ký giả Barry Hilton, người viết lời mở đầu cho tác phẩm The World of Chóe, thuật lại rằng Bộ Truởng Ngoại Giao Henry Kissinger đã đặt hàng mua qua Tòa Đại Sứ Mỹ tại Việt Nam vào thời bấy giờ khoảng 1,000 bức hí họa—kể như toàn bộ tranh hí họa của Chóe.
Thế giới của Chóe, ngay từ đầu thập niên 70, đã là một thế giới biểu lộ cái nhìn cynique của người miền Nam về cuộc chiến, cũng như về mối liên hệ đồng minh với đế quốc Mỹ. Chân dung Việt Nam là hình ảnh một thiếu nữ áo dài, vai gầy trĩu nặng bởi đòn thúng chứa bom và hỏa tiễn. Hình ảnh Henry Kissinger dập dình “đi đêm” với Lê Đức Thọ dưới tấm chăn “Thương Lượng” (Negotiations), cùng biểu tượng của miền Nam như một gã ăn mày miệng vổ, lưng còng, trơ xương, với cái mũ thủng lỗ, đánh rơi đồ trang trí Giáng Sinh vẽ hình con chim hòa bình, đã tiên đoán buổi hạ màn chua chát sau Hiệp Định Genève. Cái nhìn sắc bén của Chóe vì vậy gây nhiều khó khăn nghề nghịệp cho ông. Ông bị chính quyền miền Nam buộc tội “đồi trụy.” Chân dung tự họa của ông vẽ hai tay có khóa còng với thân người đàn bà trần truồng, và chữ ghi chú “tự họa sau khi vi phạm điều 35.”
Chân dung Việt Nam của Chóe là hình ảnh cô gái mặc áo dài xiêu vai quảy gánh bom và hỏa tiễn
Sau năm 1975, Chóe, cùng với các văn nghệ sĩ “phản động” của miền Nam bị bắt giữ và chuyển tới trại tù Gia Trung ở rừng Cao Nguyên. Với sự khuyến khích của bạn bè, ông bắt đầu dùng bút mực vẽ hí họa lại vào tháng 9 năm 1977, nhưng lần này các bức họa của ông là chân dung của các bạn đồng nghiệp. Vì hành động này, ông bị giam biệt lập trong nhiều năm, và cuối cùng được thả vào năm 1987. Vào tháng 9 năm 1987, khi được biết tin nhà thơ Trần Dạ Từ và vợ ông, nhà văn Nhã Ca, sắp rời Việt Nam qua sự bảo lãnh của chính quyền Thụy Điển, Chóe yêu cầu hai người bạn của mình chuyển những bức hí họa của ông sang thế giới tự do.
Chóe phác họa sự thông đồng giữa Hà Nội và Hoa Kỳ trong Hiệp Định Geneve
Nhà thơ Trần Dạ Từ thuật lại rằng vì những khó khăn liên hệ đến vòng kiểm soát của công an Việt Nam, chỉ có hí họa của Chóe vẽ sau 1975 đến bờ bến tự do, số còn lại đã bị thất lạc trên hành trình rời Việt Nam.
Những bức hí họa của Chóe được triển lãm ở Thụy Điển trong thời gian ông bà Trần Dạ Từ-Nhã Ca sinh sống ở đó. Vào năm 1990, vào dịp Hội Báo Chí Hoa Kỳ (National Press Club) tổ chức buổi triển lãm đánh dấu “15 năm Tù Đày của Văn Nghệ Sĩ Việt Nam,” nhà xuất bản Century Publishing House cho phát hành quyển Tran Da Tu, Writers and Artists in Vietnamese Gulags, bao gồm những bức hí họa của Chóe trước và sau năm 1975 (nguyên bản Anh ngữ biên soạn bởi Nguyễn Ngọc Bích và Nhật Báo Người Việt, với sự nhuận sắc của Lê Đình Điểu và Ruth Talovich).
Hình bìa quyển Tran Da Tu, Writers and Artists in Vietnamese Gulags, với tranh tự họa của Chóe vẽ ông bị “khóa miệng” sau 12 năm tù Cộng sản
Vào mùa thu năm 2002, các thân hữu của họa sĩ Chóe đã tổ chức một buổi triển lãm tranh Chóe tại Nhật báo Người Việt, Quận Cam, tiểu bang California, hầu gây quỹ cho ông được sang Mỹ để điều trị bệnh tiểu đường.
Chóe tiên đoán Hòa Bình cho Việt Nam
Họa sĩ Chóe qua đời ngày 12 tháng 3, năm 2003, tại một bệnh viện thuộc tiểu bang Virginia, Hoa Kỳ. Linh cữu của ông được mang về Việt Nam để an táng.
Đây là lần đầu tiên những bức hí họa của Chóe, trước và sau năm 1975, được xuất hiện trên trang mạng Da Màu. Ban Biên Tập xin chân thành cảm tạ nhà thơ Trần Dạ Từ đã hào phóng chia sẻ những hình ảnh vô giá của họa sĩ Chóe với bạn đọc Da Màu.
.
.
.
No comments:
Post a Comment