TRUNG QUỐC NGƯNG TRAO ĐỔI QUÂN SỰ VỚI HOA KỲ

Hoa Kỳ bán vũ khí cho Đài Loan - Trung Quốc ngưng trao đổi quân sự với Hoa Kỳ
NPR, Cymbidium, X-cafevn lược dịch
31-1-2010
http://www.x-cafevn.org/node/2659
Trong một nước cờ chắc chắn sẽ làm mích lòng Trung Quốc, chính phủ Obama loan báo hôm thứ Sáu vừa qua là họ dự định bán vũ khí trị giá trên sáu tỷ đô la cho Đài Loan, một đảo tự trị mà chính quyền Trung Quốc cho là thuộc về họ.
Lô hàng bao bồm trực thăng Black Hawk, hỏa tiễn Patriot, tàu dò mìn và công nghệ thông tin. Các nhà luật pháp trong Quốc Hội Hoa Kỳ có 30 ngày để bàn thảo trước khi dự định được xúc tiến; theo thông lệ, họ hay ủng hộ bán vũ khí cho Đài Loan.
Đài Loan là một vấn đề nhậy cảm nhất trong quan hệ vốn đã căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, hai cường quốc càng ngày càng liên kết với nhau về vấn đề bảo an và kinh tế. Vụ buôn bán này có thể sẽ gây gián đoạn tạm thời cho mối quan hệ quân sự giữa hai quốc gia.
Hoa Kỳ báo cho Trung Quốc biết về việc bán vũ khí chỉ vài giờ trước khi thông báo và họ công nhận vào hôm thứ Sáu là Bắc Kinh có thể trả đũa bằng cách ngưng đàm phán về quân sự với Washington, điều này đã xảy ra sau khi Hoa Kỳ bán vũ khí trị giá hàng tỷ đô la cho Đài Loan vào năm 2008.
Phát ngôn viên của Tòa Đại Sứ Trung Quốc ở Washington, ông Wang Baodong cho biết Bắc Kinh sẽ đệ đơn chính thức phản đối quyết định của Hoa Kỳ. Khi được hỏi là liệu Trung Quốc có cắt đứt mối liên hệ quân sự, ông ta trả lời “Chúng ta hãy chờ xem.”
Jim Jones, cố vấn an ninh quốc gia của Tổng Thống Obama tuyên bố hôm thứ Sáu rằng cả Washington lẫn Bắc Kinh “thỉnh thoảng làm những chuyện mà không phải ai cũng hoàn toàn hài lòng.” Nhưng ông Jones tuyên bố trước một cử toạ tại Trung Tâm Nghiên Cứu Chiến Lược và Quốc Tế rằng Hoa Kỳ “nghiêng về hướng quan hệ mới với Trung Quốc như là một thế lực đang lên trên thế giới.”
Trung Quốc cực lực phản đối Hoa Kỳ buôn bán vũ khí với Đài Loan. Họ từng dọa xâm chiếm Đài Loan nếu quốc đảo này dám hợp thức hoá nền độc lập đã có trên thực tế của họ. Hoa Kỳ là một đồng minh quan trọng nhất và cũng là nhà cung cấp vũ khí lớn nhất cho Đài Loan. Trọn gói hàng, được đăng trên trang mạng của Ngũ Giác Đài né tránh một vấn đề khó khăn, đó là trong đó không có phản lực cơ chiến đấu F-16 mà Đài Loan thèm muốn.
Vụ bán này thoả mãn những điều khoản của thỏa thuận vũ khí trị giá 11 tỷ mà cựu Tổng Thống George W. Bush đã hứa từ trước với Đài Loan vào năm 2001 và được cung cấp trong nhiều giai đoạn vì nhiều lý do chính trị và ngân sách ở Đài Loan và Hoa Kỳ.
Việc bán vũ khí sẽ thử thách chính phủ Obama về chính sách đối với Trung Quốc mà các viên chức Hoa Kỳ cho rằng có chủ ý cải thiện sự tin tưởng giữa hai quốc gia để khi những bất đồng không thể tránh được về Đài Loan hay Tây Tạng sẽ không làm thụt lùi những cố gắng hợp tác với nhau về bế tắc vũ khí hạt nhân ở Iran, Bắc Hàn, và những vấn đề khác.
Trung Quốc đang chỉa hơn một ngàn hỏa tiễn mang đầu đạn sang Đài Loan và theo luật, chính phủ Hoa Kỳ phải bảo đảm là quốc đảo này có khả năng đáp ứng với những đe dọa từ Trung Quốc. Các món hàng bao gồm 114 hỏa tiễn Patriot được chế tạo để bắn rơi các hỏa tiễn khác, 60 trực thăng loại Black Hawk, và hai tàu dò mìn.
Hôm thứ Bảy, Trung Quốc ngưng mọi trao đổi quân sự với Hoa Kỳ, dọa áp dụng những hình phạt chưa từng thấy đối với những nhà sản xuất vũ khí Hoa Kỳ và cảnh cáo rằng sự hợp tác giữa hai quốc gia sẽ bị thiệt hại sau khi Wahington loan báo bán vũ khí cho Đài Loan.
Dù không hoàn toàn bất ngờ, phản ứng ngay lập tức của họ trước lời loan báo hôm thứ Sáu của Hoa Kỳ cho thấy Trung Quốc dự tính đương đầu với một thử thách lớn hơn thường lệ khi họ phải đối phó với đề tài quan trọng nhất trong quan hệ giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Bà Stephanie T. Kleine-Ahlbrandt, giám đốc về dự án đông bắc Á Châu của Nhóm Khủng Hoảng Thế Giới cho biết “Đây là một phản ứng cương quyết nhất mà chúng ta thấy trong nhiều năm qua. Trung Quốc thật ra đang thăm dò phản ứng của Obama sẽ ra sao về vụ này.”
Trung Hoa Thông Tấn Xã tường trình là Bộ Trưởng Quốc Phòng Trung Quốc nói bán vũ khí cho một Đài Loan tự trị, mà Trung Quốc cho là của họ, gây “thiệt hại quan trọng” cho hợp tác tổng quát giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Đàm phán ở trình độ phó ngoại trưởng về kiểm soát vũ khí và chiến lược bảo an đã bị dời lại.
Lời cảnh cáo xảy ra trong khi Hoa Kỳ mong đợi vào sự giúp đỡ của Bắc Kinh về nhiều vấn đề bao gồm khủng hoảng tài chính hoàn cầu và bế tắc về vũ khí hạt nhân với Iran và Bắc Hàn. Mức căng thẳng trước đó đã lên cao sau khi Hoa Kỳ bình phẩm về tự do trên mạng Internet và cuộc tranh chấp giữa Google và Trung Quốc, và dự tính của Tổng Thống Obama hội kiến với vị lãnh đạo tinh thần Đạt Lai Lạt Ma của Tây Tạng năm nay.
Theo một bản thông cáo của Bộ Ngoại Giao Trung Quốc, Phó Ngoại Trưởng He Yafei nói với Đại Sứ Hoa Kỳ Jon Huntsman rằng bán trực thăng Black Hawk, hỏa tiễn Patriot loại có khả năng cao và những vũ khí khác cho Đài Loan sẽ “gây những hậu quả mà cả hai bên không muốn thấy.”
Bộ Ngoại Giao Trung Quốc cũng dọa trừng phạt những công ty Hoa Kỳ có liên quan đến buôn bán vũ khí, điều mà chưa bao giờ xảy ra trong những vụ buôn bán trong quá khứ với Đài Loan.
Ông P.J. Crowley, phát ngôn viên của Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ cho biết “Hành động của chúng ta đối với Đài Loan tăng cường lời cam kết của chúng ta về sự ổn định trong vùng. Theo mối quan hệ bao quát với Trung Quốc hiện nay, chúng ta sẽ giải quyết vấn đề này như đã từng làm trong quá khứ.”
Tuy nhiên, Trung Quốc phản ứng giận dữ đối với bất cứ dự tính buôn bán vũ khí nào và họ cũng cắt đứt quan hệ quân sự với Hoa Kỳ vào năm 2008 sau khi chính phủ Bush cũ tuyên bố bán vũ khí trị giá hàng tỷ đô la cho Đài Loan. Một gián đoạn quan hệ quân sự như vậy có triển vọng xảy ra lần này, nhưng nó đến vào lúc Washington và Bắc Kinh muốn cải thiện quan hệ vốn băng giá giữa hai quân lực. Hoa Kỳ đang cố gắng dùng những cuộc thăm viếng quân sự để tạo nên sự tin tưởng với Bắc Kinh và học hỏi thêm về chủ đích bành trướng quân sự ồ ạt của họ.
Ông Phillip Saunders, một nhà nghiên cứu lỗi lạc tại Đại Học Quốc Phòng ở Washington nói “Trong quá khứ, những kiểu gián đoạn này kéo dài từ ba cho đến sáu tháng, với vài bộ phận của quan hệ quân sự ngưng lâu hơn thế. Lần này tôi cũng nghĩ tương tự.”
Không biết cuộc bán vũ khí này sẽ có ảnh hưởng đến cuộc thăm viếng Hoa Kỳ đang được mong đợi của Chủ Tịch Hồ Cẩm Đào trong năm nay hay cuộc họp thượng đỉnh về an toàn nguyên tử ở được tổ chức ở Hoa Kỳ vào mùa xuân.
Những chuyên gia về Trung Quốc báo trước rằng Bắc Kinh sẽ có thể có những biện pháp thêm để trừng phạt Hoa Kỳ để chứng tỏ sức mạnh mới có của họ và lòng tự tin vào chuyện quốc tế. Ông Jin Canrong, giáo sư về quốc tế học tại Đại Học Renmin ở Trung Quốc nói rằng vụ bán vũ khí sẽ tạo cho Trung Quốc một “lý do công bằng và chính đáng” để thúc đẩy thử nhiệm vũ khí. Trong vài tuần gần đây, Trung Quốc thử hỏa tiễn cho một hệ thống phòng thủ chống hỏa tiễn mà các chuyên gia cho là để biểu lộ sự tức giận về vụ bán vũ khí sắp đến. Ông Jin nói thêm “Hoa Kỳ sẽ phải trả giá cho vụ này. Từ nay trở đi, Trung Quốc sẽ trả đũa thậm tệ như là giảm hợp tác về vấn đề vũ khí nguyên tử của Bắc Hàn và Iran và những công trình chống khủng bố.”
Sự gián đoạn quan hệ quân sự mới nhất này sẽ ảnh hưởng đến cuộc thăm viếng Trung Quốc có dự tính trước của Bộ Trưởng Quốc Phòng Hoa Kỳ Robert Gates và Đô Đốc Michael Mullen, Tổng Tư Lệnh Quân Lực. Cuộc thăm viếng Hoa Kỳ của Tham Mưu Trưởng Đại Tướng Chen Bingde của quân đội Trung Quốc cũng có thể bị hủy.
Mối quan hệ với Trung Quốc đã được sưởi ấm khá nhiều từ khi Tổng Thống Đài Loan Ma Ying-jeou nhậm chức cách đây 20 tháng. Trung Quốc hay than phiền là bán vũ khí cho Đài Loan làm hại đến quan hệ giữa họ, nhưng ông Saunders nói rằng, dù với lời tuyên bố bán vũ khí vừa rồi hay trong năm 2008, “Quan hệ qua eo biển chưa bao giờ tốt như thế.”
Ông Wang Kao-cheng, một chuyên gia về quốc phòng tại Đại Học Tamkang ở Đài Bắc nói “Quyết định của Ngũ Giác Đài không bán máy bay phản lực chiến đấu và sơ đồ thiết kế cho tàu ngầm chạy bằng dầu cặn – hai thứ mà Đài Loan cần nhất – cho thấy chính phủ Obama rất quan tâm đến phản ứng của Trung Quốc.”
Tổng Thống Đài Loan Ma Ying-jeou nói với các phóng viên hôm thứ Bảy rằng Trung Quốc không nên giận dữ vì vụ buôn bán này vì đây là những vũ khí phòng thủ, không phải loại tấn công.

Nguồn: NPR