Friday, November 15, 2019

JEFFREY HAWKINS : "CÁC NHÀ NGOẠI GIAO MỸ LÀ NẠN NHÂN CỦA CHÍNH QUYỀN TRUMP" (RFI)






TRANG NÀY GỒM CÁC ĐỀ MỤC :

Minh Anh – RFI
.
Thanh Hà – RFI
.
VOA Tiếng Việt
.
Người Việt Online


-=======================================


Minh Anh – RFI
Đăng ngày 15-11-2019 

Thủ tục luận tội và phế truất tổng thống Donald Trump chuyển sang một bước ngoặt quan trọng mới. Lần đầu tiên, Hạ Viện Mỹ mở một cuộc điều trần công khai cho phép người dân Mỹ theo dõi trực tiếp việc lấy lời chứng.

Hai viên chức cao cấp ngành ngoại giao Mỹ, William Taylor – đại biện Mỹ tại Ukraina – và ông George Kent, một chuyên gia về Ukraina tại bộ Ngoại Giao là những người khai màn đầu tiên.

Kênh ngoại giao “song song”

Ông Adam Schiff, chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện do phe Dân Chủ chiếm đa số nhắc rõ khuôn khổ của cuộc điều tra là làm sáng tỏ các câu hỏi: Liệu ông Trump có “xúi giục” Ukraina can dự vào các cuộc bầu cử tổng thống Mỹ hay không? Liệu tổng thống Donald Trump có lạm quyền hay không? Theo AFP, từ đây đến ngày 20/11 có khoảng hơn một chục cuộc điều trần công khai như vậy.

Tuy nhiên, ngay trong buổi điều trần hôm 13/11/2019, kéo dài gần năm tiếng rưỡi đồng hồ, những tiết lộ của ông Taylor cho thấy sự hiện hữu của một kênh ngoại giao riêng do tổng thống Trump thiết lập với chính quyền Ukraina. Mục đích là để phục vụ cho các lợi ích chính trị của cá nhân ông Trump.

Theo báo Le Monde, luật sư riêng của tổng thống Trump, ông Rudy Giuliani và đại sứ Mỹ bên cạnh Liên Hiệp Châu Âu – ông Gordon Sondland, là những mắt xích chủ chốt trong mạng lưới ngoại giao “bất thường” này theo như cách gọi của đại biện William Taylor trong buổi điều trần.

Ngay từ đầu ông Giuliani đã chủ trương gây sức ép với Kiev, yêu cầu mở các cuộc điều tra nhằm làm suy yếu đảng Dân Chủ. Để thực hiện được ý đồ này, nhóm cố vấn của ông Trump cần phải đánh bật nữ đại sứ Mỹ tại Kiev, bà Marie Yovanovitch, được xem như là một rào cản cho kênh ngoại giao “song song”.

Một khi bà Marie Yovanovitch ra đi, ông William Taylor lên thay, hình thức của một cuộc mặc cả với tổng thống Ukraina, Volodymyr Zelensky cũng được định rõ: Một chương trình trợ giúp của Mỹ bất thình lình bị Nhà Trắng ngăn chận, và điều kiện để được dỡ bỏ lệnh cấm này là mở các cuộc điều tra nhắm vào Hunter Biden, con trai cựu phó tổng thống Mỹ, Joe Biden, thuộc đảng Dân Chủ – được cho là có khả năng trở thành đối thủ của Donald Trump trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2020.

Theo nhiều nhân chứng, chương trình “mặc cả” này do chính ông Gordon Sondland, đại sứ Mỹ bên cạnh Liên Hiệp Châu Âu trình bày với các cố vấn của tổng thống Ukraina tại Washington trước sự hãi hùng của một bộ phận cố vấn chính quyền Trump, trong đó có John Bolton. Vị cựu cố vấn an ninh quốc gia lên án các cuộc mặc cả này chẳng khác gì một “giao dịch mua bán thuốc phiện” và xem ông Rudy Giuliani là “ngòi thuốc nổ có thể làm nổ tung mọi thứ”. Vẫn theo báo Le Monde, trong kênh ngoại giao bất thường này còn phải kể đến đặc sứ Mỹ phụ trách Ukraina, Kurt Volker, nay đã từ chức và đang chờ được lấy lời chứng công khai.

Ngành ngoại giao hứng mũi chịu sào

Sự việc cũng cho thấy “các nhà ngoại giao Mỹ còn là những nạn nhân hàng đầu của chính quyền Donald Trump”, như lời nhận xét của Jeffrey Hawskin, cựu đại sứ Mỹ ở Bangui, hiện là nhà nghiên cứu cho Viện Quan Hệ Quốc Tế và Chiến Lược (IRIS) tại Pháp trên báo Le Monde.

Mối lo này không chỉ của mỗi riêng ông Hawskin. Tháng 10/2019, trong một thư ngỏ gởi đến các nhà ngoại giao, ông Eric Rubin – lãnh đạo nghiệp đoàn các nhà ngoại giao Mỹ (American Foreign Service Association) đã kêu gọi các đồng nghiệp không nên từ nhiệm. Ông viết: “Đây không phải là một thời điểm dễ dàng, nhưng nếu có thể xin các ngài hãy ở lại”.

Trong lá thư đăng trên trang mạng của bộ, Eric Rubin nhìn nhận bộ Ngoại Giao Mỹ là một trong những nạn nhân chính của chính quyền Donald Trump và điều kiện làm việc ngày càng trở nên khó khăn hơn. Nhưng ông Rubin cho rằng cần phải kháng cự lại mọi cám dỗ “đóng sập cửa”. Ông viết: “Nước Mỹ cần những kiểm soát không lưu, các thanh tra an toàn thực phẩm, những người gác rừng, các nhân viên tình báo FBI nhưng cũng cần đến các nhà ngoại giao thực thụ”.

Khi trích lại những lời lẽ tha thiết trên của ông Rubin, cựu đại sứ Mỹ ở Bangui, Jeffrey Hawskin nhận thấy rằng chưa có lúc nào nền ngoại giao Mỹ lại bị chao đảo mạnh mẽ như dưới thời tổng thống Trump và sẽ phải khó khăn vực dậy sau khi ông Trump rời chức vụ.

Nhà ngoại giao thực thụ, những kẻ bên lề

Jeffrey Hawskin ghi nhận các viên chức ngoại giao Mỹ đang hứng chịu một sức ép lớn chưa từng có từ ông Donald Trump và nhóm cố vấn của ông: Từ việc có ý định muốn “dẹp bỏ” các viên chức ngoại giao; Cố tình “đi tắt” không tuân thủ quy trình quyết định truyền thống trên phương diện quan hệ quốc tế mà vụ “Ukrainagate” là một ví dụ điển hình; Nghi kỵ các nhà ngoại giao được đào tạo đúng bài bản; Gây áp lực buộc các viên chức ngoại giao phải thể hiện lòng trung thành với tổng thống… Và nhất là chưa có lúc nào, một “bầu không khí thù nghịch” lại ngự trị mạnh mẽ tại bộ Ngoại Giao Mỹ như lúc này, giữa những thuộc cấp không tỏ ra ủng hộ Donald Trump và các cấp điều hành.

Jeffrey Hawskin đặc biệt chỉ trích hai lãnh đạo bộ Ngoại Giao Mỹ trong nhiệm kỳ Trump đã không làm gì để dàn xếp mọi việc. Người thứ nhất, Rex Tillerson, theo ông, thật sự là một thảm họa cho ngành ngoại giao Mỹ. Vị cựu chủ tịch tập đoàn Exxon, dường như nghĩ rằng ông có thể làm hài lòng một số “cổ đông” khi loại bỏ một vài vị trí và giảm bớt ngân sách của bộ.

Thế nhưng, ông Tillerson đã không hiểu rằng ở Washington, đô la và số nhân sự là thước đo quyền lực. Tổng thống đã thật sự không lắng nghe ông và ngay cả Quốc Hội, vốn do đảng Cộng Hòa kiểm soát cũng không chấp nhận giảm bớt 30% ngân sách như ông đề nghị.

Người thứ hai là ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo hiện nay. Khi ông mới nhậm chức vào năm 2018, giới ngoại giao Mỹ cảm thấy có chút hy vọng. Bởi vì, ông Pompeo ít nhiều cũng hiểu rõ “tầng lớp Washington” và từng tuyên bố trao lại “niềm tin” cho bộ. Chỉ có điều “lời nói gió bay”. Mọi việc cũng chẳng khá hơn. Pompeo tuân thủ một cách trung thành đường lối của tổng thống Trump. Ông không tác động đến những định hướng đôi khi “kỳ ngoặc” mà tổng thống Mỹ đưa ra trên phương diện đối ngoại. Và ông còn yêu cầu các cộng sự phải thể hiện sự trung thành tuyệt đối với nguyên thủ Mỹ.

Cuối cùng là bản thân các chính sách của ông Donald Trump. Jeffrey Hawskin thừa nhận mỗi một đời tổng thống có một đường lối đối ngoại riêng. Nhưng các nhà ngoại giao Mỹ thường xuyên buộc phải phản đối những quan điểm đưa ra được cho khó thể lý giải hay xa rời với những giá trị truyền thống của Mỹ. Mà việc bỏ rơi đồng minh Kurdistan tại Syria là một ví dụ mới nhất.

Cựu đại sứ Mỹ tại Bangui mỉa mai kết luận : Trong thời buổi khó khăn này, một nhà ngoại giao Mỹ rất có thể sẽ phải tự hỏi làm thế nào đổi nghề chuyển sang làm kiểm soát không lưu!

----------------------------------

LIÊN QUAN

Thanh Hà – RFI
Đăng ngày 14-11-2019 

Thủ tục luận tội nhằm truất phế tổng thống Mỹ, Donald Trump, phải chăng đã bước sang một khúc quanh mới ? Trong buổi điều trần công khai đầu tiên, ngày 13/11/2019, nhiều quan chức cao cấp trong bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ tiết lộ tổng thống Trump đã thiết lập cả một kênh ngoại giao riêng với chính quyền Ukraina để phục vụ mục đích tái tranh cử.

Đường dây không chính thức đó được đặt trong tay luật sư riêng của tổng thống Mỹ là ông Rudy Giuliani và "đi ngược lại với những mục đích lâu dài" trong chính sách đối ngoại của Washington.

Thông tín viên Anne Corpet tại Washington tường thuật :

"Cuộc điều trần đã kéo dài trong sáu giờ đồng hồ, cho phép người dân Mỹ phán xét về tính chính đáng của những cáo buộc nhắm vào tổng thống Donald Trump. Hai nhân chứng, hai nhà ngoại giao cao cấp của Hoa Kỳ, đều trình bày về những sự kiện đã xảy ra và sau đó cả hai cùng phải trả lời rất nhiều câu hỏi của Ủy ban điều tra.

Sự kiện nổi bật nhất trong phiên điều trần là Bill Taylor (nguyên là đại biện Hoa Kỳ tại Kiev) có những tiết lộ bất lợi cho tổng thống Mỹ. Ông Taylor cho biết : "Một trong những cộng tác viên của tôi đã có mặt tại một nhà hàng. Tại đó, Gordan Sondland (đại sứ Mỹ bên cạnh Liên Hiệp Châu Âu), đã nói chuyện qua điện thoại với tổng thống Trump. Sondland đã tường thuật lại với nguyên thủ Mỹ về các cuộc họp mà ông vừa tham dự tại Kiev.

Cộng tác viên của tôi đã nghe thấy tổng thống Donald Trump hỏi ông đại sứ về tiến triển các cuộc điều tra (nhắm vào Joe Biden). Cuộc điện đàm kết thúc, cộng tác viên của tôi hỏi trực tiếp ông Sondland là tổng thống nghĩ gì về Ukraina. Ông đại sứ trả lời như sau : Tổng thống quan tâm nhiều hơn đến cuộc điều tra về Biden mà luật sư Giuliani thúc đẩy.

Dân biểu Jim Jordan thuộc đảng Cộng Hòa vặn hỏi lại ông William Taylor : Bản thân ông chưa bao giờ được gặp trực tiếp tổng thống, ông cũng chưa bao giờ nói chuyện với chánh văn phòng của phủ tổng thống đúng không ? Và ông là một nhân chứng then chốt, là ngôi sao sáng trong số các nhân chứng trong vụ này.

Cựu đại biện Taylor đáp lời : Tôi không nghĩ mình là một ngôi sao, tôi cũng không ra đây để đứng về một phe nào.

Bị phe Cộng Hòa dồn dập tấn công, William Taylor nói thêm : Tôi không có mặt ở đây để quyết định có luận tội tổng thống hay không. Đó là việc của các vị."

Donald Trump cho biết quá bận rộn với chương trình làm việc trong ngày nên không thể theo dõi các cuộc điều trần công khai qua đài truyền hình. Chủ nhân Nhà Trắng tiếp tục bác bỏ các cáo buộc và gọi các màn điều trần này là "một trò hề".

*
*
VOA Tiếng Việt
14/11/2019

Trong phiên điều trần công khai đầu tiên của cuộc điều tra luận tội Tổng thống Donald Trump, nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ ở Ukraine đã liên kết ông Trump với chiến dịch gây áp lực lên Ukraine để buộc nước này tiến hành các cuộc điều tra có lợi cho ông về chính trị.

William Taylor là một trong hai nhà ngoại giao chuyên nghiệp ra làm chứng trước Ủy ban Tình báo Hạ viện Mỹ khi giai đoạn mới hệ trọng bắt đầu trong cuộc điều tra luận tội vốn đe dọa nhiệm kỳ Tổng thống của ông Trump.

Vị đại sứ Mỹ tạm quyền ở Ukraine đã chỉ ra mối bận tâm sâu sắc của ông Trump trong việc yêu cầu Ukraine điều tra ông Joe Biden, cựu phó tổng thống, và nhắc lại rằng ông hiểu rằng 391 triệu đô la tiền viện trợ an ninh của Mỹ cho Ukraine đã bị giữ lại trừ khi họ hợp tác.

Một tiết lộ quan trọng của Taylor là một người trong nội các của ông Trump đã tình cờ nghe được cuộc điện đàm vào ngày 26/7 giữa ông Trump và Gordon Sondland, Đại sứ Mỹ tại Liên minh châu Âu, trong đó Tổng thống đã hỏi Sondland về những cuộc điều tra đó và Sondland nói với ông rằng phía Ukraine đã sẵn sàng tiến hành.

Sau cuộc điện đàm này – vốn xảy ra một ngày sau khi ông Trump yêu cầu người đồng nhiệm Ukraine tiến hành điều tra Biden – vị quan chức nội các trên đã hỏi Sondland rằng ông Trump nghĩ gì về Ukraine.

“Đại sứ Sondland trả lời rằng Tổng thống Trump quan tâm nhiều hơn về các cuộc điều tra về ông Biden, điều mà Giuliani thúc đẩy,” Đại sứ Taylor khai. Rudy Giuliani là luật sư riêng của ông Trump.

Khi được ông Adam Schiff, chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện, hỏi rằng điều đó có phải có nghĩa là ông Trump quan tâm đến cuộc điều tra hơn là Ukraine hay không, ông Taylor trả lời: “Đúng vậy, thưa ngài chủ tịch.”

Các vị dân biểu Cộng hòa cho rằng câu chuyện do Taylor thuật lại là ‘hóng hớt’ và lưu ý rằng Tổng thống Ukraine không nói rằng ông cảm thấy bị ông Trump gây áp lực.

Với lượng khán giả theo dõi trực tiếp lên tới hàng chục triệu người, ông Schiff đã khai mạc phiên điều trần lịch sử - nỗ lực luận tội Tổng thống đầu tiên trong hai thập kỷ.

Quyền Đại sứ Mỹ tại Ukraine, William Taylor, và George Kent, phó trợ lý ngoại trưởng phụ trách các vấn đề châu Âu và Á Âu, bày tỏ lo ngại rằng viện trợ an ninh của Mỹ - cũng như cuộc gặp với Trump – dành cho Ukraine đã bị rút lại để làm đòn bẩy áp lực Kiev.

“Các câu hỏi được đưa ra trong cuộc điều tra luận tội này là liệu Tổng thống Trump có tìm cách khai thác sự dễ bị tổn thương của đồng minh và kêu gọi sự can thiệp của Ukraine vào cuộc bầu cử của chúng ta hay không,” ông Schiff nói trong lời mở đầu.

“Câu trả lời của chúng ta cho những câu hỏi này sẽ ảnh hưởng không chỉ tương lai của nhiệm kỳ Tổng thống này, mà cả vai trò của các tổng thống trong tương lai, và những cách hành xử nào mà người dân Mỹ có thể mong đợi từ vị tổng tư lệnh của họ,” ông Schiff nói.

Ông Schiff nói thêm: “Nếu đây không phải là hành vi đáng bị luận tội thì hành vi nào mới đáng?”

Khi được hỏi về quá trình luận tội, ông Trump, khi đó đang tiếp Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan tại Phòng Bầu dục, nói với các phóng viên rằng ông ‘quá bận nên không xem’ và một lần nữa gọi đó là ‘săn phù thủy, trò bịp’.

Ông Devin Nunes, thành viên cao cấp của Đảng Cộng hòa trong Ủy ban Tình báo Hạ viện, cáo buộc đảng Dân chủ đã tiến hành ‘chiến dịch bôi nhọ được đạo diễn cẩn thận’ bằng cách sử dụng ‘quá trình cực kỳ một chiều’ và cáo buộc ‘phe Dân chủ, truyền thông suy đồi và các quan chức mang tính đảng phái’ cố gắng đảo ngược kết quả cuộc bầu cử tổng thống năm 2016.

Ông tuân theo chiến lược của Đảng Cộng hòa rằng ông Trump không làm gì sai hay đáng bị luận tội khi yêu cầu Tổng thống mới của Ukraine điều tra về ông Biden.

‘Nền pháp trị’

“Tôi không tin rằng Hoa Kỳ nên yêu cầu các quốc gia khác tham gia vào các cuộc điều tra có chọn lọc hoặc liên quan đến chính trị nhằm vào các đối thủ của người đang nắm quyền, bởi vì những hành động chọn lọc đó làm suy yếu nền pháp trị của bất kể quốc gia nào,” ông Kent, người giám sát chính sách về Ukraine ở Bộ Ngoại giao Mỹ, nói tại cuộc điều trần.

Ông Taylor cho biết ông đã phát hiện hai kênh xử lý vấn đề Ukraine của Mỹ - một thông thường và một kênh ‘rất bất thường’ - và kể lại làm sao mà cuộc gặp của Trump với tổng thống Ukraine đã bị kèm điều kiện một cách không chính đáng là Kiev phải đồng ý điều tra ông Biden.

Ông nói rằng ông vẫn tin những gì ông đã viết trong một tin nhắn được công bố trong phiên khai chứng kín trước đó. “Tôi đã viết rằng giữ lại viện trợ an ninh để đổi lấy sự giúp đỡ cho chiến dịch chính trị trong nước sẽ là ‘điên rồ’. Tôi tin thế vào lúc đó và giờ đây tôi vẫn tin,” ông Taylor nói.

Ông Kent nói rằng anh đã trở nên cảnh giác trước những nỗ lực của Giuliani và những người khác để gây áp lực với Ukraine. Kent nói rằng ông Giuliani - người mà Đảng Dân chủ cáo buộc rằng có nỗ lực đối ngoại mờ ám ở Ukraine để mang lại lợi ích cho tổng thống - đã tiến hành một ‘chiến dịch đầy dối trá’ nhằm vào bà Marie Yovanovitch, người đột ngột bị cách chức vụ đại sứ Mỹ tại Ukraine hồi tháng Năm. Bà sẽ ra khai chứng công khai vào ngày 15/11.

Đảng Dân chủ đang hy vọng thuyết phục các cử tri độc lập và những người hoài nghi khác rằng ông Trump đã sai không chỉ trong việc yêu cầu Ukraine bôi nhọ đối thủ của mình mà có cách hành xử ‘bánh ít đi, bánh quy lại’ đối với Ukraine.

----------------------------------

Người Việt Online
November 15, 2019

WASHINGTON, D.C. (AP) — Cựu đại sứ Mỹ tại Ukraine, bà Marie Yonanovitch, hôm Thứ Sáu, 15 Tháng Mười Một, khai trước Hạ Viện về việc bà bất ngờ bị gọi về nước và thấy bị đe dọa khi biết rằng Tổng Thống Donald Trump có lời nói xấu về bà trong cuộc điện đàm với Tổng Thống Ukraine.

Trong cuộc điện đàm, ông Trump gọi bà là “tin xấu-bad news” và nói rằng bà “sẽ phải trải qua một số điều.”

Và giữa khi bà Yonanovitch đang điều trần trước Hạ Viện, Tổng Thống Donald Trump tiếp tục công kích bà.

Từ Tòa Bạch Ốc, ông Trump gửi tweet ra nói rằng bà “đi đến đâu là gây hại đến đó.”

Ông Trump nêu lên nhiệm sở của bà ở Mogadishu, Somalia, một trong những nơi vẫn còn được coi là nguy hiểm nhất cho giới ngoại giao Mỹ và ông đề cập đến Ukraine, nơi từng có các cuộc đối đầu căng thẳng với Nga cùng thành phần ly khai do Nga hỗ trợ, để chứng minh điều ông nói.

Khi được hỏi là những bản tweet với nội dung như vậy sẽ có ảnh hưởng đến nhân chứng và các giới chức Mỹ đang làm việc hay không, bà Yonanovitch trả lời rằng “Đây là điều đầy sự đe dọa.”

Bà Yovanovitch ra trước Hạ Viện trong ngày thứ nhì của các cuộc điều trần công khai trong tiến trình điều tra theo thủ tục luận tội Tổng Thống Donald Trump.

Cuộc điều tra nhắm vào việc là Tổng Thống Donald Trump có tạo áp lực đối với các giới chức chính phủ Ukraine để họ mở cuộc điều tra các đối thủ chính trị của ông hay không, một điều bị coi là hành động lạm quyền.

Tổng Thống Donald Trump và các đồng minh của ông trong đảng Cộng Hòa, ở cả Hạ và Thượng Viện đều mạnh mẽ bác bỏ cáo buộc này.

Sau khi ông Trump gởi bản tweet ra hôm Thứ Sáu, chủ tịch Ủy Ban Tình Báo Hạ Viện, ông Adam Schiff, ngay lập tức ngưng đặt câu hỏi cho nhân chứng Yonanovitch, để đọc lớn nội dung các lời công kích của Tổng Thống Trump cho nhân chứng cùng những  người dân Mỹ theo dõi cuộc điều trần qua cuộc trực tiếp  truyền hình cùng nghe.

Sự can dự của Tổng Thống Trump có thể sẽ tạo thêm chứng cớ chống lại ông trong cuộc điều tra. Phía Dân Chủ nói rằng điều này có thể đưa đến cáo buộc đe dọa nhân chứng.

Tổng Thống Trump, khi được hỏi sau đó về việc này, trả lời rằng: “Tôi có quyền nói. Tôi có quyền tự do phát biểu.” (V.Giang)








No comments: