THẾ GIỚI HÔM NAY : 12/08/2020 (The Economist)

 

Thế giới hôm nay: 12/08/2020

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy biên dịch

12/08/2020

http://nghiencuuquocte.org/2020/08/12/the-gioi-hom-nay-12-08-2020/

 

Nga trở thành quốc gia đầu tiên cấp phép cho một loại vắc xin covid-19. Với chỉ chưa đầy hai tháng thử nghiệm trên người, một số chuyên gia đặt nghi vấn về tốc độ của quá trình này. Tổng thống Vladimir Putin, người có con gái đã được tiêm chủng, cho biết vắc-xin “vượt qua tất cả các thử nghiệm cần thiết”. Tiêm chủng hàng loạt có thể bắt đầu trong tháng này.

 

Sau 102 ngày không có ca  nhiễm covid-19 trong cộng đồng ở New Zealand, bốn người trong cùng một gia đình vừa xét nghiệm dương tính với virus này ở nam Auckland. Hôm nay Auckland bước vào “hạn chế cấp độ 3”. Cư dân phải ở nhà, chỉ ra ngoài vì lý do thiết yếu, chẳng hạn như mua thực phẩm. Phần còn lại của New Zealand bước vào “Cấp độ 2”, thực hiện giãn cách xã hội và giới hạn quy mô tụ tập.

 

SoftBank báo cáo lợi nhuận gần 12 tỷ đô la trong quý hai, đảo ngược kết quả kinh doanh hàng năm tệ nhất trong lịch sử của tập đoàn đầu tư công nghệ Nhật Bản, tức khoản lỗ ròng 7,4 tỷ đô la được công bố hồi tháng 5. Quỹ Tầm nhìn của họ kiếm được 2,8 tỷ đô la trong quý gần nhất. Nhưng phần lớn là đến từ việc bán cổ phiếu một lần.

Tòa Phúc thẩm Anh phán quyết chống lại việc cảnh sát sử dụng tính năng nhận dạng khuôn mặt. Nguyên đơn cho rằng việc Sở Cảnh sát South Wales quét khuôn mặt của anh ta khi anh đi mua sắm và tham gia một cuộc biểu tình ôn hòa là lạm dụng trái pháp luật công nghệ này. Phán quyết không cấm sử dụng tính năng nhận dạng khuôn mặt hoàn toàn, nhưng sẽ khiến lực lượng cảnh sát áp dụng các biện pháp thận trọng hơn.

 

Các số liệu mới cho thấy sự tàn phá của đại dịch lên thị trường lao động Anh. Mặc dù tỷ lệ thất nghiệp tổng quát vẫn ở mức 3,9%, đây là vì nhiều lao động chưa chính thức tìm việc làm: nhiều nhân viên mất việc vẫn được nhận thu nhập nhờ có chính phủ can thiệp. Tổng số việc làm giảm 220.000 theo quý trong quý hai, cao nhất kể từ 2009.

 

Một tòa án bang ở San Francisco ra phán quyết Uber và Lyft, hai hiện thân của nền kinh tế dựa trên lao động tự do (gig economy), phải coi các tài xế của họ ở California là nhân viên. Một luật tiểu bang được ban hành hồi tháng 1 khiến việc phân loại họ là các nhân viên hợp đồng độc lập trở nên khó khăn hơn. Nhưng mô hình kinh doanh của những gã khổng lồ gọi xe, vốn đang gặp nhiều căng thẳng, dường như phụ thuộc vào nó. Cả hai cho biết họ sẽ kháng cáo ngay lập tức.

 

Một liên minh thể thao đại học quan trọng đã hoãn giải bóng bầu dục mùa thu ở Mỹ vì covid-19. Big Ten, với 14 đội, sẽ cố gắng tổ chức một mùa giải khác vào mùa xuân. Các liên minh khác có thể sẽ tiếp bước. Thể thao đại học, một ngành công nghiệp trị giá hàng tỷ đô la, cũng đang tính đến những câu hỏi lớn như có trả lương cho vận động viên hay không và làm thế nào để giải quyết nạn phân biệt chủng tộc có hệ thống.

 

TIÊU ĐIỂM

 

Vắc-xin của Nga bị lo ngại về độ an toàn

Hôm qua Nga cho biết họ đã phê duyệt vắc xin covid-19 do các nhà khoa học trong nước phát triển. Các nhân viên y tế và giáo viên đang được tiêm. Tuy nhiên, vắc-xin vẫn chưa trải qua hết các thử nghiệm lâm sàng cần thiết để được chứng minh là an toàn và hiệu quả. Thử nghiệm đầu tiên trên người, bắt đầu từ giữa tháng 6, có 38 tình nguyện viên. Để so sánh, các thử nghiệm giai đoạn cuối của một số vắc xin covid-19 được phát triển ở Mỹ, Anh và Trung Quốc có tới hàng chục nghìn người tham gia.

 

Đây là những con số cần thiết để loại trừ các tác dụng phụ nghiêm trọng nhưng hiếm gặp, và để chứng minh rằng vắc xin hiệu quả khi mọi người tiếp xúc với virus trong cuộc sống hàng ngày. Đối với một căn bệnh như covid-19 gây tử vong cho dưới 1% những người nhiễm bệnh (?), vắc-xin sẽ cần bằng chứng rất thuyết phục về độ an toàn. Nếu tỉ lệ (tác dụng phụ) là gần bằng với tỉ lệ tử vong của căn bệnh, thì niềm tin vào các loại vắc xin khác, an toàn hơn, sẽ suy giảm — và không chỉ ở Nga.

 

Tencent hưởng lợi từ đại dịch nhưng gặp rắc rối với Mỹ

Hôm nay Tencent sẽ công bố thu nhập quý hai. Tập đoàn công nghệ Trung Quốc dự kiến hưởng lợi từ việc người dùng tăng thời gian online trong đại dịch. Đặc biệt các sản phẩm trò chơi của Tencent được cho là mang lại rất nhiều tiền. Các nhà phân tích dự đoán doanh thu quý hai vào khoảng 16 tỷ đô la, tăng 23% so với cùng kỳ năm ngoái.

 

Nhưng sau khi hưởng lợi từ phong tỏa, Tencent lại rơi vào rắc rối với chính quyền Trump xoay quanh mối quan hệ của chính phủ Trung Quốc với ngành công nghệ nước này. Ông chủ của công ty, Pony Ma, đã công khai thừa nhận rằng sắc lệnh hành pháp do Donald Trump ban hành vào tuần trước có thể cấm người Mỹ giao dịch với WeChat, một ứng dụng nhắn tin và truyền thông xã hội, và là sản phẩm quan trọng nhất của công ty. Lời của ông Trump không phải là luật, nhưng ông Ma vẫn nói rằng công ty  sẽ “xem xét lại những hậu quả tiềm ẩn”. Tương tự là các nhà đầu tư.

 

Tỉnh tự trị muốn ly khai ở Papua New Guinea đi bầu thống đốc 

Từ hôm nay cho đến ngày 1 tháng 9, người dân Bougainville, một tỉnh tự trị ở Papua New Guinea, sẽ đi bầu thống đốc mới và các nhà lập pháp tỉnh. Lá phiếu lần này có kỷ lục 25 ứng viên cho một vị trí  thống đốc. Và họ phải lựa chọn một cách khôn ngoan. Hồi tháng 12 năm ngoái, 97,7% cử tri trong một cuộc trưng cầu dân ý đã chọn tách tỉnh độc lập khỏi Papua New Guinea. Trong cuộc nội chiến từ năm 1988 đến 1998 để giành độc lập, có đến khoảng 20.000 người, tức gần 10% dân số, đã thiệt mạng.

 

Kết quả cuộc trưng cầu dân ý là không ràng buộc nhưng một thỏa thuận đặt ra các quy tắc của cuộc trưng cầu đòi hỏi cả hai chính quyền tỉnh và trung ương phải đồng ý về những quyền hạn mà Bougainville có được. Mọi thỏa thuận phải được quốc hội Papua New Guinea phê chuẩn. Thống đốc mới sẽ phải đụng độ với thủ tướng Papua New Guinea, James Marape. Ông đã thừa nhận kết quả cuộc trưng cầu dân ý nhưng muốn người dân Bougainville xem xét một giải pháp “thứ ba” giúp mang lại cho họ độc lập “kinh tế”, nhưng không phải độc lập chính trị.

 

Tranh chấp thương mại Mỹ-Âu xoay quanh vấn đề trợ cấp máy bay

Hôm nay, Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR) dự kiến sẽ xem xét các sản phẩm châu Âu để áp thuế quan, một phần của cuộc tranh cãi kéo dài về trợ cấp máy bay. Vào cuối tháng 6, USTR đã đề xuất áp thuế hàng nhập khẩu bao gồm ô liu, rượu vodka và sô cô la trị giá 3,1 tỷ đô la vào năm 2018. Điều đó đã dẫn đến 24.000 ý kiến chính thức từ công chúng, một số từ các nhà nhập khẩu rượu phàn nàn rằng vòng thuế quan trước đó đã khiến sản phẩm của họ đắt hơn.

 

Đây không phải một tranh chấp thương mại thường thấy của Trump, mà là sự trả đũa được WTO cho phép. Song, trước mắt chưa có giải pháp nào. EU tuyên bố đã rút các khoản trợ cấp cho Airbus, nhà sản xuất máy bay hàng đầu của khối, và sẵn sàng trả đũa các khoản trợ cấp của Mỹ dành cho Boeing, đối thủ lớn nhất của Airbus. Sự cho phép của WTO cho những biện pháp này sẽ hết hạn vào tháng 9. Nhưng người Mỹ cũng nói đã rút lại trợ cấp của họ và cảnh báo nếu EU áp dụng thuế quan, họ sẽ tấn công lại một lần nữa.

 

Triển vọng thị trường lao động Anh nhìn từ các số liệu mới

Số liệu thất nghiệp của Anh hôm qua không tệ như nhiều dự đoán— chủ yếu là nhờ vào kế hoạch trợ cấp lương của chính phủ và việc người Anh rời bỏ lực lượng lao động. Nhưng số liệu GDP quý hai công bố hôm nay sẽ đặc biệt tồi tệ. Các con số khả năng cao sẽ xác nhận rằng Anh đang trải qua cuộc suy thoái sâu nhất kể từ ít nhất là đầu những năm 1920, ngay sau Thế chiến I.

 

Quốc gia này phong tỏa muộn hơn nhiều nước láng giềng và kết quả là quý đầu tiên không quá tệ. Nhưng việc phong tỏa của Anh kéo dài lâu hơn trong quý hai, gây ảnh hưởng nặng nề đến hoạt động kinh tế. Về mặt tăng trưởng có lẽ sẽ không tệ hơn – hoạt động kinh tế bắt đầu tăng trưởng trở lại vào tháng 5 – nhưng thị trường lao động thì có. Với việc chương trình trợ cấp tiền lương sẽ kết thúc vào cuối tháng 10, khiến tình trạng dư thừa nhân công tăng và tuyển dụng nhìn chung đình trệ, tỷ lệ thất nghiệp dường như chắc chắn sẽ tăng cao hơn nhiều.